พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน

พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542

พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน เป็นพจนานุกรมอธิบายศัพท์ภาษาไทย ที่ทางราชการจัดทำขึ้นเพื่อให้การเขียนหนังสือไทยมีมาตรฐานเดียวกัน ไม่ลักลั่น โดยมีการปรับปรุงตามลำดับเรื่อยมา เมื่อปรับปรุงพจนานุกรมฉบับหนึ่ง ๆ แล้วเสร็จจึงได้ออกประกาศ เรื่อง ระเบียบการใช้ตัวสะกด ให้หนังสือราชการ และการศึกษาเล่าเรียนในโรงเรียน ใช้ตัวสะกดตาม พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน เช่นนี้ เสมอไป

ประวัติ

หนังสือ ปทานุกรม จัดจำหน่ายในปี พ.ศ. 2470 ซึ่งจัดทำโดย กระทรวงธรรมการ (ภายหลังเปลี่ยนชื่อเป็นกระทรวงศึกษาธิการ) เป็นหนังสือรวบรวมคำในภาษาไทยพร้อมอธิบายความหมาย แต่ยังมีข้อบกพร่องอยู่ จึงได้จัดตั้งคณะกรรมการชำระปทานุกรมขึ้น เพื่อพิจารณาแก้ไขเพิ่มเติมปทานุกรมดังกล่าว ภายหลังได้มีการสถาปนาราชบัณฑิตยสถาน เมื่อ พ.ศ. 2477 จึงได้โอนงานจากคณะกรรมการชำระไปอยู่ในราชบัณฑิตยสถาน และเปลี่ยนชื่อจาก ปทานุกรม เป็น พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ในที่สุด

ประวัติการพิมพ์

• ปทานุกรม พ.ศ. 2470
• พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2493 ใช้เวลาปรับปรุง ตั้งแต่ พ.ศ. 2475 – 2493 พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2493 ตีพิมพ์ทั้งหมด 20 ครั้ง จำนวนทั้งสิ้น 187,000 เล่ม
• พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 ใช้เวลาปรับปรุง ตั้งแต่ พ.ศ. 2519 – 2525 จัดพิมพ์เนื่องในงานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี พ.ศ. 2525 ตีพิมพ์ทั้งหมด 6 ครั้ง จำนวนทั้งสิ้น 280,000 เล่ม
• พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 เริ่มปรับปรุงเมื่อใดไม่ปรากฏ แต่ราชบัณฑิตยสถานตั้งใจจะจัดพิมพ์ในวโรกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบ พ.ศ. 2542 แต่มิได้แล้วเสร็จในเวลาดังกล่าว ทว่าในที่สุดได้ปรับปรุงสำเร็จราว พ.ศ. 2544 โดยยังคงเรียกว่าฉบับ พ.ศ. 2542 พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2546 จำนวน 200,000 เล่ม
• พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554

แหล่งข้อมูลอื่น

• ระบบสืบค้นพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔
• ระบบสืบค้นพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒