พญาญี่บา

พระยายีบา เจ้าเมืองลำพูนพระองค์สุดท้าย

ในปี พ.ศ. ๑๘๐๕ (จ.ส. ๖๒๔) พระยามังรายใด้สร้างเมืองเชียงรายขึ้น และทรงเห็นว่าลานนาไทยแยกกันเป็นหลายวงศ์ ควรรวมกันเป็นแผ่นดินเดียวกันเสีย ดำริแล้วจึงยกทัพไปตีเมืองมอบไร เชียงคำ เชียงร้าง ฝาง เชียงของและเชิง ต่อมาจะตีเมืองลำพูน (หริภูญชัย) เพราะเป็นเมืองที่มั่งคั่ง แต่ขุนนางชื่อขุนฟ้า ค้านว่าเป็รการยากเพราะกำลังข้าศึกแ็งนัก ควรใช้อุบายยุยงให้แตกแยกกันเสียก่อน ครั้นแล้วพระยามังรายจึงทำอุบายเนรเทศขุนฟ้าออกจากเมืองฐานขบท ขุนฟ้าจึงใด้ไปรับราชการอยู่กับพระยายีบาเจ้าเมืองลำพูนนานถึง ๗ ปี และใด้ทำอุบายต่างๆ ให้พระยายีบากดขี่ราษฎร จนชาวเมืองเกลียดชังพระยายีบา

ครั้นแล้วพระยามังรายก็ยกทัพไปตีเมืองลำพูนใด้โดยง่าย เมื่อ พ.ศ. ๑๘๒๔ (จ.ส. ๖๔๓) พระยายีบาหนีมาอยู่กับพระยาเบิกเจ้าเมืองลำปาง(เขลางค์) ผู้เป็นโอรส เวลาล่วงไป ๑๔ ปี พระยาเบิกทรงช้างชือปานแสนพล ยกทัพไปหมายจะตีเมืองลำพูนคืนให้พระบิดา พระยามังรายให้เจ้าขุนสงครามทรงช้างชื่อแก้วไชยมงคลออกรับศึก ทั้งสองใด้ทำยุทธหัตถีกัน ที่บ้านขัวมุงขุนช้าง ใกล้เมืองกุมกาม พระยาเบิกถูกหอหแทงบาดเจ็บ และตีฝ่าวงล้องออกมาใด้ จึงมาตั้งรับอยู่ที่ตำบลแม่ตาล เขตเมืองลำปาง ได้สู้รบกันเป็นสามารถผล ที่สุดทัพลำปางแพ้ยับเยิน เจ้าขุนสงครามจับกุมตัวพระยาเบิกแม่ทัพใด้ และปลงพระชนม์เสียที่นี่ ดวงวิญญาณอันกล้าหาญเปลี่ยมไปด้วยกตัญญูเวฑิคุณนี้ จึงใด้รับพระราชทานนามว่า "เจ้าพ่อขุนตาน" ฃึ่งสถิตถ์อยู่ศาลอันศักสิทธิ์ แห่งนี้ (ที่มา จากพงษาวดารโยนก ฉบับหอสมุดแห่งชาติ) ศาลเจ้าพ่อขุนตานสร้างขึ้นเป็นที่สักการะแด่ดวงวิญญาณการสร้างวีรกรรม และความกตัญญูกตเวฑิตาของพระยาเบิก โอรสพระยายีบา แต่เดิมสร้างเป็นศาลเล็กๆ ต่อมามีการสร้างรูปหล่อเจ้าพรอขุนตานและศาลขึ้นควบคู่กับศาลเดิม เพื่อให้ประชากรสักการะบูชา กราบไหว้

อ้างจาก http://www.guidescenter.com/message_board.php?msg_type=3&msg_id=820 (เป็นเวปต์บอร์ด ไม่ได้สงวนลิขสิทธิ)