ภาษาชาบากาโน
| ภาษาสเปนลูกผสมในฟิลิปปินส์ (PCS) | |
|---|---|
| ชาบากาโน | |
| ประเทศที่มีการพูด | ฟิลิปปินส์ |
| ภูมิภาค | ซัมโบวังกาซิตี, ซัมโบวังกาเดลนอร์เต, ซัมโบวังกาซีบูไก, ซัมโบวังกาเดลซูร์, บาซีลัน, จาไวต์, โจตาเบโต, ดาเวา; มีผู้พูดบางส่วนในเซ็มปอร์นา, มาเลเซีย |
| จำนวนผู้พูด | 293,000 คน (ไม่พบวันที่) |
| ตระกูลภาษา | |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-1 | none |
| ISO 639-2 | crp |
| ISO 639-3 | cbk |
ภาษาชาบากาโน เป็นชื่อของภาษาสเปนลูกผสมในฟิลิปปินส์ คำว่า chabacano ซึ่งเป็นที่มาของชื่อชาบากาโน (Chavacano) เป็นภาษาสเปน หมายถึง รสชาติแย่ สามัญ หรือหยาบ
ผู้พูดภาษาชาบากาโนส่วนใหญ่อยู่ในเมืองซัมโบวังกาซิตี จังหวัดซัมโบวังกา บาซีลัน จาไวต์ และบางบริเวณในดาเวาและโจตาบาโต มีผู้พูด 607,200 คนเมื่อ พ.ศ. 2543 มีผู้พูดภาษานี้ในเซ็มปอร์นา รัฐซาบะฮ์ มาเลเซีย ทางเหนือของเกาะบอร์เนียว ซึ่งเคยเป็นอาณานิคมของสเปนมาก่อน ชนกลุ่มน้อยชาวมุสลิมในซัมโบวังกา เช่นชาวเตาซุก ชาวซามัลส์ และชาวยากันส์ในบาซีลัน พูดภาษานี้ได้ด้วย ในจังหวัดใกล้เคียงคือ ซูลูและตาวี-ตาวี มีมุสลิมที่พูดภาษาชาบากาโน
สำเนียง[แก้]
ภาษาชาบากาโนมีหลายสำเนียง สำเนียงที่ใช้ภาษาตากาล็อกเป็นภาษาเริ่มต้นมีสามสำเนียงคือ สำเนียงกาบิเต สำเนียงเตอร์นาตี และสำเนียงเอร์มิตา (สูญแล้ว) สำเนียงอื่น ๆ มีภาษาเซบัวโนเป็นสำเนียงเริ่มต้น สำเนียงซัมโบวังกามีผู้พูดมากที่สุด และเป็นภาษาหลักของเมืองซัมโบวังกา คำศัพท์ส่วนใหญ่มาจากภาษาสเปน แต่ไวยากรณ์ยึดตามภาษาในฟิลิปปินส์เช่นภาษาตากาล็อกและภาษาเซบัวโน ยังใช้ในการศึกษา สื่อตีพิมพ์ โทรทัศน์ และวิทยุ
ประวัติ[แก้]
สำเนียงซัมโบวังกา[แก้]
เมื่อ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2178 ซัมโบวังกาเป็นอาณานิคมของสเปนอย่างสมบูรณ์ การจู่โจมของสุลต่านแห่งมินดาเนาและการตัดสินใจเผยแพร่ศาสนาคริสต์ลงไปทางใต้ของฟิลิปปินส์ทำให้ทางกองทัพตัดสินใจนำเข้าแรงงานจากลูซอนและวิซายา ทำให้บริเวณนั้น ประกอบไปด้วยกลุ่มคนที่หลากหลายคือ คือทหารจากสเปนและเม็กซิโก ประชาชนจากเซบูและอีโลอีโล และคนหลายเผ่าพันธุ์ในซัมโบวังกา ความแตกต่างทางด้านสำเนียงและวัฒนธรรม ทำให้คนแต่ละกลุ่มยากที่จะสื่อสารกัน ภาษาที่ใช้เป็นทางการคือภาษาสเปนแต่คนส่วนใหญ่ไม่ได้เรียนภาษาสเปน แต่จำเป็นต้องใช้ในการสื่อสาร จึงเกิดภาษาผสมและกลายเป็นภาษาลูกผสมไปอย่างสมบูรณ์ และกลายเป็นภาษากลางในซัมโบวังกาในปัจจุบัน
สำเนียงกาบิเต/เตอร์นาตี[แก้]
ชาวเมร์ดิกาสเป็นชนเผ่าในเตอร์นาตีในหมู่เกาะโมลุกกะที่มีอาณานิคมขนาดเล็กของสเปน เตอร์นาตีเคยเป็นอาณานิคมของโปรตุเกสมาก่อนที่สเปนจะเข้ามาปกครอง ใน พ.ศ. 2117 อาสาสมัครชาวเมร์ดิกาสได้ไปสู่กาวิเตเพื่อสนับสนุนสเปน ต่อต้านโจรสลัดชาวจีนที่เรียกลิมาฮอง ชาวเมร์ดิกาสเข้าไปตั้งรกรากในบริเวณบาร์ราเด มารากอนดอนซึ่งอยู่ใกล้ปากแม่น้ำมารากอนดอน ปัจจุบัน บริเวณนี้เรียกเตอร์นาตี และชุมชนของชาวเมร์ดิกาสยังใช้ภาษาสเปนลูกผสมที่ได้รับอิทธิพลจากภาษาโปรตุเกสซึ่งเรียกว่าสำเนียงเตร์นาเตญโญ
สรรพนาม[แก้]
คำสรรพนามภาษาชาบากาโนมีพื้นฐานมาจากภาษาตากาล็อก ภาษาเซบัวโน และภาษาสเปน เฉพาะสำเนียงซัมโบวังกาเท่านั้นที่แยกระหว่างสรรพนามบุรุษที่หนึ่งพหูพจน์รวม (kita) กับไม่รวมผู้ฟัง (kame) ยกเว้นในรูปเป็นทางการที่ใช้ nosotros ทั้งสองกรณี ต่อไปนี้เป็นตารางแสดงสรรพนามแทนบุคคลในภาษาชาบากาโนสำเนียงต่าง ๆ
| สำเนียงซัมโบวังกา | สำเนียงกาบิเต | สำเนียงเตอร์นาตี | |
|---|---|---|---|
| บุรุษที่ 1 เอกพจน์ | iyo yo |
yo | |
| บุรุษที่ 2 เอกพจน์ | evo(s) (ทั่วไป) vo(s) (ทั่วไป) tu (เป็นกลาง ๆ) uste(d) (ทางการ) |
tu vo uste |
vo uste |
| บุรุษที่ 3 เอกพจน์ | el ele |
eli | |
| บุรุษที่ 1 พหูพจน์ | kame (ไม่รวมผู้ฟัง) kita (รวมผู้ฟัง) nosotros (ทางการ) |
nisos | mijotro motro |
| บุรุษที่ 2 พหูพจน์ | kamo (ทั่วไป) vosotros (เป็นกลาง ๆ) ustedes (ทางการ) |
vusos | ustedi tedi |
| บุรุษที่ 3 พหูพจน์ | sila (ทั่วไป & เป็นกลาง ๆ) ellos (ทางการ) |
ilos | lojotro lotro |
