ฟอนต์แห่งชาติ
ฟอนต์แห่งชาติ[1] หรือมักเรียกในภาษาปากว่า ฟอนต์ซิป้า ("ซิป้า" เป็นชื่อย่อในภาษาอังกฤษของสำนักงานส่งเสริมอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน))[2] เป็นชุดแบบอักษรสิบสี่แบบ ที่กรมทรัพย์สินทางปัญญา ร่วมกับสำนักงานส่งเสริมอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) เผยแพร่หลังจากจัดประกวดแล้ว เพื่อส่งเสริมการพัฒนาและสร้างสรรค์ชุดแบบอักษรอันเป็นอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์ของประเทศ ชุดแบบอักษรทั้งสิบสี่กับทั้งฉบับปรับปรุงเปิดให้ดาวน์โหลดเปล่าที่ ฟ๐นต์.คอม ตั้งวันที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2550[3] ทั้งนี้ ฟอนต์ชุดนี้รองรับการใช้งานบนระบบปฏิบัติการทั้ง Microsoft Windows ระบบปฏิบัติการ Open source THAI OS Ubuntu และระบบปฏิบัติการ Mac OS
วันที่ 7 กันยายน 2553 คณะรัฐมนตรีของอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ มีมติให้หน่วยงานฝ่ายบริหารทั้งหมดใช้ชุดแบบอักษร "TH Sarabun PSK" เป็นมาตรฐานเดียวกัน แทนที่ชุดแบบอักษรเดิมที่ซื้อมาจากบริษัทเอกชน เช่น ชุดแบบอักษร "Angsana New", "Browallia New", "Cordia New" และ "EucrosiaUPC" ตาม "โครงการฟอนต์มาตรฐานราชการไทย" ที่กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเสนอ[4] โดยให้เหตุผลว่า "...ปัจจุบัน ส่วนราชการมีการใช้ฟอนต์อย่างหลากหลาย ไม่มีมาตรฐานในเอกสารทางราชการ อีกทั้งการใช้มาตรฐานฟอนต์ของบริษัทเอกชนที่ผูกขาดลิขสิทธิ์อาจมีปัญหาเรื่องการฟ้องร้องละเมิดลิขสิทธิ์ได้..." ทั้งนี้ มีคำสั่งให้หน่วยงานฝ่ายบริหารติดตั้งชุดแบบอักษรดังกล่าวให้แล้วเสร็จภายในวันที่ 5 ธันวาคม 2553 และได้ขอความร่วมมือไปยังฝ่ายนิติบัญญัติและตุลาการให้สนับสนุนการใช้ชุดแบบอักษรนี้ด้วย[5]
ราชกิจจานุเบกษาเปลี่ยนจากชุดแบบอักษร "Angsana New" มาใช้ "TH Sarabun PSK" ตามนโยบายของรัฐบาล ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2554 ฉบับแรกที่ปรากฏ คือ ฉบับกฤษฎีกา เล่ม 128 ตอน 1 ก ลงวันที่ 7 มกราคม 2554 ซึ่งมีประกาศแปดเรื่อง เรื่องแรก คือ "กฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการรับรองใบรับรองแบบอากาศยานหรือใบรับรองแบบส่วนเพิ่มเติมที่ออกโดยรัฐภาคีแห่งอนุสัญญาหรือประเทศที่ได้ทำความตกลงกับประเทศไทย เพื่อขอใบสำคัญสมควรเดินอากาศ พ.ศ. 2553 ลงวันที่ 28 ธันวาคม 2553"[6]
วันที่ 6 กรกฎาคม 2564 คณะรัฐมนตรีเห็นชอบให้ชุดแบบอักษรพระราชทาน “จุฬาภรณ์ลิขิต” หรือ "Chulabhorn Likhit" เป็นชุดแบบอักษรมาตรฐานราชการไทยแบบที่ 14 ตามที่ราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์เสนอ เพื่อเป็นการจารึกพระนามและเนื่องในวโรกาสครบรอบ 64 พรรษา ของศาสตราจารย์ ดร.สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอเจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี และในวโรกาสที่ทรงสำเร็จการศึกษาหลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาทัศนศิลป์ คณะจิตรกรรม ประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร[7]
ดวงตราปัจจุบันของวิกิพีเดียไทย ที่ชนะเลิศการประกวดเมื่อ พ.ศ. 2551 นั้น ก็ใช้ชุดแบบอักษร "TH Sarabun PSK" โดยเป็นผลงานการออกแบบของ ปรัชญา สิงห์โต เจ้าของเว็บไซต์ฟ๐นต์.คอม[8]
ชุดแบบอักษรทั้งสิบสี่ประกอบด้วย[3]
| ที่ | ชื่อ | ผู้ออกแบบ | ตัวอย่าง | หมายเหตุ |
|---|---|---|---|---|
| 1. | TH Sarabun PSK | ศุภกิจ เฉลิมลาภ | 
|
ต่อมาปรับปรุง และเผยแพร่เมื่อวันที่ 19 สิงหาคม 2554 ในชื่อ "TH Sarabun New" |
| 2. | TH Chamornman | เอกลักษณ์ เพียรพนาเวช | 
|
|
| 3. | TH Krub | เอกลักษณ์ เพียรพนาเวช | 
|
|
| 4. | TH Srisakdi | ทีมอักษราเมธี (ไพโรจน์ เปี่ยมประจักพงษ์ และบวร จรดล) | 
|
อักษรไทยเป็นลายมืออาลักษณ์วังหลวงสมัยธนบุรี-ต้นรัตนโกสินทร์ |
| 5. | TH Niramit AS | ทีมอักษราเมธี | 
|
|
| 6. | TH Charm of AU | กัลยาณมิตร นรรัตน์พุทธิ | 
|
|
| 7. | TH Kodchasan | กัลย์สุดา เปี่ยมประจักพงษ์ | 
|
|
| 8. | TH K2D July8 | กานต์ รอดสวัสดิ์ | 
|
|
| 9. | TH Mali Grade 6 | สุดารัตน์ เลิศสีทอง | 
|
เป็นลายมือแบบเด็กหญิงประถมศึกษาปีที่ 6 ซึ่งผู้สร้างสรรค์สมมุติชื่อให้ว่า "เด็กหญิงมะลิ" |
| 10. | TH Chakra Petch | ธีรวัฒน์ พจน์วิบูลศิริ | 
|
|
| 11. | TH Bai Jamjuree CP | ทีม PITA (รพี สุวีรานนท์ และวิโรจน์ จิรพัฒนกุล) | 
|
|
| 12. | TH KoHo | กลุ่ม ก-ฮ (ขาม จาตุรงคกุล, กนกวรรณ แพนไธสง และขนิษฐา สิทธิแย้ม) | 
|
|
| 13. | TH Fah Kwang | ทีมสิบเอ็ด (กิตติ ศิริรัตนบุญชัย และนิวัฒน์ ภัทโรวาสน์) | 
|
|
| 14. | Chulabhorn Likhit | ราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ | 
|
ลิขสิทธิ์[แก้]
ฟอนต์แห่งชาติมี กรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ และสำนักงานส่งเสริมอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) เป็นผู้ทรงลิขสิทธิ์ อนุญาตให้สาธารณชนใช้งาน ทำซ้ำ ดัดแปลง แจกจ่ายได้โดยไม่คิดค่าใช้จ่าย แต่ห้ามขาย ยกเว้นขายรวมกับซอฟต์แวร์อื่น สำหรับการดัดแปลงฟอนต์ สามารถกระทำได้ แต่ห้ามใช้ชื่อฟอนต์เดิมและห้ามใช้ชื่อผู้ทรงลิขสิทธิ์และผู้พัฒนาในการโฆษณาฟอนต์ที่ดัดแปลงโดยไม่ได้รับอนุญาต ทั้งนี้ฟอนต์ที่ดัดแปลงจากฟอนต์แห่งชาติต้องอนุญาตให้ใช้ด้วยเงื่อนไขเดียวกับฟอนต์แห่งชาติ [9] ซึ่งก็คือ สัญญาอนุญาต GPL + Font exception
อ้างอิง[แก้]
- ↑ ไทยรัฐออนไลน์ (2554-01-20). "ซิป้า จับมือ กรมทรัพย์สินฯ ทางปัญญา ยิ้มร่าอวดโฉม 13 ฟอนต์ไทย ใช้ในหน่วยงานราชการ". สืบค้นเมื่อ 2011-05-02.
- ↑ ไทยรัฐออนไลน์ (2553-12-13). "รัฐบาลกลัวละเมิดลิขสิทธิ์ ให้ส่วนราชการใช้ฟอนต์ไทยจากซิป้า". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-05-31. สืบค้นเมื่อ 2011-05-02.
- ↑ 3.0 3.1 ฟ๐นต์.คอม (2007-06-28). "14 ฟอนต์ฟรีมาตรฐาน จากสำนักงานส่งเสริมอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์แห่งชาติ (SIPA)". สืบค้นเมื่อ 2011-05-02.
- ↑ ฟ๐นต์.คอม (2010-09-08). "สั่งราชการโละฟอนต์ต่างชาติ ใช้ฟอนต์ไทยแลนด์". สืบค้นเมื่อ 2011-05-02.
- ↑ กรมประชาสัมพันธ์ (2010-09-07). "ครม.เห็นชอบให้ทุกหน่วยงานภาครัฐ ดำเนินการติดตั้งฟอนต์สารบรรณเพิ่ม". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-09-12. สืบค้นเมื่อ 2011-05-02.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา (2011-01-07). "กฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการรับรองใบรับรองแบบอากาศยานหรือใบรับรองแบบส่วนเพิ่มเติมที่ออกโดยรัฐภาคีแห่งอนุสัญญาหรือประเทศที่ได้ทำความตกลงกับประเทศไทย เพื่อขอใบสำคัญสมควรเดินอากาศ พ.ศ. 2553" (PDF). สืบค้นเมื่อ 2011-05-02.
- ↑ สำนักนายกรัฐมนตรี (2021-06-07). "ครม.เห็นชอบให้ชุดแบบอักษรพระราชทาน "จุฬาภรณ์ลิขิต" เป็นชุดแบบอักษรมาตรฐานราชการไทยแบบที่ 14". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-08-12. สืบค้นเมื่อ 2021-08-12.
- ↑ ฟ๐นต์.คอม (2008-06-05). "กระจู๋: อันว่าด้วยโลโก้วิกิพีเดียไทย". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-04-26. สืบค้นเมื่อ 2011-05-02.
- ↑ http://www.scribd.com/doc/58559198/DIP-SIPA-Font-License-Agreement
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
- ฟอนต์ซิป้า - ฟ๐นต์.คอม
- ฟอนต์ TH Sarabun New - ฟ๐นต์.คอม
- แนวคิดในการออกแบบชุดแบบอักษร "TH Sarabun PSK" ของศุภกิจ เฉลิมลาภ เก็บถาวร 2012-04-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน