ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระอารามหลวง"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม

ในบรรทัด

รุ่นแก้ไขเมื่อ 06:02, 14 มิถุนายน 2556

พระอารามหลวง คือ วัดที่พระมหากษัตริย์ หรือพระบรมวงศานุวงศ์ ทรงสร้าง หรือทรงบูรณปฏิสังขรณ์ หรือมีผู้สร้างน้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวายเป็นวัดหลวง และวัดที่ราษฎรสร้าง หรือบูรณปฏิสังขรณ์ และขอพระราชทานให้ทรงรับไว้เป็นพระอารามหลวง

ประวัติ

แต่เดิมนั้นยังไม่มีการจัดแบ่งพระอารามหลวงอย่างเป็นทางการ เพียงแต่มีการจัดแบ่งพระอารามหลวงออกเป็นหลายชั้นตามความรู้สึกหรืออาศัยการคาดเดาตามสถานการณ์ เช่น ดูจากการพระราชทานเทียนพรรษาขี้ผึ้งหรือไม้เล่มเดียวหรือมากกว่านั้น หรือดูจากการบรรดาศักดิ์ที่พระราชทานแก่เจ้าพนักงานผู้คุมเลขค่าพระ เป็นต้น หลังจากนั้น กระทรวงธรรมการร่วมกับกระทรวงพระคลังมหาสมบัติได้จัดระเบียบพระอารามหลวงเพื่อประมาณค่าบำรุงวัดหลักจากเลิกเลขวัด แต่ไม่ได้นำมาใช้เป็นเกณฑ์ในการจัดระเบียบพระอารามหลวง ดังนั้น ในปี พ.ศ. 2458 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้มีการจัดระเบียบพระอารามหลวงขึ้นอย่างเป็นระบบตั้งแต่นั้นมา^[1]

โดยในครั้งนั้น วัดที่จัดว่าเป็นพระอารามหลวงนั้น คือ วัดอันสมเด็จพระเจ้าแผ่นดิน สมเด็จพระราชินี สมเด็จพระยุพราช ทรงสร้าง ทรงปฏิสังขรณ์เป็นส่วนพระองค์หรือทรงในนามท่านผู้อื่น และอารามอันพระบรมวงศ์และข้าทูลละอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่สร้างปฏิสังขรณ์ทรงรับไว้ในความบำรุงของแผ่นดิน^[1] ภายหลังจึงหมายรวมถึงวัดราษฎร์ที่ที่ประชาชนสร้างหรือปฏิสังขรณ์ แล้วทรงพิจารณาเห็นสมควรยกย่องเป็นพิเศษก็ทรงรับไว้เป็นพระอารามหลวง^[2]

การแบ่งพระอารามหลวง

การจัดลำดับชั้นของพระอารามหลวง เริ่มมีขึ้นในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อ พ.ศ. 2458 ซึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดระเบียบแบ่งชั้นพระอารามหลวงออกเป็นสามชั้น แต่ละชั้นยังแยกระดับออกไปอีกหลายระดับ โดยมีสร้อยต่อท้ายชื่อวัดตามฐานะดังนี้

พระอารามหลวงชั้นเอก ได้แก่ วัดที่มีเจดียสถานบรรจุพระบรมอัฐิ หรือเป็นวัดที่มีเกียรติสูง มี 3 ระดับ คือ
- ชั้นเอกพิเศษ ชนิดราชวรมหาวิหาร
- ชนิดราชวรวิหาร
- ชนิดวรมหาวิหาร
พระอารามหลวงชั้นโท ได้แก่ วัดที่มีเจดียสถานสำคัญ มี 4 ระดับ คือ
- ชนิดราชวรมหาวิหาร
- ชนิดราชวรวิหาร
- ชนิดวรมหาวิหาร
- ชนิดวรวิหาร
พระอารามหลวงชั้นตรี ได้แก่ วัดประจำหัวเมือง หรือวัดที่มีความสำคัญชั้นรอง มี 3 ระดับ คือ
- ชนิดราชวรวิหาร
- ชนิดวรวิหาร
- ชนิดสามัญ (ไม่มีสร้อยนามต่อท้าย)

รายชื่อพระอารามหลวงชั้นเอก

ชื่อวัด	จังหวัด	ภูมิภาค	นิกาย	สร้อยนามต่อท้าย
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม	กรุงเทพมหานคร	ภาค 1	มหานิกาย	ราชวรมหาวิหาร
วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์	กรุงเทพมหานคร	ภาค 1	มหานิกาย	ราชวรมหาวิหาร
วัดสุทัศนเทพวราราม	กรุงเทพมหานคร	ภาค 1	มหานิกาย	ราชวรมหาวิหาร
วัดอรุณราชวราราม	กรุงเทพมหานคร	ภาค 1	มหานิกาย	ราชวรมหาวิหาร
วัดพระพุทธบาท	สระบุรี	ภาค 2	มหานิกาย	ราชวรมหาวิหาร
วัดพระปฐมเจดีย์	นครปฐม	ภาค 14	มหานิกาย	ราชวรมหาวิหาร
วัดบวรนิเวศวิหาร	กรุงเทพมหานคร	ภาค 1	ธรรมยุต	ราชวรวิหาร
วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม	กรุงเทพมหานคร	ภาค 1	ธรรมยุต	ราชวรวิหาร
วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม	กรุงเทพมหานคร	ภาค 1	ธรรมยุต	ราชวรวิหาร
วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม	กรุงเทพมหานคร	ภาค 1	มหานิกาย	ราชวรวิหาร
วัดราชโอรสาราม	กรุงเทพมหานคร	ภาค 1	มหานิกาย	ราชวรวิหาร
วัดเสนาสนาราม	พระนครศรีอยุธยา	ภาค 2	ธรรมยุต	ราชวรวิหาร
วัดสุวรรณดาราราม	พระนครศรีอยุธยา	ภาค 2	มหานิกาย	ราชวรวิหาร
วัดนิเวศธรรมประวัติ	พระนครศรีอยุธยา	ภาค 2	ธรรมยุต	ราชวรวิหาร
วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ	สุโขทัย	ภาค 5	มหานิกาย	ราชวรวิหาร
วัดพระบรมธาตุไชยา	สุราษฎร์ธานี	ภาค 16	มหานิกาย	ราชวรวิหาร
วัดพระศรีมหาธาตุ	กรุงเทพมหานคร	ภาค 1	ธรรมยุต	วรมหาวิหาร
วัดญาณสังวราราม	ชลบุรี	ภาค 13	ธรรมยุต	วรมหาวิหาร
วัดพระธาตุพนม	นครพนม	ภาค 10	มหานิกาย	วรมหาวิหาร
วัดพระสิงห์	เชียงใหม่	ภาค 7	มหานิกาย	วรมหาวิหาร
วัดพระธาตุหริภุญชัย	ลำพูน	ภาค 7	มหานิกาย	วรมหาวิหาร
วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ	พิษณุโลก	ภาค 5	มหานิกาย	ราชวรมหาวิหาร
วัดพระมหาธาตุฯ	นครศรีธรรมราช	ภาค 16	ธรรมยุต	วรมหาวิหาร

ดูเพิ่ม

รายชื่อพระอารามหลวงในประเทศไทย

อ้างอิง

↑ ^1.0 ^1.1 ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงธรรมการ แผนกกรมสังฆการี เรื่อง จัดระเบียบพระอารามหลวง, เล่ม ๓๒, ตอน ๐ ก, ๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๕๘, หน้า ๒๘๔
↑ ระเบียบกระทรวงศึกาธิการ ว่าด้วยการยกวัดราษฎร์ขึ้นเป็นพระอารามหลวง พ.ศ. 2518

[จัดระเบียบ-1] 1.0 ^1.1 ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงธรรมการ แผนกกรมสังฆการี เรื่อง จัดระเบียบพระอารามหลวง, เล่ม ๓๒, ตอน ๐ ก, ๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๕๘, หน้า ๒๘๔

[ยกวัดราษฎร์-2] ระเบียบกระทรวงศึกาธิการ ว่าด้วยการยกวัดราษฎร์ขึ้นเป็นพระอารามหลวง พ.ศ. 2518

[1]

[2]

@@ บรรทัด 4: / บรรทัด 4: @@
 == ประวัติ ==
-แต่เดิมนั้นยังไม่มีการจัดแบ่งพระอารามหลวงอย่างเป็นทางการ เพียงแต่มีการจัดแบ่งพระอารามหลวงออกเป็นหลายชั้นตามความรู้สึกหรืออาศัยการคาดเดาตามสถานการณ์ เช่น ดูจากการพระราชทานเทียนพรรษาขี้ผึ้งหรือไม้เล่มเดียวหรือมากกว่านั้น หรือดูจากการบรรดาศักดิ์ที่พระราชทานแก่เจ้าพนักงานผู้คุมเลขค่าพระ เป็นต้น หลังจากนั้น [[กระทรวงธรรมการ]]ร่วมกับ[[กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ]]ได้จัดระเบียบพระอารามหลวงเพื่อประมาณค่าบำรุงวัดหลักจากเลิกเลขวัด แต่ไม่ได้นำมาใช้เป็นเกณฑ์ในการจัดระเบียบพระอารามหลวง ดังนั้น ในปี [[พ.ศ. 2458]] [[พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว]] จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้มีการจัดระเบียบพระอารามหลวงขึ้นอย่างเป็นระบบตั้งแต่นั้นมา<ref name="จัดระเบียบ">[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2458/A/284.PDF ประกาศกระทรวงธรรมการ แผนกกรมสังฆการี เรื่อง จัดระเบียบพระอารามหลวง], เล่ม ๓๒, ตอน ๐ ก, ๓ ตุลาคม พ.ศ.๒๔๕๘, หน้า ๒๘๔ </ref>
+แต่เดิมนั้นยังไม่มีการจัดแบ่งพระอารามหลวงอย่างเป็นทางการ เพียงแต่มีการจัดแบ่งพระอารามหลวงออกเป็นหลายชั้นตามความรู้สึกหรืออาศัยการคาดเดาตามสถานการณ์ เช่น ดูจากการพระราชทานเทียนพรรษาขี้ผึ้งหรือไม้เล่มเดียวหรือมากกว่านั้น หรือดูจากการบรรดาศักดิ์ที่พระราชทานแก่เจ้าพนักงานผู้คุมเลขค่าพระ เป็นต้น หลังจากนั้น [[กระทรวงธรรมการ]]ร่วมกับ[[กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ]]ได้จัดระเบียบพระอารามหลวงเพื่อประมาณค่าบำรุงวัดหลักจากเลิกเลขวัด แต่ไม่ได้นำมาใช้เป็นเกณฑ์ในการจัดระเบียบพระอารามหลวง ดังนั้น ในปี [[พ.ศ. 2458]] [[พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว]] จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้มีการจัดระเบียบพระอารามหลวงขึ้นอย่างเป็นระบบตั้งแต่นั้นมา<ref name="จัดระเบียบ">[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2458/A/284.PDF ประกาศกระทรวงธรรมการ แผนกกรมสังฆการี เรื่อง จัดระเบียบพระอารามหลวง], เล่ม ๓๒, ตอน ๐ ก, ๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๕๘, หน้า ๒๘๔ </ref>
 โดยในครั้งนั้น วัดที่จัดว่าเป็นพระอารามหลวงนั้น คือ วัดอันสมเด็จพระเจ้าแผ่นดิน สมเด็จพระราชินี สมเด็จพระยุพราช ทรงสร้าง ทรงปฏิสังขรณ์เป็นส่วนพระองค์หรือทรงในนามท่านผู้อื่น และอารามอันพระบรมวงศ์และข้าทูลละอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่สร้างปฏิสังขรณ์ทรงรับไว้ในความบำรุงของแผ่นดิน<ref name="จัดระเบียบ"/> ภายหลังจึงหมายรวมถึงวัดราษฎร์ที่ที่ประชาชนสร้างหรือปฏิสังขรณ์ แล้วทรงพิจารณาเห็นสมควรยกย่องเป็นพิเศษก็ทรงรับไว้เป็นพระอารามหลวง<ref name="ยกวัดราษฎร์">[http://www.sakon.th.gs/doc/a63.pdf ระเบียบกระทรวงศึกาธิการ ว่าด้วยการยกวัดราษฎร์ขึ้นเป็นพระอารามหลวง พ.ศ. 2518]</ref>