งานฝังประดับแบบคอสมาติ

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ งานฝังประดับวัสดุ

ระวังสับสนกับ คอสมาติ

งานฝังประดับแบบคอสมาติ Cosmatesque / Opus alexandrinum

“งานฝังประดับแบบคอสมาติ” ที่วัดซานตามาเรียอัสซันตา, ลูญาโนอินเทเวรินา, อิตาลี

ลายคอสมาติที่ใช้กันทั่วไปบนพื้นที่มหาวิหารแทร์ราชินา

งานฝังประดับแบบคอสมาติ หรือ ลายคอสมาติ หรือ งานฝังประดับอเล็กซานดรินัม (อังกฤษ: Cosmatesque หรือ opus alexandrinum) เป็นลักษณะงานโมเสกบนพื้นที่เป็นลวดลายเรขาคณิตที่นิยมทำกันในยุคกลางในอิตาลี โดยเฉพาะในกรุงโรมและปริมณฑล ชื่อของลักษณะลวดลายมาจากชื่อ “คอสมาติ” ซึ่งเป็นตระกูลช่างหัตถกรรมหินอ่อนชั้นนำของกรุงโรมผู้สร้างงานในลักษณะดังกล่าว ลักษณะลวดลายเผยแพร่ไปทั่วยุโรปในการใช้ตกแต่งคริสต์ศาสนสถานระดับสูง เช่นในการตกแต่งแท่นบูชาเอกในแอบบีเวสต์มินสเตอร์ เป็นต้นที่ตกแต่งพื้นหินอ่อนเป็นลายคอสมาติ

งานฝังประดับแบบอเล็กซานดรินัม

“งานฝังประดับแบบคอสมาติ” เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า “งานฝังประดับอเล็กซานดรินัม” ความหมายของคำนี้และความแตกต่างจาก “งานฝังประดับวัสดุ” ก็มีความแตกต่างกันอยู่บ้าง บ้างก็กล่าวว่า “งานฝังประดับอเล็กซานดรินัม” เป็นงานที่จำกัดอยู่กับการออกแบบงานขนาดใหญ่ โดยเฉพาะในการตกแต่งพื้น โดยใช้การแกะลายชิลลอช (Guilloché) สีขาวแต่งเป็นโค้งกลมและแถบเป็นสีที่ประดับด้วยหินอ่อนที่ตัดเป็นชิ้นเล็กๆ แต่บ้างก็รวมลวดลายเรขาคณิตต่างๆ เข้าไปด้วย ที่รวมทั้งการใช้วัสดุชิ้นใหญ่ด้วย เช่นที่ใช้ในการตกแต่งพื้นที่มหาวิหารสโปเลตโต และ “งานฝังประดับวัสดุ” จะรวมทั้งการประดับที่เป็นรูปลักษณ์โดยใช้กรรมวิธีเดียวกัน

ฉะนั้นงานฝังประดับอเล็กซานดรินัมจึงเป็นประเภทของงานฝังประดับวัสดุแต่ใช้สีน้อยกว่า เช่นใช้แต่เพียงสีขาวดำ หรือสีเขียวเข้มบนพื้นหลังสีแดง หรือ กลับกัน คำนี้ใช้ในความหมายเฉพาะที่หมายถึงโมเสกที่เป็นลวยลายเรขาคณิตที่จะเป็นงานที่ประกอบกับแผ่นหินอ่อนชิ้นใหญ่ ที่ใช้สร้างเป็นพื้นคริสต์ศาสนสถานโรมันในยุคกลางกันมาก หรือแม้แต่ต่อมาในสมัยยุคฟื้นฟูศิลปวิทยา ตัวอย่างเช่นพื้นในชาเปลซิสติน และในห้องเซนยาทูรา งานคอสมาติที่มักจะเกี่ยวพันกับพื้นของงานฝังประดับอเล็กซานดรินัมเป็นงานที่มาจากชื่อของตระกูลคอสมาติที่มีชื่อเสียงเกี่ยวกับการสร้างงานโมเสกที่รุ่งเรืองอยู่ในกรุงโรมระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 12 จนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 13 ลักษณะที่เป็นเอกลักษณ์ของงานคอสมาติคือเป็นการฝังประดับที่ใช้ทั้งแก้วและหินอ่อนรวมกัน การฝังประดับบางครั้งก็จะทำบนบัวปิดแนววงกบของประตู, บนแถบประดับชายคาของระเบียงคด, ลายร่องขลุ่ยของคอลัมน์ และ อนุสรณ์ผู้ตาย นอกจากนั้นก็ยังใช้ในการล้อมกรอบหินเนื้อดอก หรือหินอ่อนอื่นๆ บนแท่นเทศน์, อาสนะ, ฉาก และอื่นๆ หรือบางครั้งตัวงานเองก็อาจจะใช้เป็นฉากก็ได้ สีที่ใช้ก็จะเป็นสีสรรค์ที่สดใส — ชิ้นทองเทสเซรา (Tessera) จะนิยมใช้กันมากโดยเฉพาะในโรม แต่ก็มีที่ใช้ที่อื่นด้วยเช่นที่ชาเปลพาลาทินาที่พาแลร์โม แต่ความเกี่ยวข้องกันกับศิลปะทางตอนใต้ของซิซิลียังไม่เป็นที่ทราบอย่างแน่นอน

ระเบียงภาพ

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

ดูเพิ่ม

• งานฝังประดับ
• งานโมเสก
• งานฝังประดับวัสดุ

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ งานฝังประดับแบบคอสมาติ

• Catholic Encyclopedia article on Cosmati Mosaic
• Cosmatesque pavement of S. Maria in Cosmedin (with photographs)
• The high altar of Westminster Abbey