ฉบับร่าง:สัตว์จำพวกลิง

สัตว์จำพวกลิง; ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ช่วงอายุอีโอซีนตอนกลาง-สมัยโฮโลซีน, 40–0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอตา
อาณาจักร:	สัตว์
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง
ชั้น:	สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
อันดับ:	อันดับวานร
อันดับย่อย:	ฉบับร่าง:Haplorhini
อันดับฐาน:	Simiiformes; Haeckel, 1866
อนุอันดับ
	Catarrhini; Platyrrhini; ; sister: Tarsiiformes
ชื่อพ้อง
	Anthropoids; ลิง (ซึ่งมาจากความเข้มงวด สาขา ความรู้สึกรวมถึงเอปด้วย, และด้วยเหตุนี้มนุษย์); Pithecoidea; Simiae; Pitheci;

สัตว์จำพวกลิง หรือ Simiiformes หรือ แอนโธรพอยด์ หรือ ไพรเมตที่สูงกว่านั้น เป็น อันดับฐาน ( Simiiformes /ˈsɪmi.ɪfɔːrmiːz/ ) ของ ไพรเมต ที่มีสัตว์ทุกชนิดซึ่งแต่เดิมเรียกว่า ลิง และ ลิง พวกมันประกอบด้วย Parvorders Platyrrhini (ลิงโลกใหม่) และ Catarrhini ซึ่งกลุ่มหลังประกอบด้วยครอบครัว Cercopithecidae ( ลิงโลกเก่า ในความหมายที่เข้มงวดกว่า) และ superfamily Hominoidea (ลิงรวมถึงมนุษย์ด้วย)

ซิเมียนเป็นกลุ่มพี่น้องของ ทาร์เซียร์ (Tarsiiformes) ซึ่งรวมตัวกันเป็นกลุ่ม ฮาโพลฮีน การแผ่รังสีเกิดขึ้นเมื่อประมาณ 60 ล้านปีก่อน (ในช่วง ยุคซีโนโซอิก ); 40 ล้านปีก่อน ลิงซิเมียนได้ตั้งอาณานิคม ในอเมริกาใต้ และก่อให้เกิด ลิงโลกใหม่ ซิเมียนที่เหลือ (โรคหวัด) แยกออกเมื่อประมาณ 25 ล้านปีก่อนเป็น Cercopithecidae และ ลิง (รวมทั้ง มนุษย์ ด้วย)

อนุกรมวิธานและวิวัฒนาการ[แก้]

ในการจำแนกประเภทก่อนหน้านี้ ลิงโลกใหม่ ลิงโลกเก่า วานร และมนุษย์ - เรียกรวมกันว่า สิเมียน หรือ anthropoids - ถูกจัดกลุ่มภายใต้ Anthropoidea ( /ˌænθrəˈpɔɪdi.ə/ ; from กรีกโบราณ ἄνθρωπος ) ในขณะที่ สเตรปซิไรน์ และทาร์เซียร์ถูกจัดกลุ่มภายใต้อันดับย่อย " โพรซิมิไอ " ภายใต้การจำแนกสมัยใหม่ ทาร์เซียร์และซิเมียนจะถูกจัดกลุ่มภายใต้อันดับย่อย Haplorhini ในขณะที่สเตรปซิร์ไรน์จะจัดอยู่ในอันดับย่อย Strepsirrhini ^[5] หลักฐานทางพันธุกรรมที่ชัดเจนสำหรับเรื่องนี้ก็คือ SINE ห้าชนิดนั้นพบได้ทั่วไปในแฮโพโลฮีนทั้งหมด แต่ไม่มีสเตรปซิรไรน์ - แม้จะเป็นเรื่องบังเอิญระหว่างทาร์เซียร์กับซิเมียนก็ไม่น่าเป็นไปได้เลย ^[6] แม้จะมีการแบ่งอนุกรมวิธานที่นิยมเช่นนี้ แต่ " โปรซิเมียน " ยังคงพบอยู่เป็นประจำในตำราเรียนและวรรณกรรมทางวิชาการเนื่องจากความคุ้นเคย ซึ่งเป็นเงื่อนไขที่เปรียบได้กับการใช้ ระบบเมตริก ในทางวิทยาศาสตร์และการใช้ หน่วยตามจารีตประเพณี ที่อื่นๆ ในสหรัฐอเมริกา ^[7] ใน Anthropoidea หลักฐานบ่งชี้ว่าไพรเมตของโลกเก่าและโลกใหม่ผ่านวิวัฒนาการคู่ขนาน ^[8]

วานรวิทยา มานุษยวิทยาบรรพชีวินวิทยา และสาขาอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องจะแบ่งออกเป็นการใช้ชื่ออินฟาออร์เดอร์ที่มีความหมายเหมือนกัน ได้แก่ Simiiformes และ Anthropoidea ตามคำกล่าวของ โรเบิร์ต ฮอฟสเต็ตเตอร์ (และได้รับการสนับสนุนจาก โคลิน โกรฟส์ ) คำว่า Simiiformes มี ความสำคัญ มากกว่า Anthropoidea เนื่องจากคำว่าอนุกรมวิธาน Simii โดย van der Hoeven ที่ใช้สร้างขึ้นนั้นมีอายุถึงปี 1833 ^[1] ^[9] ในทางตรงกันข้าม Anthropoidea โดย Mivart มีอายุถึงปี 1864 ^[10] ในขณะที่ Simiiformes โดย Haeckel มีอายุถึงปี 1866 ซึ่งนำไปสู่การโต้แย้งเรื่องลำดับความสำคัญ ^[1] ฮอฟฟ์สเตตเทอร์ยังแย้งว่าวงศ์นกซิมิฟอร์มัลนั้นถูกสร้างขึ้นเหมือนกับชื่ออินฟาเรอร์เดอร์ที่ถูกต้อง (ลงท้ายด้วย "iformes") ในขณะที่แอนโทรโพเดียอาลงท้ายด้วย -"oidea" ซึ่งสงวนไว้สำหรับวงศ์ย่อยเท่านั้น นอกจากนี้เขายังตั้งข้อสังเกตอีกว่า Anthropoidea สับสนได้ง่ายเกินไปกับ "anthropoïdes" ซึ่งแปลว่า "ลิง" จากหลายภาษา ^[9]

ซิเมียนที่ยังหลงเหลืออยู่จะถูกแบ่งออกเป็นสองกลุ่มที่แตกต่างกัน ลิงโลกใหม่ใน Parvorder Platyrrhini แยกออกจากส่วนที่เหลือของสายพันธุ์สิเมียนเมื่อประมาณ 40 ล้านปีก่อน (Mya) ปล่อยให้ลิง Parvorder Catarrhini ยึดครองโลกเก่า กลุ่มหลังนี้แบ่งประมาณ 25 Mya ระหว่าง Cercopithecidae และลิง นี่แสดงให้เห็นว่า Cercopithecidae มีความเกี่ยวข้องกับลิงมากกว่า Platyrrhini

สัตว์จำพวกลิงที่สูญพันธุ์ไปแล้วบางสายก็ถูกจัดอยู่ใน Eosimiidae (เพื่อสะท้อนถึงต้นกำเนิด Eocene ของพวกมัน) และบางครั้งก็อยู่ใน Amphipithecidae ซึ่งคิดว่ามีต้นกำเนิดใน Oligocene ตอนต้น นอกจากนี้ บางครั้ง Phileosimias ยังถูกจัดอยู่ใน Eosimiidae และบางครั้งก็จัดหมวดหมู่แยกกัน ^[11]

การจัดหมวดหมู่[แก้]

Phylogeny of living (extant) primates

Primates (80 Mya)

Haplorhini (63 Mya)

Simiiformes (42.6 Mya)

Catarrhini (29.0 Mya)

	Hominoidea

	Cercopithecoidea

Platyrrhini

Tarsiiformes

Strepsirrhini

Cladogram. For each clade, it is indicated approximately how many Mya newer extant clades radiated.^{[ต้องการอ้างอิง]}

Phylogeny of living (extant) primates

Primates (80 Mya)

Haplorhini (63 Mya)

Simiiformes (42.6 Mya)

Catarrhini (29.0 Mya)

	Hominoidea

	Cercopithecoidea

Platyrrhini

Tarsiiformes

Strepsirrhini

Cladogram. For each clade, it is indicated approximately how many Mya newer extant clades radiated.^{[ต้องการอ้างอิง]}

ต่อไปนี้คือรายชื่อตระกูลสิเมียนต่างๆ และการจัดลำดับไพรเมต: ^[1] ^[2]

สั่งซื้อ ไพรเมต
- อันดับย่อย Strepsirrhini : โพรซิเมียนที่ไม่ใช่ ทาร์เซียร์
- อันดับย่อย Haplorhini : ทาร์เซียร์และลิง รวมถึงลิง
  - อันดับฐาน Tarsiiformes
  - อันดับฐาน Simiiformes
    - อนุอันดับ Platyrrhini : ลิงโลกใหม่
      - วงศ์ Callitrichidae : มาร์โมเซต และทามาริน
      - วงศ์ Cebidae : ลิงคาปูชินและลิงกระรอก
      - วงศ์ Aotidae : ลิงกลางคืนหรือนกฮูก (douroucoulis)
      - วงศ์ Pitheciidae : titis, sakis และ uakaris
      - วงศ์ Atelidae : ฮาวเลอร์ แมงมุม และลิงขน
    - อนุอันดับ Catarrhini
      - วงศ์ใหญ่ Cercopithecoidea : ลิงโลกเก่า
        วงศ์ Cercopithecidae
      - ซูเปอร์แฟมิลี Hominoidea
        วงศ์ Hylobatidae : ชะนี
        
        วงศ์ Hominidae : ลิงใหญ่ รวมทั้งมนุษย์ด้วย
    - † Amphipithecidae
    - † [1]Eosimiidae
    - † Aseanpithecus

ด้านล่างนี้เป็นแผนผังแสดงสัตว์จำพวกลิงบางสายพันธุ์ที่สูญพันธุ์ไปแล้ว โดยมีสายพันธุ์ที่ทันสมัยกว่าเกิดขึ้นภายใน Eosimiidae. Simiiformes มีถิ่นกำเนิดในเอเชีย ในขณะที่คราวน์ซิเมียนอยู่ในแอฟริกา-อาระเบีย ^[12] ^[13] ^[5] ^[14] ^[7] ^[15] มีการระบุว่ามีเคลดของ Mya กี่ตัวที่แยกออกเป็นเคลดใหม่

Haplorhini (64)

Tarsiiformes

Simians (54)

Ekgmowechashalidae (39)

Muangthanhinius (†32 Mya)

(36)

	Gatanthropus micros (†30)

	Bugtilemur (†29)

Ekgmowechashala (†)

Eosimiidae (52)

Eosimiidae s.s.(50)

(45)

	Eosimias (†40)

	Phenacopithecus (†42)

(45)

	Bahinia [fr] (†32)

	Nosmips aenigmaticus (†37)

Phileosimias (†28)

(48)

Amphipithecidae (†35)

(45)

Parapithecoidea

	Parapithecidae (†30)

	Proteopithecidae (†34)

Crown Simians (40)

Platyrrhini (35)

Perupithecus (†)

(30)

(29)

Chilecebus (†20)

(26)

Tremacebus (†20)

(24)

	Homunculus (†16)

	Dolichocebus (†20)

(28)

	Branisella (†26)

	Crown Platyrrhini (New World Monkeys)

Catarrhini

โดยปกติแล้ว Ekgmowechashalidae ถือเป็น Strepsirrhini ไม่ใช่ Haplorhini ^[16] การศึกษาในปี 2018 จัดให้ Eosimiidae เป็นน้องสาวของมงกุฎ haplorhini ^[17] เอกสารในปี 2020 Proteopithecidae เป็นส่วนหนึ่งของ Parapithecoidea ^[15] ^[18] และ Nosmips aenigmaticus (ก่อนหน้านี้ใน Eosimidae ^[13] ) เป็นสัตว์จำพวกลิงฐาน ^[18] ในรายงานปี 2021 พบสัตว์จำลองฐานต่อไปนี้: ^[19]

Simiiformes/ (58)

(57)

Altiatlasius koulch (†57)

(48)

Nosmips aenigmaticum (†37)

(37)

	Anthradapis vietnamensis (†37)

	Ekgmowechashalidae (†28)

(56)

(17)

	Dolichocebus annectens (†16)

	Parvimico materdei (†16)

(54)

Eosimiidae s.s. (†41)

(48)

Bahinia (†33)

(45)

	Phileosimias (†28)

	higher Simians (incl. crown simians)

Dolichocebus annectens และ Parvimico materdei โดยปกติจะถือว่าเป็น Platyrrhini เมื่อพิจารณาจากที่ตั้งในอเมริกาใต้ อายุ และปัจจัยอื่นๆ Eosmiidae ดั้งเดิมปรากฏเป็น polyphyletic โดยมี Nosmips, Bahinia และ Phileosimias ในตำแหน่งที่แตกต่างจาก eosimians อื่น

คุณสมบัติที่สำคัญทางชีวภาพ[แก้]

ในการประเมินวิวัฒนาการของ anthropoids (จำลอง) ในปี พ.ศ. 2553 ที่มีชื่อว่า "แอนโธรพอยด์คืออะไร" วิลเลียมส์ เคย์ และเคิร์กได้ระบุ รายการลักษณะทางชีววิทยาที่เหมือนกันสำหรับแอนโธรพอยด์ทั้งหมดหรือส่วนใหญ่ รวมถึงความคล้ายคลึงทางพันธุกรรม ความคล้ายคลึงกันในดวงตา ตำแหน่งและกล้ามเนื้อใกล้ตา ความคล้ายคลึงภายในระหว่างหู ความคล้ายคลึงกันของฟัน ความคล้ายคลึงกับโครงสร้างกระดูกเท้า ^[6] แอนโทรพอยด์ที่เก่าแก่ที่สุดคือไพรเมตขนาดเล็กที่กินอาหารหลากหลาย มีตาหันไปด้านหน้า มีการมองเห็นสีแบบเฉียบพลันสำหรับการใช้ชีวิตในเวลากลางวัน และสมองให้ความสำคัญกับการมองเห็นมากกว่าและไม่ได้กลิ่นมากนัก ^[6] สัตว์จำพวกลิงที่มีชีวิตทั้งในโลกใหม่และโลกเก่ามีสมองที่ใหญ่กว่าไพรเมตอื่นๆ แต่พวกมันก็พัฒนาสมองที่ใหญ่กว่าเหล่านี้อย่างอิสระ ^[6]

ดูสิ่งนี้ด้วย[แก้]

Simia การจำแนกประเภทไพรเมตดั้งเดิมของ Carl Linnaeus
wikt:การจำลองแบบ

อ้างอิง[แก้]

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 Groves, C. (2005-11-16). Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (บ.ก.). Mammal Species of the World (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. ISBN 0-801-88221-4. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "msw3" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
↑ ^2.0 ^2.1 Rylands AB, Mittermeier RA (2009). "The Diversity of the New World Primates (Platyrrhini)". ใน Garber PA, Estrada A, Bicca-Marques JC, Heymann EW, Strier KB (บ.ก.). South American Primates: Comparative Perspectives in the Study of Behavior, Ecology, and Conservation. Springer. ISBN 978-0-387-78704-6.
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 Haekel, Ernst (1866). Generelle Morphologie, Allgemeine Entwicklungsgeschichte der Organismen. pp. CLX.
↑ Pocock, R. I. (1918-03-05). "On the External Characters of the Lemurs and of Tarsius". Proceedings of the Zoological Society of London (ภาษาอังกฤษ). 88 (1–2): 19–53. doi:10.1111/j.1096-3642.1918.tb02076.x. ISSN 0370-2774.
↑ ^5.0 ^5.1 Cartmill, M.; Smith, F. H (2011). The Human Lineage. John Wiley & Sons. ISBN 978-1-118-21145-8. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "The Human Lineage" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
↑ ^6.0 ^6.1 ^6.2 ^6.3 Williams, Blythe A; Kay, Richard F; Kirk, E Christopher (January 2010). Walker, Alan (บ.ก.). "New perspectives on anthropoid origins". PNAS. 107 (11): 4797–4804. Bibcode:2010PNAS..107.4797W. doi:10.1073/pnas.0908320107. PMC 2841917. PMID 20212104. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "Williams" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
↑ ^7.0 ^7.1 Hartwig, W. (2011). "Chapter 3: Primate evolution". ใน Campbell, C. J.; Fuentes, A.; MacKinnon, K. C.; Bearder, S. K.; Stumpf, R. M (บ.ก.). Primates in Perspective (2nd ed.). Oxford University Press. pp. 19–31. ISBN 978-0-19-539043-8. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "Primates in Perspective" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
↑ Lull, Richard Swann (1917). "XXXVII: The Evolution of Man". Organic Evolution (1929 ed.). New York: The Macmillan Company. pp. 641–86 – โดยทาง Google Books.
↑ ^9.0 ^9.1 Hoffstetter, R. (1974). "Phylogeny and geographical deployment of the Primates". Journal of Human Evolution. 3 (4): 327–350. doi:10.1016/0047-2484(74)90028-1.
↑ Tobias, P. V. (2002). "The evolution of early hominids". ใน Ingold, T (บ.ก.). Companion Encyclopedia of Anthropology: Humanity, Culture and Social Life. Taylor & Francis. p. 35. ISBN 978-0-415-28604-6.
↑ Marivaux; และคณะ (June 2005). "Anthropoid primates from the Oligocene of Pakistan (Bugti Hills): Data on early anthropoid evolution and biogeography". PNAS. 102 (24): 8436–41. Bibcode:2005PNAS..102.8436M. doi:10.1073/pnas.0503469102. PMC 1150860. PMID 15937103.
↑ Marivaux, Laurent; Antoine, Pierre-Olivier; Baqri, Syed Rafiqul Hassan; Benammi, Mouloud; Chaimanee, Yaowalak; Crochet, Jean-Yves; Franceschi, Dario de; Iqbal, Nayyer; Jaeger, Jean-Jacques (2005-06-14). "Anthropoid primates from the Oligocene of Pakistan (Bugti Hills): Data on early anthropoid evolution and biogeography". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (ภาษาอังกฤษ). 102 (24): 8436–8441. Bibcode:2005PNAS..102.8436M. doi:10.1073/pnas.0503469102. ISSN 0027-8424. PMC 1150860. PMID 15937103.
↑ ^13.0 ^13.1 Seiffert, Erik R.; Boyer, Doug M.; Fleagle, John G.; Gunnell, Gregg F.; Heesy, Christopher P.; Perry, Jonathan M. G.; Sallam, Hesham M. (2017-04-10). "New adapiform primate fossils from the late Eocene of Egypt". Historical Biology. 30 (1–2): 204–226. doi:10.1080/08912963.2017.1306522. ISSN 0891-2963. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ ":0" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
↑ Ryan, Timothy M.; Silcox, Mary T.; Walker, Alan; Mao, Xianyun; Begun, David R.; Benefit, Brenda R.; Gingerich, Philip D.; Köhler, Meike; Kordos, László (2012-09-07). "Evolution of locomotion in Anthropoidea: the semicircular canal evidence". Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences (ภาษาอังกฤษ). 279 (1742): 3467–3475. doi:10.1098/rspb.2012.0939. ISSN 0962-8452. PMC 3396915. PMID 22696520.
↑ ^15.0 ^15.1 Seiffert, Erik R.; Tejedor, Marcelo F.; Fleagle, John G.; Novo, Nelson M.; Cornejo, Fanny M.; Bond, Mariano; de Vries, Dorien; Campbell, Kenneth E. (2020-04-10). "A parapithecid stem anthropoid of African origin in the Paleogene of South America". Science (ภาษาอังกฤษ). 368 (6487): 194–197. Bibcode:2020Sci...368..194S. doi:10.1126/science.aba1135. ISSN 0036-8075. PMID 32273470. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ ":1" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
↑ Ni, Xijun; Li, Qiang; Li, Lüzhou; Beard, K. Christopher (2016-05-06). "Oligocene primates from China reveal divergence between African and Asian primate evolution". Science (ภาษาอังกฤษ). 352 (6286): 673–677. Bibcode:2016Sci...352..673N. doi:10.1126/science.aaf2107. ISSN 0036-8075. PMID 27151861.
↑ López-Torres, Sergi; Silcox, Mary T.; Holroyd, Patricia A. (2018-09-22). "New omomyoids (Euprimates, Mammalia) from the late Uintan of southern California, USA, and the question of the extinction of the Paromomyidae (Plesiadapiformes, Primates)". Palaeontologia Electronica (ภาษาอังกฤษ). 21 (3): 1–28. doi:10.26879/756. ISSN 1094-8074.
↑ ^18.0 ^18.1 Seiffert, Erik R.; Tejedor, Marcelo F.; Fleagle, John G.; Novo, Nelson M.; Cornejo, Fanny M.; Bond, Mariano; de Vries, Dorien; Campbell, Kenneth E. (2020-04-10). "A parapithecid stem anthropoid of African origin in the Paleogene of South America". Science (ภาษาอังกฤษ). 368 (6487): 194–197. Bibcode:2020Sci...368..194S. doi:10.1126/science.aba1135. ISSN 0036-8075. PMID 32273470.
↑ Wisniewski, Anna L.; Lloyd, Graeme T.; Slater, Graham J. (2022-05-25). "Extant species fail to estimate ancestral geographical ranges at older nodes in primate phylogeny". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences (ภาษาอังกฤษ). 289 (1975): 20212535. doi:10.1098/rspb.2021.2535. ISSN 0962-8452. PMC 9115010. PMID 35582793.

โปรดรอสักครู่

หน้านี้อาจใช้ระยะเวลานานถึงหนึ่งสัปดาห์ เนื่องจากฉบับร่างจะได้รับการทบทวนตามลำดับ ขณะนี้มี 56 หน้าที่กำลังรอการทบทวน

ถ้าการเสนอนี้ถูกอนุมัติ หน้านี้จะถูกย้ายไปยังเนมสเปซบทความ
ถ้าการเสนอนี้ถูกปฏิเสธ จะแจ้งเหตุผลไว้ที่นี้
ระหว่างนี้คุณสามารถดำเนินการเพื่อปรับปรุงด้วยการแก้ไขฉบับร่างที่เสนอได้ตามปกติ

ขอความช่วยเหลือ

หากต้องการความช่วยเหลือเกี่ยวกับการแก้ไขหรือการส่งฉบับร่างของคุณ กรุณาถามที่แผนกช่วยเหลือหรือที่ดิสคอร์ด โปรดอย่าลืมว่าทุกคนที่วิกิพีเดียเป็นอาสาสมัคร กระบวนการตรวจทานอาจช้าไปบ้าง โปรดคอย ไม่จำเป็นต้องขอให้ตรวจสอบฉบับร่างที่อื่นใดอีก
หากต้องการข้อเสนอแนะในฉบับร่างเพิ่มเติม หรือการตรวจทานใช้เวลานานเกินไป (เช่น 3 สัปดาห์) คุณสามารถสอบถามได้ที่แผนกช่วยเหลือหรือที่ดิสคอร์ด (สำหรับคุยกันสะดวกขึ้น) หรือคุณอาจมองหาโครงการวิกิที่เกี่ยวข้องกับฉบับร่าง โครงการวิกิบางโครงการอาจไม่ค่อยมีการเคลื่อนไหวเท่าใดนัก จึงไม่อาจยืนยันเวลาที่จะตอบกลับได้

วิธีปรับปรุงบทความของคุณ

วิกิพีเดีย:การเข้ามีส่วนร่วมในวิกิพีเดีย – ภาพรวมเบื้องต้นเกี่ยวกับวิธีการแก้ไขวิกิพีเดีย
วิธีใช้:การจัดรูปแบบวิกิ – วิธีใช้มาร์กอัป
วิกิพีเดีย:การอ้างอิงแหล่งที่มา – วิธีอ้างอิงแหล่งที่มา
วิกิพีเดีย:การพัฒนาบทความ – วิธีพัฒนาบทความของคุณ
วิกิพีเดีย:แนวทางการเขียนบทความให้ดียิ่งขึ้น – วิธีปรับปรุงบทความของคุณ
วิกิพีเดีย:การพิสูจน์ยืนยันได้ – ทำให้แน่ใจว่าบทความของคุณมีแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ

คุณยังสามารถดู วิกิพีเดีย:บทความคัดสรร และ วิกิพีเดีย:บทความคุณภาพ เพื่อค้นหาตัวอย่างบทความที่ดีที่สุดของวิกิพีเดียในหัวข้อที่คล้ายกับบทความที่คุณแจ้งทบทวน

ทรัพยากรการแก้ไข

ค้นหาข้อมูล: Google (books · news · newspapers · scholar · free images · WP refs) · FENS · JSTOR · NYT · TWL
เครื่องมืออย่างง่าย: Citation bot (วิธีใช้) | ขั้นสูง: Fix ambiguous links · Fix bare URLs · Fix broken links

เครื่องมือตรวจสอบ

วิธีการ · ⋈ · สัตว์จำพวกลิง (คุย: + bio) · (ปูม) · รายงานละเมิดลิขสิทธิ์ · (ค้นหา: กูเกิล, บิง, วิกิพีเดีย) · ส่งเมื่อ 7 วันก่อน โดย Salarnhiri2011 (คุย: รอ ปัด +) · แก้ไขล่าสุดเมื่อ 7 วันก่อน โดย Salarnhiri2011

[msw3-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 Groves, C. (2005-11-16). Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (บ.ก.). Mammal Species of the World (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. ISBN 0-801-88221-4. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "msw3" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน

[SAP-2] 2.0 ^2.1 Rylands AB, Mittermeier RA (2009). "The Diversity of the New World Primates (Platyrrhini)". ใน Garber PA, Estrada A, Bicca-Marques JC, Heymann EW, Strier KB (บ.ก.). South American Primates: Comparative Perspectives in the Study of Behavior, Ecology, and Conservation. Springer. ISBN 978-0-387-78704-6.

[Haekel-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 Haekel, Ernst (1866). Generelle Morphologie, Allgemeine Entwicklungsgeschichte der Organismen. pp. CLX.

[4] Pocock, R. I. (1918-03-05). "On the External Characters of the Lemurs and of Tarsius". Proceedings of the Zoological Society of London (ภาษาอังกฤษ). 88 (1–2): 19–53. doi:10.1111/j.1096-3642.1918.tb02076.x. ISSN 0370-2774.

[The_Human_Lineage-5] 5.0 ^5.1 Cartmill, M.; Smith, F. H (2011). The Human Lineage. John Wiley & Sons. ISBN 978-1-118-21145-8. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "The Human Lineage" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน

[Williams-6] 6.0 ^6.1 ^6.2 ^6.3 Williams, Blythe A; Kay, Richard F; Kirk, E Christopher (January 2010). Walker, Alan (บ.ก.). "New perspectives on anthropoid origins". PNAS. 107 (11): 4797–4804. Bibcode:2010PNAS..107.4797W. doi:10.1073/pnas.0908320107. PMC 2841917. PMID 20212104. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "Williams" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน

[Primates_in_Perspective-7] 7.0 ^7.1 Hartwig, W. (2011). "Chapter 3: Primate evolution". ใน Campbell, C. J.; Fuentes, A.; MacKinnon, K. C.; Bearder, S. K.; Stumpf, R. M (บ.ก.). Primates in Perspective (2nd ed.). Oxford University Press. pp. 19–31. ISBN 978-0-19-539043-8. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "Primates in Perspective" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน

[8] Lull, Richard Swann (1917). "XXXVII: The Evolution of Man". Organic Evolution (1929 ed.). New York: The Macmillan Company. pp. 641–86 – โดยทาง Google Books.

[Hoffstetter-9] 9.0 ^9.1 Hoffstetter, R. (1974). "Phylogeny and geographical deployment of the Primates". Journal of Human Evolution. 3 (4): 327–350. doi:10.1016/0047-2484(74)90028-1.

[10] Tobias, P. V. (2002). "The evolution of early hominids". ใน Ingold, T (บ.ก.). Companion Encyclopedia of Anthropology: Humanity, Culture and Social Life. Taylor & Francis. p. 35. ISBN 978-0-415-28604-6.

[11] Marivaux; และคณะ (June 2005). "Anthropoid primates from the Oligocene of Pakistan (Bugti Hills): Data on early anthropoid evolution and biogeography". PNAS. 102 (24): 8436–41. Bibcode:2005PNAS..102.8436M. doi:10.1073/pnas.0503469102. PMC 1150860. PMID 15937103.

[12] Marivaux, Laurent; Antoine, Pierre-Olivier; Baqri, Syed Rafiqul Hassan; Benammi, Mouloud; Chaimanee, Yaowalak; Crochet, Jean-Yves; Franceschi, Dario de; Iqbal, Nayyer; Jaeger, Jean-Jacques (2005-06-14). "Anthropoid primates from the Oligocene of Pakistan (Bugti Hills): Data on early anthropoid evolution and biogeography". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (ภาษาอังกฤษ). 102 (24): 8436–8441. Bibcode:2005PNAS..102.8436M. doi:10.1073/pnas.0503469102. ISSN 0027-8424. PMC 1150860. PMID 15937103.

[:0-13] 13.0 ^13.1 Seiffert, Erik R.; Boyer, Doug M.; Fleagle, John G.; Gunnell, Gregg F.; Heesy, Christopher P.; Perry, Jonathan M. G.; Sallam, Hesham M. (2017-04-10). "New adapiform primate fossils from the late Eocene of Egypt". Historical Biology. 30 (1–2): 204–226. doi:10.1080/08912963.2017.1306522. ISSN 0891-2963. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ ":0" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน

[14] Ryan, Timothy M.; Silcox, Mary T.; Walker, Alan; Mao, Xianyun; Begun, David R.; Benefit, Brenda R.; Gingerich, Philip D.; Köhler, Meike; Kordos, László (2012-09-07). "Evolution of locomotion in Anthropoidea: the semicircular canal evidence". Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences (ภาษาอังกฤษ). 279 (1742): 3467–3475. doi:10.1098/rspb.2012.0939. ISSN 0962-8452. PMC 3396915. PMID 22696520.

[:1-15] 15.0 ^15.1 Seiffert, Erik R.; Tejedor, Marcelo F.; Fleagle, John G.; Novo, Nelson M.; Cornejo, Fanny M.; Bond, Mariano; de Vries, Dorien; Campbell, Kenneth E. (2020-04-10). "A parapithecid stem anthropoid of African origin in the Paleogene of South America". Science (ภาษาอังกฤษ). 368 (6487): 194–197. Bibcode:2020Sci...368..194S. doi:10.1126/science.aba1135. ISSN 0036-8075. PMID 32273470. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ ":1" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน

[16] Ni, Xijun; Li, Qiang; Li, Lüzhou; Beard, K. Christopher (2016-05-06). "Oligocene primates from China reveal divergence between African and Asian primate evolution". Science (ภาษาอังกฤษ). 352 (6286): 673–677. Bibcode:2016Sci...352..673N. doi:10.1126/science.aaf2107. ISSN 0036-8075. PMID 27151861.

[17] López-Torres, Sergi; Silcox, Mary T.; Holroyd, Patricia A. (2018-09-22). "New omomyoids (Euprimates, Mammalia) from the late Uintan of southern California, USA, and the question of the extinction of the Paromomyidae (Plesiadapiformes, Primates)". Palaeontologia Electronica (ภาษาอังกฤษ). 21 (3): 1–28. doi:10.26879/756. ISSN 1094-8074.

[:2-18] 18.0 ^18.1 Seiffert, Erik R.; Tejedor, Marcelo F.; Fleagle, John G.; Novo, Nelson M.; Cornejo, Fanny M.; Bond, Mariano; de Vries, Dorien; Campbell, Kenneth E. (2020-04-10). "A parapithecid stem anthropoid of African origin in the Paleogene of South America". Science (ภาษาอังกฤษ). 368 (6487): 194–197. Bibcode:2020Sci...368..194S. doi:10.1126/science.aba1135. ISSN 0036-8075. PMID 32273470.

[19] Wisniewski, Anna L.; Lloyd, Graeme T.; Slater, Graham J. (2022-05-25). "Extant species fail to estimate ancestral geographical ranges at older nodes in primate phylogeny". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences (ภาษาอังกฤษ). 289 (1975): 20212535. doi:10.1098/rspb.2021.2535. ISSN 0962-8452. PMC 9115010. PMID 35582793.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]