ผลต่างระหว่างรุ่นของ "วิถีเมแทบอลิซึม"
ล r2.7.1) (โรบอต เพิ่ม: sr:Metabolički put |
ล Bot: Migrating 20 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q68685 (translate me) ป้ายระบุ: ลบลิงก์ข้ามภาษา |
||
บรรทัด 47: | บรรทัด 47: | ||
[[หมวดหมู่:ชีวเคมี]] |
[[หมวดหมู่:ชีวเคมี]] |
||
[[หมวดหมู่:วิถีเมแทบอลิซึม| ]] |
[[หมวดหมู่:วิถีเมแทบอลิซึม| ]] |
||
[[ar:مسار استقلابي]] |
|||
[[bg:Метаболитен път]] |
|||
[[ca:Ruta metabòlica]] |
|||
[[da:Stofskiftevej]] |
|||
[[de:Stoffwechselweg]] |
|||
[[en:Metabolic pathway]] |
|||
[[es:Ruta metabólica]] |
|||
[[fa:مسیر سوختوساز]] |
|||
[[fr:Voie métabolique]] |
|||
[[gl:Vía metabólica]] |
|||
[[id:Lintasan metabolisme]] |
|||
[[it:Via metabolica]] |
|||
[[ja:代謝経路]] |
|||
[[ko:대사회로]] |
|||
[[nl:Pathway (biochemie)]] |
|||
[[pl:Szlak metaboliczny]] |
|||
[[pt:Via metabólica]] |
|||
[[sr:Metabolički put]] |
|||
[[tr:Metabolik yolak]] |
|||
[[zh:代謝途徑]] |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 11:31, 9 มีนาคม 2556
ในทางชีวเคมี วิถีเมแทบอลิซึม (อังกฤษ: metabolic pathway) เป็นชุดของปฏิกิริยาเคมีที่เกิดขึ้นในเซลล์ ในแต่ละวิถี สารเคมีหลักจะเกิดปฏิกิริยาเคมีและเปลี่ยนไปเป็นสารอื่น โดยมีเอนไซม์เป็นตัวเร่งปฏิกิริยา และมักต้องอาศัยแร่ธาตุ วิตามินและโคแฟกเตอร์อื่น ๆ จึงจะดำเนินไปอย่างเหมาะสม เพราะมีสารเคมีจำนวนมาก ("เมแทบอไลต์") เข้ามาเกี่ยวข้อง วิถีเมแทบอลิซึมจึงอาจค่อนข้างซับซ้อน ยิ่งไปกว่านั้น วิถีซึ่งแตกต่างกันจำนวนมากเกิดร่วมกันในเซลล์ หมู่วิถีนี้เรียกว่า เครือข่ายเมแทบอลิซึม วิถีเมแทบอลิซึมสำคัญต่อการรักษาภาวะธำรงดุล (homeostasis) ในสิ่งมีชีวิต วิถีแคแทบอลิซึมและแอแนบอลิซึมมักทำงานพึ่งพาอาศัยกันเพื่อสร้างโมเลกุลชีวภาพใหม่เป็นผลิตภัณฑ์สุดท้าย
วิถีเมแทบอลิซึมเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงสารตั้งต้นทีละขั้นเพื่อให้ได้ผลิตภัณฑ์ใหม่ ผลิตภัณฑ์ที่ได้มานั้นสามารถนำไปใช้ได้สามทาง คือ
- นำไปใช้ทันที
- เป็นสารตั้งต้นในวิถีเมแทบอลิซึมอื่น เรียกว่า flux generating step
- เซลล์นำไปเก็บสะสมไว้
โมเลกุลที่เป็นสารตั้งต้นเข้าสู่วิถีเมแทบอลิซึมขึ้นอยู่กับความต้องการของเซลล์และการพร้อมใช้งานของสารตั้งต้น การเพิ่มความเข้มข้นของสารตัวกลางแอแนบอลิซึมและแคแทบอลิซึม และ/หรือ ผลิตภัณฑ์อาจส่งผลต่ออัตราเมแทบอลิซึมในแต่ละวิถีนั้น ๆ
ทั่วไป
วิถีเมแทบอลิซึมส่วนใหญ่จะมีคุณสมบัติทั่วไปดังนี้
- วิถีถูกควบคุมโดย การยับยั้งย้อนกลับ (feedback inhibition) หรืออาจเป็นวงจรที่ผลผลิตสุดท้ายไปเริ่มปฏิกิริยาใหม่อีกครั้ง เช่น วัฏจักรเครปส์
- วิถีแอแนบอลิซึมและแคแทบอลิซึมในยูแคริโอต จะถูกแยกโดยออร์แกเนลล์ หรือโดยการใช้เอ็นไซม์และโคแฟกเตอร์
รายการวิถีเมแทบอลิซึม
การหายใจระดับเซลล์
เป็นวิถีเมแทบอลิซึมที่เกิดในเซลล์จะเป็นไปเพื่อสลายโมเลกุลพลังงาน (fuel molecule) ไปเป็น ATP เพื่อนำพลังงานไปใช้ในกิจกรรมต่าง ๆ ของเซลล์
- ไกลโคไลสิส (glycolysis)
- การหายใจแบบไม่ใช้อากาศ (anaerobic respiration)
- วัฏจักรเครปส์ (Krebs cycle)
- ปฏิกิริยาออกซิเดทีฟฟอสโฟรีเลชัน (Oxidative phosphorylation)
วิถีอื่นที่เกิดในสิ่งมีชีวิตมีดังนี้:
- แฟตตีแอซิดออกซิเดชัน (Fatty acid oxidation-β-oxidation)
- การสร้างกลูโคส (Gluconeogenesis)
- วิถีเอชเอ็มจี-โคเอ รีดักเทส (HMG-CoA reductase pathway) (ไอโซพรีน โซ่พรีนิเลชั่น, ดู คอเลสเตอรอล)
- วิถีเพนโตสฟอสเฟต (hexose monophosphate shunt)
- วิถีการสังเคราะห์พอร์ไฟริน (heme synthesis)
- วัฏจักรยูเรีย
การสร้างสารประกอบพลังงานจากสสารที่ไม่มีชีวิต:
- การสังเคราะห์แสง (Photosynthesis-plants, algae)
- การสังเคราะห์เคมี (Chemosynthesis-some bacteria)
ดูเพิ่ม
แหล่งข้อมูลอื่น
- Open Directory Project: Metabolic Pathways
- Metabolism, Cellular Respiration and Photosynthesis - The Virtual Library of Biochemistry and Cell Biology
- KEGG: Kyoto Encyclopedia of Genes and Genomes