ISO 639-3

มาตรฐาน ISO 639-3 เป็นมาตรฐานกำหนดรหัสของภาษามนุษย์ทั้งหมดเท่าที่ทราบว่ามี โดยใช้ตัวอักษรละตินสามตัวเป็นรหัสแทนแต่ละภาษา ภาษาที่รวมใน ISO 639-3 นี้ รวมถึงภาษาที่มีใช้อยู่ในปัจจุบัน ภาษาโบราณ ภาษาที่ไม่มีการใช้แล้ว ตลอดทั้งภาษาที่ประดิษฐ์ขึ้น รวมถึงภาษาหลักและภาษารอง ทั้งที่มีตัวอักษรเขียนและที่ไม่มี

รายละเอียด

มาตรฐาน ISO 639-3 เป็นมาตรฐานในชุดเดียวกับ ISO 639 ที่มีความพยายามจะกำหนดสัญลักษณ์แทนภาษาให้มีความครอบคลุมภาษาต่าง ๆ มาตรฐานที่ถูกกำหนดเป็นส่วนที่ 3 ในมาตรฐาน ISO 639 โดยมีความแตกต่างจากมาตรฐานในส่วนที่ 1 คือ ISO 639-1 และ ส่วนที่ 2 คือ ISO 639-2 ซึ่งเน้นไปที่ภาษาที่มีการใช้กันเป็นภาษาหลักหรือมีการใช้บ่อย ๆ ในขณะที่ ISO 639-3 ถูกสร้างขี้นเพื่อให้ครอบคลุมการใช้งานในทุกลักษณะงานเท่าที่เป็นไปได้ โดยจะใช้รหัสตัวอักษรละตินสามตัวแทนชื่อภาษานั้น ๆ ซึ่งครอบคลุมไปถึงภาษาที่ปรากฏอยู่แล้วในสองมาตรฐานแรก ซึ่งเป็นภาษาที่พบใช้อยู่ในปัจจุบัน ภาษาที่ไม่มีการใช้แล้ว ภาษาโบราณ และภาษาที่สร้างขึ้น โดยกลุ่มบุคคลบางกลุ่มด้วยเหตุผลบางประการ โดยกลุ่มคนเหล่านั้นไม่ได้มีความเกี่ยวเนื่องทางวัฒนธรรม หรือบางทีที่เรียกกันทั่วไปว่าเรียกว่าภาษาประดิษฐ์ ตัวอย่างภาษาประดิษฐ์ที่พอรู้จักกันโดยทั่วไป เช่น เอสเปรันโต (Esperanto) และ อิดอ (Ido) ทำให้มาตรฐานส่วนที่ 3 ครอบคลุมภาษาที่คนส่วนใหญ่ไม่มีความคุ้นเคยจำนวนมาก อย่างไรก็ตาม มาตรฐานส่วนนี้ไม่ได้ครอบคลุมถึงโปรแกรมภาษาคอมพิวเตอร์และภาษาที่ตั้งขึ้นจากสมมุติฐาน เช่น ภาษาก่อนอินโด-ยุโรเปียน (Proto-Indo-European) หรือที่เรียกกันว่า PIE

มาตรฐาน ISO 639-3 มีความเฉพาะเจาะจงกว่า ISO 639-1 และ 639-2 คือระบุรหัสสำหรับภาษาที่ถูกเรียกเป็นภาษาถิ่นและไม่มีรหัสเฉพาะใน ISO 639-1 และ 639-2 ด้วย

รหัสสามตัวอักษรของ ISO 639-3 นั้นจะมีแค่แบบเดียวสำหรับหนึ่งภาษา คือแบบที่เรียกว่า T code ของ ISO 639-2 (ใน ISO 639-2 บางภาษาจะมีรหัสสองแบบ คือแบบ B code และ T code)

มาตรฐานล่าสุดของ ISO 639-3 คือ ISO 639-3:2007

ตัวอย่าง

639-3	639-2 (B/T)	639-1	ชื่อภาษา	กลุ่มที่ใช้	ประเภท
arb + อื่น ๆ	ara	ar	อาหรับ	กระจายกลุ่ม	มีใช้อยู่
eng	eng	en	อังกฤษ	เฉพาะกลุ่ม	มีใช้อยู่
deu	ger/deu	de	เยอรมัน	เฉพาะกลุ่ม	มีใช้อยู่
hbs		sh	Serbo-Croatian	กระจายกลุ่ม	มีใช้อยู่
ido	ido	io	อิดอ	เฉพาะกลุ่ม	ประดิษฐ์
lab			Linear A	เฉพาะกลุ่ม	โบราณ
lao	lao	lo	ลาว	เฉพาะกลุ่ม	มีใช้อยู่
nan	(zh-min-nan)		หมิ่นหนาน (จีนฮกเกี้ยน)	เฉพาะกลุ่ม	มีใช้อยู่
tha	tha	th	ไทย	เฉพาะกลุ่ม	มีใช้อยู่
zkh			Khorezmian	เฉพาะกลุ่ม	ไม่มีใช้แล้ว
zho	chi/zho	zh	จีน	กระจายกลุ่ม	มีใช้อยู่

อ้างอิง

• ISO 693-3 Registration Authority – SIL International

ดูเพิ่ม

• ISO 15924 รหัสสากลสำหรับตัวเขียน

แหล่งข้อมูลอื่น

• Relationship between ISO 639-3 and the other parts of ISO 639
• Types of individual languages