วัดพระธรรมกาย
![]() |
ส่วนหนึ่งของบทความนี้มีปัญหาการโต้แย้ง ซึ่งอาจประนีประนอมได้ด้วยมุมมองที่เป็นกลางของหัวข้อเรื่อง
|
วัดพระธรรมกาย | |
---|---|
![]() พระอุโบสถ วัดพระธรรมกาย
|
|
ข้อมูลทั่วไป | |
ชื่อ | วัดพระธรรมกาย |
ที่ตั้ง | คลองหลวง ตำบลคลองสาม อำเภอคลองหลวง ปทุมธานี 12120 |
ประเภท | วัดราษฏร์ |
นิกาย | เถรวาท มหานิกาย |
เจ้าอาวาส | พระครูสมบูรณ์ สัมมาบุญโญ (รักษาการโดยนิตินัย) พระเผด็จ ทตฺตชีโว (รักษาการโดยพฤตินัย)[1] |
พระอุโบสถได้รับรางวัลชมเชยสถาปัตยกรรมดีเด่น ประจำปี 2541 [2] | |
จุดสนใจ | การเข้าสักการะมหาวิหารพระมงคลเทพมุนีและมหาธรรมกายเจดีย์ |
กิจกรรม | งานบุญทุกวันอาทิตย์ งานบุญวันอาทิตย์ต้นเดือน |
วัดพระธรรมกาย เป็นวัดในสังกัดมหานิกาย ก่อตั้งเมื่อ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2513 ตั้งอยู่ ณ ตำบลคลองสาม อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี วัดพระธรรมกายเป็นที่เคลือบแคลงสงสัยของประชาชน และเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์ในสื่อมวลชนอย่างต่อเนื่อง แต่สื่อมวลชนจำนวนหนึ่งได้ขอขมาในภายหลัง อย่างไรก็ดี สภารักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติได้ขึ้นวัดพระธรรมกายไว้ในบัญชีดำฐานเข้าข่ายเป็นภัยต่อความมั่นคงแห่งชาติ[3]
วันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560 คณะรักษาความสงบแห่งชาติให้วัดพระธรรมกายเป็นเขตพื้นที่ควบคุมพิเศษ เพื่อจับกุมพระธัมมชโย[4]
เนื้อหา
ประวัติ
ยุคเริ่มต้น
ในสมัยที่พระมงคลเทพมุนีได้มรณภาพไปแล้ว ลูกศิษย์ของท่าน รวมถึงแม่ชีจันทร์ ขนนกยูง ได้สืบทอดสายปฏิบัติของวิชชาธรรมกาย ให้กับลูกศิษย์รุ่นใหม่ที่วัดปากน้ำภาษีเจริญ[5] ในสมัยนั้น ไชยบูลย์ สุทธพลศึกษาอยู่ที่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ในปี พ.ศ. 2506 ไชยบูลย์ ได้ไปที่วัดปากน้ำภาษีเจริญ หลังจากที่ได้อ่านวารสาร วิปัสสนาบันเทิงสาร ซึ่งมีอ้างถึงคุณวิเศษของแม่ชีจันทร์[6][7]
ไชยบูลย์ได้ชักชวนเพื่อนนักศึกษาร่วมกิจกรรมที่วัดปากน้ำภาษีเจริญ คณะลุกศิษย์แม่ชีจันทร์จึงขยายมากขึ้น[7] มีอยู่หนึ่งคนในคณะลูกศิษย์ที่ชื่อเผด็จ ผ่องสวัสดิ์ (ซึ่งในภายหลังได้บวชเป็นพรภิกษุ และได้มาเป็นรองเจ้าอวาสวัดพระธรรมกาย ชื่อพระเผด็จ ทตฺตชีโว). ในปี 2512 ไชยบูลย์เองได้บรรพชาอุปสมบทเป็นพระภิกษุ และได้รับฉายา "ธมฺมชโย" และต่อมาได้เริ่มสอนกรรมฐานที่วัดปากน้ำภาษีเจริญร่วมกับแม่ชีจันทร์[8] ในที่สุดคณะลูกศิษย์ได้ขยายไปเป็นจำนวนมาก จึงมีความยากที่จะจัดกิจกกรมที่วัดปากน้ำภาษีเจริญต่อ[9] ดังนั้นในวันที่ 20 ก.พ. พ.ศ. 2513 แม่ชีจันทร์ พระธัมมชโย และพระทัตตชีโว พร้อมกับบรรดาลูกศิษย์ได้ย้ายไปตั้งศูนย์ปฏิบัติธรรมอีกต่างหาก โดยที่มีเริ่มต้นบนที่ดินแปลง 196 ไร่ในอำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี[10]
กระทรวงศึกษาธิการประกาศให้เป็นวัดตามกฎหมาย เมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2520 ในชื่อ "ศูนย์พุทธจักรปฏิบัติธรรม" และต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็น "วัดวรณีธรรมกายาราม" ได้ชื่อตามวรณี สุนทรเวช ธิดาของพระยาแพทย์พงศาวิสุทธาธิบดี (สุ่น สุนทรเวช) กับคุณหญิงแพทย์พงศาวิสุทธาธิบดี (ประหยัด สุนทรเวช) ผู้บริจาคสถานที่ และต่อมาได้เปลี่ยนชื่ออีกครั้งเป็น "วัดพระธรรมกาย" จนถึงปัจจุบัน[11][12] ได้รับอนุญาตให้ตั้งเป็นวัดโดยสมบูรณ์ ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2522 ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 96 ตอนที่ 15 เมื่อวันที่ 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2522[13][14]
ในสมัยแรกแม่ชีจันทร์ยังมีบทบาทที่สำคัญในการบอกบุญ และการปกครอง ต่อมา เมื่อท่านอายุมากขึ้น จึงค่อยๆ มอบให้ลูกศิษย์ของท่าน คือหลวงพ่อธัมมชโย และหลวงพ่อทัตตชีโวบริหารงานต่อ[9]
การเติบโต
ในสมัย พ.ศ. 2520-2530 ในช่วงเวลาที่เศรษฐกิจในประเทศไทยเติบโตอย่างรวดเร็ว วัดพระธรรมกายเริ่มเป็นที่นิยมของประชาชนมากขึ้น.[15][16][17] วัดพระธรรมกายได้ถ่ายทอดค่านิยม มุ่งเน้นความสำเร็จทางธุรกิจ ความทันสมัย และการฝึกฝนตนเอง ซึ่งทำให้วัดเป็นที่ดึงดูดของประชาชนชนชั้นกลาง[18] อีกอย่างหนึ่งในสมัยนั้นประเทศไทยได้เปลี่ยนแปลโดยฉับพลัน ทั้งด้านธรรมเนียมประเพณี และด้านสังคม ชนชั้นกลางจึงต้องการที่พึ่ง[19][20]
ตั้งแต่ช่วงแรกที่เริ่มสร้างวัดระธรรมกายจะมุ่งเน้นกิจกรรมสำหรับนักเรียน และนักศึกษา ตังแต่ปี พ.ศ. 2525 วัดพระธรรมกายได้ตั้งโครงการอบรมขึ้นมา โดยตั้งชื่อว่า ธรรมทายาท ซึ่งเป็นโครงการปฏิบัติธรรมที่มุ่งเน้นนักศึกษามหาวิทยาลัย[21] ต่อมานักศึกษที่ผ่านการอบรมโครงการนี้ ได้มาเป็นผู้ประสานงานในชมรมพุทธของมหาวิทยาลัยต่างๆ โดยที่ในช่วงเวลา พ.ศ. 2520–2530 มีผู้ประสานงานที่เป็นลูกศิษย์ของวัดประสานงานในชมรมพุทธในมหาวิทยาลัยหลายแห่งในประเทศไทย[22] และในปี พ.ศ. 2524 วัดพระธรรมกายจัดตั้งโครงการ ทางก้าวหน้า โดยที่มีโรงเรียนหลายแห่งในประเทศไทยสมัครเพื่อให้นักเรียนแข่งขันสอบความรู้ด้านคำสอนเรื่องจรียธรรมในพระพุทธศาสนา[23] ต่อมาในปี พ.ศ. 2522 วัดพระธรรมกายได้ปรับโครงการ ธรรมทายาท มาเป็นโครงการบวช ตามธรรมเนียมโบราณที่จะบวชสั้น[24] ซึงในเวลานั้นการบวชตามประเพณีมักบวชไม่นานนัก วัดพระธรรมกายจึงได้พยายามที่จะสวนกระแสดังกล่าว โดยการจัดบวช 2–3 เดือนเป็นอย่างน้อย[25]
มูลนิธิธรรมกายจัดตั้งขึ้นก่อนก่อตั้งวัด ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2513 เดิมใช้ชื่อว่า "มูลนิธิธรรมประสิทธิ์" โดยจดทะเบียนเป็นนิติบุคคล ณ กระทรวงมหาดไทย เมื่อวันที่ 6 สิงหาคม พ.ศ. 2513 เมื่อสร้างวัดพระธรรมกายเสร็จได้ขอแก้ไขเอกสาร เปลี่ยนชื่อเป็น "มูลนิธิพระธรรมกาย" เมื่อวันที่ 20 มกราคม พ.ศ. 2525 ณ ศาลากลางจังหวัดปทุมธานี และเพื่อไม่ให้สับสนกับชื่อวัด จึงจดทะเบียนเปลี่ยนแปลงชื่อจาก "มูลนิธิพระธรรมกาย" เป็น "มูลนิธิธรรมกาย" โดยได้รับอนุญาตจากสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ ตามหนังสือที่ ศธ 1304/6088 ลงวันที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2528[10][26]
โครงการด้านการคณะสงฆ์
- โครงการเจริญพุทธมนต์ 5 ธันวามหาราช
- จัดขึ้นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2546 ล่าสุดเมื่อวันที่ 3 ธันวาคม พ.ศ. 2556
- โครงการมุทิตาสักการะพระภิกษุ–สามเณรเปรียญธรรม 9 ประโยค
- เริ่มปี พ.ศ. 2530 จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี ในช่วงเดือนสิงหาคม นับถึงปี พ.ศ. 2556 เป็นครั้งที่ 26 โดยมีพระเปรียญธรรม 9 ประโยค ร่วมรับถวายมุทิตา จำนวน 1,132 รูป รวมมอบทุนการศึกษากว่า 7,924,000 บาท[27]
- โครงการถวายทุนการศึกษาแก่สำนักเรียนบาลีทั่วประเทศ
- เริ่มครั้งแรกในปี พ.ศ. 2546 นับถึงปี พ.ศ. 2556 เป็นครั้งที่ 10 โดยมอบทุนการศึกษาแก่สำนักเรียนที่สอบได้คะแนนสูงสุดในแต่ละประเภท รวมมอบทุนการศึกษา ปีละกว่า 4,000,000 บาท[27][28]
กรณีสหกรณ์เครดิตยูเนี่ยนคลองจั่น
วันที่ 16 ก.พ. 2560 ทางรัฐบาลมีคำสั่งใช้มาตรา 44 ให้พื้นที่บริเวณวัดพระธรรมกาย ต.คลองสาม อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี เป็นเขตพื้นที่ควบคุมพิเศษ ป้องกันไม่ให้มีบุคคลเข้าไปในพื้นที่และผลักดันผู้เกี่ยวข้องที่อยู่ในวัดออกนอกพื้นที่ เพื่อให้เจ้าหน้าที่ดีเอสไอได้เข้าไปตรวจค้น พร้อมทั้งควบคุมตัวพระธัมมชโย เจ้าอาวาสวัดพระธรรมกาย ผู้ต้องหาตามหมายจับศาลอาญา คดีพิเศษเลขที่ 27/2559 ในข้อหาสบคบและร่วมกันฟอกเงินและร่วมกันรับของโจร [29][30]
บุคคลสำคัญ
- พระไชยบูลย์ ธมฺมชโย อดีตเจ้าอาวาสวัดพระธรรมกาย ประธานมูลนิธิธรรมกาย และเป็นผู้ต้องหาตามหมายจับของศาลอาญา ในข้อหาสมคบกันฟอกเงิน ร่วมกันฟอกเงิน และรับของโจร
- พระเผด็จ ทตฺตชีโว เป็นรองเจ้าอาวาส
วิเคราะห์ทางการเมือง
![]() |
ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้
|
หลักการ ความเชื่อ และวิถีชีวิต
![]() |
ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้
|
องค์กร และการบริหารงาน
![]() |
ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้
|
องค์กรในสังกัด
โรงเรียนพระปริยัติธรรม
ก่อตั้งขึ้นในช่วงปลายปีพ.ศ. 2528 โดยมีพระไชยบูลย์ ธมฺมชโย และพระมหา ดร.สมชาย ฐานวุฑฺโฒ ผู้อำนวยการสำนักการศึกษา นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2535 – พ.ศ. 2556[27] มีพระภิกษุ – สามเณรสอบผ่านเปรียญธรรม 9 ประโยค จำนวน 65 รูป
สถาบันอุดมศึกษา
วัดพระธรรมกาย ได้มีดำริให้สร้างหลักสูตรระดับอุดมศึกษา ที่เน้นไปในด้านมนุษยศาสตร์ และ พุทธศาสตร์ จึงได้ก่อตั้ง มหาวิทยาลัยธรรมกาย แคลิฟอร์เนีย ขึ้น ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยพระพุทธศาสนา ในระบบการศึกษาทางไกล จัดตั้งขึ้นตามรัฐบัญญัติการอุดมศึกษาและอาชีวศึกษาเอกชนรัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา ในปัจจุบันมี 3 หลักสูตรคือ 1) ประกาศนียบัตรประกอบด้วย 2 หลักสูตร คือ Pre-Degree และ หลักสูตรสัมฤทธิบัตร 2) หลักสูตรปริญญาตรี สาขาพุทธศาสตรบัณฑิต 4 ปี 3) หลักสูตรปริญญาโท สาขา พุทธศาสตร์มหาบัญฑิต 2 ปี ทั้งนี้พระภิกษุจะได้รับการงดเว้นค่าลงทะเบียนตลอดทุกหลักสูตร[31]
สถานีโทรทัศน์
ดีเอ็มซี Dhammakaya Media Channel |
|
---|---|
เริ่มออกอากาศ | 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2545 (15 ปี) |
ยุติออกอากาศ | 7 ธันวาคม พ.ศ. 2559 (1 ปี) |
เจ้าของ | มูลนิธิศึกษาธรรมเพื่อสิ่งแวดล้อม วัดพระธรรมกาย |
ระบบภาพ | 576ไอ (4:3 คมชัดมาตรฐาน) (2545–2556) 576ไอ (16:9 คมชัดมาตรฐาน) (2556–2559) |
คำขวัญ | ช่องนี้ช่องเดียว The Only One Channel |
ประเทศ | ![]() |
ภาษา | ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ ภาษาจีน และภาษาอื่นๆ[32] |
พื้นที่แพร่ภาพ | ![]() |
สำนักงานใหญ่ | วัดพระธรรมกาย คลองหลวง ตำบลคลองสาม อำเภอคลองหลวง ปทุมธานี 12120 |
DMC ย่อมาจาก Dhammakaya Media Channel[34] เป็นช่องรายการธรรมะ คือ ทีวีช่องคุณธรรม สื่อสีขาวที่น้อมนำธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มาเผยแผ่ ออกอากาศผ่านดาวเทียมตลอด 24 ชั่วโมง และยังมีการออกอากาศที่ Thaicom5 ความถี่ 3600/H/SR-26667 V0525/A5644/PCR0525[35]
โดยพระธัมมชโยได้มีความตั้งใจว่า "จะเป็นรายการที่ทำให้ผู้ชมมีจิตใจผ่องใส ไม่เศร้าหมอง เพลิดเพลินกับธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จิตใจจะผูกพันอยู่กับพระรัตนตรัยและบุญกุศล" และ "มีรายการที่เหมาะกับคนทุกเพศทุกวัย เช่น รายการโรงเรียนอนุบาลฝันในฝันวิทยา, นานาเทศนา, พุทธประวัติ, ชาดก 500 ชาติ, New News, ข่าว DNN ข่าว DMC News, ไปวัดไปวา, ปฏิบัติการกุ๊กกิ๊ก, พลังมด ฯลฯ"[36][33][32] ในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2555 รายการปรโลกนิวส์ยังได้ถ่ายทอดบทบรรยายโดยพระธัมมชโยเกี่ยวกับชีวิตหลังความตายและอดีตชาติของสตีฟ จอบส์ ซึ่งได้กล่าวไว้ว่าหลังจากได้เสียชีวิตแล้ว ตัวเขาก็ได้ไปบังเกิดใหม่เป็น "เทพบุตรภุมมเทวาระดับกลางสายวิทยาธรกึ่งยักษ์"[37][38][39][ต้องการแหล่งอ้างอิงดีกว่านี้]
ดีเอ็มซีถูกคณะกรรมการกิจการกระจายเสียงและกิจการโทรทัศน์ ในคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ พักใช้ใบอนุญาตเป็นเวลา 30 วัน เมื่อวันที่ 7 ธันวาคม พ.ศ. 2559 ตามคำร้องขอของกรมสอบสวนคดีพิเศษ โดยระบุเหตุผลว่าดีเอ็มซีเสนอข่าวสารระดมศิษยานุศิษย์ของวัดให้ไปรวมตัวที่วัดเพื่อขัดขวางการปฏิบัติการของเจ้าหน้าที่ ก่อนภายหลัง กสทช.สั่งเพิกถอนใบอนุญาตของดีเอ็มซีถาวร โดยระบุเหตุผลว่าเนื้อหาที่ออกอากาศปลุกปั่นยุยงให้เกิดความแตกแยกในราชอาณาจักร[40] ทั้งนี้ ดีเอ็มซียังคงออกอากาศผ่านทางอินเทอร์เน็ตโดยใช้สถานีโทรทัศน์จีบีเอ็น (GBN) (ชื่อเดิมคือ ดีโอเอทีวี, DoA TV; Dhammakaya of America TV และ DIMC TV) ซึ่งออกอากาศจากประเทศสหรัฐอเมริกา แต่ในทางปฏิบัติ การออกอากาศของสถานีฯยังคงดำเนินการออกอากาศจากวัดพระธรรมกาย จ.ปทุมธานีเช่นเดิมแล้วส่งสัญญาณไปยังสหรัฐอเมริกา ซึ่งรายการที่ออกอากาศยังใช้ผังรายการเดิมของดีเอ็มซีเช่นเดิม[41]
สาขาวัดในต่างประเทศ
วัดพระธรรมกายได้เผยแผ่พระพุทธศาสนาไปหลายประเทศทั่วโลก วัดศูนย์สาขาแรกในต่างประเทศ ตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2535 ที่แคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา จนกระทั่งในปี 2558 มีวัดศูนย์สาขาอยู่มากกว่า 100 แห่ง อาทิ วัดพระธรรมกายลอนดอน วัดพระธรรมกายเมลเบริ์น วัดภาวนาไทเป วัดพระธรรมกายซีแอตเติ้ล ฯลฯ [31]
สิ่งก่อสร้าง
- มหาธรรมกายเจดีย์ เจดีย์รูปโดมทรงกลมแบบสาญจิเจดีย์ เส้นผ่าศูนย์กลางที่ฐาน 194.40 เมตร ความสูง 32.40 เมตร ประกอบด้วย 3 ส่วน ซึ่งสื่อถึง พุทธรัตนะ ธรรมรัตนะ และสังฆรัตนะ ภายนอกของมหาธรรมกายเจดีย์ส่วนพุทธรัตนะมีการเรียงต่อองค์พระธรรมกายประจำตัวที่สลักชื่อเจ้าของไว้จำนวน 300,000 องค์ ส่วนภายในมหาธรรมกายเจดีย์บรรจุพระธรรมกายประจำตัว จำนวน 700,000 องค์ฐานขององค์พระจารึกนามของผู้บริจาคเพื่อสร้างองค์พระธรรมกายประจำตัวเช่นเดียวกัน และพระบรมพุทธเจ้า นอกจากนี้ภายในเจดีย์ยังประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ ซึ่งมหาธรรมกายเจดีย์ออกแบบด้วยหลักวิศวกรรมให้คงอยู่ได้ไม่ต่ำกว่าหนึ่งพันปี[42][43] และเป็นสถานที่ประกอบศาสนพิธีกลางแจ้ง ในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาจะมีคนจากทั่วโลกเดินทางมาร่วมงานหลายแสนคน และในทุกวันมีพิธีบูชามหาธรรมกายเจดีย์[44][45] มหาธรรมกายเจดีย์เริ่มก่อสร้างเมื่อวันที่ 8 กันยายน พ.ศ. 2538 โดยเริ่มมีการประดิษฐานพระธรรมกายประจำตัวตั้งแต่ปี พ.ศ. 2541 และมีการประดิษฐานครั้งสุดท้ายในปี พ.ศ. 2553
- มหารัตนวิหารคด อาคารสองชั้นในรูปแบบคล้ายสเตเดียม ความยาวด้านละ 1 กิโลเมตร รอบมหาธรรมกายเจดีย์ ทั้งสี่ ทางวัดพระธรรมกายด้านคาดว่าสามารถจุคนได้หนึ่งล้านคน[46] และทางวัดก็ยังได้ระบุว่า เป็นสถานที่รวมพุทธบุตรและพุทธบริษัท 4 ทั่วโลกนับล้านให้เป็นหนึ่งเดียวกัน เพื่อพบปะสนทนาธรรมและร่วมกันสร้างสันติสุข[44]
- มหาวิหารพระมงคลเทพมุนี อาคารรูปทรงกลมแบบสาญจิเจดีย์คล้ายจานคว่ำเหมือนมหาธรรมกายเจดีย์ เป็นที่ประดิษฐานรูปหล่อทองคำหลวงพ่อสด จนฺทสโร เพื่อสักการบูชาและระลึกถึงพระคุณของท่าน ภายในมหาวิหารพระมงคลเทพมุนี บรรจุเรื่องราวอัตชีวประวัติของท่าน เพื่อศึกษาค้นคว้า เริ่มก่อสร้างเมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2539 และมีพิธีเปิดเมื่อวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2549[47]
- อุโบสถวัดพระธรรมกาย เมื่อวันเสาร์ที่ 24 ธันวาคม พ.ศ. 2520 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้เสด็จแทนพระองค์ เพื่อวางศิลาฤกษ์ และในวันอังคารที่ 29 เมษายน พ.ศ. 2523 มีพิธีผูกพัทธสีมา ภายในอุโบสถรองรับพระภิกษุเข้าร่วมประกอบสังฆกรรมพร้อมกันได้ครั้งละ 200 รูป มีรูปลักษณ์แบบศิลปไทยประยุกต์ ออกแบบโดยยึดหลักความเรียบง่ายและมีความสง่า โดยได้รับรางวัลชมเชยสถาปัตยกรรมดีเด่น ประจำปี 2541 จาก สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์[2]
- สภาธรรมกายสากล อาคารปฏิบัติธรรมขนาดใหญ่ พื้นที่กว่า 150 ไร่ ประกอบด้วยชั้น 1 เป็นชั้นจอดรถ และมีห้องประชุมหลายขนาด ตั้งแต่ 500 คนขึ้นไป สำหรับอบรมศีลธรรมแก่ข้าราชการ พนักงานรัฐวิสาหกิจ นักเรียน นักศึกษา พนักงานบริษัท ฯลฯ ชั้น 2 ใช้เป็นสถานที่สวดมนต์ ปฏิบัติธรรม ฟังพระธรรมเทศนา ซึ่งใช้ในงานบุญทุกวันอาทิตย์ และงานบุญใหญ่ของวัดตลอดทั้งปี สามารถจุคนได้ประมาณ 300,000 คน[43][48]
- วิหารคุณยายอาจารย์มหารัตนอุบาสิกาจันทร์ ขนนกยูง วิหารทรงพีระมิดหกเหลี่ยมทองคำ สูง 29 เมตร ภายในเป็นห้องหยกประดิษฐานรูปหล่อทองคำแม่ชีจันทร์ ขนนกยูง และเป็นสถานที่ปฏิบัติธรรม สามารถรองรับคนได้ 300 คน[49][50]
- หอฉันคุณยายอาจารย์มหารัตนอุบาสิกาจันทร์ ขนนกยูง อาคารชั้นล่างโปร่ง มีส่วนสำนักงาน 4 ชั้น ส่วนของหลังคาสร้างเป็นยอดรูปทรงกลมคล้ายมหาธรรมกายเจดีย์ ภายในรูปทรงกลมเป็นภาพแม่ชีจันทร์ ขนนกยูง หอฉันฯ ถูกใช้เป็นที่ฉันภัตตาหารของภิกษุ สามเณร เป็นโรงทานแก่ญาติโยมที่มาถวายภัตตาหาร รวมถึงประยุกต์ใช้ในการประกอบพิธีกรรมของวัด เช่น การถวายกองทุนโคมประทีปในวันมาฆบูชา การถวายกองทุนผ้าไตรจีวร การถวายกองทุนผ้าอาบน้ำฝน การถวายกองทุนคิลานเภสัช การถวายกองทุนเครื่องกันหนาว รวมถึงใช้เป็นสถานที่เตรียมงานบุญใหญ่ของวัด เช่น การพับผ้าไตรจีวรจำนวนมากที่ใช้ประกอบพิธีอุปสมบทหมู่รุ่นต่าง ๆ การพับและเตรียมกระดาษชำระและช้อนส้อม เพื่อใช้ในงานวันคุ้มครองโลกซึ่งตรงกับวันเกิดของพระธัมมชโย[51]
- อาคารภาวนา 60 ปีพระราชภาวนาวิสุทธิ์ อาคารรูปทรงกลมคล้ายมหาธรรมกายเจดีย์ เป็นสถานที่ปฏิบัติวิชชาธรรมกายชั้นสูง มิได้ให้บุคคลที่ไม่ได้รับอนุญาตเข้าออก[52]
- อาคาร 100 ปี คุณยายอาจารย์มหารัตนอุบาสิกาจันทร์ ขนนกยูง อาคารรูปทรงกลม เริ่มก่อสร้างปลายปี 2552 (ยังไม่แล้วเสร็จ) เพื่อให้เป็นสำนักงานใหญ่ของวัด ห้องประชุมด้านวิชาการด้านพระปริยัติธรรมขนาดใหญ่ ห้องปฏิบัติธรรมสำหรับบรรพชิต อุบาสก อุบาสิกา ขนาดใหญ่ พิพิธภัณฑ์ที่เกี่ยวกับครูบาอาจารย์ของวัดพระธรรมกาย [53][54]
- โรงเรียนพระปริยัติธรรม วัดพระธรรมการย[27]
- นอกจากนี้ ก็ยังมีอีกหลายอาคาร ตัวอย่างเช่น มหาวิทยาลัยธรรมกายแคลิฟอร์เนีย ศูนย์พยาบาลสงฆ์ วัดพระธรรมกาย หมู่กุฏิที่พักดวงใจ วัดพระธรรมกาย (สำหรับสามเณร) หมู่กุฎิคณะสงฆ์ วัดพระธรรมกาย อาคารสำนักงานใหญ่ อาคารศูนย์คอมพิวเตอร์ วัดพระธรรมกาย อาคารสถานีโทรทัศน์ DMC วัดพระธรรมกาย อาคารสถานีวิทยุกระจายเสียง DMC วัดพระธรรมกาย[55]
การวิพากษ์วิจารณ์
วัดพระธรรมกายมีผู้ศรัทธาจำนวนหนึ่ง แต่ก็เป็นที่แคลงใจของประชาชนทั้งยังเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์ของสื่อมวลชนอย่างต่อเนื่อง แม้สื่อมวลชนจำนวนหนึ่งขอขมาแล้วก็ตาม[56] เป็นต้นว่า
- การแสวงหาประโยชน์เชิงพาณิชย์ กรณีที่วัดพระธรรมกายนำเงินบริจาคไปลงทุนเพื่อแสวงหาประโยชน์เชิงพาณิชย์ โดยอ้างว่าเพื่อให้เงินเกิดดอกออกผลติดตามมานั้น ถูกวิจารณ์อย่างกว้างขวาง เช่น หนังสือพิมพ์ผู้จัดการเรียกวัดพระธรรมกายเป็น "แหล่งพุทธพาณิชย์ขนาดใหญ่ของโลก"[3]
- การยักยอกทรัพย์ กรณีที่วัดพระธรรมกายถูกพระธัมมชโย เจ้าอาวาส ยักยอกทรัพย์ โดยปรากฏว่าโฉนดที่ดินมากมายของวัดมีชื่อพระธัมมชโยเป็นเจ้าของ เรื่องนี้ถูกนำเข้ามหาเถรสมาคมและเกิดเป็นคดีอาญาในเวลาต่อมา การไต่สวนดำเนินมาเจ็ดปี แต่สุดท้ายอัยการสูงสุดได้มีมติให้ถอนฟ้อง เนื่องจากพระธัมมชโยได้คืนที่ดินให้แก่วัดพระธรรมกายแล้ว[57]
- การธุดงค์ในเมือง กรณีที่วัดพระธรรมกายจัดให้พระสงฆ์ออกเดินธุดงค์ในเมือง เรียกว่า "ธุดงค์ธรรมชัย" โดยให้นำเครื่องลาดมาปูรองที่เดิน โปรยบุปผชาติบนเครื่องลาด และจัดให้ประชาชนซึ่งเป็นสาวกมาเฝ้าแห่แหนริมเครื่องลาด ทั้งมีขบวนแห่อย่างวิจิตรอลังการมาตั้งแต่เดือนธันวาคม 2554[58] นั้น ก่อปัญหาการจราจรในเมือง และถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างกว้างขวาง[59][60][61] เป็นต้นว่า
- พระสุวิทย์ ธีรธมฺโม หรือเป็นที่รู้จักในชื่อ หลวงปู่พุทธะอิสระ วิจารณ์ว่า "การจะทำกิจกรรมอะไรก็ตาม หากทำแล้วเบียดเบียนตน ทำให้คนอื่นเดือดร้อน ก็ถือว่า ผิดหลักพุทธศาสนา...พุทธศาสนิกชนต้องต่อต้าน...ไม่น่าจะเป็นการเผยแพร่ธรรม น่าจะเป็นการทำร้ายพระธรรมมากกว่า รวมทั้งทำให้พระธรรมของพระผู้มีพระภาคเจ้ามัวหมอง การเดินธุดงค์บนดอกกุหลาบดอกดาวเรือง ไม่ไช่วิธีของพระภิกษุที่สันโดษ...นอกจากพระเดินธุดงค์แล้ว นักเรียนและประชาชนยังถูกเกณฑ์ให้ไปตากแดดรับคณะ ไม่ได้ไปเพราะศรัทธา แต่ไปเพราะโดนเกณฑ์ไป ศรัทธาที่เกิดจากการแสดงเป็นศรัทธาที่หลอกลวง ไม่ใช่ศรัทธาที่บริสุทธิ์...เรื่องนี้มหาเถรสมาคมทำอะไรอยู่ สำนักพระพุทธศาสนาแห่งชาติทำอะไรอยู่"[62] ตรึงใจ บูรณสมภพ สมาชิกวุฒิสภา และประธานกรรมาธิการการศาสนา ศิลปะ และวัฒนธรรม ของวุฒิสภา เห็นว่า "ไม่เหมาะสม เนื่องจากการเดินธุดงค์ตามหลักพระพุทธศาสนา คือ พระสงฆ์ต้องจาริกไปตามเขา อยู่อย่างสมถะ เพื่อทำให้จิตใจเป็นอิสระ ไม่ใช่มาเดินในเมืองหลวงท่ามกลางกิเลสที่มีสีสันแห่งบริโภคนิยม"[60]
- อย่างไรก็ดี วัดพระธรรมกายชี้แจงสั้น ๆ ว่า กิจกรรมดังกล่าวไม่ผิดหลักพุทธศาสนา[60] และได้รับการสนับสนุนจากพงศ์เทพ เทพกาญจนา รองนายกรัฐมนตรี ด้วย[59] ขณะที่นพรัตน์ เบญจวัฒนานันท์ ผู้อำนวยการสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ กล่าวรับรองในทำนองเดียวกันว่า "เป็นการรวมชาวพุทธให้มาร่วมกิจกรรม แม้ว่าจะมีผลกระทบด้านการจราจรบ้าง...เหมือนการจัดทำบุญตักบาตรพระสงฆ์หลายหมื่นรูปที่ถนนเยาวราช ซึ่งเป็นเรื่องดี ไม่อยากให้มองแต่แง่ลบอย่างเดียว อยากให้มองว่าสิ่งใดเป็นประโยชน์มากกว่า"[63]
- การอ้างว่า สตีฟ จอบส์ ตายแล้วเป็นอมนุษย์ กรณีที่วัดพระธรรมกายเผยแพร่สารคดีชุด แวร์อิสสตีฟ จอบส์ (Where is Steve Jobs) ตั้งแต่วันที่ 17 สิงหาคม 2555 ความว่า พระธัมมชโย เจ้าอาวาสวัด ได้ใช้ญาณตรวจสอบพบว่า สตีฟ จอบส์ ตายแล้วไปเกิดเป็นวิทยาธรกึ่งยักษ์อยู่ในพิภพซึ่งทับซ้อนอยู่กับมนุษยโลก เพราะเขายังห่วงหาอาลัยในธุรกิจ[3][64] นั้น ถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่าเป็นการอวดอุตริมนุษยธรรม และพระไพศาล วิสาโล เห็นว่า เข้าข่ายปาราชิก[65]
- การจัดการพนัน กรณีที่วัดพระธรรมกายเปิดให้สาธารณชนกด "ถูกใจ" (like) หน้าเฟซบุ๊กของวัด แล้วลงชื่อเสียงเรียงนามพร้อมที่อยู่สำหรับติดต่อกลับ เพื่อชิงรางวัลพระพุทธรูปทองคำมูลค่าสิบล้านบาท เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2556 นั้น ถูกนักนิติศาสตร์วิพากษ์วิจารณ์ว่า เป็นการขยายฐานลูกค้าของวัด และเป็นการจัดการพนันโดยแจ้งชัดซึ่งตามกฎหมายแล้วต้องขออนุญาตจากกระทรวงมหาดไทยก่อน อย่างไรก็ดี นพรัตน์ เบญจวัฒนานันท์ ผู้อำนวยการสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ กล่าวว่า ไม่ผิดอะไร เป็นเรื่องมโนสาเร่ไม่ควรใส่ใจ เพราะเป็นเพียงวิธีดึงดูดความสนใจของวัด และเห็นว่า ที่กิจกรรมนี้ถูกมองว่าเป็นการแสวงหาผลประโยชน์บางประการนั้น "ก็เพราะวัดแห่งนี้มีภาพลักษณ์ที่คนนอกมักมองว่าเลวอยู่ก่อนแล้ว"[66]
- กิจกรรมของวัดพระธรรมกายยังเป็นหัวเรื่องหนึ่งที่นิยมศึกษาและวิจัย เช่น งานวิทยานิพนธ์ของพระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี ที่ได้รับการเผยแพร่อย่างกว้างขวางบนอินเทอร์เน็ตกลางปี 2556 เมื่อสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานถูกวิพากษ์วิจารณ์ที่บังคับให้ข้าราชการครูเข้าอบรมยังวัดพระธรรมกาย[67] โดยพระมหาวุฒิชัยได้วิจัยเกี่ยวกับงานวิชาการต่างๆ ของพระพรหมคุณาภรณ์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) แล้วสรุปว่า วัดพระธรรมกายเป็นอันตรายต่อความมั่นคงของพระพุทธศาสนาและต่อสังคมไทยอย่างลึกซึ้งถึงรากฐาน[67]
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- ↑ Head, Jonathan (2560-03-22). "The curious case of a hidden abbot and a besieged temple". BBC (ใน ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 6 ต.ค. 2560.
- ↑ 2.0 2.1 รางวัลสถาปัตยกรรมดีเด่น ประจำปี 2541
- ↑ 3.0 3.1 3.2 "ธรรมกายสุดเพี้ยน! ปลุกวิญญาณ 'สตีฟ จ็อบส์'". ผู้จัดการรายวัน. 2555-08-22. สืบค้นเมื่อ 2555-08-22.
- ↑ ทหาร-ตำรวจพรึ่บ! ล้อมวัดพระธรรมกาย “ดีเอสไอ” ประกาศให้ ปชช.เลี่ยงถนนคลองหลวง http://manager.co.th/Crime/ViewNews.aspx?NewsID=9600000016155
- ↑ Heikkilä-Horn 2539, p. 94.
- ↑ Rajakaruna, J. (28 ก.พ. 2551). "Maha Dhammakaya Cetiya where millions congregate seeking inner peace" [มหาธรรมกายเจดีย์ สถานที่ที่คนแสงหาสันติสุขภายในรวมเป็นล้าน]. Daily News (ศรีลังกา) (ใน ภาษาอังกฤษ) (Lake House).
- ↑ 7.0 7.1 McDaniel, Justin (2549). "Buddhism in Thailand: Negotiating the Modern Age". In Berkwitz, Stephen C. Buddhism in World Cultures: Comparative Perspectives [พระพุทธศาสนาตามวัฒนธรรมต่างๆ ในโลก มุมมองในแง่เปรียบเมียบ] (ใน ภาษาอังกฤษ). Santa Barbara, California: ABC-CLIO. ISBN 1-85109-787-2.
- ↑ Heikkilä-Horn 1996, p. 94.
- ↑ 9.0 9.1 เฟื่องฟูสกุล 2541.
- ↑ 10.0 10.1 Sirikanchana, Pataraporn (2010). "Dhammakaya Foundation" [มูลนิธิธรรมกาย]. In Melton, J. Gordon; Baumann, Martin. Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices (ใน ภาษาอังกฤษ) (2 ed.). ABC-CLIO.
- ↑ http://www.kalyanamitra.org/u-ni-boon/main/index.php?option=com_content&task=view&id=141&Itemid=4
- ↑ Zehner, Edwin (2533). "Reform Symbolism of a Thai Middle–Class Sect: The Growth and Appeal of the Thammakai Movement" [สัญลักษณ์เชิงปฏรูปในกลุ่มศาสนาระดับชนชั้นกลาง การเติบโต และแรงดึงดูด ของสำนักธรรมกาย]. Journal of Southeast Asian Studies (ใน ภาษาอังกฤษ) (Cambridge University Press ในนามของ Department of History National University of Singapore) 21 (2).
- ↑ "จาก "บ้านธรรมประสิทธิ์" สู่ "มหาธรรมกายเจดีย์"". ช่อง 8 (โทรทัศน์). มหากาพย์ ธรรมกาย 3. 29 พ.ค. 2559. Event occurs at 1:52. สืบค้นเมื่อ 15 พ.ย. 2559.
- ↑ Heikkilä-Horn 2015.
- ↑ Falk, Monica Lindberg (2550). Making fields of merit: Buddhist female ascetics and gendered orders in Thailand [การสร้างเนื้อนาบุญ นักบวชผู้หญิง และการแยกเพษในหมู่นักบวชในประเทศไทย] (ใน ภาาาอังกฤษ). Copenhagen: NIAS Press. ISBN 978-87-7694-019-5.
- ↑ McDaniel 2553, pp. 41, 662.
- ↑ Bechert 2540, p. 176.
- ↑ Scott 2552, p. 52.
- ↑ Swearer 2534, p. 656.
- ↑ Taylor 2532, p. 126.
- ↑ เฟืองฟูสกุล, อภิญญา (1 ม.ค. 2536). "Empire of Crystal and Utopian Commune: Two Types of Contemporary Theravada Reform in Thailand" [อาณาจักรแก้ว และหมู่คณะตามอุดมคติ การปฏิรูปเถรวาทในประเทศไทยแบบสมัยใหม่ สองแนวทาง]. Sojourn: Journal of Social Issues in Southeast Asia (ใน ภาษาอังกฤษ) 8 (1): 157.
- ↑ Scott 2552, p. 44.
- ↑ Mackenzie 2007, pp. 42–3.
- ↑ Newell, Catherine Sarah (1 เม.ย. พ.ศ. 2051). Monks, meditation and missing links: continuity, "orthodoxy" and the vijja dhammakaya in Thai Buddhism [พระภิกษุ สมาธิ และสิ่งต่อเชื่อมที่หายไป การสืบทอด ความเชื่อดั้งเดิม และวิชชาธรรมกายตามพระพุทะศาสนาแบบไทย] (Ph.D.) (ใน ภาษาอังกฤษ). Department of the Study of Religions, วิทยาลัยบูรพคดีศึกษาและการศึกษาแอฟริกา มหาวิทยาลัยลอนดอน. p. 130.
- ↑ Zehner, Edwin (2548). "Dhammakāya Movement" [ขบวนการธรรมกาย]. In Jones, Lindsay. Encyclopedia of Religion (ใน ภาษาอังกฤษ) 4 (2 ed.). Farmington Hills: Thomson Gale. p. 2325.
- ↑ คณะทีมงานประชาสัมพันธ์ (19 ธ.ค. 2541). "เอกสารชี้แจงฉบับที่ 2/2541-พระราชภาวนาวิสุทธิ์กับการถือครองที่ดิน". www.dhammakaya.or.th. จังหวัดปทุมธานีh: มูลนิธิธรรมกาย. Archived from the original on 12 มี.ค. 2548.
- ↑ 27.0 27.1 27.2 27.3 "29 ปีบนเส้นทาฃธรรม". ดอกเบี้ยธุรกิจ. 1 มี.ค. 2542. p. 1.
- ↑ "มอบทุนสนับสนุนพระบาลีหว่า 3 ล้านบาทในวันสมาธิโลก". แนวหน้า. 7 ส.ค. พ.ศ. 2556. p. 21. สืบค้นเมื่อ 29 พ.ย. พ.ศ. 2559 – โดยทาง Matichon E-library.
- ↑ ทหาร-ตำรวจพรึ่บ! ล้อมวัดพระธรรมกาย "ดีเอสไอ" ประกาศให้ ปชช.เลี่ยงถนนคลองหลวง http://manager.co.th/Crime/ViewNews.aspx?NewsID=9600000016155
- ↑ Tostevin, Matthew; Satrusayang, Cod; Thempgumpanat, Panarat (24 ก.พ. 2560). "The power struggle behind Thailand's temple row" [การต่อสู้ด้านอำนาจ ที่ทำให้เกิดการขัดแย้งเกี่ยวกับศาสนา]. Reuters (ใน ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 25 ก.พ. 2560.
- ↑ 31.0 31.1 บัญชานนท์, พงศ์พิพัฒน์ (3 ก.พ. 2558). "รู้จัก "เครือข่ายธรรมกาย"". Forbes. สืบค้นเมื่อ 3 มี.ค. 2560.
- ↑ 32.0 32.1 "ธรรมกายปฏิเสธนำเงินวัดไปเล่นหุ้น เตรียมยื่นคัดค้านปิดช่อง DMC". โพสต์ทูเดย์ (โพสต์ พับลิชชิง). 7 ธ.ค. 2559. สืบค้นเมื่อ 8 มี.ค. 2560.
- ↑ 33.0 33.1 นาเจริญ, นิธิศ (20 พ.ย. 2559). "เปิดโครงสร้างทีมสื่อวัดพระธรรมกาย". คม ชัด ลึก (เนชั่นมัลติมีเดียกรุ๊ป). สืบค้นเมื่อ 10 พ.ย. 2559.
- ↑ DMC, DMC ย่อมาจาก
- ↑ "สำนักสื่อสารธรรมกาย เปิดแนวรบสื่อเต็มรูปแบบ". ช่องนาว. 31 พ.ค. 2559. สืบค้นเมื่อ 20 พ.ค. 2559.
- ↑ [1], Dhamma Media Channel (DMC)[ลิงก์เสีย]
- ↑ ปรโลกนิวส์ ตอน สตีฟ จ็อบส์ ตายแล้วไปไหน (dmc.tv)
- ↑ ธรรมกายเสนอสารคดี "สตีฟ จ็อบส์ตายแล้วไปไหน", ข่าวธรรมกาย-สตีฟ จ็อบส์ ถูกพูดถึงในรายการ "เรื่องเล่าเช้านี้", คำชี้แจงจากวัดธรรมกายเรื่องสตีฟ จ็อบส์ (ครั้งที่สอง) จากบล็อกนัน
- ↑ "ธรรมกายแจงปมภัยศาสนา". สำนักข่าวไทย. 3 มิ.ย. 2559. สืบค้นเมื่อ 8 มี.ค. 2560.
- ↑ "NBTC must abide by law". Bangkok Post (โพสต์ พับลิชชิ่ง). 3 ม.ค. พ.ศ. 2559. p. 9. สืบค้นเมื่อ 15 ก.พ. พ.ศ. 2560 – โดยทาง Matichon E-library.
- ↑ "ตั้ง ธัมมชโย เป็นเจ้าอาวาสกิตติมศักดิ์ ธรรมกายหันไลฟ์สดผ่าน FB-Youtube แทนหลังช่อง DMC ถูกปิด". บีอีซี-เทโร เอ็นเตอร์เทนเม้นท์ (บริษัท บีอีซีเวิลด์ จำกัด (มหาชน)). 9 ธ.ค. พ.ศ. 2559. สืบค้นเมื่อ 11 ธ.ค. 2559.
- ↑ Mackenzie 2550, pp. 41–2, 46–7.
- ↑ 43.0 43.1 Snodgrass, Judith (พ.ศ. 2546). "Building Thai Modernity: The Maha Dhammakaya Cetiya" [สร้างความทันสมัยแบบไทย มหาธรรมกายเจดีย์]. Architectural Theory Review (ใน ภาษาอังกฤษ) 8 (2). doi:10.1080/13264820309478494.
- ↑ 44.0 44.1 ประวัติวัดพระธรรมกาย เว็บกัลยาณมิตร
- ↑ Scott 2552, p. 1.
- ↑ มหารัตนวิหารคด มหาบุญสถาน เพื่อการปฏิบัติธรรม
- ↑ "Visitor's Zone" [โซนผู้เชี่ยมชม] (ใน ภาษาอังกฤษ). มูลนิธิธรรมกาย. Archived from the original on 11 ม.ค. พ.ศ. 2550.
- ↑ "Visitor's Zone" [โซนผู้เชี่ยมชม] (ใน ภาษาอังกฤษ). มูลนิธิธรรมกาย. 19 ต.ค. พ.ศ. 2549. Archived from the original on 19 ต.ค. พ.ศ. 2559.
- ↑ Seeger, Martin (ก.ย. พ.ศ. 2551). "The Changing Roles of Thai Buddhist Women: Obscuring Identities and Increasing Charisma". Religion Compass (ใน ภาษาอังกฤษ) 3 (5): 811.
- ↑ "The Visitor's Zone" [โซนผู้เชี่ยมชม] (ใน ภาษาอังกฤศ). มูลนิธิธรรมกาย. Archived from the original on 6 ต.ค. พ.ศ. 2549.
- ↑ "The Visitor's Zone" [โซนผู้เชี่ยมชม] (ใน ภาษาอังกฤศ). มูลนิธิธรรมกาย. Archived from the original on 7 ธ.ค. พ.ศ. 2549.
- ↑ Mackenzie 2550.
- ↑ ศรีเรือนทอง, มั่น (18 ธ.ค. พ.ศ. 2558). "เทคโนโลยีการก่อสร้างอาคารทรงกลมโครงสร้างถักสานด้วยเทคโนโลยีคอนกรีตสำเร็จรูป". วารสารวิชาการสมาคมคอนกรีตแห่งประเทศไทย 3 (1).
- ↑ ""คอนเนคชั่น" ธรรมกาย". ช่อง 8 (โทรทัศน์). มหากาพย์ ธรรมกาย 5. 31 พ.ค. พ.ศ. 2559. Event occurs at 0:15. สืบค้นเมื่อ 15 พ.ย. พ.ศ. 2559.
- ↑ "ภาพมุมสูงของวัดพระธรรมกาย". ทีเอ็นเอ็น24. 27 พ.ค. พ.ศ. 2559. สืบค้นเมื่อ 11 พ.ย. พ.ศ. 2559.
- ↑ ศรีสุวรรณ, สุชาติ (19 ก.ค. 2546). "คำชี้แจง". มติชน. p. 10. สืบค้นเมื่อ 8 มี.ค. 2560 – โดยทาง Matichon E-library.
- ↑ "ย้อนคดี ธัมมชโย ยักยอกทรัพย์วัดพระธรรมกาย อัยการตัดตอนถอนฟ้อง". Manager Online. 2553-05-15. สืบค้นเมื่อ 2556-03-23.
- ↑ ภิญญพันธุ์ พจนะลาวัณย์ (2555-04-06). "บทวิเคราะห์ธรรมกาย กฎหมายหมิ่นศาสนา และอำนาจศักดิ์สิทธิ์ที่ซ้อนรัฐ". ประชาไท. สืบค้นเมื่อ 2556-07-08.
- ↑ 59.0 59.1 "ขบวนภิกษุธรรมกายบุกกรุง! สาวกแห่โปรย “ดาวรวย” รับ “พงศ์เทพ” ยักไหล่ใช้ ร.ร.ปักกลด". ผู้จัดการ. 2556-01-25. สืบค้นเมื่อ 2556-07-08.
- ↑ 60.0 60.1 60.2 "หลายฝ่ายฉะ “ธุดงค์กลางเมือง” ไม่เหมาะสม “ธรรมกาย” อ้างไม่ผิดหลักศาสนา". ผู้จัดการ. 2555-04-04. สืบค้นเมื่อ 2556-07-08.
- ↑ "ธุดงค์นะจ๊ะ... ธรรมเกินนะฮะ!". ผู้จัดการ. 2555-04-05. สืบค้นเมื่อ 2556-07-08.
- ↑ "“หลวงปู่พุทธะอิสระ” ติงธรรมกายเดินธุดงค์ทำคนเดือดร้อน ผิดหลักศาสนา". ผู้จัดการ. 2556-01-29. สืบค้นเมื่อ 2556-07-08.
- ↑ "พศ.-ธรรมกายแจงธุดงค์กลางกรุง ไม่ผิดหลักศาสนา". ไทยรัฐ. วัชรพล (บริษัท). 2555-04-03. สืบค้นเมื่อ 2556-07-08.
- ↑ "กระฉ่อนโลกออนไลน์ ธรรมกายเผย'สตีฟ จ็อบส์'ตายแล้วไปไหน". ไทยรัฐ. วัชรพล (บริษัท). 2555-08-20. สืบค้นเมื่อ 2556-07-08.
- ↑ "อวดอุตริ! พระไพศาลชี้ 'สตีฟ จ็อบส์' ฉบับธรรมกาย เข้าข่ายอาบัติปาราชิก!". ไทยรัฐ. วัชรพล (บริษัท). 2555-08-21. สืบค้นเมื่อ 2556-07-08.
- ↑ "นักวิชาการชี้ กดแชร์ธรรมะ ธรรมกาย ลุ้น 10 ล้าน เข้าข่ายการพนัน". กะปุก. 2556-07-03. สืบค้นเมื่อ 2556-07-03.
- ↑ 67.0 67.1 "แชร์ว่อน!วิทยานิพนธ์พระว.'ธรรมกาย'อันตราย". คมชัดลึก. 2556-09-11. สืบค้นเมื่อ 2556-09-11.
บรรณานุกรม
- เฟื่องฟูสกุล, อภิญญา (2541), ศาสนาทัศน์ของชุมชนเมืองสมัยใหม่: ศึกษากรณีวัดพระธรรมกาย, ศูนย์พุทธศาสน์ศึกษา จุฬาลงกรมหาวิทยาลัย
- Bechert, Heinz (2540), "Der moderne Theravada-Buddhismus in Sri Lanka und Südostasien" [พระพุทธศาสนาเถรวาทในศรีลังกา และเอเซียอาคเนย์ในยุคใหม่], in Mathes, Klaus-Dieter; Freese, Harald, Buddhism in the Past and Present (ใน ภาษาเยอรมัน) (Asia-Africa Institute, มหาวิทยาลัย Hamburg) 2
- Heikkilä-Horn, M-J (2539), "Two Paths to Revivalism in Thai Buddhism: The Dhammakaya and Santi Asoke Movements" [เส้นทางของการฟื้นฝู่ สำนักธรรมกาย และสำนักสันติอโศก"], Temenos (ใน ภาษาอังกฤษ) (32)
- Heikkilä-Horn, Marja-Leena (2558), "Dhammakaya" [ธรรมกาย], in Athyal, Jesudas M., Religion in Southeast Asia: An Encyclopedia of Faiths and Cultures (ใน ภาษาอังกฤษ) (ABC-CLIO), ISBN 978-1-61069-250-2
- Mackenzie, Rory (2550), New Buddhist Movements in Thailand: Towards an understanding of Wat Phra Dhammakaya and Santi Asoke [กระแสพุทธใหม่ในประเทศไทย ทำความเข้าใจเกี่ยวกับวัดพระธรรมกาย และสันติอโศก] (ใน ภาษาอังกฤษ), Abingdon: Routledge, ISBN 0-203-96646-5
- McDaniel, Justin (2553), "Buddhists in Modern Southeast Asia" [ชาวพุทธเอเชียอาคเนย์ในสมัยใหม่], Religion Compass (ใน ภาษาอังกฤษ) (Blackwell Publishing) 4 (11), doi:10.1111/j.1749-8171.2010.00247.x
- Scott, Rachelle M. (2552), Nirvana for Sale? Buddhism, Wealth, and the Dhammakāya Temple in Contemporary Thailand [ขายนิพพานจริงหรือ พระพุทธศาสนา ความรวย และวัดพระธรรมกายในประเทศไทยยุคปัจจุบัน] (ใน ภาษาอังกฤษ), Albany: State University of New York Press, ISBN 978-1-4416-2410-9
- Swearer, Donald K. (1991), "Fundamentalistic Movements in Theravada Buddhism", in Marty, M.E.; Appleby, R.S., Fundamentalisms Observed (ใน ภาษาอังกฤษ) 1, Chicago; London: มหาวิทยาลัย Chicago, ISBN 978-0-226-50878-8
- Taylor, J. L. (1989), "Contemporary Urban Buddhist "Cults" and the Socio-Political Order in Thailand", Mankind (ใน ภาษาอังกฤษ) 19 (2), doi:10.1111/j.1835-9310.1989.tb00100.x
แหล่งข้อมูลอื่น
- การศึกษา
- พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี. (2556). บทบาทในการรักษาพระธรรมวินัยของพระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต): ศึกษาเฉพาะกรณีธรรมกาย. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
![]() |
คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: วัดพระธรรมกาย |
พิกัดภูมิศาสตร์: 14°04′23.37″N 100°38′47.01″E / 14.0731583°N 100.6463917°E
- บทความ
- "แฉ!! ธรรมกายงัดแผนเรียกคนเข้าวัด แชร์ธรรมะชิงโชค ลุ้นพระทองคำ'". (2556-07-24). ผู้จัดการ. [ออนไลน์].
- "แฉ! ธรรมกายโปรเจกต์ 'ล้างสมองครู–ยึดครองประเทศ'". (2556-07-22). ผู้จัดการ. [ออนไลน์].
- ภิญญพันธุ์ พจนะลาวัณย์. (2555-04-06). ธรรมกาย กฎหมายหมิ่นศาสนา และอำนาจศักดิ์สิทธิ์ที่ซ้อนรัฐ. [ออนไลน์].