อาร์เคีย

อาร์เคีย ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ยุคพาลีโออาร์เคียน
ฮาโลแบคทีเรีย NRC-1 ทุกเซลล์มีความยาว 5 โมโครเมตร
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
Superdomain:	นีโอมูรา
โดเมน:	อาร์เคีย โวเซ, คานดเลอร์ และ วีลลิส, พ.ศ. 2533
อาณาจักร:	Archaebacteria
ไฟลัม / ชั้น
ครีนาเคออตา ยูร์ยาร์เคออตา โคราเคออตา นาโนอาร์เคออตา

อาร์เคีย เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีลักษณะคล้ายแบคทีเรีย แต่เชื่อว่ามีวิวัฒนาการแยกมา เพราะมีเยื่อหุ้มเซลล์ที่แปลกออกไป เป็นโปรคาริโอตที่อยู่ในสภาพแวดล้อมที่เลวร้ายและในมหาสมุทร ผนังเซลล์ไม่มีเปบทิโดไกลแคน กรดไขมันในเยื่อหุ้มแตกกิ่ง ไม่ไวต่อยาปฏิชีวนะ ยีนไม่มีอินทรอน RNA polymerase มีหลายชนิด บางส่วนเหมือนยูคาริโอต rRNA บางส่วนคล้ายกับของยูคาริโอตด้วยเช่นกัน กลุ่มของอาร์เคียที่สำคัญได้แก่

• อาร์เคียที่อยู่ในสภาพเค็มจัด (extreme halophiles) เป็นอาร์เคียที่ชอบเจริญในบริเวณที่มีเกลือมาก เช่นในนาเกลือ ตัวอย่างเช่น Halobacterium halobium เป็นอาร์เคียที่สังเคราะห์แสงได้โดยใช้รงควัตถุสีม่วงที่เรียก แบคเทอริโอโรโดปซิน (bacteriorhodopsin)
• อาร์เคียที่ชอบอากาศร้อนจัด (exthreme thermophilies) พบในน้ำที่มีอุณหภูมิสูงกว่า 100^oC หรือในแหล่งน้ำที่เป็นกรด ทำให้แหล่งน้ำที่เป็นกรดมีสีเขียว ตัวอย่างเช่น Sulfolobus ซึ่งได้พลังงานจากการออกซิไดส์เหล็กและกำมะถัน
• เมทาโนเจน (methanogen) เป็นกลุ่มสร้างก๊าซมีเทน อยู่ในสภาพไร้ออกซิเจน เช่นในน้ำลึก ในโคลนและในดินก้นบ่อ และอยู่ในทางเดินอาหารของสัตว์รวมทั้งมนุษย์ เป็นกลุ่มที่ไวต่อออกซิเจนที่สุด หากได้รับออกซิเจนจะตาย

แผนภูมิต้นไม้แบบวงกลม แสดงวงศ์วานวิวัฒนาการ ของสิ่งมีชีวิตระบบเซลล์ โดยแบ่งตามอาณาจักรและโดเมน สีม่วงคือแบคทีเรีย สีเทาเข้มคืออาร์เคีย สีน้ำตาลคือยูแคริโอต โดยยูแคริโอตยังแบ่งออกเป็น 5 อาณาจักรคือ สัตว์ (แดง) ฟังไจ (น้ำเงิน) พืช (เขียว) โครมาลวีโอลาตา (น้ำทะเล) และ โพรทิสตา (เหลืองทอง) โดยมีจุดศูนย์กลางคือ บรรพบุรุษร่วมที่ใกล้กันที่สุดของสิ่งมีชีวิตบนโลก (LUCA)