ภาษามารี

ภาษามารี
марий йылме mariy yylme
ภูมิภาค	ประเทศรัสเซีย: สาธารณรัฐมารีเอล สาธารณรัฐบัชคอร์โตสถาน สาธารณรัฐตาตาร์สถาน สาธารณรัฐอุดมูร์ต แคว้นนิจนีนอฟโกรอด แคว้นคีรอฟ แคว้นสเวียร์ดลอฟสค์ แคว้นโอเรนบุร์ก และดินแดนเปียร์ม
ชาติพันธุ์	ชาวมารี 548,000 คน (สำมะโน ค.ศ. 2010)
จำนวนผู้พูด	510,000  (2012)
ตระกูลภาษา	ยูรัล ฟินโน-ยูกริก ฟินโน-เปอร์มิก? ภาษามารี
รูปแบบมาตรฐาน	มารีทุ่งหญ้า มารีเนินเขา มารีตะวันตกเฉียงเหนือ
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	รัสเซีย สาธารณรัฐมารีเอล
รหัสภาษา
ISO 639-2	chm
ISO 639-3	chm – รหัสรวม รหัสเอกเทศ: mhr – มารีตะวันออกและทุ่งหญ้า (มารีตะวันออก) mrj – มารีเนินเขา (มารีตะวันตก)

ภาษามารี (มารี: марий йылме) เป็นภาษากลุ่มฟินโน-อูกริก สาขาวอลกานิก มีผู้พูดราว 600,000 คนในประเทศรัสเซีย ส่วนใหญ่อยู่ในสาธารณรัฐมารีเอล และบริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำโวลกาซึ่งอยู่ทางตะวันออกของเทือกเขายูรัลและในตาตาร์สถาน อุดมูร์ต และเปียร์ม มีสำเนียงหลักสองสำเนียงคือ สำเนียงมารีตะวันตกหรือฮิลกับสำเนียงตะวันออกหรือเมียดาว มีความแตกต่างกันมากและสำเนียงตะวันออกใช้แพร่หลายกว่า เป็นภาษาราชการคู่กับภาษารัสเซียในสาธารณรัฐมารีเอล

ที่มาของชื่อ

ภาษามารีและกลุ่มชนที่พูดภาษานี้มีชื่อเรียกว่าเชเรมิส (ภาษารัสเซีย: черемисы, черемисский язык) ส่วนเอกสารในสมัยกลางมีชื่อเรียกที่ต่างกันออกไปคือ เชเรมิส ซัรเมียส ทซัรเมียส (ภาษารัสเซีย: черемись, сармыс, цармис) คำว่ามารีนั้นเป็นชื่อที่ชาวมารีใช้เรียกตนเองมาจากกลุ่มภาษาอินโด-อารยัน หมายถึงคน

สถานการณ์

ชาวมารีส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในเขตชนบท มีเพียงส่วนหนึ่งที่อาศัยในเขตเมือง เมื่อ พ.ศ. 2532 ชาวมารี 80% ยังใช้ภาษามารีเป็นภาษาแรกและ 18.8% ไม่พูดภาษามารี โดยในสาธารณรัฐมารีนั้นมี 11.6% กล่าวว่าไม่ได้ใช้ภาษามารีเป็นภาษาแรก การลดลงของการใช้ภาษามารี เกิดขึ้นในช่วงที่มีการปกครองแบบคอมมิวนิสต์

ในสมัยจักรวรรดิรัสเซีย ไม่มีการสนับสนุนการใช้ภาษามารีจากรัฐ ในคริสตจักรรัสเซียนออร์ธอดอกซ์ใช้ภาษารัสเซีย ไม่มีการใช้ภาษามารีในการศึกษา หลังการปฏิวัติรัสเซีย มีการสนับสนุนภาษาของชนเผ่าต่างๆเล็กน้อย แต่ไม่นานก็มีการทำให้เป็นรัสเซียอีก ในสมัยสหภาพโซเวียต มีการสอนภาษามารีในโรงเรียนประถม การใช้ภาษามารีเปิดกว้างมากยิ่งขึ้นหลังนโยบายเปเรสตรอยกา ต่อมาได้เป็นภาษาราชการคู่กับภาษารัสเซีย ในปัจจุบัน ภาควิชาประวัติศาสตร์และปรัชญา มหาวิทยาลัยรัฐมารีและวิทยาลัยฝึกหัดครูกรุปสกายา สอนรายวิชาเกือบครึ่งหนึ่งเป็นภาษามารี

สำเนียง

แต่เดิม สำเนียงในภาษามารีได้แก่ สำเนียงมารีเขา ใช้พูดทางฝั่งเหนือของแม่น้ำโวลกา และสำเนียงเมียดาวมารีใช้พูดทางฝั่งล่างของแม่น้ำและในเมืองหลวงของสาธารณรัฐ ในปัจจุบัน แยกภาษามารีเป็น 4 สำเนียงคือ สำเนียงเขา สำเนียงเมียดาว สำเนียงตะวันออก สำเนียงตะวันตกเฉียงเหนือ ชาวมารีบางคนพูดภาษาตาตาร์ได้

ไวยากรณ์

ภาษามารีเป็นภาษารูปคำติดต่อ ไม่มีเพศทางไวยากรณ์ ไม่มีคำนำหน้านาม การเน้นเสียงไม่มีความสำคัญในภาษามารีแต่มีการเปลี่ยนเสียงสระ การเรียงประโยคเป็นแบบประธาน-กรรม-กริยา

แหล่งข้อมูลอื่น

• Electronic Resources on the Mari Language
• English-Language Mari Textbook
• Kimberli Mäkäräinen's Meadow Mari Grammar
• Meadow Mari morphology generator
• Online dictionaries on Mari language