ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ชาวไท"

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Wedjet (คุย | ส่วนร่วม)
Depanom (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 7: บรรทัด 7:
| rels = ส่วนใหญ่นับถือ[[ศาสนาพุทธ]]นิกาย[[เถรวาท]]และ[[ศาสนาผี]] ฯลฯ
| rels = ส่วนใหญ่นับถือ[[ศาสนาพุทธ]]นิกาย[[เถรวาท]]และ[[ศาสนาผี]] ฯลฯ
}}
}}
'''ชาวไท''' เป็นชื่อเรียกโดยรวมของ[[กลุ่มชาติพันธุ์]]ที่พูด[[กลุ่มภาษาไท]]<ref>{{cite web|title=ไท (๓๐ มกราคม ๒๕๕๐)|url=http://www.royin.go.th/?knowledges=ไท-๓๐-มกราคม-๒๕๕๐|publisher=สำนักงานราชบัณฑิตยสภา|accessdate=27 กันยายน 2561|date=30 มกราคม 2550}}</ref> กระจายตัวอยู่ในภูมิภาค[[เอเชียตะวันออกเฉียงใต้|อุษาคเนย์]] รับประทาน[[ข้าวเจ้า]]หรือ[[ข้าวเหนียว]]เป็นอาหารหลัก นิยมปลูกเรือนเสาสูง มี[[ใต้ถุน]] อาศัยทั้งในที่ราบลุ่ม และบนภูเขา ประเพณีศพเป็นวิธีเผาจนเป็นเถ้าแล้วเก็บอัฐิไว้ให้ลูกหลานบูชา ศาสนาดั้งเดิมเป็น[[ศาสนาผี]] นับถือบรรพบุรุษและบูชา[[พญาแถน]] (ผีฟ้าหรือ[[เสื้อเมือง]]) มีประเพณีสำคัญคือ ประเพณี[[สงกรานต์]] ซึ่งเป็นประเพณีเฉลิมฉลอง[[วสันตวิษุวัต]] และการ[[ขึ้นปีใหม่]] ทั้งนี้ คำเรียก '''ไต''' เป็นคำที่กลุ่มชนตระกูลไทใหญ่ใช้เรียกตนเอง ส่วน '''ไท''' เป็นคำเดียวกัน แต่เป็นสำเนียงของชาวไทน้อยและไทยสยาม บางครั้ง การใช้คำ ไต-ไท ในวงแคบจะหมายถึงเฉพาะผู้ที่ใช้ภาษาในกลุ่มภาษาไท (ไม่รวมกลุ่มภาษากะได เช่น ลักเกีย แสก คำ ต้ง หลี เจียมาว ฯลฯ)
'''ชาวไท''' เป็นชื่อเรียกโดยรวมของ[[กลุ่มชาติพันธุ์]]ที่พูด[[กลุ่มภาษาไท]]<ref>{{cite web|title=ไท (๓๐ มกราคม ๒๕๕๐)|url=http://www.royin.go.th/?knowledges=ไท-๓๐-มกราคม-๒๕๕๐|publisher=สำนักงานราชบัณฑิตยสภา|accessdate=27 กันยายน 2561|date=30 มกราคม 2550}}</ref> กระจายตัวอยู่ในภูมิภาค[[เอเชียตะวันออกเฉียงใต้|อุษาคเนย์]] รับประทาน[[ข้าวเหนียว]]หรือ[[ข้าวเจ้า]]เป็นอาหารหลัก นิยมปลูกเรือนเสาสูง มี[[ใต้ถุน]] อาศัยทั้งในที่ราบลุ่ม และบนภูเขา ประเพณีศพเป็นวิธีเผาจนเป็นเถ้าแล้วเก็บอัฐิไว้ให้ลูกหลานบูชา ศาสนาดั้งเดิมเป็น[[ศาสนาผี]] นับถือบรรพบุรุษและบูชา[[พญาแถน]] (ผีฟ้าหรือ[[เสื้อเมือง]]) มีประเพณีสำคัญคือ ประเพณี[[สงกรานต์]] ซึ่งเป็นประเพณีเฉลิมฉลอง[[วสันตวิษุวัต]] และการ[[ขึ้นปีใหม่]] ทั้งนี้ คำเรียก '''ไต''' เป็นคำที่กลุ่มชนตระกูลไต เช่น ไตแดง ไตดำ ไตขาว ไตเม้ย เป็นต้น และไทใหญ่ใช้เรียกตนเอง ส่วน '''ไท''' เป็นคำเดียวกัน แต่เป็นสำเนียงของชาวลาวและไทยสยาม บางครั้ง การใช้คำ ไต-ไท ในวงแคบจะหมายถึงเฉพาะผู้ที่ใช้ภาษาในกลุ่มภาษาไท (ไม่รวมกลุ่มภาษากะได เช่น ลักเกีย คำ ต้ง หลี เจียมาว ฯลฯ)


== ประวัติ ==
== ประวัติ ==
{{หลัก|แนวคิดเกี่ยวกับถิ่นกำเนิดของชนชาติไท}}
{{หลัก|แนวคิดเกี่ยวกับถิ่นกำเนิดของชนชาติไท}}
ในอดีตเชื่อกันว่าชาวไทอพยพมาจากเทือกเขาอัลไต ต่อมาก็เชื่อว่าอพยพมาจากตอนกลางของประเทศจีน และก็เชื่อกันว่ากำเนิดในบริเวณจีนตอนใต้ เป็น[[อาณาจักรน่านเจ้า]] และอพยพลงมาทางตอนใต้สร้างเป็น[[อาณาจักรล้านนา]]และ[[อาณาจักรสุโขทัย]] ส่วนอีกทฤษฎีเชื่อว่าอพยพมาจากทางใต้ จากชวา สุมาตรา และคาบสมุทรมลายู แต่นักมานุษยวิทยาในปัจจุบันเชื่อกันว่า กลุ่มชาติพันธุ์ไท-กะได อยู่ที่บริเวณจีนตอนใต้ เรื่อยมาจนถึง[[รัฐชาน]] (ประเทศพม่า) ประเทศไทยตอนบน และแอ่งที่ราบลุ่มภาคอีสาน เรื่อยไปยัง[[ประเทศลาว]] หลังจากนั้นจึงมีการอพยพเพิ่ม เช่นกลุ่มชาวอาหม ที่อพยพข้าม[[ช่องปาดไก่]] ไปยัง[[รัฐอัสสัม]] และ ชาว[[ไทแดง]]ที่อพยพไปตั้งถิ่นฐานบริเวณ[[อาณาจักรสิบสองจุไท]] โดยทั้งหมด มีทฤษฎีอยู่ดังนี้
ในอดีตเชื่อกันว่าชาวไทอพยพมาจากเทือกเขาอัลไต ต่อมาก็เชื่อว่าอพยพมาจากตอนกลางของประเทศจีน และก็เชื่อกันว่ากำเนิดในบริเวณจีนตอนใต้ เป็น[[อาณาจักรน่านเจ้า]] และอพยพลงมาทางตอนใต้สร้างเป็น[[อาณาจักรล้านช้าง]]และ[[อาณาจักรล้านนา]] ส่วนอีกทฤษฎีเชื่อว่าอพยพมาจากทางใต้ จากชวา สุมาตรา และคาบสมุทรมลายู แต่นักมานุษยวิทยาในปัจจุบันเชื่อกันว่า กลุ่มชาติพันธุ์ไท-กะได อยู่ที่บริเวณจีนตอนใต้ เรื่อยมาจนถึงแอ่งที่ราบลุ่มภาคอีสาน เรื่อยไปยัง[[ประเทศลาว]] [[รัฐชาน]] (ประเทศพม่า) และประเทศไทยตอนบน หลังจากนั้นจึงมีการอพยพเพิ่ม เช่นกลุ่มชาวอาหม ที่อพยพข้าม[[ช่องปาดไก่]] ไปยัง[[รัฐอัสสัม]] และ ชาว[[ไตแดง]]ที่อพยพไปตั้งถิ่นฐานบริเวณ[[อาณาจักรสิบสองจุไท]] โดยทั้งหมด มีทฤษฎีอยู่ดังนี้


;ทฤษฏีที่ 1 ชาวไทมาจากเทือกเขาอัลไต
;ทฤษฏีที่ 1 ชาวไทมาจากเทือกเขาอัลไต
บรรทัด 17: บรรทัด 17:


;ทฤษฏีที่ 2 ชาวไทมาจากจากหมู่เกาะทะเลใต้
;ทฤษฏีที่ 2 ชาวไทมาจากจากหมู่เกาะทะเลใต้
เบเนดิกส์ เสนอว่า ไทยพร้อมกับพวกฟิลิปปินส์ มาเลเซีย และอินโดนีเซียอพยพจากหมู่เกาะทะเลใต้ แถบเส้นศูนย์สูตร ขึ้นมาตั้งถิ่นฐานในดินแดนอุษาคเนย์ และหมู่เกาะฟิลิปปินส์ เบเนดิกส์ ยกเรื่องความเหมือนของภาษามาสนับสนุน เช่น คำว่าปะตาย ใน[[ภาษาตากาล็อก]] แปลว่า ตาย อากู แปลว่า กู คาราบาว แปลว่า กระบือ เป็นต้น{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}} ประเด็นนี้นักภาษาศาสตร์ และนักนิรุกติศาสตร์ส่วนใหญ่ ไม่ยอมรับวิธีการของเบเนดิกส์ เพราะเป็นนำภาษาปัจจุบันของฟิลิปปินส์มาเทียบกับไทย แทนที่จะย้อนกลับไปเมื่อ 1200 ปีที่แล้ว ว่า คำไทยควรจะเป็นอย่างไร และคำฟิลิปปินส์ควรจะเป็นอย่างไร แล้วจึงนำมาเทียบกันได้ นอกจากนี้ ผู้ที่เชื่อทฤษฎีนี้ ยังใช้เหตุผลทางกายวิภาค เนื่องจากคนไทยและฟิลิปปินส์ มีลักษณะทางกายวิภาค คล้ายคลึงกัน
เบเนดิกส์ เสนอว่า ไทยพร้อมกับพวกฟิลิปปินส์ มาเลเซีย และอินโดนีเซียอพยพจากหมู่เกาะทะเลใต้ แถบเส้นศูนย์สูตร ขึ้นมาตั้งถิ่นฐานในดินแดนอุษาคเนย์ และหมู่เกาะฟิลิปปินส์ เบเนดิกส์ ยกเรื่องความเหมือนของภาษามาสนับสนุน เช่น คำว่าปะตาย ใน[[ภาษาตากาล็อก]] แปลว่า ตาย อากู แปลว่า กู คาราบาว แปลว่า กระบือ เป็นต้น{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}} ประเด็นนี้นักภาษาศาสตร์ และนักนิรุกติศาสตร์ส่วนใหญ่ ไม่ยอมรับวิธีการของเบเนดิกส์ เพราะเป็นการนำภาษาปัจจุบันของฟิลิปปินส์มาเทียบกับไทย แทนที่จะย้อนกลับไปเมื่อ 1200 ปีที่แล้ว ว่า คำไทยควรจะเป็นอย่างไร และคำฟิลิปปินส์ควรจะเป็นอย่างไร แล้วจึงนำมาเทียบกันได้ นอกจากนี้ ผู้ที่เชื่อทฤษฎีนี้ ยังใช้เหตุผลทางกายวิภาค เนื่องจากคนไทยและฟิลิปปินส์ มีลักษณะทางกายวิภาค คล้ายคลึงกัน


;ทฤษฏีที่ 3 ชาวไทอาศัยอยู่ในบริเวณสุวรรณภูมิอยู่แล้ว
;ทฤษฏีที่ 3 ชาวไทอาศัยอยู่ในบริเวณสุวรรณภูมิอยู่แล้ว
บรรทัด 23: บรรทัด 23:


;ทฤษฏีที่ 4 ชาวไทอาศัยอยู่บริเวณจีนตอนใต้ และเขตวัฒนธรรมไท-กะได
;ทฤษฏีที่ 4 ชาวไทอาศัยอยู่บริเวณจีนตอนใต้ และเขตวัฒนธรรมไท-กะได
ทฤษฎีนี้เป็นที่ยอมรับของนัก[[ภาษาศาสตร์]] [[นิรุกติศาสตร์]] และ[[ประวัติศาสตร์]]ในปัจจุบันมากที่สุด โดยศาสตราจารย์ เก็ดนีย์ เจ้าของทฤษฎี ให้เหตุผลประกอบด้วยทฤษฏีทางภาษาว่า ภาษาเกิดที่ใด จะมีภาษาท้องถิ่นมากหลายชนิดเกิดขึ้นแถบบริเวณนั้น เพราะอยู่มานานจนแตกต่างกันออกไป แต่ในดินแดนที่ใหม่กว่าภาษาจะไม่ต่างกันมาก โดยยกตัวอย่างภาษาอังกฤษบนเกาะอังกฤษ มีสำเนียงถิ่นมากและบางถิ่นอาจฟังไม่เข้าใจกัน แต่ขณะที่ภาษาอังกฤษในสหรัฐอเมริกา มีสำเนียงถิ่นน้อยมากและพูดฟังเข้าใจกันได้โดยตลอด เปรียบเทียบกับชาวจ้วงใน[[เขตปกครองตนเองกวางสีจ้วง|มณฑลกวางสี]] แม้มีระยะห่างกันเพียง 20 กิโลเมตร แต่ก็แยกสำเนียงถิ่นออกเป็นจ้วงเหนือ และจ้วงใต้ ซึ่งสำเนียงบางคำต่างกันมากและฟังกันไม่รู้เรื่องทั้งหมด ขณะที่ภาษาถิ่นในไทย ([[ภาษาไทยกลาง]]) และภาษาถิ่นในลาว ([[ภาษาลาว]]) กลับฟังเข้าใจกันได้ตลอดมากกว่า
ทฤษฎีนี้เป็นที่ยอมรับของนัก[[ภาษาศาสตร์]] [[นิรุกติศาสตร์]] และ[[ประวัติศาสตร์]]ในปัจจุบันมากที่สุด โดยศาสตราจารย์ เก็ดนีย์ เจ้าของทฤษฎี ให้เหตุผลประกอบด้วยทฤษฏีทางภาษาว่า ภาษาเกิดที่ใด จะมีภาษาท้องถิ่นมากหลายชนิดเกิดขึ้นแถบบริเวณนั้น เพราะอยู่มานานจนแตกต่างกันออกไป แต่ในดินแดนที่ใหม่กว่าภาษาจะไม่ต่างกันมาก โดยยกตัวอย่างภาษาอังกฤษบนเกาะอังกฤษ มีสำเนียงถิ่นมากและบางถิ่นอาจฟังไม่เข้าใจกัน แต่ขณะที่ภาษาอังกฤษในสหรัฐอเมริกา มีสำเนียงถิ่นน้อยมากและพูดฟังเข้าใจกันได้โดยตลอด เปรียบเทียบกับชาวจ้วงใน[[เขตปกครองตนเองกวางสีจ้วง|มณฑลกวางสี]] แม้มีระยะห่างกันเพียง 20 กิโลเมตร แต่ก็แยกสำเนียงถิ่นออกเป็นจ้วงเหนือ และจ้วงใต้ ซึ่งสำเนียงบางคำต่างกันมากและฟังกันไม่รู้เรื่องทั้งหมด ขณะที่ภาษาถิ่นในภาษาถิ่นในลาว ([[ภาษาลาว]]) และไทย ([[ภาษาไทยกลาง]]) กลับฟังเข้าใจกันได้บางคำมากกว่า


== ต้นกำเนิดของชาวไท ==
== ต้นกำเนิดของชาวไท ==
บรรทัด 39: บรรทัด 39:


=== แบ่งตามวัฒนธรรม ===
=== แบ่งตามวัฒนธรรม ===
การแบ่งตามวัฒนธรรม เป็นการแบ่งตามหลักมานุษยวิทยา โดยใช้เกณฑ์ด้านวัฒนธรรมและประเพณี ซึ่งสามารถแบ่งได้ออกเป็น 3 กลุ่ม คือ [[ไทน้อย]] [[ไทใหญ่]] และ[[ไทยสยาม]]
การแบ่งตามวัฒนธรรม เป็นการแบ่งตามหลักมานุษยวิทยา โดยใช้เกณฑ์ด้านวัฒนธรรมและประเพณี ซึ่งสามารถแบ่งได้ออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ [[ลาว]] [[ไทใหญ่]] และ 1 กลุ่มเล็กคือ[[ไทยสยาม]]
==== ไทน้อย ====
==== ลาว ====
ตระกูลชาติพันธุ์ไทน้อย หมายถึงกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีถิ่นฐานเดิม อยู่บริเวณฝั่งตะวันออกของแม่น้ำโขง ประกอบด้วยในลาว จนถึงลุ่มแม่น้ำดำ-แดง ในเวียดนาม แล้วเลยไปจนถึงตอนใต้ของจีน เอกลักษณ์ตระกูลชาติพันธุ์ไทน้อย คือ มีการปลูกเรือนแบบยาวลึกเข้าไป และไม่มีการเล่นระดับที่ซับซ้อนมาก ในสถาปัตยกรรมขั้นสูงมีการประดับตกแต่งที่ค่อนข้างน้อย เน้นความอ่อนช้อยของศิลปะ แต่เสื้อผ้าอาจจะมีเครื่องประดับมากกว่า โดยกลุ่มชาติพันธุ์ในตระกูลนี้ ได้แก่พวก [[ลาว (กลุ่มชาติพันธุ์)|ไทลาว]] [[ไทดำ]](ภาษาไทยเรียกว่าลาวโซ่ง) [[ไทขาว]] [[ไทแดง]] [[ชาวไทพวน|ไทพวน]](ภาษาไทยมักจะเรียกว่าลาวพวน) [[ไทฮ่างตง]] [[ตูลาว]] [[หลี]] [[เจียมาว]] [[เกลาว]] [[ลาติ]] [[ลาคัว]] [[ลาฮา]] [[จาเบียว]] [[เบ]] [[ภาษาแสก|ไทแสก]](ลาวใช้ไทแซก) [[ลักเกีย]] [[คำ (กลุ่มชาติพันธุ์)|คำ]] [[สุย]] [[มู่หล่าว]] [[เมาหนาน]] [[ภาษาญ้อ|ไทญ้อ]] [[ผู้ไท|ภูไท]] [[ต้ง]] [[จ้วง]] [[คัง]] [[นุง]] [[โท้]] เป็นต้น กลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่มีความหลากหลายกว่าไทใหญ่ โดยเฉพาะด้านภาษา ซึ่งมีกลุ่มภาษาทั้ง 3 กลุ่ม รวมถึง[[ภาษากะได]] ด้วย
ตระกูลชาติพันธุ์ไทลาว หมายถึงกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีถิ่นฐานเดิม อยู่บริเวณฝั่งตะวันออกของแม่น้ำโขง ประกอบด้วยในลาว จนถึงลุ่มแม่น้ำดำ-แดง ในเวียดนาม แล้วเลยไปจนถึงตอนใต้ของจีน เอกลักษณ์ตระกูลชาติพันธุ์ลาว คือ มีการปลูกเรือนแบบยาวลึกเข้าไป และมีการเล่นระดับที่ซับซ้อนมาก ในสถาปัตยกรรมขั้นสูงมีการประดับตกแต่งมาก เน้นความอ่อนช้อยของศิลปะ แต่เสื้อผ้าอาจจะมีเครื่องประดับมากไม่แพ้สถาปัตยกรรม โดยกลุ่มชาติพันธุ์ในตระกูลนี้ ได้แก่พวก [[ลาว (กลุ่มชาติพันธุ์)|ไทลาว]] [[ไตดำ]](ภาษาไทยเรียกว่าลาวโซ่ง) [[ไตขาว]] [[ไตแดง]] [[ชาวไทพวน|ไทพวน]](ภาษาไทยมักจะเรียกว่าลาวพวน) [[ไทฮ่างตง]] [[ตูลาว]] [[หลี]] [[เจียมาว]] [[เกลาว]] [[ลาติ]] [[ลาคัว]] [[ลาฮา]] [[จาเบียว]] [[เบ]] [[ภาษาแสก|ไทแสก]](ลาวใช้ไทแซก) [[ลักเกีย]] [[คำ (กลุ่มชาติพันธุ์)|คำ]] [[สุย]] [[มู่หล่าว]] [[เมาหนาน]] [[ภาษาญ้อ|ไทญ้อ]] [[ผู้ไท|ภูไท]] [[ต้ง]] [[จ้วง]] [[คัง]] [[นุง]] [[โท้]] [[ไทขึน]] [[ไทลื้อ]] [[ไทยวน]] (ภาษาไทยแต่ก่อนเรียกว่าลาวยวน) เป็นต้น กลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่มีความหลากหลายกว่าไทใหญ่ โดยเฉพาะด้านภาษา ศิลปกรรม วัฒนธรรมประเพณี ซึ่งมีกลุ่มภาษาทั้ง 3 กลุ่ม รวมถึง[[ภาษากะได]] ด้วย


==== ไทใหญ่ ====
==== ไทใหญ่ ====
ตระกูลชาติพันธุ์ไทใหญ่ หมายถึงกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีถิ่นฐานดั้งเดิม อยู่บริเวณฝั่งตะวันตกของแม่น้ำโขง เลยไปถึงลุ่มน้ำสาละวิน อิระวดี และพรหมบุตร เอกลักษณ์ของตระกูลชาติพันธุ์ไทใหญ่ คือ มีระบบการปลูกบ้านสร้างเรือนที่ซับซ้อนกว่าไทน้อย โดยบ้านมักจะมีการกั้นห้องแบ่งระดับยกหลังคา ที่สลับซับซ้อนกว่า นอกจากนี้ในสถาปัตยกรรมขั้นสูง มักจะมีการประดับตกแต่งมากกว่า โดยกลุ่มชาติพันธุ์ในตระกูลนี้ ได้แก่พวก[[ไทใหญ่]] (ไทใหญ่เรียกตัวเองว่าไตหรือไตโหลง (ไทหลวง) ส่วนคำว่าไทใหญ่นั้นเป็นชื่อในภาษาไทยเท่านั้น ไม่ใช่ชื่อที่เขาเรียกตัวเอง) [[ไทเหนือ]] [[ไทขึน]] [[ไทลื้อ]] [[ไทยวน]](ภาษาไทยแต่ก่อนเรียกว่าลาวยวน) [[อาหม]] [[อ่ายตน]] [[คำยัง]] [[คำตี่]] [[พ่าเก]] [[นะรา]] [[จันหารี]] และ [[ตุรุง]] เป็นต้น
ตระกูลชาติพันธุ์ไทใหญ่ หมายถึงกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีถิ่นฐานดั้งเดิม อยู่บริเวณฝั่งตะวันตกของแม่น้ำโขง เลยไปถึงลุ่มน้ำสาละวิน อิระวดี และพรหมบุตร เอกลักษณ์ของตระกูลชาติพันธุ์ไทใหญ่ คือ มีระบบการปลูกบ้านสร้างเรือนที่ซับซ้อนน้อยกว่าไทน้อย โดยบ้านมักจะมีการกั้นห้องแบ่งระดับยกหลังคา ที่สลับซับซ้อน นอกจากนี้ในสถาปัตยกรรมขั้นสูง มักจะมีการประดับตกแต่ง โดยกลุ่มชาติพันธุ์ในตระกูลนี้ ได้แก่พวก[[ไทใหญ่]] (ไทใหญ่เรียกตัวเองว่าไตหรือไตโหลง (ไทหลวง) ส่วนคำว่าไทใหญ่นั้นเป็นชื่อในภาษาไทยเท่านั้น ไม่ใช่ชื่อที่เขาเรียกตัวเอง) [[ไทเหนือ]] [[อาหม]] [[อ่ายตน]] [[คำยัง]] [[คำตี่]] [[พ่าเก]] [[นะรา]] [[จันหารี]] และ [[ตุรุง]] เป็นต้น


==== [[ไทยสยาม]] ====
==== [[ไทยสยาม]] ====
ตระกูลชาติพันธุ์ไทยสยาม เป็นกลุ่มที่คลุมเครือและยังไม่มีหลักฐานระบุแน่นอนได้
ตระกูลชาติพันธุ์ไทยสยาม หมายถึงกลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่บริเวณลุ่ม[[แม่น้ำยม]] [[แม่น้ำน่าน]] [[แม่น้ำเจ้าพระยา]] [[แม่น้ำแม่กลอง]] [[แม่น้ำเพชรบุรี]] เรื่อยไปจนถึงที่ราบลุ่ม[[แม่น้ำพุมดวง]]-[[แม่น้ำตาปี|ตาปี]] ที่ราบลุ่ม[[ทะเลสาบสงขลา]] บริเวณจังหวัดเกาะกง ([[ประเทศกัมพูชา]]) และบริเวณจังหวัดเกาะสอง ([[เขตตะนาวศรี]] [[ประเทศพม่า]]) ไทยสยาม เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีการพูดถึงและถกเถียงเรื่องที่มามากที่สุด โดยมีการเสนอทฤษฎีขึ้นมามากมาย ทั้งมาจากเทือกเขาอัลไต หรือมาจากหมู่เกาะทะเลใต้ ด้วยเชื่อว่า ไทยสยาม เป็น[[ชาติพันธุ์บริสุทธิ์]] และเป็นต้นตระกูลของทุกชาติพันธุ์ในตระกูลภาษาไท-กะได แต่ในปัจจุบัน นักวิชาการส่วนมากยอมรับแล้วว่า ไทยสยามไม่ใช่ชาติพันธุ์บริสุทธิ์ แต่เป็นชาติพันธุ์ที่มีการผสมผสานกัน ทั้งภายในและภายนอก โดยวัฒนธรรมส่วนมากเป็นส่วนผสมระหว่างไทน้อยและไทใหญ่ นอกจากนี้ยังมีวัฒนธรรมจากภายนอกเข้ามาผสมทั้งจาก มอญ ขอม(เขมรโบราณ) อินเดีย และมลายู อีกด้วย


=== แบ่งตามกลุ่มภาษา ===
=== แบ่งตามกลุ่มภาษา ===
บรรทัด 56: บรรทัด 56:
หมายถึงผู้ที่ใช้ภาษาอื่น ๆ ในกลุ่มภาษากัม-ไท ยกเว้นภาษาไท ซึ่งประกอบด้วย [[เบ]] [[แสก]] [[ลักเกีย]] [[อ้ายจาม]] [[ต้ง]] [[คัง (กลุ่มชาติพันธุ์)|คัง]] [[มู่หล่าว|มู่หลาม]] [[เหมาหนาน]] และ[[สุย]] เป็นต้น
หมายถึงผู้ที่ใช้ภาษาอื่น ๆ ในกลุ่มภาษากัม-ไท ยกเว้นภาษาไท ซึ่งประกอบด้วย [[เบ]] [[แสก]] [[ลักเกีย]] [[อ้ายจาม]] [[ต้ง]] [[คัง (กลุ่มชาติพันธุ์)|คัง]] [[มู่หล่าว|มู่หลาม]] [[เหมาหนาน]] และ[[สุย]] เป็นต้น


==== กลุ่มภาษาไท ====
==== กลุ่มภาษาลาว-ไต ====
หมายถึงกลุ่มชนที่ใช้ภาษาไท เช่น [[ไทดำ|ไทดำ (ลาวโซ่ง)]] [[ไทยวน|ไทยวน (ลาวยวน)]] [[ไทขาว]] [[ไทยสยาม]] [[ไทฮ่างตง]] [[ไทแดง]] [[ภาษาพวน|ไทพวน (ลาวพวน)]] [[ตูลาว]] [[ลาว (กลุ่มชาติพันธุ์)|ไทลาว (ลาว)]] [[ภาษาญ้อ|ไทญ้อ]] [[ผู้ไท]] [[ไทยอีสาน|ไทยอีสาน (ลาว)]] [[อาหม]] [[อ่ายตน]] [[คำตี่]] [[คำยัง]] [[พ่าเก]] [[ไทขึน]] [[ไทใหญ่|ไทใหญ่ (ฉาน)]] [[ไทลื้อ]] [[ไทเหนือ]] [[ปายี]] [[ไทถาน]] [[ไทยอง]] [[ไทหย่า]] [[จ้วง]] [[นุง]] [[ต่าย]] (โท้) [[ตุรุง]] [[นาง]] และ [[ปูยี]] เป็นต้น
หมายถึงกลุ่มชนที่ใช้ภาษาลาว-ไต เช่น [[ไตดำ|ไทดำ (ลาวโซ่ง)]] [[ไทยวน|ไทยวน (ลาวยวน)]] [[ไทขาว]] [[ไทยสยาม]] [[ไทฮ่างตง]] [[ไทแดง]] [[ภาษาพวน|ไทพวน (ลาวพวน)]] [[ตูลาว]] [[ลาว (กลุ่มชาติพันธุ์)|ไทลาว (ลาว)]] [[ภาษาญ้อ|ไทญ้อ]] [[ผู้ไท]] [[ไทยอีสาน|ไทยอีสาน (ลาว)]] [[อาหม]] [[อ่ายตน]] [[คำตี่]] [[คำยัง]] [[พ่าเก]] [[ไทขึน]] [[ไทใหญ่|ไทใหญ่ (ฉาน)]] [[ไทลื้อ]] [[ไทเหนือ]] [[ปายี]] [[ไทถาน]] [[ไทยอง]] [[ไทหย่า]] [[จ้วง]] [[นุง]] [[ต่าย]] (โท้) [[ตุรุง]] [[นาง]] และ [[ปูยี]] เป็นต้น


=== แบ่งตามประเทศในปัจจุบัน ===
=== แบ่งตามประเทศในปัจจุบัน ===
==== [[ประเทศไทย]] ====
ในประเทศไทย ชาวไทโดยเฉพาะไทยสยาม เป็นประชากรกลุ่มหลักของประเทศ ซึ่งกลุ่มชาติพันธุ์ทั้งหมดประกอบด้วย [[ไทใหญ่|ไทใหญ่ (ฉาน เงี้ยว)]] [[ไทลื้อ|ไทลื้อ]] [[ไทขึน]] [[ไทยอง|ไทยอง]] [[ไทยวน|ไทยวน]] [[ชาวไทดำ|ไทดำ (ลาวโซ่ง)]] [[ไทยสยาม]] [[ผู้ไท|ภูไท (ญ้อ, โย้ย)]] [[ภาษาพวน|ไทพวน (ลาวพวน)]] [[ลาว (กลุ่มชาติพันธุ์)|ไทอีสาน (ไทลาว)]] [[ลาวแง้ว|ลาวแง้ว]] [[ภาษาแสก|ไทแสก]] [[ลาวครั่ง]] [[ไทกลา]] [[ไทหย่า]] [[ลาวตี้]] [[ลาวเวียง]] [[ลาวหล่ม]] และ [[คำตี่]]

==== [[ประเทศลาว]] ====
==== [[ประเทศลาว]] ====
ในประเทศลาวก็เช่นเดียวกันกับไทย ที่มีชาวไทเป็นประชากรกลุ่มหลักของประเทศ ประกอบด้วย [[ลาว (กลุ่มชาติพันธุ์)|ไทลาว]] [[ลาวตี้]] [[ลาวเวียง]](ภาษาลาวเรียกว่าไทเวียงและแค่เป็นคำสำหรับเรียกคนไทลาวที่มาจากเวียงจันทน์ ไม่ใช่ไทอีกกลุ่มหนึ่งอย่างแท้จริง) [[ลาวหล่ม]] [[ผู้ไท]] [[ชาวไทขาว]] [[ชาวไทดำ|ชาวไทดำ (ลาวโซ่ง)]] [[ชาวไทแดง]] [[ชาวไทเหนือ]] [[ชาวผู้เอิน]] [[ชาวไทยวน|ชาวไทยวน (ลาวยวน)]] [[ชาวไทลื้อ]] ชาวไทพวน (ลาวพวน) ชาวไทกะเลิง ชาวไทญ้อ และ ชาวไทแสก (ลาวใช้ไทแซก)
ในประเทศลาวก็เช่นเดียวกันกับไทย ที่มีชาวไทเป็นประชากรกลุ่มหลักของประเทศ ประกอบด้วย [[ลาว (กลุ่มชาติพันธุ์)|ไทลาว]] [[ลาวตี้]] [[ลาวเวียง]](ภาษาลาวเรียกว่าไทเวียงและแค่เป็นคำสำหรับเรียกคนไทลาวที่มาจากเวียงจันทน์ ไม่ใช่ไทอีกกลุ่มหนึ่งอย่างแท้จริง) [[ลาวหล่ม]] [[ผู้ไท]] [[ชาวไทขาว]] [[ชาวไทดำ|ชาวไทดำ (ลาวโซ่ง)]] [[ชาวไทแดง]] [[ชาวไทเหนือ]] [[ชาวผู้เอิน]] [[ชาวไทยวน|ชาวไทยวน (ลาวยวน)]] [[ชาวไทลื้อ]] ชาวไทพวน (ลาวพวน) ชาวไทกะเลิง ชาวไทญ้อ และ ชาวไทแสก (ลาวใช้ไทแซก)
บรรทัด 77: บรรทัด 74:
==== [[ประเทศอินเดีย]] ====
==== [[ประเทศอินเดีย]] ====
ชาวไทในอินเดีย ส่วนมากอาศัยใน[[รัฐอัสสัม]] และ[[อรุณาจัลประเทศ]] ได้แก่ [[ชาวไทอาหม]] [[ชาวไทพาเก่]] [[คำตี่|ชาวไทคำตี่]] [[ชาวไทอ่ายตน]] (ไทอ้ายตน อ้ายตอน) [[ไทคำยัง|ชาวไทคำยัง]] [[ชาวไทตุรง]] [[ชาวนะรา]] และ [[จันหารี|ชาวไทจันหารี]]
ชาวไทในอินเดีย ส่วนมากอาศัยใน[[รัฐอัสสัม]] และ[[อรุณาจัลประเทศ]] ได้แก่ [[ชาวไทอาหม]] [[ชาวไทพาเก่]] [[คำตี่|ชาวไทคำตี่]] [[ชาวไทอ่ายตน]] (ไทอ้ายตน อ้ายตอน) [[ไทคำยัง|ชาวไทคำยัง]] [[ชาวไทตุรง]] [[ชาวนะรา]] และ [[จันหารี|ชาวไทจันหารี]]

==== [[ประเทศไทย]] ====
ในประเทศไทย ชาวไทโดยเฉพาะไทยสยาม เป็นประชากรกลุ่มหลักของประเทศ ซึ่งกลุ่มชาติพันธุ์ทั้งหมดประกอบด้วย [[ไทใหญ่|ไทใหญ่ (ฉาน เงี้ยว)]] [[ไทลื้อ|ไทลื้อ]] [[ไทขึน]] [[ไทยอง|ไทยอง]] [[ไทยวน|ไทยวน]] [[ชาวไทดำ|ไทดำ (ลาวโซ่ง)]] [[ไทยสยาม]] [[ผู้ไท|ภูไท (ญ้อ, โย้ย)]] [[ภาษาพวน|ไทพวน (ลาวพวน)]] [[ลาว (กลุ่มชาติพันธุ์)|ไทอีสาน (ไทลาว)]] [[ลาวแง้ว|ลาวแง้ว]] [[ภาษาแสก|ไทแสก]] [[ลาวครั่ง]] [[ไทกลา]] [[ไทหย่า]] [[ลาวตี้]] [[ลาวเวียง]] [[ลาวหล่ม]] และ [[คำตี่]]


==== ชาวไทในส่วนอื่นๆ ====
==== ชาวไทในส่วนอื่นๆ ====

รุ่นแก้ไขเมื่อ 17:50, 13 ธันวาคม 2562

ชาวไท
ภูมิภาคที่มีประชากรอย่างมีนัยสำคัญ
จีน ประเทศจีน
ไทย ประเทศไทย
อินเดีย ประเทศอินเดีย
ลาว ประเทศลาว
เวียดนาม ประเทศเวียดนาม
ประเทศพม่า ประเทศพม่า
ภาษา
กลุ่มภาษาไท
ศาสนา
ส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธนิกายเถรวาทและศาสนาผี ฯลฯ

ชาวไท เป็นชื่อเรียกโดยรวมของกลุ่มชาติพันธุ์ที่พูดกลุ่มภาษาไท[1] กระจายตัวอยู่ในภูมิภาคอุษาคเนย์ รับประทานข้าวเหนียวหรือข้าวเจ้าเป็นอาหารหลัก นิยมปลูกเรือนเสาสูง มีใต้ถุน อาศัยทั้งในที่ราบลุ่ม และบนภูเขา ประเพณีศพเป็นวิธีเผาจนเป็นเถ้าแล้วเก็บอัฐิไว้ให้ลูกหลานบูชา ศาสนาดั้งเดิมเป็นศาสนาผี นับถือบรรพบุรุษและบูชาพญาแถน (ผีฟ้าหรือเสื้อเมือง) มีประเพณีสำคัญคือ ประเพณีสงกรานต์ ซึ่งเป็นประเพณีเฉลิมฉลองวสันตวิษุวัต และการขึ้นปีใหม่ ทั้งนี้ คำเรียก ไต เป็นคำที่กลุ่มชนตระกูลไต เช่น ไตแดง ไตดำ ไตขาว ไตเม้ย เป็นต้น และไทใหญ่ใช้เรียกตนเอง ส่วน ไท เป็นคำเดียวกัน แต่เป็นสำเนียงของชาวลาวและไทยสยาม บางครั้ง การใช้คำ ไต-ไท ในวงแคบจะหมายถึงเฉพาะผู้ที่ใช้ภาษาในกลุ่มภาษาไท (ไม่รวมกลุ่มภาษากะได เช่น ลักเกีย คำ ต้ง หลี เจียมาว ฯลฯ)

ประวัติ

ในอดีตเชื่อกันว่าชาวไทอพยพมาจากเทือกเขาอัลไต ต่อมาก็เชื่อว่าอพยพมาจากตอนกลางของประเทศจีน และก็เชื่อกันว่ากำเนิดในบริเวณจีนตอนใต้ เป็นอาณาจักรน่านเจ้า และอพยพลงมาทางตอนใต้สร้างเป็นอาณาจักรล้านช้างและอาณาจักรล้านนา ส่วนอีกทฤษฎีเชื่อว่าอพยพมาจากทางใต้ จากชวา สุมาตรา และคาบสมุทรมลายู แต่นักมานุษยวิทยาในปัจจุบันเชื่อกันว่า กลุ่มชาติพันธุ์ไท-กะได อยู่ที่บริเวณจีนตอนใต้ เรื่อยมาจนถึงแอ่งที่ราบลุ่มภาคอีสาน เรื่อยไปยังประเทศลาว รัฐชาน (ประเทศพม่า) และประเทศไทยตอนบน หลังจากนั้นจึงมีการอพยพเพิ่ม เช่นกลุ่มชาวอาหม ที่อพยพข้ามช่องปาดไก่ ไปยังรัฐอัสสัม และ ชาวไตแดงที่อพยพไปตั้งถิ่นฐานบริเวณอาณาจักรสิบสองจุไท โดยทั้งหมด มีทฤษฎีอยู่ดังนี้

ทฤษฏีที่ 1 ชาวไทมาจากเทือกเขาอัลไต

ทฤษฎีนี้ หลวงวิจิตรวาทการ (วิจิตร วิจิตรวาทการ) (ขณะดำรงบรรดาศักดิ์ ขุน) ให้การสนับสนุน ว่าชาวไทมาจากเทือกเขาอัลไต แล้วมาสร้างอาณาจักรน่านเจ้า แล้วจึงอพยพมาสร้างล้านนาและสุโขทัย โดยเชื่อว่าคำว่าไต ท้ายคำว่า อัลไต (Altai) หมายถึงชาวไท แต่ทฤษฎีนี้ต่อมาได้พิสูจน์แล้วว่าไม่จริง อีกทั้ง อัลไต เป็นภาษาอัลไตอิก ไม่ใช่ภาษาไท และน่านเจ้า ปัจจุบันได้รับการพิสูจน์ว่าเป็นอาณาจักรของชาวไป๋

ทฤษฏีที่ 2 ชาวไทมาจากจากหมู่เกาะทะเลใต้

เบเนดิกส์ เสนอว่า ไทยพร้อมกับพวกฟิลิปปินส์ มาเลเซีย และอินโดนีเซียอพยพจากหมู่เกาะทะเลใต้ แถบเส้นศูนย์สูตร ขึ้นมาตั้งถิ่นฐานในดินแดนอุษาคเนย์ และหมู่เกาะฟิลิปปินส์ เบเนดิกส์ ยกเรื่องความเหมือนของภาษามาสนับสนุน เช่น คำว่าปะตาย ในภาษาตากาล็อก แปลว่า ตาย อากู แปลว่า กู คาราบาว แปลว่า กระบือ เป็นต้น[ต้องการอ้างอิง] ประเด็นนี้นักภาษาศาสตร์ และนักนิรุกติศาสตร์ส่วนใหญ่ ไม่ยอมรับวิธีการของเบเนดิกส์ เพราะเป็นการนำภาษาปัจจุบันของฟิลิปปินส์มาเทียบกับไทย แทนที่จะย้อนกลับไปเมื่อ 1200 ปีที่แล้ว ว่า คำไทยควรจะเป็นอย่างไร และคำฟิลิปปินส์ควรจะเป็นอย่างไร แล้วจึงนำมาเทียบกันได้ นอกจากนี้ ผู้ที่เชื่อทฤษฎีนี้ ยังใช้เหตุผลทางกายวิภาค เนื่องจากคนไทยและฟิลิปปินส์ มีลักษณะทางกายวิภาค คล้ายคลึงกัน

ทฤษฏีที่ 3 ชาวไทอาศัยอยู่ในบริเวณสุวรรณภูมิอยู่แล้ว

นักวิชาการท่านหนึ่งเสนอว่าชนชาติไท-กะได อาจจะอยู่ในบริเวณนี้มาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ โดยอ้างตามหลักฐานโครงกระดูก ที่บ้านเชียง และ บ้านเก่า แต่หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล ทรงอ้างความเห็นของกอร์แมนว่า โครงกระดูกคนบ้านเชียง มีลักษณะคล้ายกับกระดูกมนุษย์ที่อยู่ตามหมู่เกาะมหาสมุทรแปซิฟิก อีกประการหนึ่ง ทรงอ้างถึงจารึกในดินแดนสุวรรณภูมิ ว่าเป็นจารึกที่ทำในภาษามอญมาจนถึงประมาณ พ.ศ. 1730 ไม่เคยมีจารึกภาษาไทยในช่วงเวลาดังกล่าวเลย

ทฤษฏีที่ 4 ชาวไทอาศัยอยู่บริเวณจีนตอนใต้ และเขตวัฒนธรรมไท-กะได

ทฤษฎีนี้เป็นที่ยอมรับของนักภาษาศาสตร์ นิรุกติศาสตร์ และประวัติศาสตร์ในปัจจุบันมากที่สุด โดยศาสตราจารย์ เก็ดนีย์ เจ้าของทฤษฎี ให้เหตุผลประกอบด้วยทฤษฏีทางภาษาว่า ภาษาเกิดที่ใด จะมีภาษาท้องถิ่นมากหลายชนิดเกิดขึ้นแถบบริเวณนั้น เพราะอยู่มานานจนแตกต่างกันออกไป แต่ในดินแดนที่ใหม่กว่าภาษาจะไม่ต่างกันมาก โดยยกตัวอย่างภาษาอังกฤษบนเกาะอังกฤษ มีสำเนียงถิ่นมากและบางถิ่นอาจฟังไม่เข้าใจกัน แต่ขณะที่ภาษาอังกฤษในสหรัฐอเมริกา มีสำเนียงถิ่นน้อยมากและพูดฟังเข้าใจกันได้โดยตลอด เปรียบเทียบกับชาวจ้วงในมณฑลกวางสี แม้มีระยะห่างกันเพียง 20 กิโลเมตร แต่ก็แยกสำเนียงถิ่นออกเป็นจ้วงเหนือ และจ้วงใต้ ซึ่งสำเนียงบางคำต่างกันมากและฟังกันไม่รู้เรื่องทั้งหมด ขณะที่ภาษาถิ่นในภาษาถิ่นในลาว (ภาษาลาว) และไทย (ภาษาไทยกลาง) กลับฟังเข้าใจกันได้บางคำมากกว่า

ต้นกำเนิดของชาวไท

ในรายงานตีพิมพ์เมื่อปี 2004 นักภาษาศาสตร์ Laurent Sagart ตั้งสมมติฐานว่าภาษาไท-กะไดเริ่มแรกกำเนิดจากภาษาออสโตนีเซียน ซึ่งผู้อพยพนำติดตัวจากไต้หวันไปถึงจีนแผ่นดินใหญ่ หลังจากนั้นภาษานี้ก็ได้รับอิทธิพลอย่างมากจากภาษาพื้นเมืองต่างๆตั้งแต่จีน-ทิเบต, ม้ง-เมี่ยน จนถึงตระกูลภาษาอื่นๆ โดยรับคำศัพท์เข้ามาจำนวนมากและค่อยๆกลายโครงสร้างภาษามาคล้ายกัน ปัจจุบันเมื่อไม่นานมานี้กลุ่มคนบางกลุ่มที่พูดภาษาไทได้อพยพไปทางทิศใต้ผ่านเทือกเขาต่างๆเข้าสู่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อาจจะทันทีโดยการมาถึงของชาวจีนฮั่นไปจีนตอนใต้

มรดกทางภาษาไม่ได้เชื่อมโยงอย่างใกล้ชิดกับมรดกทางพันธุกรรมเนื่องจากการเปลี่ยนภาษาเมื่อประชากรต่างๆเรียนรู้ภาษาใหม่ๆ ชาวไทมีแนวโน้มที่จะมีอัตราการปรากฏของ Y-DNA Haplogroup O2a สูงมากและอัตราการปรากฏของ O2a1 และ O1 ปานกลาง[ต้องการอ้างอิง], อย่างไรก็ตามเชื่อกันว่า Y-DNA haplogroup O1 มีความสัมพันธ์กับทั้งผู้ที่พูดภาษาออสโตนีเซียนและผู้ที่พูดภาษาไท ,ความแพร่หลายของ Y-DNA haplogroup O1 ในหมู่ผู้ที่พูดภาษาออสโตนีเซียนและผู้ที่พูดภาษาไทยังบ่งบอกถึงบรรพบุรุษร่วมกันกับผู้ที่พูดภาษาซิโน-ทิเบตัน, ออสโต-เอชียติก และม้ง-เมี่ยนเมื่อประมาณ 35,000 ปีก่อนในจีน ,Y-DNA haplogroup O2a ถูกพบด้วยอัตราการปรากฏสูงในหมู่คนไทส่วนใหญ่ ซึ่งเป็นคุณลักษณะที่คนไทมีร่วมกับกลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยใกล้เคียงนั่นคือผู้ที่พูดภาษาออสโต-เอเชียติกในมณฑลยูนนานของจีนตอนใต้ Y-DNA haplogroups O1 และ O2a เป็นกลุ่มย่อยของ O ซึ่งเป็นกลุ่มย่อยของ K อีกทีซึ่งเป็นการกลายพันธุ์ซึ่งเชื่อกันว่าได้เกิดขึ้นเมื่อ 40,000 ปีก่อน ณ ที่ใดที่หนึ่งระหว่างอิหร่านกับจีนตอนกลาง[ต้องการอ้างอิง]

อย่างไรก็ตามจากการตรวจสอบโครโมโซมแล้วลักษณะร่วมของกลุ่มผู้พูดภาษาตระกูลไท-ไตคือY-DNA haplogroup O1aซึ่งพบมากในแถบจีนตะวันออกเฉียงใต้ทำให้เป็นหนึ่งในเหตุผลที่โอกาสในทฤษฎีที่กล่าวว่าคนไทมาจากประเทศจีนตอนใต้นั้นมีความเป็นไปได้มากที่สุดในขณะนี้[2]

Projected spatial frequency distribution for haplogroup O2-M95 .[3] แผนภาพแสดงอัตราส่วนความถี่ทางภูมิศาสตร์ของ Y-DNA Haplogroup O2a ซึ่งพบมากในผู้พูดภาษาตระกูลออสโตรเอเชียติก[a]

การแบ่งประเภท

การแบ่งกลุ่มชาวไท ทำได้หลายวิธี เช่น แบ่งตามวัฒนธรรม แบ่งตามภาษาที่ใช้ และแบ่งตามประเทศในปัจจุบัน

แบ่งตามวัฒนธรรม

การแบ่งตามวัฒนธรรม เป็นการแบ่งตามหลักมานุษยวิทยา โดยใช้เกณฑ์ด้านวัฒนธรรมและประเพณี ซึ่งสามารถแบ่งได้ออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ ลาว ไทใหญ่ และ 1 กลุ่มเล็กคือไทยสยาม

ลาว

ตระกูลชาติพันธุ์ไทลาว หมายถึงกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีถิ่นฐานเดิม อยู่บริเวณฝั่งตะวันออกของแม่น้ำโขง ประกอบด้วยในลาว จนถึงลุ่มแม่น้ำดำ-แดง ในเวียดนาม แล้วเลยไปจนถึงตอนใต้ของจีน เอกลักษณ์ตระกูลชาติพันธุ์ลาว คือ มีการปลูกเรือนแบบยาวลึกเข้าไป และมีการเล่นระดับที่ซับซ้อนมาก ในสถาปัตยกรรมขั้นสูงมีการประดับตกแต่งมาก เน้นความอ่อนช้อยของศิลปะ แต่เสื้อผ้าอาจจะมีเครื่องประดับมากไม่แพ้สถาปัตยกรรม โดยกลุ่มชาติพันธุ์ในตระกูลนี้ ได้แก่พวก ไทลาว ไตดำ(ภาษาไทยเรียกว่าลาวโซ่ง) ไตขาว ไตแดง ไทพวน(ภาษาไทยมักจะเรียกว่าลาวพวน) ไทฮ่างตง ตูลาว หลี เจียมาว เกลาว ลาติ ลาคัว ลาฮา จาเบียว เบ ไทแสก(ลาวใช้ไทแซก) ลักเกีย คำ สุย มู่หล่าว เมาหนาน ไทญ้อ ภูไท ต้ง จ้วง คัง นุง โท้ ไทขึน ไทลื้อ ไทยวน (ภาษาไทยแต่ก่อนเรียกว่าลาวยวน) เป็นต้น กลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่มีความหลากหลายกว่าไทใหญ่ โดยเฉพาะด้านภาษา ศิลปกรรม วัฒนธรรมประเพณี ซึ่งมีกลุ่มภาษาทั้ง 3 กลุ่ม รวมถึงภาษากะได ด้วย

ไทใหญ่

ตระกูลชาติพันธุ์ไทใหญ่ หมายถึงกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีถิ่นฐานดั้งเดิม อยู่บริเวณฝั่งตะวันตกของแม่น้ำโขง เลยไปถึงลุ่มน้ำสาละวิน อิระวดี และพรหมบุตร เอกลักษณ์ของตระกูลชาติพันธุ์ไทใหญ่ คือ มีระบบการปลูกบ้านสร้างเรือนที่ซับซ้อนน้อยกว่าไทน้อย โดยบ้านมักจะมีการกั้นห้องแบ่งระดับยกหลังคา ที่สลับซับซ้อน นอกจากนี้ในสถาปัตยกรรมขั้นสูง มักจะมีการประดับตกแต่ง โดยกลุ่มชาติพันธุ์ในตระกูลนี้ ได้แก่พวกไทใหญ่ (ไทใหญ่เรียกตัวเองว่าไตหรือไตโหลง (ไทหลวง) ส่วนคำว่าไทใหญ่นั้นเป็นชื่อในภาษาไทยเท่านั้น ไม่ใช่ชื่อที่เขาเรียกตัวเอง) ไทเหนือ อาหม อ่ายตน คำยัง คำตี่ พ่าเก นะรา จันหารี และ ตุรุง เป็นต้น

ไทยสยาม

ตระกูลชาติพันธุ์ไทยสยาม เป็นกลุ่มที่คลุมเครือและยังไม่มีหลักฐานระบุแน่นอนได้

แบ่งตามกลุ่มภาษา

กลุ่มภาษาไหล-เกยัน

หมายถึงผู้ที่ใช้ภาษาในกลุ่มภาษาไหล และกลุ่มภาษาเกยัน ซึ่งประกอบด้วย หลี เจียมาว เกลาว ลาติ ลาติขาว จาเบียว ลาคัว และ ลาฮา เป็นต้น

กลุ่มภาษาลักเกีย-กัม-สุย

หมายถึงผู้ที่ใช้ภาษาอื่น ๆ ในกลุ่มภาษากัม-ไท ยกเว้นภาษาไท ซึ่งประกอบด้วย เบ แสก ลักเกีย อ้ายจาม ต้ง คัง มู่หลาม เหมาหนาน และสุย เป็นต้น

กลุ่มภาษาลาว-ไต

หมายถึงกลุ่มชนที่ใช้ภาษาลาว-ไต เช่น ไทดำ (ลาวโซ่ง) ไทยวน (ลาวยวน) ไทขาว ไทยสยาม ไทฮ่างตง ไทแดง ไทพวน (ลาวพวน) ตูลาว ไทลาว (ลาว) ไทญ้อ ผู้ไท ไทยอีสาน (ลาว) อาหม อ่ายตน คำตี่ คำยัง พ่าเก ไทขึน ไทใหญ่ (ฉาน) ไทลื้อ ไทเหนือ ปายี ไทถาน ไทยอง ไทหย่า จ้วง นุง ต่าย (โท้) ตุรุง นาง และ ปูยี เป็นต้น

แบ่งตามประเทศในปัจจุบัน

ประเทศลาว

ในประเทศลาวก็เช่นเดียวกันกับไทย ที่มีชาวไทเป็นประชากรกลุ่มหลักของประเทศ ประกอบด้วย ไทลาว ลาวตี้ ลาวเวียง(ภาษาลาวเรียกว่าไทเวียงและแค่เป็นคำสำหรับเรียกคนไทลาวที่มาจากเวียงจันทน์ ไม่ใช่ไทอีกกลุ่มหนึ่งอย่างแท้จริง) ลาวหล่ม ผู้ไท ชาวไทขาว ชาวไทดำ (ลาวโซ่ง) ชาวไทแดง ชาวไทเหนือ ชาวผู้เอิน ชาวไทยวน (ลาวยวน) ชาวไทลื้อ ชาวไทพวน (ลาวพวน) ชาวไทกะเลิง ชาวไทญ้อ และ ชาวไทแสก (ลาวใช้ไทแซก)

ประเทศจีน

ชาวไทในประเทศจีน ถือเป็นชาวไทนอกประเทศไทย-ลาว ที่มีจำนวนมากที่สุด โดยมากอาศัยในมณฑลยูนนาน กวางสี กวางตุ้ง กุ้ยโจว และไหหลำ ประกอบด้วย ชาวจ้วง ไทใหญ่ ชาวหลี ชาวไทลื้อ ชาวไทปายี่ ชาวไทย้อย (จุงเจีย ตุเยน ตุเรน หรือไดออย) ชาวตุลา (ตุเรน) ชาวปูลาจี ชาวปูลุงจี ชาวไทเหนือ (ไทนู้) ชาวไทลาย (ไทน้ำ) ชาวไทหย่า ชาวไทนุง ชาวไทไขหัว ชาวไทชอง ชาวไทเขิน ชาวไทลื้อ ชาวต้ง (อ้ายก๊ำ ปู้ก๊ำ ผู้คำ) ชาวสุย ชาวมู่หล่าว ชาวเมาหนาน ชาวเก๋าหล่าว ชาวไทเอวลาย ชาวปู้ใย่ ชาวโท้ ชาวไทหย่า ชาวอูเอ ชาวไซ ชาวเดาลาว ชาวอี๋ ชาวเอน ชาวฟูมะ ชาวตูเชน ชาวเปเมียว ชาวปาเชน (กลุ่มเลือดผสมจีน) และ ชาวมิงเกีย (กลุ่มเลือดผสมจีน)

ประเทศพม่า

ชาวไทแบ่งออกเป็นสองส่วน คือส่วนเหนือ และส่วนใต้ โดยส่วนใต้เป็นชาวไทยสยาม ที่อาศัยอยู่ในเขตตะนาวศรี โดยเฉพาะบริเวณชายแดน และจังหวัดเกาะสอง ซึ่งยังเป็นปัญหาชาวไทยพลัดถิ่นอยู่ สำหรับส่วนเหนือ เป็นชาวไทกลุ่มอื่นๆ และไม่ได้มีปัญหาเรื่องชีวิตบนเส้นแบ่งเขตแดน โดยกลุ่มนี้ประกอบด้วย ชาวไทใหญ่ ชาวไทลื้อ ชาวไทเขิน ชาวไทยอง ชาวไทเมา ชาวไทแลง ชาวไทคำตี่ ชาวไทพ่าเก ชาวไทยโยเดีย ชาวไทผิ่ว ชาวนะรา ไทยพลัดถิ่นในเขตตะนาวศรี

ประเทศเวียดนาม

ส่วนมากอาศัยบริเวณลุ่มแม่น้ำดำ-แดง ประกอบด้วย ชาวปูยี่ ชาวเกี๋ยน ชาวลาว ชาวไทลื้อ ชาวไทดำ ชาวไทขาว ชาวไทแดง ชาวไทนุง (ผู้นุง) ชาวไทใหญ่ (สานเชย์) ชาวถาย ชาวไทย ชาวม่าน ชาวโท้ ชาวเกลาว ชาวลาชิ ชาวละหา ชาวนาง ชาวไทญัง (ไส) ชาวไทไต่ ชาวไทชอง ชาวไทท้าวลาว ชาวไทลักกะ (ละเกีย) ชาวข่าลาว ชาวตูลาว ชาวควาเบียว (จาเบียว) ชาวโต๋ ชาวไทหล้า ชาวไทโส ชาวไทลา ชาวไทเชียง ชาวไทลาย ชาวไทฮ่างตง

ประเทศอินเดีย

ชาวไทในอินเดีย ส่วนมากอาศัยในรัฐอัสสัม และอรุณาจัลประเทศ ได้แก่ ชาวไทอาหม ชาวไทพาเก่ ชาวไทคำตี่ ชาวไทอ่ายตน (ไทอ้ายตน อ้ายตอน) ชาวไทคำยัง ชาวไทตุรง ชาวนะรา และ ชาวไทจันหารี

ประเทศไทย

ในประเทศไทย ชาวไทโดยเฉพาะไทยสยาม เป็นประชากรกลุ่มหลักของประเทศ ซึ่งกลุ่มชาติพันธุ์ทั้งหมดประกอบด้วย ไทใหญ่ (ฉาน เงี้ยว) ไทลื้อ ไทขึน ไทยอง ไทยวน ไทดำ (ลาวโซ่ง) ไทยสยาม ภูไท (ญ้อ, โย้ย) ไทพวน (ลาวพวน) ไทอีสาน (ไทลาว) ลาวแง้ว ไทแสก ลาวครั่ง ไทกลา ไทหย่า ลาวตี้ ลาวเวียง ลาวหล่ม และ คำตี่

ชาวไทในส่วนอื่นๆ

นอกจากนี้ ในกัมพูชา และ มาเลเซีย ยังมีชาวไทอาศัยอยู่ ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ก่อนตั้งแต่ก่อนการเสียดินแดน เช่น ในพระตะบอง เสียมราฐ ศรีโสภณ เกาะกง ไทรบุรี ปะลิส กลันตัน และตรังกานู โดยกลุ่มนี้ประกอบด้วย ชาวลาว ไทยสยาม ไทยเกาะกง ไทยกลันตัน ไทยปะลิศ ไทยไทรบุรี ไทยเประ ไทยลังกาวี และยังมีชาว SamSam ซึ่งเป็นคนไทยผสมมลายู และนับถือศาสนาอิสลาม อยู่ทางตอนเหนือของมาเลเซีย และทางใต้ของไทย

ในภูมิภาคเอเชียนอกจากเอเชียอาคเนย์

ในภูมิภาคเอเชียใต้ นอกจากในประเทศอินเดียที่มีชาวอาหม ชาวคำตี่ ฯลฯ อาศัยอยู่ ในประเทศปากีสถานก็มีคนปากีสถานเชื้อสายไทย อาศัยอยู่ในเมืองบาตกราม (Batakram) ในประเทศศรีลังกาก็มีชุมชนชาวไทใหญ่ ซึ่งอพยพมาจากอินเดีย ในกลุ่มประเทศภูมิเอเชียตะวันออก อย่างญี่ปุ่น ไต้หวัน ก็มีคนไทยเข้าไปทำอาชีพ และอาศัยอยู่ที่นั่นเป็นจำนวนมาก แม้แต่ในภูมิภาคเอเชียตะวันตกเฉียงใต้ ก็มีชาวไทยอาศัยอยู่อย่างสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ กาตาร์ บาห์เรน

ในภูมิภาคอเมริกาเหนือ

ในสหรัฐ มีกลุ่มชนชาวไทหลายกลุ่มอพยพเข้าไปอาศัยจำนวนมาก อย่างชาวลาว ชาวไทย ชาวไทขาว ชาวไทยอีสาน ชาวไทยใต้ ชาวไทยถิ่นเหนือ ชาวไทลื้อ ไทดำ ชาวต่าย หรือแม้แต่ชาวไทใหญ่อาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ในประเทศแคนาดาก็มีชาวไทยอยู่ไม่น้อย

ในทวีปยุโรป

มีชาวไทจำนวนมากอาศัยอยู่ในทวีปยุโรป ได้แก่ ชาวลาวในสหราชอาณาจักร ประเทศฝรั่งเศส เยอรมัน และสวิตเซอร์แลนด์ ชาวไทยอีสานส่วนมากอาศัยอยู่ในสหราชอาณาจักร และประเทศไอซ์แลนด์ ชาวไทยส่วนมากอาศัยอยู่ในประเทศฟินแลนด์ ไอซ์แลนด์ และนอร์เวย์ ชาวไทดำ และชาวต่ายอาศัยอยู่ในประเทศฝรั่งเศส ส่วนชาวไทยถิ่นใต้ส่วนมากอาศัยอยู่ในสหราชอาณาจักร

ในทวีปออสเตรเลียและโอเชียเนีย

มีชุมชนชาวไทยจำนวนมากตามเมืองใหญ่ในประเทศออสเตรเลีย และมีชาวไทยถิ่นเหนืออาศัยอยู่ในประเทศนิวซีแลนด์

ในทวีปอเมริกาใต้

มีชุมชนชาวลาวอาศัยอยู่ในประเทศอาร์เจนตินาเป็นจำนวนมาก

ในทวีปแอฟริกา

มีชุมชนชาวไทยในประเทศต่างๆในแอฟริกาอย่างประเทศมาดากัสการ์ แอฟริกาใต้ อียิปต์ และซูดาน

เชิงอรรถ

  1. ชนพื้นเมืองหมู่เกาะนิโคบาร์พบในอัตราส่วน 100%[4] ชาวบาหลีพบในอัตราส่วน 58.6%[5] ชาวมุนดาในอินเดียตะวันออกพบบในอัตราส่วน 53.1%[6](บางแห่งว่า57.2%[7]) ชาวกาสีในรัฐเมฆาลัย ประเทศอินเดีย พบในอัตราส่วน 41.3%[8] ชาวฮั่นตอนใต้ในจีนพบในอัตตราส่วน 30%[9] ในขณะที่การพบในหมู่ คนจ้วงมีอัตราส่วนประมาณ 23.5% (Chen 2006) เป็นต้น

อ้างอิง

  1. "ไท (๓๐ มกราคม ๒๕๕๐)". สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. 30 มกราคม 2550. สืบค้นเมื่อ 27 กันยายน 2561. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  2. Autosomal STRs provide genetic evidence for the hypothesis that Tai people originate from southern China.
  3. O'Rourke, Dennis; Cai, Xiaoyun; Qin, Zhendong; Wen, Bo; Xu, Shuhua; Wang, Yi; Lu, Yan; Wei, Lanhai; Wang, Chuanchao; Li, Shilin; Huang, Xingqiu; Jin, Li; Li, Hui (2011). "Human Migration through Bottlenecks from Southeast Asia into East Asia during Last Glacial Maximum Revealed by Y Chromosomes". PLoS ONE. 6 (8): e24282. doi:10.1371/journal.pone.0024282. ISSN 1932-6203.
  4. Kumar et al(2007)Y-chromosome evidence suggests a common paternal heritage of Austro-Asiatic populations;BMC Evolutionary Biology 2007, 7:47 doi:10.1186/1471-2148-7-47
  5. Karafet, Tatiana M.; Lansing, J. S.; Redd, Alan J.; Watkins, Joseph C.; Surata, S. P. K.; Arthawiguna, W. A.; Mayer, Laura; Bamshad, Michael et al. (2005). "Balinese Y-Chromosome Perspective on the Peopling of Indonesia: Genetic Contributions from Pre-Neolithic Hunter-Gatherers, Austronesian Farmers, and Indian Traders". Human Biology 77 (1): 93–114. doi:10.1353/hub.2005.0030. PMID 16114819.
  6. Sengupta et al(2006);Polarity and temporality of high-resotution Y-chromosome distributions in India indentify both indegenous and exgenous expansions and reveal minor genetic influence of Central Asian pastoralists.Am.J.Hum.Genet.78:202-221
  7. Kumar, Vikrant; Reddy, Arimanda NS; Babu, Jagedeesh P; Rao, Tipirisetti N; Langstieh, Banrida T; Thangaraj, Kumarasamy; Reddy, Alla G; Singh, Lalji; Reddy, Battini M (2007). "Y-chromosome evidence suggests a common paternal heritage of Austro-Asiatic populations". BMC Evolutionary Biology 7: 47. doi:10.1186/1471-2148-7-47. PMC 1851701. PMID 17389048.
  8. Kumar et al(2007)Y-chromosome evidence suggests a common paternal heritage of Austro-Asiatic populations;BMC Evolutionary Biology 2007, 7:47 doi:10.1186/1471-2148-7-47
  9. Hammer MF, Karafet TM, Park H et al. (2006). "Dual origins of the Japanese: common ground for hunter-gatherer and farmer Y chromosomes". J. Hum. Genet. 51 (1): 47–58. doi:10.1007/s10038-005-0322-0. PMID 16328082.