ผลต่างระหว่างรุ่นของ "เจ้ายุติธรรมธร (หยุย ณ จำปาศักดิ์)"
ล กล่องข้อมูล |
ลไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
| บรรทัด 1: | บรรทัด 1: | ||
'''เจ้ายุติธรรมธร (หยุย ณ จำปาศักดิ์)''' หรือ '''เจ้าราชดนัย (หยุย)''' เจ้าผู้ครองนครจำปาสักองค์สุดท้าย และเป็นผู้ว่าราชการเมืองจำปาสักในสมัยที่ลาวตกเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศส ประสูติเมื่อ [[พ.ศ. 2417]]<ref name="ณ จำปาศักดิ์">[http://www.4dw.net/royalark/Laos/champasa.htm ผังการสืบเชื้อสายตระกูล ณ จำปาศักดิ์]</ref> ทรงเป็นโอรสองค์โตของ[[เจ้ายุติธรรมธร (คำสุก ณ จำปาศักดิ์)]] เจ้า้ผู้ครองนครจำปาศักดิ์ลำดับที่ 11 ได้รับพระราชทานยศเป็นเจ้าราชดนัย ตำแหน่งผู้ช่วยราชการในเจ้านครจำปาศักดิ์เมื่อ [[พ.ศ. 2440]]<ref>[[เติม วิภาคย์พจนกิจ]]. '''ประวัติศาสตร์อีสาน.''' พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 2546. หน้า 79.</ref> |
'''เจ้ายุติธรรมธร (หยุย ณ จำปาศักดิ์)''' หรือ '''เจ้าราชดนัย (หยุย)''' เจ้าผู้ครอง[[นครจำปาสัก]]องค์สุดท้าย และเป็นผู้ว่าราชการเมืองจำปาสักในสมัยที่[[ลาว]]ตกเป็นอาณานิคมของ[[ฝรั่งเศส]] ประสูติเมื่อ [[พ.ศ. 2417]]<ref name="ณ จำปาศักดิ์">[http://www.4dw.net/royalark/Laos/champasa.htm ผังการสืบเชื้อสายตระกูล ณ จำปาศักดิ์]</ref> ทรงเป็นโอรสองค์โตของ[[เจ้ายุติธรรมธร (คำสุก ณ จำปาศักดิ์)]] เจ้า้ผู้ครองนครจำปาศักดิ์ลำดับที่ 11 ได้รับพระราชทานยศจาก[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ให้เป็นเจ้าราชดนัย ตำแหน่งผู้ช่วยราชการในเจ้านครจำปาศักดิ์เมื่อ [[พ.ศ. 2440]]<ref>[[เติม วิภาคย์พจนกิจ]]. '''ประวัติศาสตร์อีสาน.''' พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 2546. หน้า 79.</ref> |
||
ต่อมาเมื่อเจ้ายุติธรรมธร (คำสุก ณ จำปาศักดิ์) พิราลัยด้วยโรคชราในปี [[พ.ศ. 2444]] ทางราชการสยามได้ให้เจ้าอุปราช (คำพันธ์) เป็นผู้รักษาราชการเมืองจำปาศักดิ์ไปพลาง เนื่องจากยังไม่ทันได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้แต่งตั้งเจ้านครจำปาศักดิ์คนใหม่<ref>[[เติม วิภาคย์พจนกิจ]]. '''อ้างแล้ว.''' หน้า 82.</ref> ต่อมาในปี [[พ.ศ. 2446]] ดินแดนของนครจำปาสักได้ตกอยู่ในความปกครองของ[[ฝรั่งเศส]]ตามสนธิสัญญาฉบับลงวันที่ 13 กุมภาพันธ์ ร.ศ. 122 ฝ่ายฝรั่งเศสจึงได้เกลี้ยกล่อมให้เจ้าราชดนัย (หยุย) เป็นผู้ครองเมืองจำปาสักสืบต่อจากเจ้าพ่อ พระองค์จึงได้มีหนังสือลับไปทูลปรึกษา[[สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ]] (ขณะมีพระอิสริยยศเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นฯ) เสนาบดี[[กระทรวงมหาดไทย]]ในเวลานั้น ซึ่งกรมพระยาดำรงฯ ได้ทรงตอบไปว่า ''"ให้รับตำแหน่งทำการให้ฝรั่งเศสเสีย มิฉะนั้นถ้าฝรั่งเศสเอาพวกอื่นมาตั้งวงศ์ตระกูลเจ้ายุติธรรมจะได้รับความเดือดร้อน"'' เจ้าราชดนัย (หยุย) จึงตกลงรับเป็นเจ้าผู้ครองนครจำปาศักดิ์นับแต่นั้น โดยฝ่ายฝรั่งเศสได้ตั้งให้เจ้าราชดนัย (หยุย) ขึ้นเป็นเจ้ายุติธรรมธร เช่นเดียวกับเจ้านครจำปาสักองค์ก่อนๆ<ref>[[เติม วิภาคย์พจนกิจ]]. '''อ้างแล้ว.''' หน้า 85-87.</ref> นับเป็นเจ้ายุติธรรมธรลำดับที่ 3 |
ต่อมาเมื่อเจ้ายุติธรรมธร (คำสุก ณ จำปาศักดิ์) พิราลัยด้วยโรคชราในปี [[พ.ศ. 2444]] ทางราชการ''สยาม''ได้ให้เจ้าอุปราช (คำพันธ์) เป็นผู้รักษาราชการเมืองจำปาศักดิ์ไปพลาง เนื่องจากยังไม่ทันได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้แต่งตั้งเจ้านครจำปาศักดิ์คนใหม่<ref>[[เติม วิภาคย์พจนกิจ]]. '''อ้างแล้ว.''' หน้า 82.</ref> ต่อมาในปี [[พ.ศ. 2446]] ดินแดนของนครจำปาสักได้ตกอยู่ในความปกครองของ[[ฝรั่งเศส]]ตามสนธิสัญญาฉบับลงวันที่ 13 กุมภาพันธ์ ร.ศ. 122 ฝ่ายฝรั่งเศสจึงได้เกลี้ยกล่อมให้เจ้าราชดนัย (หยุย) เป็นผู้ครองเมืองจำปาสักสืบต่อจากเจ้าพ่อ พระองค์จึงได้มีหนังสือลับไปทูลปรึกษา[[สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ]] (ขณะมีพระอิสริยยศเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นฯ) เสนาบดี[[กระทรวงมหาดไทย]]ในเวลานั้น ซึ่งกรมพระยาดำรงฯ ได้ทรงตอบไปว่า ''"ให้รับตำแหน่งทำการให้ฝรั่งเศสเสีย มิฉะนั้นถ้าฝรั่งเศสเอาพวกอื่นมาตั้งวงศ์ตระกูลเจ้ายุติธรรมจะได้รับความเดือดร้อน"'' เจ้าราชดนัย (หยุย) จึงตกลงรับเป็นเจ้าผู้ครองนครจำปาศักดิ์นับแต่นั้น โดยฝ่ายฝรั่งเศสได้ตั้งให้เจ้าราชดนัย (หยุย) ขึ้นเป็นเจ้ายุติธรรมธร เช่นเดียวกับเจ้านครจำปาสักองค์ก่อนๆ<ref>[[เติม วิภาคย์พจนกิจ]]. '''อ้างแล้ว.''' หน้า 85-87.</ref> นับเป็นเจ้ายุติธรรมธรลำดับที่ 3 |
||
ต่อมารัฐบาล[[อินโดจีนฝรั่งเศส]] ได้ยกเลิกฐานะความเป็นเจ้าครองนครลงเมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน [[พ.ศ. 2447]]<ref name="ณ จำปาศักดิ์" /> เจ้ายุติธรรมธร (หยุย) จึงมีฐานะเป็นผู้ว่าราชการเมืองจำปาสักแทนจนถึง [[พ.ศ. 2484]] เมื่อประเทศไทยได้ดินแดนนครจำปาสักกลับคืนมาอีกครั้ง และจัดตั้งขึ้นเป็น[[จังหวัดนครจัมปาศักดิ์]]แล้ว ทางราชการไทยก็ได้คงเกียรติยศของเจ้ายุติธรรมธร (หยุย) ในฐานะเจ้าผู้ครองนครจำปาสักไว้ตามเดิม หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ ให้เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดที่ตั้งขึ้นมาใหม่นั้นเอง พระองค์ได้อยู่ในตำแหน่งนี้จนถึงแก่พิราลัยในตำแหน่งเมื่อวันที่ [[2 มีนาคม]] [[พ.ศ. 2489]] ก่อนหน้าที่ดินแดนจำปาสักจะกลับไปเป็นของฝรั่งเศสอีกครั้งไม่นานนัก<ref>[[เติม วิภาคย์พจนกิจ]]. '''อ้างแล้ว.''' หน้า 88.</ref> |
ต่อมารัฐบาล[[อินโดจีนฝรั่งเศส]] ได้ยกเลิกฐานะความเป็นเจ้าครองนครลงเมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน [[พ.ศ. 2447]]<ref name="ณ จำปาศักดิ์" /> เจ้ายุติธรรมธร (หยุย) จึงมีฐานะเป็นผู้ว่าราชการเมืองจำปาสักแทนจนถึง [[พ.ศ. 2484]] เมื่อ[[ประเทศไทย]]ได้ดินแดนนครจำปาสักกลับคืนมาอีกครั้ง และจัดตั้งขึ้นเป็น[[จังหวัดนครจัมปาศักดิ์]]แล้ว ทางราชการไทยก็ได้คงเกียรติยศของเจ้ายุติธรรมธร (หยุย) ในฐานะเจ้าผู้ครองนครจำปาสักไว้ตามเดิม หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ ให้เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดที่ตั้งขึ้นมาใหม่นั้นเอง พระองค์ได้อยู่ในตำแหน่งนี้จนถึงแก่พิราลัยในตำแหน่งเมื่อวันที่ [[2 มีนาคม]] [[พ.ศ. 2489]] ก่อนหน้าที่ดินแดนจำปาสักจะกลับไปเป็นของฝรั่งเศสอีกครั้งไม่นานนัก<ref>[[เติม วิภาคย์พจนกิจ]]. '''อ้างแล้ว.''' หน้า 88.</ref> |
||
เจ้ายุติธรรมธร (หยุย ณ จำปาศักดิ์) มีบุตรธิดาเกิดแต่ภรรยา 5 คน ดังนี้ <ref>[[เติม วิภาคย์พจนกิจ]]. '''อ้างแล้ว.''' หน้า 83.</ref><ref name="ณ จำปาศักดิ์" /> |
เจ้ายุติธรรมธร (หยุย ณ จำปาศักดิ์) มีบุตรธิดาเกิดแต่ภรรยา 5 คน ดังนี้ <ref>[[เติม วิภาคย์พจนกิจ]]. '''อ้างแล้ว.''' หน้า 83.</ref><ref name="ณ จำปาศักดิ์" /> |
||
| บรรทัด 11: | บรรทัด 11: | ||
## [[เสด็จเจ้าบุญอุ้ม ณ จำปาศักดิ์]] (อดีต[[นายกรัฐมนตรีลาว]]) |
## [[เสด็จเจ้าบุญอุ้ม ณ จำปาศักดิ์]] (อดีต[[นายกรัฐมนตรีลาว]]) |
||
## เจ้าสมบูรณ์ ณ จำปาศักดิ์ |
## เจ้าสมบูรณ์ ณ จำปาศักดิ์ |
||
## [[เจ้าบุญอ้อม ณ จำปาศักดิ์]] (อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวง |
## [[เจ้าบุญอ้อม ณ จำปาศักดิ์]] (อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการลาว ในรัฐบาล[[พระราชอาณาจักรลาว]]) |
||
# '''หม่อมนวล''' มีบุตรธิดา 6 คน คือ |
# '''หม่อมนวล''' มีบุตรธิดา 6 คน คือ |
||
## เจ้าบุญเอื้อ ณ จำปาศักดิ์ |
## เจ้าบุญเอื้อ ณ จำปาศักดิ์ |
||
| บรรทัด 36: | บรรทัด 36: | ||
{{สืบราชสมบัติ |
{{สืบราชสมบัติ |
||
| ก่อนหน้า = [[เจ้ายุติธรรมธร (คำสุก ณ จำปาศักดิ์)]] |
| ก่อนหน้า = [[เจ้ายุติธรรมธร (คำสุก ณ จำปาศักดิ์)]] |
||
| ตำแหน่ง = เจ้าผู้ครอง[[ |
| ตำแหน่ง = เจ้าผู้ครอง[[นครจำปาสัก]]<br />และผู้ว่าราชการเมืองจำปาสัก |
||
| ราชวงศ์ = ราชตระกูล ณ จำปาศักดิ์ |
| ราชวงศ์ = ราชตระกูล ณ จำปาศักดิ์ |
||
| ปี = [[พ.ศ. 2446|2446]] - [[2 มีนาคม|2 มี.ค.]] [[พ.ศ. 2489|2489]] |
| ปี = [[พ.ศ. 2446|2446]] - [[2 มีนาคม|2 มี.ค.]] [[พ.ศ. 2489|2489]] |
||
รุ่นแก้ไขเมื่อ 01:42, 5 พฤศจิกายน 2550
เจ้ายุติธรรมธร (หยุย ณ จำปาศักดิ์) หรือ เจ้าราชดนัย (หยุย) เจ้าผู้ครองนครจำปาสักองค์สุดท้าย และเป็นผู้ว่าราชการเมืองจำปาสักในสมัยที่ลาวตกเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศส ประสูติเมื่อ พ.ศ. 2417[1] ทรงเป็นโอรสองค์โตของเจ้ายุติธรรมธร (คำสุก ณ จำปาศักดิ์) เจ้า้ผู้ครองนครจำปาศักดิ์ลำดับที่ 11 ได้รับพระราชทานยศจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ให้เป็นเจ้าราชดนัย ตำแหน่งผู้ช่วยราชการในเจ้านครจำปาศักดิ์เมื่อ พ.ศ. 2440[2]
ต่อมาเมื่อเจ้ายุติธรรมธร (คำสุก ณ จำปาศักดิ์) พิราลัยด้วยโรคชราในปี พ.ศ. 2444 ทางราชการสยามได้ให้เจ้าอุปราช (คำพันธ์) เป็นผู้รักษาราชการเมืองจำปาศักดิ์ไปพลาง เนื่องจากยังไม่ทันได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้แต่งตั้งเจ้านครจำปาศักดิ์คนใหม่[3] ต่อมาในปี พ.ศ. 2446 ดินแดนของนครจำปาสักได้ตกอยู่ในความปกครองของฝรั่งเศสตามสนธิสัญญาฉบับลงวันที่ 13 กุมภาพันธ์ ร.ศ. 122 ฝ่ายฝรั่งเศสจึงได้เกลี้ยกล่อมให้เจ้าราชดนัย (หยุย) เป็นผู้ครองเมืองจำปาสักสืบต่อจากเจ้าพ่อ พระองค์จึงได้มีหนังสือลับไปทูลปรึกษาสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ (ขณะมีพระอิสริยยศเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นฯ) เสนาบดีกระทรวงมหาดไทยในเวลานั้น ซึ่งกรมพระยาดำรงฯ ได้ทรงตอบไปว่า "ให้รับตำแหน่งทำการให้ฝรั่งเศสเสีย มิฉะนั้นถ้าฝรั่งเศสเอาพวกอื่นมาตั้งวงศ์ตระกูลเจ้ายุติธรรมจะได้รับความเดือดร้อน" เจ้าราชดนัย (หยุย) จึงตกลงรับเป็นเจ้าผู้ครองนครจำปาศักดิ์นับแต่นั้น โดยฝ่ายฝรั่งเศสได้ตั้งให้เจ้าราชดนัย (หยุย) ขึ้นเป็นเจ้ายุติธรรมธร เช่นเดียวกับเจ้านครจำปาสักองค์ก่อนๆ[4] นับเป็นเจ้ายุติธรรมธรลำดับที่ 3
ต่อมารัฐบาลอินโดจีนฝรั่งเศส ได้ยกเลิกฐานะความเป็นเจ้าครองนครลงเมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2447[1] เจ้ายุติธรรมธร (หยุย) จึงมีฐานะเป็นผู้ว่าราชการเมืองจำปาสักแทนจนถึง พ.ศ. 2484 เมื่อประเทศไทยได้ดินแดนนครจำปาสักกลับคืนมาอีกครั้ง และจัดตั้งขึ้นเป็นจังหวัดนครจัมปาศักดิ์แล้ว ทางราชการไทยก็ได้คงเกียรติยศของเจ้ายุติธรรมธร (หยุย) ในฐานะเจ้าผู้ครองนครจำปาสักไว้ตามเดิม หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ ให้เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดที่ตั้งขึ้นมาใหม่นั้นเอง พระองค์ได้อยู่ในตำแหน่งนี้จนถึงแก่พิราลัยในตำแหน่งเมื่อวันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2489 ก่อนหน้าที่ดินแดนจำปาสักจะกลับไปเป็นของฝรั่งเศสอีกครั้งไม่นานนัก[5]
เจ้ายุติธรรมธร (หยุย ณ จำปาศักดิ์) มีบุตรธิดาเกิดแต่ภรรยา 5 คน ดังนี้ [6][1]
- เจ้านางทองพูน ไม่มีบุตรธิดาด้วยกัน
- เจ้านางสุดสมร มีบุตรธิดา 3 คน คือ
- เสด็จเจ้าบุญอุ้ม ณ จำปาศักดิ์ (อดีตนายกรัฐมนตรีลาว)
- เจ้าสมบูรณ์ ณ จำปาศักดิ์
- เจ้าบุญอ้อม ณ จำปาศักดิ์ (อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการลาว ในรัฐบาลพระราชอาณาจักรลาว)
- หม่อมนวล มีบุตรธิดา 6 คน คือ
- เจ้าบุญเอื้อ ณ จำปาศักดิ์
- เจ้านางเนย ณ จำปาศักดิ์
- เจ้านางน้อม ณ จำปาศักดิ์
- เจ้านางบุญล้น ณ จำปาศักดิ์
- เจ้านางบุญหลี ณ จำปาศักดิ์
- เจ้าสรรพสิทธิ ณ จำปาศักดิ์
- เจ้านางจันทร์ มีบุตรธิดา 9 คน คือ
- เจ้านางบุญชู ณ จำปาศักดิ์
- เจ้านางสมบูรณ์ ณ จำปาศักดิ์
- เจ้านางเฮียง ณ จำปาศักดิ์
- เจ้านางบุญโฮม ณ จำปาศักดิ์
- เจ้านางบุญเฮือง ณ จำปาศักดิ์
- เจ้าศรีโรเม ณ จำปาศักดิ์
- เจ้านางนารี ณ จำปาศักดิ์
- เจ้านางบุญเหลือ ณ จำปาศักดิ์
- เจ้านางสุดาจันทร์ ณ จำปาศักดิ์
- หม่อมจูม มีบุตร 1 คน คือ เจ้าจิตประสงค์ ณ จำปาศักดิ์
อ้างอิง
- ↑ 1.0 1.1 1.2 ผังการสืบเชื้อสายตระกูล ณ จำปาศักดิ์
- ↑ เติม วิภาคย์พจนกิจ. ประวัติศาสตร์อีสาน. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 2546. หน้า 79.
- ↑ เติม วิภาคย์พจนกิจ. อ้างแล้ว. หน้า 82.
- ↑ เติม วิภาคย์พจนกิจ. อ้างแล้ว. หน้า 85-87.
- ↑ เติม วิภาคย์พจนกิจ. อ้างแล้ว. หน้า 88.
- ↑ เติม วิภาคย์พจนกิจ. อ้างแล้ว. หน้า 83.
|- style="text-align: center; vertical-align: middle;"
| rowspan="1" style="width: 26%; background-color: inherit;" | เจ้ายุติธรรมธร (คำสุก ณ จำปาศักดิ์)
| rowspan="1" style="width: 4%;" | 
| rowspan="1" style="width: 40%; padding: .5em 0; background-color: inherit;" | เจ้าผู้ครองนครจำปาสัก
และผู้ว่าราชการเมืองจำปาสัก
(2446 - 2 มี.ค. 2489)
| rowspan="1" style="width: 4%;" | 
| rowspan="1" style="width: 26%; background-color: inherit;" | เจ้าบุญอุ้ม ณ จำปาศักดิ์