ผลต่างระหว่างรุ่นของ "หม่อมราชวงศ์เทวาธิราช ป. มาลากุล"
พุทธามาตย์ (คุย | ส่วนร่วม) ล พุทธามาตย์ ย้ายหน้า พระยาเทวาธิราช (หม่อมราชวงศ์เทวาธิราช ป. มาลากุล) ไปยัง [[หม่อมราชวงศ์... |
พุทธามาตย์ (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
| บรรทัด 1: | บรรทัด 1: | ||
{{เรซูเม}} |
{{เรซูเม}} |
||
''' |
'''หม่อมราชวงศ์เทวาธิราช ป.มาลากุล''' (นามเดิม:''หม่อมราชวงศ์โป้ย มาลากุล'') เคยมีบรรดาศักดิ์เป็น'''มหาเสวกตรี พระยาเทวาธิราช''' เกิดเมื่อวันที่ 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2432 ณ วังซึ่งเป็นที่ทำการ[[กรมศิลปากร]]ในบัดนี้ เป็นโอรสของพลเรือโท [[พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าขจรจรัสวงศ์ กรมหมื่นปราบปรปักษ์]] และหม่อมสุ่น มีพี่น้องร่วมพระบิดา ดังรายนามต่อไปนี้ |
||
*มหาอำมาตย์เอก [[เจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี |
*มหาอำมาตย์เอก [[เจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี (หม่อมราชวงศ์เปีย มาลากุล)]] |
||
*เจ้าจอม ม.ร.ว.แป้น มาลากุล |
*เจ้าจอม ม.ร.ว.แป้น มาลากุล |
||
*[[ท้าววรคณานันท์ (เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์ปั้ม |
*[[ท้าววรคณานันท์ (เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์ปั้ม ในรัชกาลที่ 5)]] |
||
*[[ท้าววรคณานันท์ (เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์แป้ม |
*[[ท้าววรคณานันท์ (เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์แป้ม ในรัชกาลที่ 5)]] |
||
*มหาเสวกเอก [[เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี |
*มหาเสวกเอก [[เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี (หม่อมราชวงศ์ปุ้ม มาลากุล)]] |
||
*เจ้าจอม ม.ร.ว.แป้ว มาลากุล |
*เจ้าจอม ม.ร.ว.แป้ว มาลากุล |
||
*[[ท้าวสมศักดิ์ (หม่อมราชวงศ์ปุย มาลากุล)]] |
*[[ท้าวสมศักดิ์ (หม่อมราชวงศ์ปุย มาลากุล)]] |
||
| บรรทัด 12: | บรรทัด 12: | ||
*ม.ร.ว.เปี๊ยะ มาลากุล |
*ม.ร.ว.เปี๊ยะ มาลากุล |
||
*ม.ร.ว.ปึก มาลากุล |
*ม.ร.ว.ปึก มาลากุล |
||
ในวัยเยาว์ พระบิดาได้ถวายตัวพร้อมกับพี่น้องทั้งหมดให้อยู่ในพระอุปถัมภ์ [[สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ]] ในพระบรมมหาราชวัง ได้ทรงพระกรุณาฯส่งไปศึกษาในขั้นแรกที่[[โรงเรียนราชวิทยาลัย]] และต่อมาที่ Higher Technological School ณ [[ประเทศญี่ปุ่น]] โดยส่งไปพร้อมกับบุคคลดังมีรายพระนามและรายนามต่อไปนี้ |
ในวัยเยาว์ พระบิดาได้ถวายตัวพร้อมกับพี่น้องทั้งหมดให้อยู่ในพระอุปถัมภ์ [[สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ]] ในพระบรมมหาราชวัง ได้ทรงพระกรุณาฯส่งไปศึกษาในขั้นแรกที่[[โรงเรียนราชวิทยาลัย]] และต่อมาที่ Higher Technological School ณ [[ประเทศญี่ปุ่น]] โดยส่งไปพร้อมกับบุคคลดังมีรายพระนามและรายนามต่อไปนี้ |
||
*ม.จ.พงษ์ภูวนารถ ทวีวงศ์ ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอฯ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศํกดิ์ |
*ม.จ.พงษ์ภูวนารถ ทวีวงศ์ ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอฯ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศํกดิ์ |
||
| บรรทัด 24: | บรรทัด 23: | ||
ทั้งหมดนี้นับเป็นนักเรียนญี่ปุ่นรุ่นแรกของประเทศไทย |
ทั้งหมดนี้นับเป็นนักเรียนญี่ปุ่นรุ่นแรกของประเทศไทย |
||
เมื่อเรียนสำเร็จแล้ว เดินทางกลับมาประเทศไทยในปลายรัชกาลที่ 5 เริ่มฝึกราชการในกรมพระราชพิธี [[กระทรวงวัง]] จนถึง พ.ศ. 2453 ในรัชกาลที่ 6 จึงได้รับราชการ ทรงพระกรุณาฯพระราชทานบรรดาศักดิ์ เป็น จมื่นศิริวังรัตน์ ตำแหน่งกรมวังในสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และรับราชการเรื่อยมามีความเจริญโดยลำดับจนได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ "พระยาเทวาธิราช" ในที่สุด และมียศพลเรือนสูงสุด คือ "มหาเสวกตรี" |
เมื่อเรียนสำเร็จแล้ว เดินทางกลับมาประเทศไทยในปลายรัชกาลที่ 5 เริ่มฝึกราชการในกรมพระราชพิธี [[กระทรวงวัง]] จนถึง พ.ศ. 2453 ในรัชกาลที่ 6 จึงได้รับราชการ ทรงพระกรุณาฯพระราชทานบรรดาศักดิ์ เป็น จมื่นศิริวังรัตน์ ตำแหน่งกรมวังในสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และรับราชการเรื่อยมามีความเจริญโดยลำดับจนได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ "พระยาเทวาธิราช" ในที่สุด และมียศพลเรือนสูงสุด คือ "มหาเสวกตรี" จนถึงวันที่ 11 มีนาคม พ.ศ. 2485 ท่านจึงได้รับพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากบรรดาศักดิ์<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=59|issue=18 ง|pages=513|title=ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ข้าราชการกราบถวายบังคับลาออกจากบรรดาศักดิ์|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2485/D/018/512.PDF|date=17 มีนาคม 2485|accessdate=15 พฤศจิกายน 2560|language=ไทย}}</ref> |
||
ได้รับราชการโดยลำดับ ดังนี้ |
ท่านได้รับราชการโดยลำดับ ดังนี้ |
||
*พ.ศ. 2453 เป็นเจ้ากรมพระตำรวจ ในราชสำนักสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ |
*พ.ศ. 2453 เป็นเจ้ากรมพระตำรวจ ในราชสำนักสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ |
||
*พ.ศ. 2463 เป็นผู้ช่วยสมุหพระราชพิธี ในกระทรวงวัง |
*พ.ศ. 2463 เป็นผู้ช่วยสมุหพระราชพิธี ในกระทรวงวัง |
||
| บรรทัด 36: | บรรทัด 35: | ||
*พ.ศ. 2486 เป็นข้าราชการพลเรื่อนในพระองค์ชั้นพิเศษ |
*พ.ศ. 2486 เป็นข้าราชการพลเรื่อนในพระองค์ชั้นพิเศษ |
||
*พ.ศ. 2492 เป็นสมุหพระราชพิธี และที่ปรึกษาสำนักพระราชวัง |
*พ.ศ. 2492 เป็นสมุหพระราชพิธี และที่ปรึกษาสำนักพระราชวัง |
||
ทั้งนี้จะเห็นได้ว่า เกือบครึ่งชีวิตในเวลาราชการของพระยาเทวาธิราช ท่านได้ครองตำแหน่งสมุหพระราชพิธียาวนานถึง 3 แผ่นดิน ตราบจนเกษียณอายุออกรับพระราชทานบำนาญ เมื่อเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2501 รวมอายุเวลาราชการ 47 ปี 6 เดือน เป็นการแสดงให้เห็นถึงความสามารถและรอบรู้ในเรื่องพิธีการในพระราชสำนักอันจะหาผู้เสมอได้ยาก ความรู้ในเรื่องระเบียบพระราชพิธีของท่านได้ถ่ายทอดให้บุคคลจำนวนมาก ทั้งบุตรและข้าราชการรุ่นหลัง เช่น นายเศวต ธนประดิษฐ์, นายเกรียงไกร วิศวามิตร เป็นต้น ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ มหาวชิรมงกุฎ , ประถมาภรณ์ช้างเผือก , ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ และเหรียญรัตนาภรณ์ ในรัชกาลที่ 6-7-8-9 เป็นเกียรติยศ |
ทั้งนี้จะเห็นได้ว่า เกือบครึ่งชีวิตในเวลาราชการของพระยาเทวาธิราช ท่านได้ครองตำแหน่งสมุหพระราชพิธียาวนานถึง 3 แผ่นดิน ตราบจนเกษียณอายุออกรับพระราชทานบำนาญ เมื่อเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2501 รวมอายุเวลาราชการ 47 ปี 6 เดือน เป็นการแสดงให้เห็นถึงความสามารถและรอบรู้ในเรื่องพิธีการในพระราชสำนักอันจะหาผู้เสมอได้ยาก ความรู้ในเรื่องระเบียบพระราชพิธีของท่านได้ถ่ายทอดให้บุคคลจำนวนมาก ทั้งบุตรและข้าราชการรุ่นหลัง เช่น นายเศวต ธนประดิษฐ์, นายเกรียงไกร วิศวามิตร เป็นต้น ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ มหาวชิรมงกุฎ , ประถมาภรณ์ช้างเผือก , ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ และเหรียญรัตนาภรณ์ ในรัชกาลที่ 6-7-8-9 เป็นเกียรติยศ |
||
| บรรทัด 87: | บรรทัด 85: | ||
==อ้างอิง== |
==อ้างอิง== |
||
{{รายการอ้างอิง}} |
|||
*ปกิณกะ ของ ม.ร.ว.เทวาธิราช ป.มาลากุล |
*ปกิณกะ ของ ม.ร.ว.เทวาธิราช ป.มาลากุล [พิมพ์เป็นอนุสรณ์ ในงานพระราชทานพระบรมราชานุเคราะห์ พระราชทานเพลิงศพ ม.ร.ว.เทวาธิราช ป.มาลากุล ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส วันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2510] |
||
{{เรียงลำดับ| |
{{เรียงลำดับ|เทวาธิราช ป. มาลากุล)}} |
||
{{ |
{{อายุขัย|2432|2510}} |
||
{{ตายปี|2510}} |
|||
[[หมวดหมู่:ราชสกุลมาลากุล]] |
[[หมวดหมู่:ราชสกุลมาลากุล]] |
||
[[หมวดหมู่:หม่อมราชวงศ์]] |
[[หมวดหมู่:หม่อมราชวงศ์]] |
||
[[หมวดหมู่:บรรดาศักดิ์ชั้นพระยา |
[[หมวดหมู่:บรรดาศักดิ์ชั้นพระยา]] |
||
[[หมวดหมู่:สมาชิกเหรียญรัตนาภรณ์ อ.ป.ร.2]] |
[[หมวดหมู่:สมาชิกเหรียญรัตนาภรณ์ อ.ป.ร.2]] |
||
[[หมวดหมู่:บุคคลจากโรงเรียน ภ.ป.ร. ราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์]] |
[[หมวดหมู่:บุคคลจากโรงเรียน ภ.ป.ร. ราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์]] |
||
รุ่นแก้ไขเมื่อ 22:08, 15 พฤศจิกายน 2560
 | บทความชีวประวัตินี้เขียนเหมือนประวัติสมัครงาน |
หม่อมราชวงศ์เทวาธิราช ป.มาลากุล (นามเดิม:หม่อมราชวงศ์โป้ย มาลากุล) เคยมีบรรดาศักดิ์เป็นมหาเสวกตรี พระยาเทวาธิราช เกิดเมื่อวันที่ 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2432 ณ วังซึ่งเป็นที่ทำการกรมศิลปากรในบัดนี้ เป็นโอรสของพลเรือโท พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าขจรจรัสวงศ์ กรมหมื่นปราบปรปักษ์ และหม่อมสุ่น มีพี่น้องร่วมพระบิดา ดังรายนามต่อไปนี้
- มหาอำมาตย์เอก เจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี (หม่อมราชวงศ์เปีย มาลากุล)
- เจ้าจอม ม.ร.ว.แป้น มาลากุล
- ท้าววรคณานันท์ (เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์ปั้ม ในรัชกาลที่ 5)
- ท้าววรคณานันท์ (เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์แป้ม ในรัชกาลที่ 5)
- มหาเสวกเอก เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี (หม่อมราชวงศ์ปุ้ม มาลากุล)
- เจ้าจอม ม.ร.ว.แป้ว มาลากุล
- ท้าวสมศักดิ์ (หม่อมราชวงศ์ปุย มาลากุล)
- มหาเสวกตรี พระยาเทวาธิราช
- พระยาชาติเดชอุดม ( ม.ร.ว.โป๊ะ มาลากุล )
- ม.ร.ว.เปี๊ยะ มาลากุล
- ม.ร.ว.ปึก มาลากุล
ในวัยเยาว์ พระบิดาได้ถวายตัวพร้อมกับพี่น้องทั้งหมดให้อยู่ในพระอุปถัมภ์ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ ในพระบรมมหาราชวัง ได้ทรงพระกรุณาฯส่งไปศึกษาในขั้นแรกที่โรงเรียนราชวิทยาลัย และต่อมาที่ Higher Technological School ณ ประเทศญี่ปุ่น โดยส่งไปพร้อมกับบุคคลดังมีรายพระนามและรายนามต่อไปนี้
- ม.จ.พงษ์ภูวนารถ ทวีวงศ์ ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอฯ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศํกดิ์
- ม.ร.ว.โป้ย มาลากุล
- นายเจริญ สวัสดิ-ชูโต ( ภายหลังเป็น มหาเสวกตรี พระยานรเทพปรีดา )
- นายเสริม ภูมิรัตน ( ภายหลังเป็น หลวงประกาศโกศัยวิทย์ )
- นางสาวขจร ( ท่านผู้หญิงขจร ภะรตราชา )
- นางสาวพิศ ( นางประกาศโกศัยวิทย์ พิศ ภูมิรัตน )
- นางสาวนวล
- นางสาวหลี ( คุณศรีนาฏ บูรณะฤกษ์ )
ทั้งหมดนี้นับเป็นนักเรียนญี่ปุ่นรุ่นแรกของประเทศไทย
เมื่อเรียนสำเร็จแล้ว เดินทางกลับมาประเทศไทยในปลายรัชกาลที่ 5 เริ่มฝึกราชการในกรมพระราชพิธี กระทรวงวัง จนถึง พ.ศ. 2453 ในรัชกาลที่ 6 จึงได้รับราชการ ทรงพระกรุณาฯพระราชทานบรรดาศักดิ์ เป็น จมื่นศิริวังรัตน์ ตำแหน่งกรมวังในสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และรับราชการเรื่อยมามีความเจริญโดยลำดับจนได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ "พระยาเทวาธิราช" ในที่สุด และมียศพลเรือนสูงสุด คือ "มหาเสวกตรี" จนถึงวันที่ 11 มีนาคม พ.ศ. 2485 ท่านจึงได้รับพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากบรรดาศักดิ์[1]
ท่านได้รับราชการโดยลำดับ ดังนี้
- พ.ศ. 2453 เป็นเจ้ากรมพระตำรวจ ในราชสำนักสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ
- พ.ศ. 2463 เป็นผู้ช่วยสมุหพระราชพิธี ในกระทรวงวัง
- พ.ศ. 2470 เป็นผู้ช่วยสมุหพระราชพิธี และ เจ้ากรมกรมวัง ในสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี
- พ.ศ. 2471 เป็นสมุหพระราชพิธี
- พ.ศ. 2476 เป็นสมุหพระราชพิธี และทำการในตำแหน่งเจ้ากรม กองพระราชพิธี
- พ.ศ. 2478 เป็นหัวหน้ากองวังและพระราชพิธี สำนักพระราชวัง
- พ.ศ. 2479 เป็นสมุหพระราชพิธี กรรมการพระราชวัง เพื่อปรึกษากิจการพระราชสำนัก
- พ.ศ. 2486 เป็นข้าราชการพลเรื่อนในพระองค์ชั้นพิเศษ
- พ.ศ. 2492 เป็นสมุหพระราชพิธี และที่ปรึกษาสำนักพระราชวัง
ทั้งนี้จะเห็นได้ว่า เกือบครึ่งชีวิตในเวลาราชการของพระยาเทวาธิราช ท่านได้ครองตำแหน่งสมุหพระราชพิธียาวนานถึง 3 แผ่นดิน ตราบจนเกษียณอายุออกรับพระราชทานบำนาญ เมื่อเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2501 รวมอายุเวลาราชการ 47 ปี 6 เดือน เป็นการแสดงให้เห็นถึงความสามารถและรอบรู้ในเรื่องพิธีการในพระราชสำนักอันจะหาผู้เสมอได้ยาก ความรู้ในเรื่องระเบียบพระราชพิธีของท่านได้ถ่ายทอดให้บุคคลจำนวนมาก ทั้งบุตรและข้าราชการรุ่นหลัง เช่น นายเศวต ธนประดิษฐ์, นายเกรียงไกร วิศวามิตร เป็นต้น ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ มหาวชิรมงกุฎ , ประถมาภรณ์ช้างเผือก , ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ และเหรียญรัตนาภรณ์ ในรัชกาลที่ 6-7-8-9 เป็นเกียรติยศ
และมีราชการพิเศษ ดังนี้
- พ.ศ. 2478 เป็นประธานกรรมการปรึกษากิจการระหว่างพระราชสำนักและกรมศิลปากร
- พ.ศ. 2478 เป็นกรรมการสอบแข่งขันส่งนักเรียนไปต่างประเทศ
- พ.ศ. 2478 เป็นกรรมการพิจารณาทรัพย์สิน สำนักพระราชวัง และกรรมการพิจารณาหลักสูตรประถมและมัธยมศึกษา
- พ.ศ. 2485 เป็นกรรมการชำระปทานุกรม
- พ.ศ. 2486 เป็นกรรมการที่ปรึกษาวัฒนธรรม เรื่องชีวิตในบ้าน
- พ.ศ. 2490 เป็นกรรมการสภาการพิพิธภัณฑ์ระหว่างชาติ
- พ.ศ. 2491 เป็นกรรมการสภาวัฒนธรรมแห่งชาติ
- พ.ศ. 2495 เป็นประธานกรรมการดำเนินงานพระเมรุ พระราชทานเพลิงพระศพ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอฯ กรมพระยาชัยนาทนเรทร
- พ.ศ. 2496 เป็นประธานกรรมการพิจารณาจัดวางแผนผังดัดแปลงและซ่อมทำพระราชฐาน
ในราชการพิเศษที่ได้กล่าวมานี้ ที่สำคัญที่สุดคือ ในปี พ.ศ. 2493 ได้เป็นผู้อำนวยการ งานพระราชพิธีราชาภิเษกสมรส ,พระราชพิธีบรมราชาภิเษกและงานพระราชพิธีเฉลิมพระราชมณเฑียร ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช โดยเป็นผู้ทูลเกล้าฯ ถวายพระเต้าเบญจคัพย รัชกาลที่ 1 สำหรับทรงรับน้ำอภิเษก ( น้ำที่ได้พลีกรรมประกอบการพิธีแล้ว ) ในงานพระราชพิธีบรมราชาภิเษกนั้นด้วย
นอกจากหน้าที่ในพระราชสำนักแล้ว ยามว่าง พระยาเทวาธิราช จะเพลิดเพลินอยู่กับการสะสมวัตถุโบราณและหาความรู้ในหนังสือจากห้องสมุดภายในบ้านของท่าน ซึ่งได้รับพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ถนนประแจจีน ( บ้านเลขที่ 408 สี่แยกราชเทวี ถนนเพชรบุรี ปัจจุบันรื้อถอนแล้ว)และเขียนบทความสารคดีต่างๆ เกี่ยวกับประเพณีทั้งใน-นอกวัง อาทิ
- พระราชประวัติสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พันปีหลวง
- ราชาภิสดุดี
- ประเพณีวัง
- เจ้า
- เบญจราชกกุธภัณฑ์ และ ราชูปโภค
- วัดพระศรีรัตนศาสดาราม
- ประเพณีการสมรส
- เรื่องเรือนหอ
- เพชร-พลอย
- เครื่องประดับของไทย
- ช่าง 10 หมู่
- บทสนทนา เรื่อง "เรือพระที่นั่งสุพรรณหงส์" ฯลฯ
ที่สำคัญที่สุด คือได้รับพระเมตตาจากสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจิตรเจริญ กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ให้เขียนจดหมายทูลถามความรู้เกี่ยวกับราชประเพณีโบราณ โต้ตอบกับพระองค์ท่าน ทำนองเป็นจดหมายเวรติดต่อเป็นเวลาหลายปี ซึ่งมีบุคคลเพียงไม่กี่ท่านที่จะได้รับพระเมตตาเช่นนี้
นอกจากการแสวงหาความรู้จากหนังสือแล้ว พระยาเทวาธิราช ยังมีความสามารถในการถ่ายภาพนิ่งและภาพยนตร์ จนถึงได้เป็นสมาชิกของสมาคมภาพยนตร์สมัครเล่นแห่งสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ภายในบ้านของท่านจะมีห้องสำหรับล้างฟิล์มโดยเฉพาะ 1 ห้อง รวมถึงห้องฉายภาพยนตร์ด้วย สำหรับภาพยนตร์ที่ท่านสร้างและกำกับมี 2 เรื่องคือ เจ้าหญิงกุณฑลทิพย์และถลางพ่าย
ด้านชีวิตครอบครัว ได้สมรสครั้งแรกกับคุณหญิงเนื่อง มาลากุล มีบุตร 1 คนคือ
- ม.ล.ปีย์ มาลากุล
เมื่อคุณหญิงเนื่อง ถึงอนิจกรรม ในปี พ.ศ. 2458 ท่านได้สมรสอีกครั้งกับ คุณหญิงเผื่อน มาลากุล ( สกุลเดิม สอาดเอี่ยม ) มีบุตร-ธิดา รวม 9 ท่าน คือ
- ม.ล.ปุณฑริก ชุมสาย
- ม.ล.ปัณยา มาลากุล
- ม.ล.ปิลันธน์ มาลากุล
- ม.ล.ปานีย์ เพชรไทย
- ม.ล.ปฤศนี ศรีศุภอรรถ
- ม.ล.ปัทมาวดี มาลากุล
- ม.ล.ปารวดี กันภัย
- ม.ล.ปราลี ประสมทรัพย์
- ม.ล.โปรพ มาลากุล
บั้นปลายชีวิต ม.ร.ว.เทวาธิราช ป.มาลากุล ป่วยเป็นโรคมะเร็ง และถึงอนิจกรรม ณ โรงพยาบาลศิริราช เมื่อวันที่ 22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2510 สิริรวมอายุได้ 78 ปี
อ้างอิง
- ↑ "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ข้าราชการกราบถวายบังคับลาออกจากบรรดาศักดิ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 59 (18 ง): 513. 17 มีนาคม 2485. สืบค้นเมื่อ 15 พฤศจิกายน 2560.
{{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help)
- ปกิณกะ ของ ม.ร.ว.เทวาธิราช ป.มาลากุล [พิมพ์เป็นอนุสรณ์ ในงานพระราชทานพระบรมราชานุเคราะห์ พระราชทานเพลิงศพ ม.ร.ว.เทวาธิราช ป.มาลากุล ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส วันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2510]