ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ภาษาเติร์กเมน"
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
| บรรทัด 12: | บรรทัด 12: | ||
|fam3=[[กลุ่มภาษาโอคุซ|โอคุซ]] |
|fam3=[[กลุ่มภาษาโอคุซ|โอคุซ]] |
||
|fam4=โอคุซตะวันออก |
|fam4=โอคุซตะวันออก |
||
|script=[[อักษร |
|script=[[อักษรละติน|ละติน]] ([[ชุดตัวอักษรเติร์กเมน]]), [[อักษรซีริลลิก|ซีริลลิก]], [[อักษรอาหรับ|อาหรับ]]<br/>[[Russian Braille#Additional alphabets|อักษรเบรลล์เติร์กเมน]] |
||
|map= Turkmen language map.png |
|map= Turkmen language map.png |
||
|mapcaption= บริเวณที่มีผู้พูดภาษาเติร์กเมนในเอเชียกลาง |
|mapcaption= บริเวณที่มีผู้พูดภาษาเติร์กเมนในเอเชียกลาง |
||
รุ่นแก้ไขเมื่อ 05:49, 16 สิงหาคม 2563
| ภาษาเติร์กเมน | |
|---|---|
| Türkmençe, Türkmen dili, Түркменче, Түркмен дили, تۆرکمن ديلی ,تۆرکمنچه | |
| ประเทศที่มีการพูด | เติร์กเมนิสถาน, รัสเซีย, อิหร่าน, อุซเบกิสถาน, อัฟกานิสถาน, อิรัก, ซีเรีย |
| ชาติพันธุ์ | ชาวเติร์กเมน |
| จำนวนผู้พูด | 6.7 ล้าน (2009-2015)[1] |
| ตระกูลภาษา | กลุ่มภาษาเตอร์กิก
|
| ระบบการเขียน | ละติน (ชุดตัวอักษรเติร์กเมน), ซีริลลิก, อาหรับ อักษรเบรลล์เติร์กเมน |
| สถานภาพทางการ | |
| ภาษาทางการ |  เติร์กเมนิสถาน |
| ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน |  อัฟกานิสถาน[a] |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-1 | tk |
| ISO 639-2 | tuk |
| ISO 639-3 | tuk |
| Linguasphere | ส่วนหนึ่งของ 44-AAB-a |
 บริเวณที่มีผู้พูดภาษาเติร์กเมนในเอเชียกลาง | |
เติร์กเมน (Türkmençe, Түркменче, تۆرکمنچه, tʏɾkmɛntʃɛ หรือ Türkmen dili, Түркмен дили, تۆرکمن ديلی, tʏɾkmɛn dɪlɪ) เป็นภาษาเตอร์กิกที่พูดโดยชาวเติร์กเมนในเอเชียกลาง ส่วนใหญ่อยู่ในประเทศเติร์กเมนิสถาน, อิหร่าน และอัฟกานิสถาน โดยมีผู้พูดเป็นภาษาแม่ประมาณ 5 ล้านคนในเติร์กเมนิสถาน, 719,000 คนในอิหร่านตะวันออกเฉียงเหนือ[3] และ 1.5 ล้านคนในอัฟกานิสถานตะวันตกเฉียงเหนือ[4] เติร์กเมนมีสถานะเป็นภาษาทางการในเติร์กเมนิสถาน แต่ไม่มีสถานะทางการในอิหร่านหรืออัฟกานิสถาน นอกจากนี้ยังมีผู้พูดภาษานี้ในชุมชนเติร์กเมนในประเทศอุซเบกิสถานกับทาจิกิสถาน และในชุมชนเติร์กเมนพลัดถิ่น โดยเฉพาะที่ประเทศตุรกีและรัสเซีย[5]
ภาษาเติร์กเมนเป็นสมาชิกของสาขาโอคุซของกลุ่มภาษาเตอร์กิก รูปแบบมาตรฐานของภาษาเติร์กเมน (ที่ใช้ในเติร์กเมนิสถาน) มีพื้นฐานจากสำเนียงเตเก ในขณะที่ชาวเติร์กเมนในอิหร่านส่วนใหญ่ใช้สำเนียงโยมุด และชาวเติร์กเมนในอัฟกานิสถานใช้สำเนียงเอร์ซารี[6] ภาษาเติร์กเมนมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับภาษากากาอุซ, ภาษาควาซไคว, ภาษาตาตาร์ไครเมีย, ภาษาตุรกี และภาษาอาเซอร์ไบจาน โดยมีความเข้าใจภาษาของกันและกันในระดับแตกต่างกันไป[7] จากการศึกษาทางภาษาศาสตร์เปรียบเทียบ ญาติที่ใกล้ชิดที่สุดของภาษาเติร์กเมนคือภาษาอาเซอร์ไบจาน[8]
ภาษาเติร์กเมนเขียนโดยใช้อักษรซีริลลิกหรืออักษรอาหรับด้วย อย่างไรก็ดี ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ประธานาธิบดีซาปาร์มูรัต นิยาซอฟ ได้ประกาศให้เขียนภาษาเติร์กเมนโดยใช้อักษรโรมันที่ได้รับการดัดแปลง
การจำแนก ภาษาที่เกี่ยวข้อง และสำเนียง
ภาษาเติร์กเมนเป็นภาษาในกลุ่มภาษาเตอร์กิก อยู่ในกลุ่มย่อยเตอร์กิกตะวันออก กลุ่มโอคุซตะวันออก ซึ่งกลุ่มนี้ได้รวมภาษาเติร์กโคซารานีด้วย ภาษาเติร์กเมนมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับภาษาตาตาร์ไครเมียและภาษาซาลาร์และใกล้เคียงกับภาษาตุรกีและภาษาอาเซอร์ไบจาน
ภาษาเติร์กเมนเป็นภาษาที่มีการเปลี่ยนเสียงสระ เป็นภาษารูปคำติดต่อและไม่มีการแบ่งเพศทางไวยากรณ์และไม่มีกริยาอปกติ การเรียงลำดับคำในประโยคเป็นประธาน-กรรม-กริยา การเขียนของภาษาเติร์กเมนใช้ตามสำเนียงโยมุด และยังมีสำเนียงอื่น ๆ อีกมาก สำเนียงเตเกมักจะถูกอ้างว่าเป็นภาษาชะกะไตโดยเฉพาะในอัฟกานิสถาน แต่ภาษาเติร์กเมนทุกสำเนียงได้รับอิทธิพลจากภาษาชะกะไตไม่มากนัก
วรรณคดี
กวีที่มีชื่อเสียงของภาษาเติร์กเมนคือ Magtymguly Pyragy ซึ่งมีชีวิตในช่วงพุทธศตวรรษที่ 23 ภาษาของเขาเป็นการแสดงช่วงเปลี่ยนผ่านระหว่างภาษาชะกะไตและภาษาเติร์กเมนที่เป็นภาษาพูด
ระบบการเขียน
อย่างเป็นทางการ ภาษาเติร์กเมนในปัจจุบันเขียนด้วยอักษรใหม่หรืออักษรละติน อย่างไรก็ตาม อักษรยุคเก่าหรืออักษรซีริลลิกยังคงใช้อยู่ พรรคการเมืองหลายพรรคที่ต่อต้านนโยบายของประธานาธิบดีนิกาเยฟยังคงใช้อักษรซีริลลิกในเว็บไซต์และสื่อสิ่งพิมพ์
ก่อน พ.ศ. 2472 ภาษาเติร์กเมนเคยเขียนด้วยอักษรอาหรับดัดแปลง ใน พ.ศ. 2472 - 2481 เปลี่ยนมาใช้อักษรละติน แล้วจึงเปลี่ยนมาใช้อักษรซีริลลิกในช่วง พ.ศ. 2481 - 2534 แล้วจึงเปลี่ยนมาใช้อักษรละตินที่ใช้ในปัจจุบัน แต่การเปลี่ยนแปลงเป็นไปอย่างช้าๆ
ไวยากรณ์
การเปลี่ยนเสียงสระ
เช่นเดียวกับภาษากลุ่มเตอร์กิกอื่นๆ ภาษาเติร์กเมนมีการเปลี่ยนเสียงสระ โดยทั่วไป ถ้าเป็นคำดั้งเดิมในภาษาจะประกอบด้วยสระหน้าหรือสระหลังเท่านั้น คำอุปสรรคและปัจจัยจะได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนเสียงสระนี้ โดยจะเปลี่ยนรูปไปตามคำที่เข้าประกอบ รูปกริยาแท้ของคำจะถูกจำแนกตามสระหย้าและสระหลัง คำที่มีที่มาจากภาษาอื่น ส่วนใหญ่เป็นภาษารัสเซีย ภาษาเปอร์เซียหรือภาษาอาหรับจะไม่มีการเปลี่ยนเสียงสระ
คำกริยา
คำกริยาแบ่งเป็นรูปเอกพจน์และพหูพจน์ แบ่งตามบุรุษเป็นบุรุษที่ 1 ที่ 2 และที่ 3 มีการกของคำกริยา 11 การก มีคำกริยาสองชนิดในภาษาเติร์กเมนซึ่งแบ่งตามรูปของกริยาแท้ที่ลงท้ายด้วย -mak และ -mek โดย -mak จะตามรูปสระหลังส่วน -mek จะตามรูปสระหน้า
ปัจจัย
ปัจจัยเป็นส่วนที่สำคัญที่สุดของภาษาเติร์กเมน
อ้างอิง
- ↑ ภาษาเติร์กเมน ที่ Ethnologue (21st ed., 2018)
- ↑ Islamic Republic of Afghanistan: The Constitution of Afghanistan: From amongst Pashto, Dari, Uzbeki, Turkmani, Baluchi, Pachaie, Nuristani, Pamiri and other current languages in the country, Pashto and Dari shall be the official languages of the state. In areas where the majority of the people speak in any one of Uzbeki, Turkmani, Pachaie, Nuristani, Baluchi or Pamiri languages, any of the aforementioned language, in addition to Pashto and Dari, shall be the third official language, the usage of which shall be regulated by law.
- ↑ "Iran". Ethnologue.
- ↑ ภาษาเติร์กเมน ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
- ↑ "Where and how do the Turkmens abroad live? (in Russian)". Information Portal of Turkmenistan.
- ↑ "Who are the Turkmen and where do they live?". Center for Languages of the Central Asia Region, Indiana University.
- ↑ Sinor, Denis (1969). Inner Asia. History-Civilization-Languages. A syllabus. Bloomington. pp. 71–96. ISBN 0-87750-081-9.
- ↑ Mudrak, Oleg (30 April 2009). "Language in time. Classification of Turkic languages (in Russian)". polit.ru. สืบค้นเมื่อ 31 August 2019.
The collapse of the Turkmen-Azerbaijani. Despite all the assurances that Azerbaijani is the closest relative of Turkish, this is not so. The closest relative of it (Azerbaijani) is Turkmen. The collapse of this unity falls on around 1180. It is amazing. Because it matches with the period of collapse of the Great Seljuk Empire. This state, which included lands south of the Amu Darya: Afghanistan, Iran, the territory of modern Iraq, including Baghdad, Northern Syria, etc., was disintegrating. Then, the Khwarazmshahs appeared, but direct contacts between the population that was “ east of the Caspian Sea " and the population that was in the region of Tabriz, the heart of Azerbaijan and the Great Seljuk Empire, ceased.
แหล่งข้อมูลอื่น
อ้างอิงผิดพลาด: มีป้ายระบุ <ref> สำหรับกลุ่มชื่อ "lower-alpha" แต่ไม่พบป้ายระบุ <references group="lower-alpha"/> ที่สอดคล้องกัน