ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ดาวิท ฮิลเบิร์ท"

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Phyblas (คุย | ส่วนร่วม)
Phyblas (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 2: บรรทัด 2:
[[ไฟล์:Hilbert.JPG|thumb|right|ดาฟิด ฮิลแบร์ท]]
[[ไฟล์:Hilbert.JPG|thumb|right|ดาฟิด ฮิลแบร์ท]]


'''ดาฟิด ฮิลแบร์ท''' ( {{lang-de|David Hilbert}}, {{IPA-de|ˈdaːvɪt ˈhɪlbɐt|lang}}, [[23 มกราคม]] ค.ศ. 1862 ([[พ.ศ. 2405]]) - [[14 กุมภาพันธ์]], ค.ศ. 1943 ([[พ.ศ. 2486]]); อายุ 81 ปี) เป็น[[นักคณิตศาสตร์]], [[นักปรัชญา]]และนัก[[ฟิสิกส์]] ชาว[[ประเทศเยอรมนี|เยอรมัน]] เกิดที่[[เมืองเวลู]] ใกล้ ๆ กับ[[เมืองโคนิสเบิร์ก]] [[แคว้นปรัสเซีย]] (ปัจจุบันนี้คือ[[เมืองซนาเมนสค์]] ใกล้กับ[[คาลินินกราด]], [[ประเทศรัสเซีย]]) ฮิลแบร์ทได้รับการยอมรับว่าเป็นนักคณิตศาสตร์ที่มีอิทธิพลอย่างสูงในคริสต์ศตวรรษที่ 19 และต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20   แม้ว่าผลงานของเขาเองก็มากพอที่จะทำให้เขาได้รับการยกย่องนี้ แต่ความเป็นผู้นำทางด้านคณิตศาสตร์ของเขาในช่วงบั้นปลายชีวิตต่างหาก ที่ทำให้เขาโดดเด่นจากผู้อื่น   เขาเป็นศาสตราจารย์ที่[[มหาวิทยาลัยเกิตติงเงน]]แทบจะทั้งชีวิตของเขา
'''ดาฟิด ฮิลแบร์ท''' ( {{lang-de|David Hilbert}}, {{IPA-de|ˈdaːvɪt ˈhɪlbɐt|lang}}, [[23 มกราคม]] ค.ศ. 1862 ([[พ.ศ. 2405]]) - [[14 กุมภาพันธ์]], ค.ศ. 1943 ([[พ.ศ. 2486]]); อายุ 81 ปี) เป็น[[นักคณิตศาสตร์]], [[นักปรัชญา]]และนัก[[ฟิสิกส์]] ชาว[[ประเทศเยอรมนี|เยอรมัน]] เกิดที่เมืองเวเลา ใกล้ ๆ กับเมือง[[เคอนิจส์แบร์ก]] [[แคว้นปรัสเซีย]] (ปัจจุบันนี้คือ[[เมืองซนาเมนสค์]] ใกล้กับ[[คาลินินกราด]], [[ประเทศรัสเซีย]]) ฮิลแบร์ทได้รับการยอมรับว่าเป็นนักคณิตศาสตร์ที่มีอิทธิพลอย่างสูงในคริสต์ศตวรรษที่ 19 และต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 แม้ว่าผลงานของเขาเองก็มากพอที่จะทำให้เขาได้รับการยกย่องนี้ แต่ความเป็นผู้นำทางด้านคณิตศาสตร์ของเขาในช่วงบั้นปลายชีวิตต่างหาก ที่ทำให้เขาโดดเด่นจากผู้อื่นเขาเป็นศาสตราจารย์ที่[[มหาวิทยาลัยเกิททิงเงิน]]แทบจะทั้งชีวิตของเขา


นอกจากงาน[[คณิตศาสตร์]]แล้ว เขายังมีอิทธิพลในด้าน[[ฟิสิกส์]]ด้วย กล่าวคือ เขาเป็นหนึ่งในผู้ให้กำเนิด[[ทฤษฎีสัมพัทธภาพ]] ร่วมกับ[[อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์]] แต่ไม่ได้หมายความว่าไอน์สไตน์ลอกงานของฮิลแบร์ท เพียงแต่ทฤษฎีของทั้งคู่มีความคล้ายคลึงกัน
นอกจากงาน[[คณิตศาสตร์]]แล้ว เขายังมีอิทธิพลในด้าน[[ฟิสิกส์]]ด้วย กล่าวคือ เขาเป็นหนึ่งในผู้ให้กำเนิด[[ทฤษฎีสัมพัทธภาพ]] ร่วมกับ[[อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์]] แต่ไม่ได้หมายความว่าไอน์สไตน์ลอกงานของฮิลแบร์ท เพียงแต่ทฤษฎีของทั้งคู่มีความคล้ายคลึงกัน


== ผลงานโดยสังเขป ==
== ผลงานโดยสังเขป ==
*[[ปริภูมิฮิลแบร์ท]] (Hilbert space) ในทางฟิสิกส์ถือว่าเป็น[[มิติ]]หนึ่งที่ไม่มีที่สิ้นสุด
<sup>Ma</sup> หมายถึง งานด้านคณิตศาสตร์
*ปัญหาทางคณิตศาสตร์ 23 ข้อ

*[[เมทริกซ์ฮิลแบร์ท]] (Hilbert matrix)
<sup>Ph</sup> หมายถึง งานด้านฟิสิกส์
*[[จำนวนฮิลแบร์ท]] (Hilbert number) มาจากรูปแบบ ''4n+1'' ได้แก่จำนวนเต็มบวก 1, 5, 9, 13, 17, 21, 25, 29, 33, 37, 41, 45, 49, 53, 57, 61, 65, 69, 73... จำนวนเหล่านี้เรียกได้อีกอย่างหนึ่งว่า '''จำนวนเฉพาะของ[[พีทาโกรัส]]''' หรือ จำนวนกึ่งเฉพาะ ซึ่งมีรูปแบบ ''(4a + 3) × (4b + 3)''

*[[พหุนามฮิลแบร์ท]] (Hilbert polynomial)
* <sup>Ph</sup> [[ปริภูมิฮิลแบร์ท]] (Hilbert space) ในทางฟิสิกส์ถือว่าเป็น[[มิติ]]หนึ่งที่ไม่มีที่สิ้นสุด
*[[ลูกบาศก์ฮิลแบร์ท]] (Hilbert cube) เป็นหนึ่งในปริภูมิ[[ทอพอโลยี]]ของวิชา[[คณิตศาสตร์]]
* <sup>Ma</sup> ปัญหาทางคณิตศาสตร์ 23 ข้อ
* <sup>Ma</sup> [[เมทริกซ์ฮิลแบร์ท]] (Hilbert matrix)
*[[สัญลักษณ์ฮิลแบร์ท]] (Hilbert symbol)
*[[ทฤษฎีบท 90 ของฮิลแบร์ท]] (Hilbert's theorem 90) หรือ แซทซ์ 90
* <sup>Ma</sup> [[จำนวนฮิลแบร์ท]] (Hilbert number) มาจากรูปแบบ ''4n+1'' ได้แก่จำนวนเต็มบวก 1, 5, 9, 13, 17, 21, 25, 29, 33, 37, 41, 45, 49, 53, 57, 61, 65, 69, 73... จำนวนเหล่านี้เรียกได้อีกอย่างหนึ่งว่า '''จำนวนเฉพาะของ[[พีทาโกรัส]]''' หรือ จำนวนกึ่งเฉพาะ ซึ่งมีรูปแบบ ''(4a + 3) × (4b + 3)''
* <sup>Ma</sup> [[พหุนามฮิลแบร์ท]] (Hilbert polynomial)
*[[การแปลงฮิลแบร์ท]] (Hilbert transform)
*[[ฟังก์ชันฮิลแบร์ท]] (Hilbert function)
* <sup>Ma</sup> [[ลูกบาศก์ฮิลแบร์ท]] (Hilbert cube) เป็นหนึ่งในปริภูมิ[[ทอพอโลยี]]ของวิชา[[คณิตศาสตร์]]
* <sup>Ma</sup> [[สัญลักษณ์ฮิลแบร์ท]] (Hilbert symbol)
*[[สเปกตรัมฮิลแบร์ท]] (Hilbert spectrum)
* <sup>Ma</sup> [[ทฤษฎีบท 90 ของฮิลแบร์ท]] (Hilbert's theorem 90) หรือ แซทซ์ 90
*[[ลูกบาศก์ฮิลแบร์ท]] (Hilbert cube)
* <sup>Ma</sup> [[การแปลงฮิลแบร์ท]] (Hilbert transform)
*[[วงแหวนฮิลแบร์ท]] (Hilbert ring)
* <sup>Ma</sup> [[ฟังก์ชันฮิลแบร์ท]] (Hilbert function)
*[[เส้นโค้งฮิลแบร์ท]]
* <sup>Ma</sup> [[สเปกตรัมฮิลแบร์ท]] (Hilbert spectrum)
*[[อนุกรมฮิลแบร์ท-ปวงกาเร]] (Hilbert–Poincaré series)
*<sup>Ma</sup> [[ลูกบาศก์ฮิลแบร์ท]] (Hilbert cube)
*<sup>Ma</sup> [[วงแหวนฮิลแบร์ท]] (Hilbert ring)
*<sup>Ph</sup> <sup>,</sup> <sup>Ma</sup> [[เส้นโค้งฮิลแบร์ท]] (Hilbert curve)
*<sup>Ma</sup> [[อนุกรมฮิลแบร์ท-ปวงกาเร]] (Hilbert–Poincaré series)


{{birth|1862}}{{death|1943}}
{{birth|1862}}{{death|1943}}

รุ่นแก้ไขเมื่อ 22:13, 13 กรกฎาคม 2561

ไฟล์:Hilbert.JPG
ดาฟิด ฮิลแบร์ท

ดาฟิด ฮิลแบร์ท ( เยอรมัน: David Hilbert, ภาษาเยอรมัน: [ˈdaːvɪt ˈhɪlbɐt], 23 มกราคม ค.ศ. 1862 (พ.ศ. 2405) - 14 กุมภาพันธ์, ค.ศ. 1943 (พ.ศ. 2486); อายุ 81 ปี) เป็นนักคณิตศาสตร์, นักปรัชญาและนักฟิสิกส์ ชาวเยอรมัน เกิดที่เมืองเวเลา ใกล้ ๆ กับเมืองเคอนิจส์แบร์ก แคว้นปรัสเซีย (ปัจจุบันนี้คือเมืองซนาเมนสค์ ใกล้กับคาลินินกราด, ประเทศรัสเซีย) ฮิลแบร์ทได้รับการยอมรับว่าเป็นนักคณิตศาสตร์ที่มีอิทธิพลอย่างสูงในคริสต์ศตวรรษที่ 19 และต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 แม้ว่าผลงานของเขาเองก็มากพอที่จะทำให้เขาได้รับการยกย่องนี้ แต่ความเป็นผู้นำทางด้านคณิตศาสตร์ของเขาในช่วงบั้นปลายชีวิตต่างหาก ที่ทำให้เขาโดดเด่นจากผู้อื่นเขาเป็นศาสตราจารย์ที่มหาวิทยาลัยเกิททิงเงินแทบจะทั้งชีวิตของเขา

นอกจากงานคณิตศาสตร์แล้ว เขายังมีอิทธิพลในด้านฟิสิกส์ด้วย กล่าวคือ เขาเป็นหนึ่งในผู้ให้กำเนิดทฤษฎีสัมพัทธภาพ ร่วมกับอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ แต่ไม่ได้หมายความว่าไอน์สไตน์ลอกงานของฮิลแบร์ท เพียงแต่ทฤษฎีของทั้งคู่มีความคล้ายคลึงกัน

ผลงานโดยสังเขป