ผลต่างระหว่างรุ่นของ "สารสื่อประสาท"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม

ในบรรทัด

รุ่นแก้ไขเมื่อ 03:49, 9 มีนาคม 2556

สารสื่อประสาท (neurotransmitter) คือ สารเคมีที่มีหน้าที่ในการนำ, ขยาย และควบคุมสัญญาณไฟฟ้าจากเซลล์ประสาทเซลล์หนึ่งไปยังอีกเซลล์หนึ่ง ตามระบอบความเชื่อ ที่ตั้งขึ้นในทศวรรษที่ 1960 โดยที่สารเคมีนั้นจะเป็นสารสื่อประสาทได้จะต้องเป็นจริงตามเงื่อนไขดังนี้

สารนั้นต้องสารภายในเซลล์ อันเป็นเซลล์ที่เรียกว่า เซลล์ประสาทก่อนไซแนปส์ (presynaptic neuron)
สารที่พบใน presynaptic neuron จะต้องมีปริมาณเพียงพอที่เมื่อหลั่งออกมาแล้วสามารถทำให้เกิดผลที่ เซลล์ประสาทหลังไซแนปส์ (postsynaptic neuron) ได้
ถ้าหากนำสารนี้ใส่ไปบริเวณ postsynaptic neuron (หมายถึง สารนั้นไม่ได้มาจาก presynaptic neuron แต่นำสารสกัดหรือสังเคราะห์ใส่ไปในการทดลอง) จะทำให้เกิดผลเหมือนกับผลที่ได้จากการหลั่งสารจาก presynaptic neuron
จะต้องมีกลไกทางชีวเคมีที่ใช้ในการหยุดการทำงานของสารสื่อประสาทเกิดขึ้น

อย่างไรก็ตาม บางคนถือว่าสสารบางชนิด เช่น ไอออนของสังกะสี ซึ่งไม่ได้สังเคราะห์หรือเกิดขึ้นโดยปฏิกิริยาคะตาบอลิซึ่ม เป็นสารสื่อประสาท ดังนั้น จำเป็นต้องมีคำนิยามใหม่ ๆ เกี่ยวกับสารสื่อประสาท เพื่อใช้อธิบายสารใหม่ ๆ ที่พบว่ามีหน้าที่เป็นหรือคล้ายสารสื่อประสาท

ชนิดของสารสื่อประสาท

กรดอะมิโน (amino acids)

ลักษณะเป็นโมเลกุลขนาดเล็ก สามารถขนส่งได้อย่างรวดเร็ว ตัวอย่างเช่น กลูตาเมต (glutamate), ไกลซีน (glycine), GABA เป็นต้น

Catecholamines

ตัวอย่างเช่น DA, 5-HT, NE เป็นต้น

Neuropeptides

เป็นสารสื่อประสาทที่มีคุณสมบัติ slow communication ตัวอย่างเช่น substance P เป็นต้น

การส่งสารสื่อประสาท

เมื่อมีการส่งกระแสประสาท สารสื่อประสาทจะถูกนำเข้าสู่เซลล์ประสาทโดยผ่านทางช่องรับสารสื่อประสาทที่อยู่บนเยื่อหุ้มเซลล์ของปลายประสาทเดนไดรท์ หรือที่เรียกว่าประตูไอออน (ion channels) ซึ่งประตูไอออนนี้ก็จะมีหลายชนิดแตกต่างกันไปและมีกลไกในการเปิดรับสารสื่อประสาทที่แตกต่างกันด้วย โดยที่ประตูไอออนแต่ละชนิดก็จะจับกับสารสื่อประสาทอย่างจำเพาะเจาะจง เมื่อสารสื่อประสาทเหล่านี้เข้ามาสู่ภายในเซลล์แล้ว ก็จะถูกบรรจุในถุงที่เรียกว่าเวสสิเคิล (vesicle) ซึ่งเวสสิเคิลก็จะเคลื่อนที่ไปยังเซลล์ประสาทเพื่อส่งสารสื่อประสาทนี้ไปยังเซลล์ประสาทอื่นๆต่อไปตามกลไกของมัน

กลไกในการกำจัดสารสื่อประสาท

เมื่อมีการหลั่งสารสื่อประสาทออกมา หลังจากใช้งานเสร็จเรียบร้อยก็จะมีกลไกในการกำจัดสารสื่อประสาทที่เหลือได้หลายรูปแบบดังนี้

นำกลับไปใช้ใหม่ (Reuptake) คือ การนำสารสื่อประสาทไปบรรจุไว้ในเวสสิเคิลเหมือนเดิม เพื่อทำหน้าที่ในการสื่อสัญญาณประสาทต่อไป
ทำลายทิ้งโดยเอนไซม์ (Enzymatic degradation) คือ การกำจัดสารสื่อประสาทโดยใช้เอนไซม์เป็นตัวช่วย ทำให้สารสื่อประสาทนั้นมีโครงสร้างที่เสียไป และไม่สามารถใช้งานได้อีก
การแพร่ออกไป (Diffusion) คือ การแพร่สารสื่อประสาทไปยังบริเวณอื่นๆ

ดูเพิ่ม

@@ บรรทัด 32: / บรรทัด 32: @@
 [[หมวดหมู่:ประสาทวิทยาศาสตร์]]
 [[หมวดหมู่:สารสื่อประสาท| ]]
-[[ar:ناقل عصبي]]
-[[be:Нейрамедыятар]]
-[[be-x-old:Нэўрамэдыятар]]
-[[bg:Невротрансмитер]]
-[[bn:নিউরোট্রান্সমিটার]]
-[[ca:Neurotransmissor]]
-[[cs:Neurotransmiter]]
-[[da:Neurotransmitter]]
-[[de:Neurotransmitter]]
-[[el:Νευροδιαβιβαστής]]
-[[en:Neurotransmitter]]
-[[eo:Neŭrotransmisiilo]]
-[[es:Neurotransmisor]]
-[[et:Neurotransmitter]]
-[[eu:Neurotransmisore]]
-[[fa:پیامرسان عصبی]]
-[[fi:Aivojen välittäjäaine]]
-[[fr:Neurotransmetteur]]
-[[gl:Neurotransmisor]]
-[[he:מוליך עצבי]]
-[[hr:Neurotransmiter]]
-[[ht:Newotransmetè]]
-[[hu:Ingerületátvivő anyagok]]
-[[id:Neurotransmiter]]
-[[is:Taugaboðefni]]
-[[it:Neurotrasmettitore]]
-[[ja:神経伝達物質]]
-[[ko:신경전달물질]]
-[[la:Neurotransmissor]]
-[[lt:Mediatorius (biochemija)]]
-[[lv:Neiromediatori]]
-[[ml:നാഡീയപ്രേഷകം]]
-[[nl:Neurotransmitter]]
-[[no:Nevrotransmitter]]
-[[oc:Neurotransmetor]]
-[[pl:Neuroprzekaźnik]]
-[[pt:Neurotransmissor]]
-[[ro:Neurotransmițător]]
-[[ru:Нейромедиатор]]
-[[sh:Neurotransmiteri]]
-[[simple:Neurotransmitter]]
-[[sk:Neurotransmiter]]
-[[sl:Živčni prenašalec]]
-[[sr:Неуротрансмитер]]
-[[sv:Signalsubstans]]
-[[tl:Neurotransmitter]]
-[[tr:Nörotransmitter]]
-[[uk:Нейромедіатори]]
-[[ur:عصبی ناقل]]
-[[vi:Chất dẫn truyền thần kinh]]
-[[zh:神经递质]]