ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ชนชั้นกระฎุมพี"
Octahedron80 (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
เพิ่มเนื้อหาสารานุกรม |
||
บรรทัด 1: | บรรทัด 1: | ||
'''กระฎุมพี''' (ออกเสียงว่า กระ-ดุม-พี) โดยทั่วไปมักสะกดผิดเป็น ''กระฎุมภี'' หรือ ''กฎุมภี'' เป็นชนชั้นทางสังคมกลุ่มหนึ่ง ซึ่งอยู่ในกลุ่ม[[ชนชั้นสูง]]หรือ[[ชนชั้นพ่อค้าวาณิช]] ซึ่งได้สถานะทางสังคมหรืออำนาจมาจากหน้าที่การงาน การศึกษา หรือความมั่งมี (ซึ่งตรงกันข้ามกับพวก[[อภิชน]]) เป็นชนชั้นที่มีฐานะจากการค้าขายหรืองานช่างฝีมือ ไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง ซึ่งอาจหมายรวมถึง นายทุน นายทุนน้อย คนชั้นกลาง ส่วน "ไพร่กระฎุมพี" นั้น หมายถึงชนชั้นที่อยู่ต่ำกว่ากระฎุมพีแต่สูงกว่าชนชั้นที่ต่ำที่สุดในสังคม เป็น "พลเมืองที่มีเงินพอใช้เลี้ยงชีวิตไม่เป็นทาสบุคคลผู้ใด"<ref name="Thanet">[[ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ]], [http://www.sac.or.th/Subdetail/article/2549/September2/article5.html ไพร่กระฎุมพี ความคิดการเมืองไพร่กระฎุมพีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์], [[มติชน]], 1 กันยายน พ.ศ. 2549 จากเว็บไซต์[[ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร]] (อ้างตาม[[หมอบรัดเลย์]])</ref> |
|||
{{ย้าย|วิกิพจนานุกรม}} |
|||
{{ลบ}} |
|||
== กระฎุมพีในประเทศไทย == |
|||
กระฎุมพี (ออกเสียงว่า กระ-ดุม-พี) โดยทั่วไปมักสะกดผิดเป็น ''กระฎุมภี'' หรือ ''กฎุมภี'' เป็นคำอธิบายชนชั้นผู้คนในสังคมว่าเป็น '''"ชนชั้นซื้อมาขายไป ไม่มีปัจจัยการผลิต"''' ซึ่งอาจหมายรวมถึง นายทุน นายทุนน้อย คนชั้นกลาง |
|||
ลักษณะเด่นของกระฎุมพีในประเทศไทยก็คือ การกำเนิดและแหล่งที่มาของกระฎุมพีในสังคม[[รัตนโกสินทร์]]นั้น ไม่ได้กำเนิดแยกเป็นอิสระจาก[[ชนชั้นศักดินา]]ที่ครอบครองอำนาจและผลประโยชน์เศรษฐกิจของอาณาจักรมาก่อน ตรงกันข้ามกระฎุมพีไทยถือกำเนิดมาภายในและจากระบบศักดินาเอง กระฎุมพีที่เป็นชนชั้นนำในยุคแรกนั้นจึงล้วนเป็นชนชั้นศักดินาด้วย<ref name="Thanet" /> ซึ่งต่างจากกระฎุมพีใน[[ยุคกลางของยุโรป]]ที่กำเนิดมาจากการรวมตัวกันเป็นสมาคมและบริษัทของพ่อค้าตามเมืองต่าง ๆ เพื่อทำธุรกิจและช่วยเหลือผลประโยชน์ของตน |
|||
== รูปศัพท์ == |
|||
ความหมายตาม[[พจนานุกรม]] ฉบับ[[ราชบัณฑิตยสถาน]] พ.ศ. 2525 ได้ให้ความหมายไว้ดังนี้ ''น. (1) คำนี้เดิมแปลว่า คนมั่งมี, พ่อเรือน. <nowiki>[</nowiki>ในอินเดียบางแห่งหมายความว่า ชนจำพวกศูทรที่มั่งมีขึ้น (หนังสือ Hobson-Jobson ในคำว่า Kumbi-กุมพี), [[ภาษาทมิฬ]] (ภาษาปาก) ว่า คนจน<nowiki>]</nowiki>.'' |
ความหมายตาม[[พจนานุกรม]] ฉบับ[[ราชบัณฑิตยสถาน]] พ.ศ. 2525 ได้ให้ความหมายไว้ดังนี้ ''น. (1) คำนี้เดิมแปลว่า คนมั่งมี, พ่อเรือน. <nowiki>[</nowiki>ในอินเดียบางแห่งหมายความว่า ชนจำพวกศูทรที่มั่งมีขึ้น (หนังสือ Hobson-Jobson ในคำว่า Kumbi-กุมพี), [[ภาษาทมิฬ]] (ภาษาปาก) ว่า คนจน<nowiki>]</nowiki>.'' |
||
คำว่า '''กระฎุมพี''' นี้ มาจากภาษาบาลีว่า '''กุฎุมฺพี''' หรือ '''กุฏุมฺพิก''' (กุ-ตุม-พิ-กะ) ซึ่งแปลว่า ''ผู้มีทรัพย์'' ซึ่งก็มาจากคำว่า ''กุฏุมฺพ'' (กุ-ตุม-พะ) ที่แปลว่า ''ขุมทรัพย์'' ลง ณี และ อิก (อิ-กะ) ปัจจัยในตทัสสัตถิตัทธิต จึงแปลว่า ''ผู้มีทรัพย์'' หรือ ''ผู้มีขุมทรัพย์'' มีฐานะต่ำกว่า ''เศรษฐี'' ตามปรกติมักจะเป็น ''ลูกน้อง'' หรือ ''บริวาร'' ของเศรษฐี<ref>[http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?Search=1&ID=1243 www.royin.go.th - ไพร่-กระฎุมพี โดย ศ.จำนงค์ ทองประเสริฐ]</ref> |
คำว่า '''กระฎุมพี''' นี้ มาจากภาษาบาลีว่า '''กุฎุมฺพี''' หรือ '''กุฏุมฺพิก''' (กุ-ตุม-พิ-กะ) ซึ่งแปลว่า ''ผู้มีทรัพย์'' ซึ่งก็มาจากคำว่า ''กุฏุมฺพ'' (กุ-ตุม-พะ) ที่แปลว่า ''ขุมทรัพย์'' ลง ณี และ อิก (อิ-กะ) ปัจจัยในตทัสสัตถิตัทธิต จึงแปลว่า ''ผู้มีทรัพย์'' หรือ ''ผู้มีขุมทรัพย์'' มีฐานะต่ำกว่า ''เศรษฐี'' ตามปรกติมักจะเป็น ''ลูกน้อง'' หรือ ''บริวาร'' ของเศรษฐี<ref>[http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?Search=1&ID=1243 www.royin.go.th - ไพร่-กระฎุมพี โดย ศ.จำนงค์ ทองประเสริฐ]</ref> |
||
[[พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542]] อธิบายว่า เป็นคำนามหมายถึง "ชนชั้นต่ำ, นิยมใช้เข้าคู่กับคำ ไพร่ เป็น ไพร่กระฏุมพี" โดยระบุว่ามาจากคำบาลีว่า "กุฎุมฺพิก" แปลว่า "คนมั่งมี" |
|||
== ในวัฒนธรรม == |
|||
* เพลง ''คนกับควาย'' ของ[[คาราวาน|วงคาราวาน]] มีการใช้คำนี้ ในเนื้อเพลงท่อนหนึ่งว่า ''"...กระฎุมพีกินแรงแบ่งชนชั้น ชนชั้นชาวนาจึงต่ำลง..."''<ref>[http://www.caravanonzon.com/fr_music%2032.htm www.caravanonzon.com - เพลงคนกับควาย วงคาราวาน]</ref> |
|||
== อื่นๆ == |
== อื่นๆ == |
||
<references /> |
<references /> |
||
[[หมวดหมู่:ชนชั้นทางสังคม]] |
|||
[[หมวดหมู่:ทฤษฎีมาร์กซิสต์]] |
|||
[[af:Bourgeoisie]] |
|||
[[ar:برجوازية]] |
|||
[[zh-min-nan:Chu-sán-kai-kip]] |
|||
[[br:Bourc’hizelezh]] |
|||
[[ca:Burgesia]] |
|||
[[da:Borgerskab]] |
|||
[[de:Bourgeoisie]] |
|||
[[en:Bourgeoisie]] |
|||
[[es:Burguesía]] |
|||
[[fr:Bourgeoisie]] |
|||
[[gl:Burguesía]] |
|||
[[ko:부르주아]] |
|||
[[it:Borghesia]] |
|||
[[he:בורגנות]] |
|||
[[lt:Buržuazija]] |
|||
[[hu:Polgárság]] |
|||
[[nl:Burgerij]] |
|||
[[ja:ブルジョワジー]] |
|||
[[no:Borgerskap]] |
|||
[[nn:Borgarskap]] |
|||
[[pl:Burżuazja]] |
|||
[[pt:Burguesia]] |
|||
[[ro:Burghezie]] |
|||
[[ru:Буржуазия]] |
|||
[[sk:Buržoázia]] |
|||
[[fi:Porvaristo]] |
|||
[[sv:Bourgeoisie]] |
|||
[[tr:Burjuvazi]] |
|||
[[uk:Буржуазія]] |
|||
[[ur:بورژوا]] |
|||
[[zh:資產階級]] |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 21:09, 22 กันยายน 2550
กระฎุมพี (ออกเสียงว่า กระ-ดุม-พี) โดยทั่วไปมักสะกดผิดเป็น กระฎุมภี หรือ กฎุมภี เป็นชนชั้นทางสังคมกลุ่มหนึ่ง ซึ่งอยู่ในกลุ่มชนชั้นสูงหรือชนชั้นพ่อค้าวาณิช ซึ่งได้สถานะทางสังคมหรืออำนาจมาจากหน้าที่การงาน การศึกษา หรือความมั่งมี (ซึ่งตรงกันข้ามกับพวกอภิชน) เป็นชนชั้นที่มีฐานะจากการค้าขายหรืองานช่างฝีมือ ไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง ซึ่งอาจหมายรวมถึง นายทุน นายทุนน้อย คนชั้นกลาง ส่วน "ไพร่กระฎุมพี" นั้น หมายถึงชนชั้นที่อยู่ต่ำกว่ากระฎุมพีแต่สูงกว่าชนชั้นที่ต่ำที่สุดในสังคม เป็น "พลเมืองที่มีเงินพอใช้เลี้ยงชีวิตไม่เป็นทาสบุคคลผู้ใด"[1]
กระฎุมพีในประเทศไทย
ลักษณะเด่นของกระฎุมพีในประเทศไทยก็คือ การกำเนิดและแหล่งที่มาของกระฎุมพีในสังคมรัตนโกสินทร์นั้น ไม่ได้กำเนิดแยกเป็นอิสระจากชนชั้นศักดินาที่ครอบครองอำนาจและผลประโยชน์เศรษฐกิจของอาณาจักรมาก่อน ตรงกันข้ามกระฎุมพีไทยถือกำเนิดมาภายในและจากระบบศักดินาเอง กระฎุมพีที่เป็นชนชั้นนำในยุคแรกนั้นจึงล้วนเป็นชนชั้นศักดินาด้วย[1] ซึ่งต่างจากกระฎุมพีในยุคกลางของยุโรปที่กำเนิดมาจากการรวมตัวกันเป็นสมาคมและบริษัทของพ่อค้าตามเมืองต่าง ๆ เพื่อทำธุรกิจและช่วยเหลือผลประโยชน์ของตน
รูปศัพท์
ความหมายตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 ได้ให้ความหมายไว้ดังนี้ น. (1) คำนี้เดิมแปลว่า คนมั่งมี, พ่อเรือน. [ในอินเดียบางแห่งหมายความว่า ชนจำพวกศูทรที่มั่งมีขึ้น (หนังสือ Hobson-Jobson ในคำว่า Kumbi-กุมพี), ภาษาทมิฬ (ภาษาปาก) ว่า คนจน].
คำว่า กระฎุมพี นี้ มาจากภาษาบาลีว่า กุฎุมฺพี หรือ กุฏุมฺพิก (กุ-ตุม-พิ-กะ) ซึ่งแปลว่า ผู้มีทรัพย์ ซึ่งก็มาจากคำว่า กุฏุมฺพ (กุ-ตุม-พะ) ที่แปลว่า ขุมทรัพย์ ลง ณี และ อิก (อิ-กะ) ปัจจัยในตทัสสัตถิตัทธิต จึงแปลว่า ผู้มีทรัพย์ หรือ ผู้มีขุมทรัพย์ มีฐานะต่ำกว่า เศรษฐี ตามปรกติมักจะเป็น ลูกน้อง หรือ บริวาร ของเศรษฐี[2]
พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 อธิบายว่า เป็นคำนามหมายถึง "ชนชั้นต่ำ, นิยมใช้เข้าคู่กับคำ ไพร่ เป็น ไพร่กระฏุมพี" โดยระบุว่ามาจากคำบาลีว่า "กุฎุมฺพิก" แปลว่า "คนมั่งมี"
ในวัฒนธรรม
- เพลง คนกับควาย ของวงคาราวาน มีการใช้คำนี้ ในเนื้อเพลงท่อนหนึ่งว่า "...กระฎุมพีกินแรงแบ่งชนชั้น ชนชั้นชาวนาจึงต่ำลง..."[3]