ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ราชวงศ์แสนซ้าย"

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
พีรวงค์ (คุย | ส่วนร่วม)
ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่
พีรวงค์ (คุย | ส่วนร่วม)
ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่
บรรทัด 22: บรรทัด 22:


== เจ้าผู้ครองนครแพร่ (2361 - 2445) ==
== เจ้าผู้ครองนครแพร่ (2361 - 2445) ==
รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่ ยุคประเทศราชของสยาม
{|
{|
!|ลำดับ || พระนาม || ปีที่ครองราชย์ ||
!|ลำดับ || พระนาม || ปีที่ครองราชย์ ||
|-
|-
| 1 || [[พระยาเทพวงศ์ ]]|| ||
| 1 || [[พระยาเทพวงศ์ ]]|| พ.ศ.2461-พ.ศ.2473||
|-
|-
| 2 ||[[พระยาอินทวิไชย]] ||
| 2 ||[[พระยาอินทวิไชย]]|| พ.ศ.2473-พ.ศ.2415
|-
|-
| 3 ||[[พระยาพิมพิสารราชา]] ||||
| 3 ||[[พระยาพิมพิสารราชา]]|| พ.ศ.2415-พ.ศ.2431||
|-
|-
| 4 ||[[เจ้าพิริยเทพวงษ์]] || พ.ศ.2432-พ.ศ.2445||
| 4 ||[[เจ้าพิริยเทพวงษ์]] || พ.ศ.2432-พ.ศ.2445||

รุ่นแก้ไขเมื่อ 13:30, 7 มกราคม 2559

ราชวงศ์แสนซ้าย
พระราชอิสริยยศเจ้านครประเทศราช
ปกครองนครแพร่
สาขา32 ราชสกุล
ประมุขพระองค์แรกเจ้าหลวงเทพวงศ์ลิ้นตอง
ประมุขพระองค์สุดท้ายเจ้าพิริยเทพวงษ์
สถาปนาพ.ศ. 2361
ล่มสลายพ.ศ. 2445

แม่แบบ:ราชสกุล เทพวงศ์

ราชวงศ์เทพวงศ์ หรือ ราชวงศ์แพร่ เป็นราชวงศ์ที่สืบเชื้อสายมาจากเจ้าหลวงเทพวงศ์ลิ้นตอง [1] ที่ปกครองนครแพร่มาตั้งแต่ พ.ศ. 2361 มาจนถึง พ.ศ. 2445 ได้เกิดความไม่สงบขึ้นในเมืองนครแพร่โดยพวกไทใหญ่หรือเงี้ยวได้ทำการก่อจลาจลในเมืองนครแพร่ จากเหตุการณ์ครั้งนี้เจ้าพิริยเทพวงษ์ เจ้าผู้ครองนครแพร่ถูกกล่าวหาว่าคบกับพวกเงี้ยว ท่านจึงหลีภัยไปเมืองหลวงพระบาง ประเทศลาว และได้พำนักอยู่ที่นั่นจนกระทั่งพิราลัยในปี พ.ศ. 2455 หลังจากนั้นทางราชสำนักสยามก็ไม่ได้แต่งตั้งผู้ใดขึ้นเป็นเจ้าผู้ครองนครแพร่อีกจึงถือเป็นการสิ้นสุดตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครนับแต่นั้นมา

การสถาปนา

ราชวงศ์เทพวงศ์ หรือ ราชวงศ์แพร่ ได้สถาปนาขึ้นโดยเจ้าหลวงเทพวงศ์ หรือเจ้าหลวงเทพวงศ์ลิ้นตอง (ลิ้นทอง) ปฐมราชวงศ์แห่งเจ้าผู้ครองนครแพร่เชื้อสายเจ้าหลวง 4 องค์สุดท้าย เป็นตระกูลใหญ่สืบเชื้อสายมาจากเชื้อเจ้าเจ็ดตน ที่ปกครองหัวเมืองต่าง ๆ ในภาคเหนือ หรือล้านนา เจ้าหลวงเทพวงศ์ ทรงเป็นโอรสเจ้าฟ้าชายสามแห่งนครเชียงตุง (ไทยเขิน) เจ้ากาวิละ เจ้าหลวงนครลำปาง (ภายหลังได้ไปปกครองเมืองเชียงใหม่) ได้ไปรับมาไว้ที่ลำปางเนื่องจากเป็นญาติกันแล้วส่งมาปกครองที่เมืองแพร่เมื่อ พ.ศ. 2361 เจ้าหลวงเทพวงศ์ นี้เป็นเจ้าเมืองที่พูดจาไพเราะน่าฟัง พูดเก่ง พูดจาสิ่งใดใคร ๆ ก็เชื่อฟังหมดจนชาวบ้านให้การเคารพนับถือ จึงตั้งสมญานามว่า "เจ้าหลวงลิ้นตอง (ลิ้นทอง)" จนถึงรัชสมัยเจ้าพิริยเทพวงษ์ ปีพ.ศ. 2445 ได้เกิดความไม่สงบขึ้นในเมืองนครแพร่ โดยพวกไทใหญ่หรือเงี้ยวที่ได้เข้ามาอยู่อาศัยในเมืองนครแพร่ และทำมาหากินในการขุดพลอย ประเภทพลอยไพลินที่ตำบลบ่อแก้ว อำเภอเด่นชัย จังหวัดแพร่ในปัจจุบัน ได้ทำการก่อจลาจลในเมืองนครแพร่เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2445 จากเหตุการณ์ครั้งนี้ เจ้าหลวงนครแพร่ถูกกล่าวหาว่าคบกับพวกเงี้ยว พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงโปรดให้ถอดจากยศตำแหน่ง ริบเครื่องราชอิสริยาภรณ์ทั้งหมดคืน ท่านจึงไปใช้ชีวิตบั้นปลายที่เมืองหลวงพระบาง ประเทศลาว และได้พำนักอยู่ที่นั่นจนกระทั่งพิราลัยในปี พ.ศ. 2455แม้จนสุดท้ายแล้วพระพุทธเจ้าหลวงถึงจะทรงพิโรธการเรียกร้องความไม่เป็นธรรมของเจ้าหลวงเมืองแพร่อย่างไรพระองค์ก็ทรงออกมาปกป้องว่า เจ้าหลวงพิริยะเทพวงษ์นั้น แม้จะกลับมาชิงบ้านเมืองคืนจริง ก็ไม่ใช่ความคิดของเจ้าหลวงแต่เป็นนโยบายของฝรั่งเศส พระองค์ทรงให้เจ้านายทายาทเจ้าหลวงอยู่อย่างสงบสุขด้วยเจ้านายราชวงศ์จักรีที่ทรงวางใจคือสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ มือขวาของพระองค์นั่นเอง ส่วนเจ้านายที่ถูกคาดโทษพระองค์ก็ให้ทำหน้าที่ปราบโจรผู้ร้ายชดใช้

ราชสกุลผู้สืบเชื้อสายเจ้าผู้ครองนครแพร่ มีทั้งหมด 32 ราชสกุล ร่วมกันเรียกว่า วงศ์วรญาติ เทียบเท่าราชสกุล ณ เชียงใหม่ ณ ลำพูน ณ ลำปาง และ ณ น่าน ในหัวเมืองล้านนา

เจ้าผู้ครองนครแพร่ (2361 - 2445)

รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่ ยุคประเทศราชของสยาม

ลำดับ พระนาม ปีที่ครองราชย์
1 พระยาเทพวงศ์ พ.ศ.2461-พ.ศ.2473
2 พระยาอินทวิไชย พ.ศ.2473-พ.ศ.2415
3 พระยาพิมพิสารราชา พ.ศ.2415-พ.ศ.2431
4 เจ้าพิริยเทพวงษ์ พ.ศ.2432-พ.ศ.2445

ราชสกุลเจ้าผู้ครองนครแพร่

  • เทพวงศ์
  • แพร่พันธุ์
  • วังซ้าย
  • ผาทอง
  • วงศ์บุรี
  • วงศ์พระถาง
  • ขัติยวรา
  • รสเข้ม
  • แสนศิริพันธุ์
  • วงศ์เมืองแก่น
  • ไชยประวัติ
  • วงศ์วรรณ
  • วิจผัน
  • บุตรรัตน์
  • นามวงศ์
  • แก่นหอม
  • แก่นจันทร์หอม
  • ศรีจันทร์แดง
  • อิ่นคำลือ
  • อุตรพงศ์
  • มหายศปัญญา
  • วราราช
  • ใยญาณ
  • เมืองพระ
  • ดอกไม้
  • สารศิริวงศ์
  • หัวเมืองแก้ว
  • รัตนวงศ์
  • นันทิยา
  • กันจรรยา
  • วงศ์วรญาติ

อ้างอิง

  1. ภูเดช แสนสา เจ้าผู้ครองนครแพร่ยุคประเทศราชของสยาม http://www.phraeobserver.com/2013/05/blog-post_7203.html
  • ภูเดช แสนสา เจ้าผู้ครองนครแพร่ยุคประเทศราชของสยาม
  • ประวัติศาสตร์แพร่(เหตุเงี้ยวจราจล)
ก่อนหน้า ราชวงศ์แสนซ้าย ถัดไป
ราชวงศ์มังไชย ราชวงศ์ที่ปกครองนครแพร่
(พ.ศ. 2361 - พ.ศ. 2445)