ผลต่างระหว่างรุ่นของ "กฎการอนุรักษ์"
ล robot Modifying: el:Νόμος διατήρησης |
ล robot Modifying: it:Legge di conservazione |
||
บรรทัด 33: | บรรทัด 33: | ||
[[hu:Megmaradási tétel]] |
[[hu:Megmaradási tétel]] |
||
[[id:Hukum kekekalan]] |
[[id:Hukum kekekalan]] |
||
[[it: |
[[it:Legge di conservazione]] |
||
[[ja:保存則]] |
[[ja:保存則]] |
||
[[nl:Behoudswet]] |
[[nl:Behoudswet]] |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 18:40, 22 กรกฎาคม 2550
กฎการอนุรักษ์ (conservation laws) ในเชิงฟิสิกส์กล่าวถึงปริมาณบางอย่างในระบบปิด ซึ่งมีค่าคงที่ไม่ว่าระบบจะเกิดการเปลี่ยนแปลงใด ๆ ตัวอย่างของกฎการอนุรักษ์ซึ่งเป็นจริงเสมอได้แก่
- การอนุรักษ์พลังงาน หรือ กฎข้อที่หนึ่งของอุณหพลศาสตร์
- การอนุรักษ์โมเมนตัม
- การอนุรักษ์โมเมนตัมเชิงมุม
- การอนุรักษ์ประจุไฟฟ้า
นอกจากนี้ ยังมีกฎการอนุรักษ์ซึ่งเป็นจริงในกรณีพิเศษบางกรณี เช่น กรณีที่ความเร็วที่เกี่ยวข้องมีค่าต่ำ หรือ เป็นจริงในช่วงเวลาสั้น ๆ หรือ เป็นจริงเฉพาะกับบางอันตรกิริยาเท่านั้น ตัวอย่างเช่น
- การอนุรักษ์เลขบาริออน
- การอนุรักษ์เฟลเวอร์ (flavor) หรือ ตัวเลขควอนตัมของอนุภาคพื้นฐาน (ไม่เป็นจริงในอันตรกิริยานิวเคลียร์แบบอ่อน)
- การอนุรักษ์มวล (เป็นจริงเฉพาะกรณีที่ไม่เกี่ยวข้องกับทฤษฎีสัมพัทธภาพ
ทฤษฎีของนอยเธอร์ (Noether's theorem) แสดงให้เห็นว่า ในระบบที่อธิบายได้ด้วยหลักการเปลี่ยนแปลงที่น้อยที่สุด (principle of least action) (นั่นคือ ระบบมีสมการการเคลื่อนที่แบบลากรองช์และสมการการเคลื่อนที่แบบแฮลมิโตเนียน) กฎการอนุรักษ์นั้นมีความสัมพันธ์กับคุณสมบัติไม่แปรเปลี่ยน (invariance) ของกฎทางฟิสิกส์ (ในการแปลง (transformation) อย่างหนึ่ง) ตัวอย่างเช่น การที่กฎทางฟิสิกส์ไม่เปลี่ยนแปลงตามเวลานำไปสู่การอนุรักษ์ของพลังงานในระบบ และการที่กฎทางฟิสิกส์ไม่เปลียนแปลงตามตำแหน่งนำไปสู่การอนุรักษ์โมเมนตัม เป็นต้น
หลักปรัชญาที่เกี่ยวข้องกับกฎการอนุรักษ์
- สิ่งที่ไม่เปลียนท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงทั้งหลาย
แนวความคิดที่ว่าบางสิ่งนั้นไม่เคยเปลี่ยนแปลงไม่ว่าโลกหรือจักรวาลจะเปลี่ยนไปอย่างไร เป็นแรงบันดาลใจของนักคิดและนักวิทยาศาสตร์มาเป็นเวลานาน
ปริมาณที่คงที่เหล่านี้ ดูจะมีความหมายสำคัญมากกว่าปริมาณทางฟิสิกส์อื่น ๆ จนบางคนอาจเรียกว่าเป็นปริมาณซึ่งบ่งบอก 'ความเป็นจริงทางฟิสิกส์' ทีเดียว กฎการอนุรักษ์ทั้งหลายเพิ่มความเรียบง่ายให้โครงสร้างของทฤษฎีทางฟิสิกส์ และเป็นพื้นฐานสำคัญของการแก้สมการทางฟิสิกส์จำนวนมาก