อัมพาต

อัมพาต (อังกฤษ: paralysis) คือ อาการที่อวัยวะบางส่วนเช่นแขนขาเป็นต้นตายไปกระดิกไม่ได้ ตรงกันข้ามกับอัมพฤกษ์ที่อวัยวะร่างกายเพียงอ่อนแรง

สาเหตุ

• เส้นเลือดในสมองแตก มักเกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง หรือภาวะเครียดมาก สูบบุหรี่จัด ติดแอลกอฮอล์ นอนดึก โรคอ้วนที่เกิดจากการกิน
• เส้นเลือดตีบ เกิดจากการบริโภคอาหารที่มีไขมันมากจนสะสมในผนังเส้นเลือด และการที่เลือดมีความเข้มข้นสูง เนื่องจากสูบบุหรี่ ทำให้ปอดขาดออกซิเจน ร่างกายจึงเร่งผลิดเม็ดเลือดแดง ทำให้เลือดเข้มข้นจนหนืด เลือดจึงไม่สามารถแทรกไปเลี้ยงเนื้อสมองได้ เมื่อรวมทั้งสองสาเหตุจึงทำให้เกิดเส้นเลือดตีบ
• ความผิดปรกติในการแข็งตัวของเลือด ได้แก่ ลิ้นหัวใจรั่ว หัวใจเต้นผิดปกติทำให้เกิดลิ่มเลือด การดูดไขมันหน้าท้องทำให้ก้อนไขมันหลุดเข้าไปในกระแสเลือด ในกรณีนี้แกิดขึ้นทันทีและมักมีโรคประจำตัวเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว

อาการ

• เส้นเลือดในสมองแตก มักเกิดขึ้นอย่างปัจจุบันทันด่วน เช่น กำลังทำกิจกรรมใด ๆ อยู่แล้วล้มลงไปเพราะเส้นเลือดแตก คนที่โมโหจนกลายเป็นอัมพาตมีโอกาสเสียชีวิตสูง
• เส้นเลือดตีบ มักพบในกรณีที่นอนหลับแล้วตื่นขึ้นมาก็เดินไม่ได้ แขนขาอ่อนแรงไปข้างใดข้างหนึ่ง เช่น ถ้าเส้นเลือดตีบที่ขา จะปวดส่วนนิ้วมาก ถ้าตีบที่หัวใจ เส้นเลือดหัวใจจะตายทันที

การรักษา

รักษาตามสาเหตุ ถ้าเลือดในสมองมาก ต้องผ่าตัดเพื่อเอาเลือดที่ไปกดทันสมองออก มิฉะนั้น อาจเสียชีวิต แต่ถ้าตีบ จะต้องให้ยาขยายเล้นเลือดและสลายลิ่มเลือด ทำให้เลือดเหลวขึ้น เพื่อให้เลือดได้แทรกไปเลี้ยงสมองส่วนที่ขาดเลือดได้

หลักการและปัจจัยในการรักษา

1. เวลาที่ได้รับการรักษา ยิ่งเร็วยิ่งดี ถ้าสมองขาดเลือดไปเลี้ยง ยิ่งปล่อยไว้นาน เนื้อสมองจะตายแบบไม่ฟื้น หากได้รับการแก้ไขได้เร็ว จะทำให้ฟื้นตัวได้เกือบปรกติ
2. สาเหตุรุนแรงมากหรือน้อย สมองส่วนที่เหลือสามารถเจริญมาทดแทนสมองส่วนที่เสียไป และเซลล์สมองเกิดใหม่ได้
3. วิธีการรักษาโดยใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมและยาที่มีประสิทธิภาพ ถ้าทำให้ลิ่มเลือดหรือสิ่งที่อุดตันหายไปยิ่งเร็วยิ่งดี
4. ผู้ป่วยและครอบครัวต้องร่วมมือและดูแลกันอย่างจริงใจ

อ้างอิง

• นิตยสารชีวจิต ฉบับวันที่ 1 ตุลาคม 2551