ผลต่างระหว่างรุ่นของ "เจ้าอุปราช (บุญทวงษ์)"
Nullzerobot (คุย | ส่วนร่วม) ล โรบอต: เปลี่ยนจาก หมวดหมู่:ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์ (เจ้าเจ็ดตน) ไปยัง หมวดหมู่:ราชวงศ์ทิพย... |
แอนเดอร์สัน (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 2: | บรรทัด 2: | ||
| สีพิเศษ = #ffcc00 |
| สีพิเศษ = #ffcc00 |
||
| สีอักษร = #8f5f12 |
| สีอักษร = #8f5f12 |
||
| ภาพ = ไฟล์:เจ้าอุปราชบุญ |
| ภาพ = ไฟล์:เจ้าอุปราชบุญทวงษ์.jpg |
||
| พระนามาภิไธย = บุญ |
| พระนามาภิไธย = บุญทวงษ์ |
||
| พระปรมาภิไธย = |
| พระปรมาภิไธย = |
||
| ราชสมภพ = |
| ราชสมภพ = |
||
บรรทัด 19: | บรรทัด 19: | ||
| รัชกาลถัดมา = |
| รัชกาลถัดมา = |
||
}} |
}} |
||
'''เจ้าอุปราชบุญ |
'''เจ้าอุปราช (บุญทวงษ์)'''<ref>สรัสวดี อ๋องสกุล. ''ประวัติศาสตร์ล้านนา.'' พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ:อมรินทร์, 2552. หน้า 350-351</ref> หรือ '''เจ้าอุปราช (บุญทวงษ์ ณ เชียงใหม่)'''<ref>สกุล ณ เชียงใหม่ ได้รับพระราชทานในรัชสมัยของเจ้าแก้วนวรัฐ แต่เพื่อความเข้าใจและชัดเจน จึงมีการเติมต่อท้ายนามในภายหลัง</ref> ({{lang-nod|[[ไฟล์:LN-Chao Upparatbunthawong.png|150px]]}}) เจ้าอุปราชแห่งนครเชียงใหม่ ในรัชสมัยของ[[พระเจ้าอินทวิชยานนท์]] เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 7 และเป็นเจ้าอุปราชที่มีบทบาทในการปกครองมาก เปรียบเทียบได้กับเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ เพราะสามารถยกเลิกคำสั่งของ[[เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่]]ได้<ref>คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์, นาวาอากาศเอก. '''เจ้านายฝ่ายเหนือ'''. [http://www.globalgroup.in.th/encyclopedia_lanna.html]</ref> จนมีการกล่าวว่าหากเจ้าอุปราชบุญทวงษ์ ยังมีพระชนม์อยู่ การแทรกแซงจาก[[สยาม]]จะกระทำได้ยากยิ่ง<ref>[http://chiangmai-thailand.net/Lanna%20people%20in%20history/Intawong/Boontawong.html เจ้าอุปราชบุญทวงษ์]</ref> |
||
== พระประวัติ == |
== พระประวัติ == |
||
'''เจ้าบุญ |
'''เจ้าบุญทวงษ์''' เป็นโอรสในเจ้าราชวงศ์มหาพรหมคำคง กับแม่เจ้าคำหล้า และมีศักดิ์เป็นหลานของ[[เจ้าหลวงเศรษฐีคำฝั้น]] เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 3 ทรงมีราชอนุชาและราชขนิษฐา ร่วมราชบิดา 16 พระองค์ มีพระนามตามลำดับ ดังนี้ |
||
* [[พระเจ้าอินทวิชยานนท์]] พระเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 7 |
* [[พระเจ้าอินทวิชยานนท์]] พระเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 7 |
||
* เจ้าอุปราชบุญ |
* เจ้าอุปราชบุญทวงษ์ เจ้าอุปราชนครเชียงใหม่ - |
||
* เจ้าราชภาติกวงศ์ น้อยเทพวัง เจ้าราชภาติกวงศ์นครเชียงใหม่ |
* เจ้าราชภาติกวงศ์ น้อยเทพวัง เจ้าราชภาติกวงศ์นครเชียงใหม่ |
||
* เจ้าน้อยไชยลังกา |
* เจ้าน้อยไชยลังกา |
||
บรรทัด 42: | บรรทัด 42: | ||
=== โอรส === |
=== โอรส === |
||
เจ้าบุญ |
เจ้าบุญทวงษ์ สมรสกับเจ้าฟองแก้ว มีโอรส 4 พระองค์ คือ |
||
* เจ้าสิงห์โต |
* เจ้าสิงห์โต |
||
* เจ้าโสรส |
* เจ้าโสรส |
||
บรรทัด 49: | บรรทัด 49: | ||
== กรณียกิจ == |
== กรณียกิจ == |
||
เจ้าบุญ |
เจ้าบุญทวงษ์ มีบทบาทในการช่วยพระเชษฐาปฏิบัติพระภารกิจเมื่อครั้งยังมิได้ดำรงตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ กระทั่งในปี พ.ศ. 2416 พระเจ้าอินทวิชยานนท์ ได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ ต่อมาเจ้าหลวงได้มอบหมาให้เจ้าบุญทวงษ์ นำเครื่องบรรณาการไปถวายที่สยาม จึงได้รับพระมหากรุณาธิคุณ[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] โปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็น "เจ้าอุปราช" ในปี [[พ.ศ. 2416]] ภายหลังจากที่พระเจ้าอินทวิชยานนท์ ได้รับโปรดเกล้าฯ เป็นเจ้าหลวงแล้ว 6 เดือน<ref>[http://www.chiangmainews.co.th/chaingmai/intara.html พระเจ้าอินทวิชยานนท์]</ref> |
||
ในตำแหน่งเจ้าอุปราชนั้น เจ้าบุญ |
ในตำแหน่งเจ้าอุปราชนั้น เจ้าบุญทวงษ์ ได้ปกิบัติหน้าที่เสมือนเป็นเจ้าหลวงองค์ที่ 2 ปฏิบัติหน้าที่แม่ทัพในยามสงคราม เป็นผู้อำนวยการรักษาความสงบในอาณาจักรยามสงบ และเป็นหัวหน้าคณะลูกขุนตุลาการพิจารณาโทษ<ref>วงศ์สักก์ ณ เชียงใหม่. 2539. '''เจ้าหลวงเชียงใหม่ : คณะทายาทสายสกุล ณ เชียงใหม่</ref> |
||
เจ้าอุปราชบุญ |
เจ้าอุปราชบุญทวงษ์ ถึงแก่กรรในปี [[พ.ศ. 2425]] |
||
== ราชตระกูล == |
== ราชตระกูล == |
||
บรรทัด 66: | บรรทัด 66: | ||
| boxstyle_4=background-color: #bfc; |
| boxstyle_4=background-color: #bfc; |
||
| boxstyle_5=background-color: #9fe; |
| boxstyle_5=background-color: #9fe; |
||
| 1= 1. '''เจ้าอุปราชบุญ |
| 1= 1. '''เจ้าอุปราชบุญทวงษ์ ณ เชียงใหม่''' |
||
| 2= 2. เจ้าราชวงศ์ มหาพรหมคำคง |
| 2= 2. เจ้าราชวงศ์ มหาพรหมคำคง |
||
| 3= 3. แม่เจ้าคำหล้า |
| 3= 3. แม่เจ้าคำหล้า |
||
บรรทัด 108: | บรรทัด 108: | ||
* นงเยาว์ กาญจนจารี. '''ดารารัศมี : พระประวัติพระราชชายา เจ้าดารารัศมี'''. เชียงใหม่ :สุริวงศ์บุ๊คเซนเตอร์, 2539. |
* นงเยาว์ กาญจนจารี. '''ดารารัศมี : พระประวัติพระราชชายา เจ้าดารารัศมี'''. เชียงใหม่ :สุริวงศ์บุ๊คเซนเตอร์, 2539. |
||
{{เรียงลำดับ|บุญ |
{{เรียงลำดับ|บุญทวงษ์ ณ เชียงใหม่}} |
||
{{เกิดปี|}} |
{{เกิดปี|}} |
||
{{ตายปี|2425}} |
{{ตายปี|2425}} |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 01:10, 24 ธันวาคม 2556
เจ้าอุปราช (บุญทวงษ์) | |
---|---|
บุญทวงษ์ | |
ไฟล์:เจ้าอุปราชบุญทวงษ์.jpg | |
เจ้าอุปราชแห่งนครเชียงใหม่ | |
ราชวงศ์ | ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์ |
พระบิดา | เจ้าราชวงศ์มหาพรหมคำคง |
พระมารดา | แม่เจ้าคำหล้า |
เจ้าอุปราช (บุญทวงษ์)[1] หรือ เจ้าอุปราช (บุญทวงษ์ ณ เชียงใหม่)[2] (ไทยถิ่นเหนือ: ) เจ้าอุปราชแห่งนครเชียงใหม่ ในรัชสมัยของพระเจ้าอินทวิชยานนท์ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 7 และเป็นเจ้าอุปราชที่มีบทบาทในการปกครองมาก เปรียบเทียบได้กับเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ เพราะสามารถยกเลิกคำสั่งของเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ได้[3] จนมีการกล่าวว่าหากเจ้าอุปราชบุญทวงษ์ ยังมีพระชนม์อยู่ การแทรกแซงจากสยามจะกระทำได้ยากยิ่ง[4]
พระประวัติ
เจ้าบุญทวงษ์ เป็นโอรสในเจ้าราชวงศ์มหาพรหมคำคง กับแม่เจ้าคำหล้า และมีศักดิ์เป็นหลานของเจ้าหลวงเศรษฐีคำฝั้น เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 3 ทรงมีราชอนุชาและราชขนิษฐา ร่วมราชบิดา 16 พระองค์ มีพระนามตามลำดับ ดังนี้
- พระเจ้าอินทวิชยานนท์ พระเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 7
- เจ้าอุปราชบุญทวงษ์ เจ้าอุปราชนครเชียงใหม่ -
- เจ้าราชภาติกวงศ์ น้อยเทพวัง เจ้าราชภาติกวงศ์นครเชียงใหม่
- เจ้าน้อยไชยลังกา
- เจ้าหญิงฟองนวล
- เจ้าหญิงดวงเทพ
- เจ้าหญิงบุญฝ้าย
- เจ้าหญิงคำทิพย์
- เจ้าน้อยไชยวงศ์
- เจ้าดวงทิพย์ - เจ้าปู่ใน "เจ้าทิพย์สมาตย์ ณ เชียงใหม่" "คุณหญิง เจ้าฉมชบา (ณ เชียงใหม่) วรรณรัตน์" "เจ้าวัฒนา (ณ เชียงใหม่) โชตนา"
- เจ้าบุญสม
- เจ้าหญิงบัวใส
- เจ้าหญิงบัวเที่ยง
- เจ้าหญิงกาบเมือง
- เจ้าน้อยอ๋อ
- เจ้าหญิงแว่นคำ
โอรส
เจ้าบุญทวงษ์ สมรสกับเจ้าฟองแก้ว มีโอรส 4 พระองค์ คือ
- เจ้าสิงห์โต
- เจ้าโสรส
- เจ้าราชบุตร (คำตื้อ)
- เจ้าแสงเมือง
กรณียกิจ
เจ้าบุญทวงษ์ มีบทบาทในการช่วยพระเชษฐาปฏิบัติพระภารกิจเมื่อครั้งยังมิได้ดำรงตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ กระทั่งในปี พ.ศ. 2416 พระเจ้าอินทวิชยานนท์ ได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ ต่อมาเจ้าหลวงได้มอบหมาให้เจ้าบุญทวงษ์ นำเครื่องบรรณาการไปถวายที่สยาม จึงได้รับพระมหากรุณาธิคุณพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็น "เจ้าอุปราช" ในปี พ.ศ. 2416 ภายหลังจากที่พระเจ้าอินทวิชยานนท์ ได้รับโปรดเกล้าฯ เป็นเจ้าหลวงแล้ว 6 เดือน[5]
ในตำแหน่งเจ้าอุปราชนั้น เจ้าบุญทวงษ์ ได้ปกิบัติหน้าที่เสมือนเป็นเจ้าหลวงองค์ที่ 2 ปฏิบัติหน้าที่แม่ทัพในยามสงคราม เป็นผู้อำนวยการรักษาความสงบในอาณาจักรยามสงบ และเป็นหัวหน้าคณะลูกขุนตุลาการพิจารณาโทษ[6]
เจ้าอุปราชบุญทวงษ์ ถึงแก่กรรในปี พ.ศ. 2425
ราชตระกูล
พงศาวลีของเจ้าอุปราช (บุญทวงษ์) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
อ้างอิง
- ↑ สรัสวดี อ๋องสกุล. ประวัติศาสตร์ล้านนา. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ:อมรินทร์, 2552. หน้า 350-351
- ↑ สกุล ณ เชียงใหม่ ได้รับพระราชทานในรัชสมัยของเจ้าแก้วนวรัฐ แต่เพื่อความเข้าใจและชัดเจน จึงมีการเติมต่อท้ายนามในภายหลัง
- ↑ คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์, นาวาอากาศเอก. เจ้านายฝ่ายเหนือ. [1]
- ↑ เจ้าอุปราชบุญทวงษ์
- ↑ พระเจ้าอินทวิชยานนท์
- ↑ วงศ์สักก์ ณ เชียงใหม่. 2539. เจ้าหลวงเชียงใหม่ : คณะทายาทสายสกุล ณ เชียงใหม่
แหล่งข้อมูลอื่น
- ปราณี ศิริธร ณ พัทลุง. เพ็ชร์ล้านนา. (ครั้งที่ 2) เชียงใหม่ :ผู้จัดการ ศูนย์ภาคเหนือ, 2538.
- สมหมาย เปรมจิตต์, สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. ตำนานสิบห้าราชวงศ์ (ฉบับสอบชำระ) . เชียงใหม่: มิ่งเมือง, 2540.
- ศักดิ์ รัตนชัย. พงศาวดารสุวรรณหอคำนครลำปาง (ตำนานเจ้าเจ็ดพระองค์กับหอคำมงคล ฉบับสอบทานกับเอกสารสืบค้น สรสว.ลำปาง) .
- เจ้าวงศ์สัก ณ เชียงใหม่, คณะทายาทสายสกุล ณ เชียงใหม่. เจ้าหลวงเชียงใหม่. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน), 2539.
- คณะทายาทสายสกุล เจ้าหลวงเมืองพะเยา, สถาบันศิลปวัฒนธรรมโยนก. ครบรอบ 100 ปี แม่เจ้าทรายมูล (มหาวงศ์) ไชยเมือง และประวัติสายสกุลเจ้าหลวงเมืองพะเยา พุทธศักราช 2387 - 2456. พะเยา :บ.ฮาซัน พริ้นติ้ง จก., 2546
- นงเยาว์ กาญจนจารี. ดารารัศมี : พระประวัติพระราชชายา เจ้าดารารัศมี. เชียงใหม่ :สุริวงศ์บุ๊คเซนเตอร์, 2539.