พระยาพิมพิสารราชา

พระยาพิมพิสารราชา
เจ้าหลวงพิมพิสาร
เจ้าหลวงนครแพร่
ครองราชย์	พ.ศ. 2415 – พ.ศ. 2431
รัชกาลก่อนหน้า	เจ้าหลวงอินทรวิชัย
รัชกาลถัดไป	เจ้าหลวงพิริยเทพวงศ์
พระบิดา	เจ้าวังขวาเฒ่า
พระมารดา	แม่เจ้าปิ่นแก้ว

เจ้าหลวงพิมพิสาร (พิมสาร หรือ ขาเค) ทรงเป็นเจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 21 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ได้สืบตำแหน่งเจ้าหลวงต่อจาก เจ้าหลวงอินทวิชัยผู้เป็นพระปิตุลาของพระองค์

เจ้าหลวงพิมพิสาร เป็นเจ้าเมืองที่ปลูกฝังนิสัยเรื่องการประหยัด และการรู้จักประมาณตนแก่ชาวเมืองแพร่เป็นอย่างดี ดังมีเรื่องเล่ากันว่า หม้อน้ำที่ท่านตั้งไว้ข้างถนนสำหรับผู้สัญจรนั้น จะมีกระบวยใหญ่และกระบวยเล็กอย่างละ 1 อัน หากใครใช้กระบวยใหญ่ตักดื่มน้ำแล้ว เทน้ำที่เหลือทิ้ง หรือใช้กระบวยเล็กตักดื่มซ้ำเมื่อไม่อิ่ม ต่างก็โดนก๋งยิง (เป็นอาวุธที่ใช้ลูกหินขนาดเล็กเป็นกระสุนสามารถทำให้เจ็บตัวหรือเป็นแผลได้) ด้วยเหตุผลที่ว่าไม่รู้จักประมาณตนเอง หรือไม่ประหยัด นอกจากนี้เจ้าหลวงพิมพิสารยังมีกิจการค้าไม้สัก ทำรายได้เข้าเมืองแพร่นับหลายล้านบาทต่อปี ทำให้เศรษฐกิจในเมืองแพร่มีความต่อเนื่องและเป็นไปได้ดี

เจ้าหลวงพิมพิสาร มีชายาเอก ชื่อเจ้าแก้วไหลมาราชเทวี (มีหลักฐานในแผ่นศิลา-จารึกที่วัดหลวง) แต่ไม่ปรากฏมีโอรส-ธิดา ด้วยกันหรือไม่ นอกจากนี้ พระองค์ยังมีชายาอีกท่านหนึ่งชื่อ แม่เจ้าธิดา มีโอรส-ธิดา 4 คนคือ

• แม่เจ้าไข สามีชื่อ เจ้าชัยลังกา ไม่มีบุตร-ธิดา
• แม่เจ้าเบาะ สามีชื่อ เจ้าหัวหน้า มีบุตรธิดา 2 คน
• แม่เจ้าอินทร์ลงเหลา สามีชื่อ เจ้าหนานศรีทิ (เจ้านายเมืองน่าน) มีบุตรธิดา 3 คน
• เจ้าเทพวงศ์ หรือเจ้าหลวงพิริยเทพวงศ์ เจ้าหลวงเมืองแพร่ องค์สุดท้าย

เจ้าหลวงพิมพิสาร (พิมสาร หรือขาเค) มีภรรยาอีกคนหนึ่ง ชื่อแม่เจ้าคำใย้ มีบุตร 1 คนคือ

• เจ้าสุริยะจางวาง

อ้างอิง

• อำเภอเมืองแพร่ เจ้าหลวงพิมพิสาร (พิมสาร หรือขาเค)