ยุทธการบนน้ำแข็ง

ยุทธการบนน้ำแข็ง
ส่วนหนึ่งของ สงครามครูเสดตอนเหนือ
การพรรณาถึงยุทธการบนน้ำแข็ง ในเอกสารตัวเขียนสีวิจิตร Life of Alexander Nevsky ช่วงปลายศตวรรษที่ 16
วันที่ 5 เมษายน ค.ศ. 1242 สถานที่ ทะเลสาบไปปัส ระหว่างเอสโตเนียกับรัสเซีย ผล นอฟโกรอดชนะ อัศวินทิวทอนิกสละดินแดนที่ครอบครองในรัสเซียทั้งหมด
คู่สงคราม
สาธารณรัฐนอฟโกรอด แกรนด์ดัชชีวลาดิมีร์ สาธารณรัฐปัสคอฟ	ภาคีลิโวเนีย มุขมณฑลดอร์ปัต ราชอาณาจักรเดนมาร์ก
ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ
อเล็กซานเดอร์ เนฟสกี อันเดรย์ ยาโรสลาวิช	แฮร์มันน์แห่งดอร์ปัต
กำลัง
15,000-17,000	10,000-12,000
ความสูญเสีย
ไม่แน่ชัด	บันทึกลิโวเนีย: อัศวิน 20 คนถูกฆ่า อัศวิน 6 คนถูกจับ บันทึกนอฟโกรอด: นักรบเยอรมัน 400 คนถูกฆ่า นักรบเยอรมัน 50 คนถูกจับ นักรบเอสโตเนียถูกฆ่า "นับไม่ถ้วน"

ยุทธการบนน้ำแข็ง เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 5 เมษายน ค.ศ. 1242 เป็นการสู้รบระหว่างสาธารณรัฐนอฟโกรอดกับนักรบครูเสดที่นำโดยภาคีลิโวเนีย ยุทธการครั้งนี้เป็นส่วนหนึ่งของสงครามครูเสดตอนเหนือ และเป็นที่รู้จักจากการสู้รบบนทะเลสาบไปปัสที่เป็นน้ำแข็ง

สงครามครูเสดตอนเหนือเป็นการทัพของนักรบครูเสดต่อผู้นับถือลัทธินอกศาสนาในดินแดนบอลติก ในปี ค.ศ. 1236 สมเด็จพระสันตะปาปาเกรกอรีที่ 9 ประกาศสงครามกับชาวสลาฟ โดยเฉพาะสาธารณรัฐปัสคอฟและสาธารณรัฐนอฟโกรอด แต่ในปีเดียวกัน อัศวินภราดรภาพลิโวเนียแห่งดาบพ่ายให้กับชาวสโมจิเทียในยุทธการที่ซัลเลอ ความพ่ายแพ้ดังกล่าวทำให้ภราดรภาพลิโวเนียกลายสภาพเป็นส่วนหนึ่งของอัศวินทิวทอนิกและกลายเป็นภาคีลิโวเนีย ในปี ค.ศ. 1240 อัศวินทิวทอนิกตีเมืองปัสคอฟ อิสบอสก์และโคปอรีย์ ซึ่งเป็นเมืองที่อยู่ใกล้กับนอฟโกรอด ด้านนอฟโกรอดเรียกตัวอเล็กซานเดอร์ เนฟสกีที่ถูกเนรเทศให้กลับมาปกป้องเมือง อเล็กซานเดอร์ยึดเมืองปัสคอฟและโคปอรีย์คืนได้ในปีต่อมา

ฤดูใบไม้ผลิ ค.ศ. 1242 อัศวินทิวทอนิกปะทะกับทัพอเล็กซานเดอร์ใกล้เมืองดอร์ปัต (เมืองตาร์ตูในปัจจุบัน) อเล็กซานเดอร์ตัดสินใจถอยทัพไปที่ฝั่งตะวันออกของทะเลสาบไปปัส โดยมีทัพลิโวเนียตามมา การประมาณการขั้นต่ำของทัพลิโวเนียอยู่ที่ 2,600 คน ส่วนใหญ่เป็นอัศวินเยอรมัน-เดนมาร์กและทหารราบเอสโตเนีย ในขณะที่ทัพอเล็กซานเดอร์อยู่ที่ 5,000 คน การสู้รบเริ่มขึ้นเมื่อทัพลิโวเนียซึ่งมีอัศวินเป็นทัพหน้าเป็นฝ่ายบุกเข้าหา ในช่วงเวลาที่ทั้งสองฝ่ายสู้กันในระยะประชิด อเล็กซานเดอร์และอันเดรย์ ยาโรสลาวิช น้องชายที่ตั้งทัพอยู่ที่ปีกทั้งสองข้างเข้าล้อมทัพลิโวเนีย การสู้รบจบลงเมื่อทัพลิโวเนียบางส่วนฝ่าวงล้อมและหลบหนี ในขณะที่บางส่วนที่กำลังรบติดพันอยู่ถูกสังหาร

ผลของยุทธการครั้งนี้ทำให้การขยายดินแดนทางตะวันออกของอัศวินทิวทอนิกสิ้นสุดลง และเกิดพรมแดนถาวรระหว่างดินแดนที่นับถือนิกายโรมันคาทอลิกกับอีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์ ในปี ค.ศ. 1574 คริสตจักรรัสเซียออร์ทอดอกซ์ประกาศในอเล็กซานเดอร์เป็นนักบุญ เหตุการณ์ยุทธการบนน้ำแข็งได้รับการสร้างเป็นภาพยนตร์ในปี ค.ศ. 1938 ในชื่อ อะเลคซันดร์ เนฟสกี กำกับโดยเซียร์เกย์ ไอเซนสไตน์