วงศ์ย่อยวัวและควาย

วงศ์ย่อยวัวและควาย ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ไมโอซีน-ปัจจุบัน 20–0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N
จามรี (Bos grunniens) ที่สิกขิม
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Mammalia
อันดับ:	Artiodactyla
วงศ์:	Bovidae
วงศ์ย่อย:	Bovinae Gray, 1821
สกุล
10 สกุล ดูในเนื้อหา
แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์

วงศ์ย่อยวัวและควาย เป็นวงศ์ย่อยของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ ในอันดับสัตว์กีบคู่ (Artiodactyla) ในวงศ์ใหญ่ Bovidae ใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bovinae

สัตว์ในวงศ์นี้มีลักษณะโดยรวม เป็นสัตว์ที่มนุษย์รู้จักเป็นอย่างดี คือ วัวและควาย ซึ่งใช้เลี้ยงเป็นปศุสัตว์และใช้แรงงานในการเกษตรกันมาอย่างยาวนาน ตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ เป็นสัตว์ที่มีกล้ามเนื้อบึกบึนกำยำล่ำสัน เต็มไปด้วยพละกำลัง เขามีความโค้งและเรียวแหลมที่ปลาย มีเขาทั้งตัวผู้และตัวเมีย แต่บางกลุ่มที่มีลักษณะที่แตกต่างออกไป คือ คอยาว ขายาว มีลายขวางตามลำตัว อาจมีลายบนใบหน้า มีเขาบิดเป็นเกลียว ซึ่งมักพบเฉพาะในตัวผู้ แต่บางชนิดพบได้ทั้งตัวผู้และตัวเมีย

พบกระจายพันธุ์ไปในทุกทวีปทั่วโลก ยกเว้นทวีปอเมริกาใต้และโอเชียเนีย

แบ่งออกได้เป็น 10 สกุล ดังนี้

• Bison Hamilton Smith, 1827
• Bos Linnaeus, 1758
• Boselaphus Blainville, 1816
• Bubalus Hamilton Smith, 1827
• Pseudonovibos Peter & Feiler, 1994
• Pseudoryx Dung et al., 1993
• Syncerus Hodgson, 1847
• Taurotragus Wagner, 1855
• Tetracerus Leach, 1825
• Tragelaphus Blainville, 1816

โดยชนิดที่เป็นสัตว์ป่าที่พบได้ในประเทศไทย ได้แก่ ควายป่า (Bubalus arnee), วัวแดง (Bos javanicus), กระทิง (B. gaurus) และกูปรี (B. sauveli) ซึ่งทุกชนิดเป็นสัตว์ป่าสงวนและสัตว์ป่าคุ้มครอง