ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระอารามหลวง"
ไม่มีความย่อการแก้ไข ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่ |
ไม่มีความย่อการแก้ไข ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่ |
||
บรรทัด 55: | บรรทัด 55: | ||
| [[วัดสุวรรณดาราราม]] || พระนครศรีอยุธยา|| ภาค 2 || มหานิกาย || ราชวรวิหาร |
| [[วัดสุวรรณดาราราม]] || พระนครศรีอยุธยา|| ภาค 2 || มหานิกาย || ราชวรวิหาร |
||
|- |
|- |
||
| [[วัดนิเวศธรรมประวัติ]] || พระนครศรีอยุธยา || ภาค 2 || ธรรมยุต || ราชวรวิหาร |
| [[วัดนิเวศธรรมประวัติ]] || พระนครศรีอยุธยา || ภาค 2 || ธรรมยุต || ราชวรวิหาร || พระราชวินัยสุนทร |
||
|- |
|- |
||
| [[วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ]] || สุโขทัย || ภาค 5 || มหานิกาย || ราชวรวิหาร |
| [[วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ]] || สุโขทัย || ภาค 5 || มหานิกาย || ราชวรวิหาร |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 14:55, 24 สิงหาคม 2557
ส่วนหนึ่งของชุดบทความ |
ศาสนาพุทธ |
---|
พระอารามหลวง คือ วัดที่พระมหากษัตริย์หรือพระบรมวงศานุวงศ์ทรงสร้างหรือทรงบูรณปฏิสังขรณ์ หรือมีผู้สร้างน้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวายเป็นวัดหลวง และวัดที่ราษฎรสร้าง หรือบูรณปฏิสังขรณ์ และขอพระราชทานให้ทรงรับไว้เป็นพระอารามหลวง
ประวัติ
แต่เดิมนั้นยังไม่มีการจัดแบ่งพระอารามหลวงอย่างเป็นทางการ เพียงแต่มีการจัดแบ่งพระอารามหลวงออกเป็นหลายชั้นตามความรู้สึกหรืออาศัยการคาดเดาตามสถานการณ์ เช่น ดูจากการพระราชทานเทียนพรรษาขี้ผึ้งหรือไม้เล่มเดียวหรือมากกว่านั้น หรือดูจากการบรรดาศักดิ์ที่พระราชทานแก่เจ้าพนักงานผู้คุมเลขค่าพระ เป็นต้น หลังจากนั้น กระทรวงธรรมการร่วมกับกระทรวงพระคลังมหาสมบัติได้จัดระเบียบพระอารามหลวงเพื่อประมาณค่าบำรุงวัดหลักจากเลิกเลขวัด แต่ไม่ได้นำมาใช้เป็นเกณฑ์ในการจัดระเบียบพระอารามหลวง ดังนั้น ในปี พ.ศ. 2458 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้มีการจัดระเบียบพระอารามหลวงขึ้นอย่างเป็นระบบตั้งแต่นั้นมา[1]
โดยในครั้งนั้น วัดที่จัดว่าเป็นพระอารามหลวงนั้น คือ วัดอันสมเด็จพระเจ้าแผ่นดิน สมเด็จพระราชินี สมเด็จพระยุพราช ทรงสร้าง ทรงปฏิสังขรณ์เป็นส่วนพระองค์หรือทรงในนามท่านผู้อื่น และอารามอันพระบรมวงศ์และข้าทูลละอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่สร้างปฏิสังขรณ์ทรงรับไว้ในความบำรุงของแผ่นดิน[1] ภายหลังจึงหมายรวมถึงวัดราษฎร์ที่ที่ประชาชนสร้างหรือปฏิสังขรณ์ แล้วทรงพิจารณาเห็นสมควรยกย่องเป็นพิเศษก็ทรงรับไว้เป็นพระอารามหลวง[2]
การแบ่งพระอารามหลวง
การจัดลำดับชั้นของพระอารามหลวง เริ่มมีขึ้นในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อ พ.ศ. 2458 ซึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดระเบียบแบ่งชั้นพระอารามหลวงออกเป็นสามชั้น แต่ละชั้นยังแยกระดับออกไปอีกหลายระดับ โดยมีสร้อยต่อท้ายชื่อวัดตามฐานะดังนี้
- พระอารามหลวงชั้นเอก ได้แก่ วัดที่มีเจดียสถานบรรจุพระบรมอัฐิ หรือเป็นวัดที่มีเกียรติสูง มี 3 ชนิด คือ
- ชนิดราชวรมหาวิหาร
- ชนิดราชวรวิหาร
- ชนิดวรมหาวิหาร
- พระอารามหลวงชั้นโท ได้แก่ วัดที่มีเจดียสถานสำคัญ มี 4 ชนิด คือ
- ชนิดราชวรมหาวิหาร
- ชนิดราชวรวิหาร
- ชนิดวรมหาวิหาร
- ชนิดวรวิหาร
- พระอารามหลวงชั้นตรี ได้แก่ วัดประจำหัวเมือง หรือวัดที่มีความสำคัญชั้นรอง มี 3 ชนิด คือ
- ชนิดราชวรวิหาร
- ชนิดวรวิหาร
- ชนิดสามัญ (ไม่มีสร้อยนามต่อท้าย)
รายชื่อพระอารามหลวงชั้นเอก
ชื่อวัด | จังหวัด | ภูมิภาค | นิกาย | สร้อยนามต่อท้าย | เจ้าอาวาสรูปปัจจุบัน |
---|---|---|---|---|---|
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม | กรุงเทพมหานคร | ภาค 1 | มหานิกาย | ราชวรมหาวิหาร | พระราชวชิราภรณ์ (รักษาการ) |
วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ | กรุงเทพมหานคร | ภาค 1 | มหานิกาย | ราชวรมหาวิหาร | พระธรรมสุธี |
วัดสุทัศนเทพวราราม | กรุงเทพมหานคร | ภาค 1 | มหานิกาย | ราชวรมหาวิหาร | สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ |
วัดอรุณราชวราราม | กรุงเทพมหานคร | ภาค 1 | มหานิกาย | ราชวรมหาวิหาร | พระเทพมงคลรังษี |
วัดพระพุทธบาท | สระบุรี | ภาค 2 | มหานิกาย | ราชวรมหาวิหาร | พระธรรมปิฎก |
วัดพระปฐมเจดีย์ | นครปฐม | ภาค 14 | มหานิกาย | ราชวรมหาวิหาร | พระธรรมปริยัติเวที |
วัดบวรนิเวศวิหาร | กรุงเทพมหานคร | ภาค 1 | ธรรมยุต | ราชวรวิหาร | สมเด็จพระวันรัต (รักษาการ) |
วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม | กรุงเทพมหานคร | ภาค 1 | ธรรมยุต | ราชวรวิหาร | พระธรรมไตรโลกาจารย์ |
วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม | กรุงเทพมหานคร | ภาค 1 | ธรรมยุต | ราชวรวิหาร | สมเด็จพระมหามุนีวงศ์ |
วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม | กรุงเทพมหานคร | ภาค 1 | มหานิกาย | ราชวรวิหาร | พระเทพกิตติเวที (รักษาการ) |
วัดราชโอรสาราม | กรุงเทพมหานคร | ภาค 1 | มหานิกาย | ราชวรวิหาร | |
วัดเสนาสนาราม | พระนครศรีอยุธยา | ภาค 2 | ธรรมยุต | ราชวรวิหาร | |
วัดสุวรรณดาราราม | พระนครศรีอยุธยา | ภาค 2 | มหานิกาย | ราชวรวิหาร | |
วัดนิเวศธรรมประวัติ | พระนครศรีอยุธยา | ภาค 2 | ธรรมยุต | ราชวรวิหาร | พระราชวินัยสุนทร |
วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ | สุโขทัย | ภาค 5 | มหานิกาย | ราชวรวิหาร | |
วัดพระบรมธาตุไชยา | สุราษฎร์ธานี | ภาค 16 | มหานิกาย | ราชวรวิหาร | พระราชสุธรรมเมธี (มรณภาพแล้ว) |
วัดพระศรีมหาธาตุ | กรุงเทพมหานคร | ภาค 1 | ธรรมยุต | วรมหาวิหาร | พระธรรมเจติยาจารย์ |
วัดญาณสังวราราม | ชลบุรี | ภาค 13 | ธรรมยุต | วรมหาวิหาร | พระธรรมบัณฑิต (รักษาการ) |
วัดพระธาตุพนม | นครพนม | ภาค 10 | มหานิกาย | วรมหาวิหาร | พระเทพวรมุนี |
วัดพระสิงห์ | เชียงใหม่ | ภาค 7 | มหานิกาย | วรมหาวิหาร | |
วัดพระธาตุหริภุญชัย | ลำพูน | ภาค 7 | มหานิกาย | วรมหาวิหาร | พระราชปัญญาโมลี (รักษาการ) |
วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ | พิษณุโลก | ภาค 5 | มหานิกาย | วรมหาวิหาร | พระธรรมเสนานุวัตร |
วัดพระมหาธาตุ | นครศรีธรรมราช | ภาค 16 | ธรรมยุต | วรมหาวิหาร |
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- ↑ 1.0 1.1 ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงธรรมการ แผนกกรมสังฆการี เรื่อง จัดระเบียบพระอารามหลวง, เล่ม ๓๒, ตอน ๐ ก, ๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๕๘, หน้า ๒๘๔
- ↑ ระเบียบกระทรวงศึกาธิการ ว่าด้วยการยกวัดราษฎร์ขึ้นเป็นพระอารามหลวง พ.ศ. 2518