ผลต่างระหว่างรุ่นของ "รัฐอุตตรประเทศ"
ล หน่วย ----> เขต ป้ายระบุ: เครื่องมือแก้ไขต้นฉบับปี 2560 |
ล เขต ---> มณฑล ป้ายระบุ: เครื่องมือแก้ไขต้นฉบับปี 2560 |
||
บรรทัด 92: | บรรทัด 92: | ||
| elevation_max_ft = |
| elevation_max_ft = |
||
}} |
}} |
||
'''อุตตรประเทศ''' ({{lang-la|Uttar Pradesh}}; {{IPAc-en|ˌ|ʊ|t||ər|_|p|r|ə|ˈ|d|ɛ|ʃ}}; {{IPA-hi|ˈʊtːəɾ pɾəˈdeːʃ||Uttar Pradesh.ogg}}) เป็น[[States and union territories of India|รัฐ]]ในทางตอนเหนือของ[[ประเทศอินเดีย]] มีประชากรราวสองร้อยล้านคน ถือเป็นรัฐที่มีประชากรมากที่สุดในประเทศอินเดีย เช่นเดียวกับที่เป็น[[List of country subdivisions by population|เขตการปกครองระดับบนที่มีประชากรมากที่สุดในโลก]]<ref>{{cite news |last1=Kopf |first1=Dan |last2=Varathan |first2=Preeti |title=If Uttar Pradesh were a country |url=https://qz.com/india/1094942/if-uttar-pradesh-were-a-country-where-would-it-rank-by-size-wealth-and-other-measures/ |accessdate=20 May 2019 |work=Quartz India |date=11 October 2017 |language=en}}</ref> รัฐอุตตรประเทศก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 1 เมษายน 1937 ภายใต้ชื่อ[[จังหวัดร่วมแห่งอัคระและอูธ]] (United Provinces of Agra and Oudh) ในระหว่างภายใต้อาณัติปกครองของอังกฤษ และเปลี่ยนชื่อมาเป็น "อุตตรประเทศ" ในปี 1950 โดยมีอักษรย่อ ยูพี (''UP'') รัฐแบ่ง |
'''อุตตรประเทศ''' ({{lang-la|Uttar Pradesh}}; {{IPAc-en|ˌ|ʊ|t||ər|_|p|r|ə|ˈ|d|ɛ|ʃ}}; {{IPA-hi|ˈʊtːəɾ pɾəˈdeːʃ||Uttar Pradesh.ogg}}) เป็น[[States and union territories of India|รัฐ]]ในทางตอนเหนือของ[[ประเทศอินเดีย]] มีประชากรราวสองร้อยล้านคน ถือเป็นรัฐที่มีประชากรมากที่สุดในประเทศอินเดีย เช่นเดียวกับที่เป็น[[List of country subdivisions by population|เขตการปกครองระดับบนที่มีประชากรมากที่สุดในโลก]]<ref>{{cite news |last1=Kopf |first1=Dan |last2=Varathan |first2=Preeti |title=If Uttar Pradesh were a country |url=https://qz.com/india/1094942/if-uttar-pradesh-were-a-country-where-would-it-rank-by-size-wealth-and-other-measures/ |accessdate=20 May 2019 |work=Quartz India |date=11 October 2017 |language=en}}</ref> รัฐอุตตรประเทศก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 1 เมษายน 1937 ภายใต้ชื่อ[[จังหวัดร่วมแห่งอัคระและอูธ]] (United Provinces of Agra and Oudh) ในระหว่างภายใต้อาณัติปกครองของอังกฤษ และเปลี่ยนชื่อมาเป็น "อุตตรประเทศ" ในปี 1950 โดยมีอักษรย่อ ยูพี (''UP'') รัฐแบ่งมณฑลการปกครองออกเป็น 18 [[Administrative divisions of Uttar Pradesh|ส่วน]] และ 75 [[List of districts of Uttar Pradesh|อำเภอ]] โดยมีเมืองหลวงคือ[[ลักเนา]] เมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน 2000 รัฐใหม่ชื่อว่า[[รัฐอุตตรขัณฑ์]] แยกตัวออกจากภูมิภาคเชิงเขาหิมาลัยของรัฐอุตตรประเทศ ทั้ง[[แม่น้ำคงคา]]และ[[แม่น้ำยมุนา]] มาบรรจบกันที่เมือง[[อลาหาบาด]] [[ภาษาฮินดี]]เป็นภาษาที่มีผู้พูดมากที่สุดในรัฐและเป็นภาษาราชการประจำรัฐควบคู่ไปกับ[[ภาษาอูรดู]] |
||
อาณาเขตของรัฐยูพีติดต่อกับ[[รัฐราชสถาน]]ทางตะวันตก, [[รัฐหรยาณา]] [[รัฐหิมาจัลประเทศ]] และ [[เดลี]] ทางตะวันตกเฉียงเหนือ, [[รัฐอุตตรขัณฑ์]] และ [[ประเทศเนปาล]] ทางเหนือ, [[รัฐพิหาร]] ทางตะวันออก, [[รัฐมัธยประเทศ]] ทางใต้ และติดกับ[[รัฐฌารขัณฑ์]]กับ [[ฉัตตีสครห์]]ไปทางตะวันออกเฉียงใต้ ครอบคลุมพื้นที่ {{convert|93933|sqmi|km2|order=flip}}, หรือ 7.34% ของประเทศอินเดีย นับเป็นรัฐที่มีพื้นที่เป็นอันดับที่สี่ของประเทศ [[เกษตรกรรม]]และธุรกิจบริการเป็นส่วนสำคัญของเศรษฐกิจรัฐยูพี ภาคบริการเช่น[[การท่องเที่ยว]], [[อุตสาหกรรมโรงแรม]], [[อสังหาริมทรัพย์]], [[ประกันชีวิต]] และบริการปรึกษาทางการเงิน รัฐยูพีมีจีดีพีอยู๋ที่ {{INR|17.94|lc|lk=}} หรือ {{INR|70|k|lk=}} ต่อประชากร คิดเป็นอันดับที่ห้าของประเทศ<ref name="MOSPI"/> [[Human Development Index|เอชดีไอ]]ของรัฐอยู่ที่อันดับที่ 35 ของประเทศ<ref name="snhdi-gdl" /> |
อาณาเขตของรัฐยูพีติดต่อกับ[[รัฐราชสถาน]]ทางตะวันตก, [[รัฐหรยาณา]] [[รัฐหิมาจัลประเทศ]] และ [[เดลี]] ทางตะวันตกเฉียงเหนือ, [[รัฐอุตตรขัณฑ์]] และ [[ประเทศเนปาล]] ทางเหนือ, [[รัฐพิหาร]] ทางตะวันออก, [[รัฐมัธยประเทศ]] ทางใต้ และติดกับ[[รัฐฌารขัณฑ์]]กับ [[ฉัตตีสครห์]]ไปทางตะวันออกเฉียงใต้ ครอบคลุมพื้นที่ {{convert|93933|sqmi|km2|order=flip}}, หรือ 7.34% ของประเทศอินเดีย นับเป็นรัฐที่มีพื้นที่เป็นอันดับที่สี่ของประเทศ [[เกษตรกรรม]]และธุรกิจบริการเป็นส่วนสำคัญของเศรษฐกิจรัฐยูพี ภาคบริการเช่น[[การท่องเที่ยว]], [[อุตสาหกรรมโรงแรม]], [[อสังหาริมทรัพย์]], [[ประกันชีวิต]] และบริการปรึกษาทางการเงิน รัฐยูพีมีจีดีพีอยู๋ที่ {{INR|17.94|lc|lk=}} หรือ {{INR|70|k|lk=}} ต่อประชากร คิดเป็นอันดับที่ห้าของประเทศ<ref name="MOSPI"/> [[Human Development Index|เอชดีไอ]]ของรัฐอยู่ที่อันดับที่ 35 ของประเทศ<ref name="snhdi-gdl" /> |
||
== การแบ่งเขตการปกครอง == |
== การแบ่งเขตการปกครอง == |
||
{{Main| |
{{Main|มณฑลของรัฐอุตตรประเทศ|อำเภอของรัฐอุตตรประเทศ}} |
||
[[ไฟล์:Uttar Pradesh administrative divisions.svg|left|thumb|200px|alt="Administrative Divisions"|[[Divisions of Uttar Pradesh| |
[[ไฟล์:Uttar Pradesh administrative divisions.svg|left|thumb|200px|alt="Administrative Divisions"|[[Divisions of Uttar Pradesh|มณฑลของรัฐอุตตรประเทศ]]]] |
||
รัฐอุตตรประเทศแบ่งออกเป็น 75 [[Districts of Uttar Pradesh|อำเภอ]] ภายใต้ 18 |
รัฐอุตตรประเทศแบ่งออกเป็น 75 [[Districts of Uttar Pradesh|อำเภอ]] ภายใต้ 18 มณฑล (divisions)<ref name=divisions>{{cite web|title=State division of Uttar Pradesh |url=http://india.gov.in/knowindia/districts/andhra1.php?stateid=UP |publisher=Government of India |accessdate=22 July 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120510202421/http://india.gov.in/knowindia/districts/andhra1.php?stateid=UP |archivedate=10 May 2012 }}</ref> |
||
{| style="margin-left:30px" |
{| style="margin-left:30px" |
||
บรรทัด 129: | บรรทัด 129: | ||
{{Col-end}} |
{{Col-end}} |
||
รายชื่อ |
รายชื่อมณฑลเรียงตามจำนวนประชากรในปี 2011<ref name=districts1>{{cite web|title=Indian Districts by population|url=http://www.census2011.co.in/district.php|work=2011 Census of India|accessdate=5 October 2012|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110611224943/http://www.census2011.co.in/district.php|archivedate=11 June 2011}}</ref> |
||
{| class="wikitable sortable mw-collapsible" |
{| class="wikitable sortable mw-collapsible" |
||
|- style="background:#ccc; text-align:center;" |
|- style="background:#ccc; text-align:center;" |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 13:58, 22 พฤษภาคม 2563
รัฐอุตตรประเทศ | |
---|---|
จากบนลงล่าง และซ้ายไปขวา: ทัชมาฮาล, ธรรมเมกขสถูปแห่งสารนาถ, ฟเตหปุระสีกรี, ป้อมอัคระ, มนิกรรณิกะฆัต (Manikarnika Ghat), สะพานนิวยมุนา (New Yamuna Bridge) | |
ที่มาของชื่อ: อุตตร (เหนือ) กับ ประเทศ (ดินแดน) | |
ที่ตั้งของรัฐอุตตรประเทศในประเทศอินเดีย | |
พิกัด: 26°51′N 80°55′E / 26.85°N 80.91°E | |
ประเทศ | อินเดีย |
ได้รับสถานะเป็นรัฐ | 24 มกราคม 1950[1] |
เมืองหลวง | ลัคเนา |
อำเภอ | 75 อำเภอ[2][3] |
การปกครอง | |
• ประเภท | ระบบสองสภา สภานิติบัญญัติ 100 สมัชชานิติบัญญัติ 403 +1 ชาวอินเดียเชื้อสายอังกฤษ (Anglo Indian) อาจเสนอชื่อได้โดย Governor ราชยสภา 31 โลกสภา 80 |
• องค์กร | รัฐบาลรัฐอุตตรประเทศ |
• ราชยปาล | อานันทเพน ปเฏล (Anandiben Patel)[4][5] |
• มุขมนตรี | โยคีอาทิตยนาถ (Yogi Adityanath) (พรรค BJP) |
• รองมุขมนตรี | เกษว ประสัท เมารยะ (Keshav Prasad Maurya) (พรรค BJP) ทิเนษ ศรม (Dinesh Sharma) (พรรค BJP) |
พื้นที่ | |
• ทั้งหมด | 243,290 ตร.กม. (93,930 ตร.ไมล์) |
อันดับพื้นที่ | ที่ 4 |
ประชากร | |
• ทั้งหมด | 199,812,341 คน |
• อันดับ | ที่ 1 |
• ความหนาแน่น | 820 คน/ตร.กม. (2,100 คน/ตร.ไมล์) |
เดมะนิม | ชาวอุตตรประเทศี (Uttar Pradeshi) |
จีดีพี (2019–20)[8] | |
• รวม | ₹17.94ข้อผิดพลาดนิพจน์: "lc" เป็นคำที่ไม่รู้จัก |
• ต่อประชากร | ₹70,418 |
ภาษา[9] | |
• ภาษาราชการ | ภาษาฮินดี |
• ภาษาราชการเพิ่มเติม | ภาษาอูรดู |
เขตเวลา | UTC+05:30 (IST) |
UN/LOCODE | IN-UP |
ทะเบียนพาหนะ | UP XX—XXXX |
เอชเอไอ (2018) | 0.596[10] Medium · ที่ 35 |
การรู้หนังสือ (2011) | 67.68%[11] |
อัตราส่วนเพศ (2011) | 912 ♀/1000 ♂[11] |
เว็บไซต์ | up |
อุตตรประเทศ (ละติน: Uttar Pradesh; /ˌʊtər prəˈdɛʃ/; [ˈʊtːəɾ pɾəˈdeːʃ] ( ฟังเสียง)) เป็นรัฐในทางตอนเหนือของประเทศอินเดีย มีประชากรราวสองร้อยล้านคน ถือเป็นรัฐที่มีประชากรมากที่สุดในประเทศอินเดีย เช่นเดียวกับที่เป็นเขตการปกครองระดับบนที่มีประชากรมากที่สุดในโลก[12] รัฐอุตตรประเทศก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 1 เมษายน 1937 ภายใต้ชื่อจังหวัดร่วมแห่งอัคระและอูธ (United Provinces of Agra and Oudh) ในระหว่างภายใต้อาณัติปกครองของอังกฤษ และเปลี่ยนชื่อมาเป็น "อุตตรประเทศ" ในปี 1950 โดยมีอักษรย่อ ยูพี (UP) รัฐแบ่งมณฑลการปกครองออกเป็น 18 ส่วน และ 75 อำเภอ โดยมีเมืองหลวงคือลักเนา เมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน 2000 รัฐใหม่ชื่อว่ารัฐอุตตรขัณฑ์ แยกตัวออกจากภูมิภาคเชิงเขาหิมาลัยของรัฐอุตตรประเทศ ทั้งแม่น้ำคงคาและแม่น้ำยมุนา มาบรรจบกันที่เมืองอลาหาบาด ภาษาฮินดีเป็นภาษาที่มีผู้พูดมากที่สุดในรัฐและเป็นภาษาราชการประจำรัฐควบคู่ไปกับภาษาอูรดู
อาณาเขตของรัฐยูพีติดต่อกับรัฐราชสถานทางตะวันตก, รัฐหรยาณา รัฐหิมาจัลประเทศ และ เดลี ทางตะวันตกเฉียงเหนือ, รัฐอุตตรขัณฑ์ และ ประเทศเนปาล ทางเหนือ, รัฐพิหาร ทางตะวันออก, รัฐมัธยประเทศ ทางใต้ และติดกับรัฐฌารขัณฑ์กับ ฉัตตีสครห์ไปทางตะวันออกเฉียงใต้ ครอบคลุมพื้นที่ 243,290 ตารางกิโลเมตร (93,933 ตารางไมล์), หรือ 7.34% ของประเทศอินเดีย นับเป็นรัฐที่มีพื้นที่เป็นอันดับที่สี่ของประเทศ เกษตรกรรมและธุรกิจบริการเป็นส่วนสำคัญของเศรษฐกิจรัฐยูพี ภาคบริการเช่นการท่องเที่ยว, อุตสาหกรรมโรงแรม, อสังหาริมทรัพย์, ประกันชีวิต และบริการปรึกษาทางการเงิน รัฐยูพีมีจีดีพีอยู๋ที่ ₹17.94ข้อผิดพลาดนิพจน์: "lc" เป็นคำที่ไม่รู้จัก หรือ ₹70ข้อผิดพลาดนิพจน์: "k" เป็นคำที่ไม่รู้จัก ต่อประชากร คิดเป็นอันดับที่ห้าของประเทศ[8] เอชดีไอของรัฐอยู่ที่อันดับที่ 35 ของประเทศ[10]
การแบ่งเขตการปกครอง
รัฐอุตตรประเทศแบ่งออกเป็น 75 อำเภอ ภายใต้ 18 มณฑล (divisions)[13]
|
รายชื่อมณฑลเรียงตามจำนวนประชากรในปี 2011[14]
อันดับ (ในประเทศอินเดีย) | อำเภอ | ประชากร | อัตราการเติบโต (%) | อัตราส่วนผู้หญิงต่อผู้ชาย 1000 คน | อัตราการรู้หนังสือ (%) |
---|---|---|---|---|---|
13 | อลาหาบาด | 5,954,391 | 20.63 | 901 | 72.32 |
26 | โมราดาบาด (Moradabad) | 4,772,006 | 25.22 | 906 | 56.77 |
27 | ฆาซีบาด (Ghaziabad) | 4,681,645 | 42.27 | 881 | 78.07 |
30 | อะซามครห์ (Azamgarh) | 4,613,913 | 17.11 | 1019 | 70.93 |
31 | ลัคเนา | 4,589,838 | 25.82 | 917 | 77.29 |
32 | กานปุรนคร | 4,581,268 | 9.92 | 862 | 79.65 |
50 | พะเรอิลลี (Bareilly) | 4,448,359 | 22.93% | 887 | 58.5 |
เมืองที่มีประชากรเกินหนึ่งล้านคนในรัฐอุตตรประเทศ (ข้อมูลปี 2011) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
เมือง | ประชากร | เมือง | ประชากร | ||||
ลัคเนา | 2,817,105 | กานปุระ | 2,767,348 | ||||
ฆาซีอาบาด (Ghaziabad) | 2,358,525 | Agra | 1,585,704 | ||||
อลาหาบาด | 1,540,544 | มีรุต (Meerut) | 1,424,908 | ||||
พาราณสี | 1,201,815 |
อ้างอิง
- ↑ "United Province, UP was notified in Union gazette on January 24, 1950". The New Indian Express. 2 May 2017. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 May 2017. สืบค้นเมื่อ 4 May 2017.
- ↑ "Uttar Pradesh District". up.gov.in. Government of Uttar Pradesh. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 15 April 2017. สืบค้นเมื่อ 12 April 2017.
- ↑ "List of districts in Uttar Pradesh". archive.india.gov.in. Government of India. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 26 เมษายน 2017. สืบค้นเมื่อ 12 เมษายน 2017.
- ↑ PTI (20 July 2019). "Anandiben Patel made UP governor, Lal ji Tandon to replace her in Madhya Pradesh". India Today (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 20 July 2019.
- ↑ "The Governor of Uttar Pradesh". uplegisassembly.gov.in. Uttar Pradesh Legislative Assembly. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 พฤษภาคม 2017. สืบค้นเมื่อ 12 เมษายน 2017.
- ↑ "Social Demography" (PDF). Government of Uttar Pradesh. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 29 June 2017. สืบค้นเมื่อ 30 August 2017.
- ↑ "Statistics of Uttar Pradesh". up.gov.in. Government of Uttar Pradesh. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 12 April 2017. สืบค้นเมื่อ 12 April 2017.
- ↑ 8.0 8.1 "MOSPI Net State Domestic Product, Ministry of Statistics and Programme Implementation, Government of India". สืบค้นเมื่อ 7 April 2020.
{{cite web}}
: CS1 maint: url-status (ลิงก์) - ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ
<ref>
ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ2011lang
- ↑ 10.0 10.1 "Sub-national HDI – Area Database". Global Data Lab. Institute for Management Research, Radboud University. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 23 September 2018. สืบค้นเมื่อ 25 September 2018.
- ↑ 11.0 11.1 "Census 2011 (Final Data) – Demographic details, Literate Population (Total, Rural & Urban)" (PDF). planningcommission.gov.in. Planning Commission, Government of India. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 27 January 2018. สืบค้นเมื่อ 3 October 2018.
- ↑ Kopf, Dan; Varathan, Preeti (11 October 2017). "If Uttar Pradesh were a country". Quartz India (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 20 May 2019.
- ↑ "State division of Uttar Pradesh". Government of India. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 10 May 2012. สืบค้นเมื่อ 22 July 2012.
- ↑ "Indian Districts by population". 2011 Census of India. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 11 June 2011. สืบค้นเมื่อ 5 October 2012.