ผลต่างระหว่างรุ่นของ "กลุ่มภาษาทิเบต"
ล r2.7.3) (โรบอต เพิ่ม: ku:Zimanên tîbetî |
Nullzerobot (คุย | ส่วนร่วม) ล เก็บกวาด |
||
บรรทัด 1: | บรรทัด 1: | ||
{{ต้องการอ้างอิง}} |
{{ต้องการอ้างอิง}} |
||
'''กลุ่มภาษาทิเบต''' (Tibetan languages) เป็นกลุ่มย่อยของภาษาที่ไม่สามารถเข้าใจกันได้ ของ[[ตระกูลภาษาย่อยทิเบต-พม่า]] ที่พูดโดย[[ชาวทิเบต]]ที่อยู่ในบริเวณ[[เอเชียกลาง]]ติดต่อกับ[[เอเชียใต้]] ได้แก่ [[ที่ราบสูงทิเบต]] ภาคเหนือของ[[อินเดีย]]ใน[[บัลติสถาน]] [[ลาดัก]] [[เนปาล]] [[สิกขิม]] และ[[ภูฏาน]] ส่วนใหญ่ใช้ในการเขียนงานทางศาสนาโดยเฉพาะ[[ศาสนาพุทธ]] |
'''กลุ่มภาษาทิเบต''' (Tibetan languages) เป็นกลุ่มย่อยของภาษาที่ไม่สามารถเข้าใจกันได้ ของ[[ตระกูลภาษาย่อยทิเบต-พม่า]] ที่พูดโดย[[ชาวทิเบต]]ที่อยู่ในบริเวณ[[เอเชียกลาง]]ติดต่อกับ[[เอเชียใต้]] ได้แก่ [[ที่ราบสูงทิเบต]] ภาคเหนือของ[[อินเดีย]]ใน[[บัลติสถาน]] [[ลาดัก]] [[เนปาล]] [[สิกขิม]] และ[[ภูฏาน]] ส่วนใหญ่ใช้ในการเขียนงานทางศาสนาโดยเฉพาะ[[ศาสนาพุทธ]] |
||
ด้วยเหตุผลทางการเมือง สำเนียงของ[[ภาษาทิเบตกลาง]] (รวมทั้งลาซา) คาม และอัมโดในจีน ถือเป็นภาษาทิเบตเพียงภาษาเดียว ในขณะที่[[ภาษาซองคา]] [[ภาษาสิกขิม]] [[ภาษาเศรปา]]และ[[ภาษาลาดัก]] ถือเป็นภาษาเอกเทศต่างหาก แม้ว่าผู้พูดภาษาดังกล่าวจะถือตนว่าเป็นชาวทิเบตด้วย ในทางภาษาศาสตร์ ภาษาซองคาและภาษาเศรปามีความใกล้เคียงกับภาษาทิเบตสำเนียงลาซามากกว่าสำเนียงคามและอัมโด |
ด้วยเหตุผลทางการเมือง สำเนียงของ[[ภาษาทิเบตกลาง]] (รวมทั้งลาซา) คาม และอัมโดในจีน ถือเป็นภาษาทิเบตเพียงภาษาเดียว ในขณะที่[[ภาษาซองคา]] [[ภาษาสิกขิม]] [[ภาษาเศรปา]]และ[[ภาษาลาดัก]] ถือเป็นภาษาเอกเทศต่างหาก แม้ว่าผู้พูดภาษาดังกล่าวจะถือตนว่าเป็นชาวทิเบตด้วย ในทางภาษาศาสตร์ ภาษาซองคาและภาษาเศรปามีความใกล้เคียงกับภาษาทิเบตสำเนียงลาซามากกว่าสำเนียงคามและอัมโด |
||
บรรทัด 9: | บรรทัด 9: | ||
== การจัดจำแนก == |
== การจัดจำแนก == |
||
การแบ่งตามวิธีของ Bradley ภาษาในกลุ่มนี้ ได้แก่ |
การแบ่งตามวิธีของ Bradley ภาษาในกลุ่มนี้ ได้แก่ |
||
* ภาษาลาดัก หรือภาษาทิเบตตะวันตกโบราณ รวมทั้งภาษาบัลติและ[[ภาษาปูริก]] ไม่มีวรรณยุกต์ |
* ภาษาลาดัก หรือภาษาทิเบตตะวันตกโบราณ รวมทั้งภาษาบัลติและ[[ภาษาปูริก]] ไม่มีวรรณยุกต์ |
||
* กลุ่มภาษาทิเบตกลาง มีวรรณยุกตื |
* กลุ่มภาษาทิเบตกลาง มีวรรณยุกตื |
||
* ภาษาทิเบตตะวันตกสมัยใหม่ พบในลาดักและบริเวณใกล้เคียง |
* ภาษาทิเบตตะวันตกสมัยใหม่ พบในลาดักและบริเวณใกล้เคียง |
||
* ภาษาดบุส-อู พบใน งารี อู-จั้ง และแนวชายแดนทางด้านเหนือของเนปาล |
* ภาษาดบุส-อู พบใน งารี อู-จั้ง และแนวชายแดนทางด้านเหนือของเนปาล |
||
* ภาษาทิเบตเหนือ พบทางใต้ของ[[มณฑลชิงไห่]] |
* ภาษาทิเบตเหนือ พบทางใต้ของ[[มณฑลชิงไห่]] |
||
* ภาษาทิเบตใต้ ได้แก่ภาษาสิกขิม ภาษาซองคา ภาษาเศรปา |
* ภาษาทิเบตใต้ ได้แก่ภาษาสิกขิม ภาษาซองคา ภาษาเศรปา |
||
* ภาษาคาม มีวรรณยุกต์ ใช้พูดในมณฑลชิงไห่ คามโด เสฉวนและยูนนาน |
* ภาษาคาม มีวรรณยุกต์ ใช้พูดในมณฑลชิงไห่ คามโด เสฉวนและยูนนาน |
||
* ภาษาอัมโด ไม่มีวรรณยุกต์ ใช้พูดในชิงไห่ กันซู และเสฉวน |
* ภาษาอัมโด ไม่มีวรรณยุกต์ ใช้พูดในชิงไห่ กันซู และเสฉวน |
||
การจัดจำแนกมีความผันแปรมาก บางครั้งรวมสำเนียงคามและอัมโดเข้าด้วยกันเป็นสำเนียงทิเบตตะวันออก (ต่างจากภาษาโบดิชตะวันออก) ภาษาทิเบตที่ใช้ในจีนจัดเป็นภาษาทิเบตมาตรฐาน |
การจัดจำแนกมีความผันแปรมาก บางครั้งรวมสำเนียงคามและอัมโดเข้าด้วยกันเป็นสำเนียงทิเบตตะวันออก (ต่างจากภาษาโบดิชตะวันออก) ภาษาทิเบตที่ใช้ในจีนจัดเป็นภาษาทิเบตมาตรฐาน |
||
== ระบบการเขียน == |
== ระบบการเขียน == |
||
กลุ่มภาษาทิเบตส่วนใหญ่เขียนด้วย[[อักษรทิเบต]] แต่ชาวลาดักและชาวบัลติบางส่วนเขียนภาษาของตนด้วย[[อักษรอาหรับ]]แบบที่ใช้กับ[[ภาษาอูรดู]] ในบัลติสถาน [[ประเทศปากีสถาน]] ชาวบัลติเลิกใช้อักษรทิเบตมากว่าร้อยปีซึ่งเป็นอิทธิพลจาก[[ศาสนาอิสลาม |
กลุ่มภาษาทิเบตส่วนใหญ่เขียนด้วย[[อักษรทิเบต]] แต่ชาวลาดักและชาวบัลติบางส่วนเขียนภาษาของตนด้วย[[อักษรอาหรับ]]แบบที่ใช้กับ[[ภาษาอูรดู]] ในบัลติสถาน [[ประเทศปากีสถาน]] ชาวบัลติเลิกใช้อักษรทิเบตมากว่าร้อยปีซึ่งเป็นอิทธิพลจาก[[ศาสนาอิสลาม]] อย่างไรก็ตาม ชาวบัลติเริ่มตระหนักถึงอิทธิพลจากวัฒนธรรมภายนอกโดยเฉพาะจาก[[ชาวปัญจาบ]] จึงพยายามฟื้นฟูอักษรทิเบตขึ้นมาใช้ควบคู่กับอักษรอาหรับ |
||
== แหล่งข้อมูลอื่น== |
== แหล่งข้อมูลอื่น == |
||
*[http://www.isw2.unibe.ch/tibet/ The Tibetan Dialects Project] |
*[http://www.isw2.unibe.ch/tibet/ The Tibetan Dialects Project] |
||
*[http://www.thdl.org/xml/show.php?xml=/collections/langling/languages/index.xml&l=9 Languages on the Tibetan Plateau and the Himalayas] — Nicolas Tournadre |
*[http://www.thdl.org/xml/show.php?xml=/collections/langling/languages/index.xml&l=9 Languages on the Tibetan Plateau and the Himalayas] — Nicolas Tournadre |
||
*[http://www.people.cornell.edu/pages/hd34/TibHis.pdf The Reconstruction of Pre-Initials of Proto-Tibetan] by Hongyuan Dong |
*[http://www.people.cornell.edu/pages/hd34/TibHis.pdf The Reconstruction of Pre-Initials of Proto-Tibetan] by Hongyuan Dong |
||
*[http://chris.fynn.googlepages.com/jomolhari Tibetan fonts] |
*[http://chris.fynn.googlepages.com/jomolhari Tibetan fonts] |
||
*[http://en.wikibooks.org/wiki/Research_on_Tibetan_Languages:_A_Bibliography A Bibliography of Tibetan Linguistics] |
*[http://en.wikibooks.org/wiki/Research_on_Tibetan_Languages:_A_Bibliography A Bibliography of Tibetan Linguistics] |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 01:29, 30 มกราคม 2556
บทความนี้ไม่มีการอ้างอิงจากแหล่งที่มาใด |
กลุ่มภาษาทิเบต (Tibetan languages) เป็นกลุ่มย่อยของภาษาที่ไม่สามารถเข้าใจกันได้ ของตระกูลภาษาย่อยทิเบต-พม่า ที่พูดโดยชาวทิเบตที่อยู่ในบริเวณเอเชียกลางติดต่อกับเอเชียใต้ ได้แก่ ที่ราบสูงทิเบต ภาคเหนือของอินเดียในบัลติสถาน ลาดัก เนปาล สิกขิม และภูฏาน ส่วนใหญ่ใช้ในการเขียนงานทางศาสนาโดยเฉพาะศาสนาพุทธ
ด้วยเหตุผลทางการเมือง สำเนียงของภาษาทิเบตกลาง (รวมทั้งลาซา) คาม และอัมโดในจีน ถือเป็นภาษาทิเบตเพียงภาษาเดียว ในขณะที่ภาษาซองคา ภาษาสิกขิม ภาษาเศรปาและภาษาลาดัก ถือเป็นภาษาเอกเทศต่างหาก แม้ว่าผู้พูดภาษาดังกล่าวจะถือตนว่าเป็นชาวทิเบตด้วย ในทางภาษาศาสตร์ ภาษาซองคาและภาษาเศรปามีความใกล้เคียงกับภาษาทิเบตสำเนียงลาซามากกว่าสำเนียงคามและอัมโด
มีผู้พูดกลุ่มภาษาทิเบตทั้งหมดราว 6 ล้านคน ภาษาทิเบตสำเนียงลาซามีผู้พูดประมาณ 150,000 คนที่เป็นผู้ลี้ภัยในอินเดียและประเทศอื่นๆ ภาษาทิเบตใช้พูดโดยชนกลุ่มน้อยในทิเบตที่อยู่ใกล้เคียงกับชาวทิเบตมากว่าศตวรรษ แต่ไม่สามารถรักษาภาษาและวัฒนธรรมของตนไว้ได้ ชาวเกวียงในคามนั้น รัฐบาลจีจัดให้เป็นชาวทิเบต แต่ภาษาเกวียงอิกไม่ใช่กลุ่มภาษาทิเบต แม้จะอยู่ในตระกูลภาษาย่อยทิเบต-พม่า
ภาษาทิเบตคลาสสิกไม่ใช่ภาษาที่มีวรรรยุกต์ แต่บางสำเนียง เช่น ทิเบตกลางและคาม ได้พัฒนาเสียงวรรณยุกต์ขึ้น ส่วนสำเนียงอัมโดและลาดัก และภาษาบัลติไม่มีวรรณยุกต์ ลักษณะของภาษาทิเบตในปัจจุบันเป็นแบบรูปคำติดต่อแม้ว่าจะไม่พบลักษณะนี้ในภาษาทิเบตคลาสสิก
การจัดจำแนก
การแบ่งตามวิธีของ Bradley ภาษาในกลุ่มนี้ ได้แก่
- ภาษาลาดัก หรือภาษาทิเบตตะวันตกโบราณ รวมทั้งภาษาบัลติและภาษาปูริก ไม่มีวรรณยุกต์
- กลุ่มภาษาทิเบตกลาง มีวรรณยุกตื
- ภาษาทิเบตตะวันตกสมัยใหม่ พบในลาดักและบริเวณใกล้เคียง
- ภาษาดบุส-อู พบใน งารี อู-จั้ง และแนวชายแดนทางด้านเหนือของเนปาล
- ภาษาทิเบตเหนือ พบทางใต้ของมณฑลชิงไห่
- ภาษาทิเบตใต้ ได้แก่ภาษาสิกขิม ภาษาซองคา ภาษาเศรปา
- ภาษาคาม มีวรรณยุกต์ ใช้พูดในมณฑลชิงไห่ คามโด เสฉวนและยูนนาน
- ภาษาอัมโด ไม่มีวรรณยุกต์ ใช้พูดในชิงไห่ กันซู และเสฉวน
การจัดจำแนกมีความผันแปรมาก บางครั้งรวมสำเนียงคามและอัมโดเข้าด้วยกันเป็นสำเนียงทิเบตตะวันออก (ต่างจากภาษาโบดิชตะวันออก) ภาษาทิเบตที่ใช้ในจีนจัดเป็นภาษาทิเบตมาตรฐาน
ระบบการเขียน
กลุ่มภาษาทิเบตส่วนใหญ่เขียนด้วยอักษรทิเบต แต่ชาวลาดักและชาวบัลติบางส่วนเขียนภาษาของตนด้วยอักษรอาหรับแบบที่ใช้กับภาษาอูรดู ในบัลติสถาน ประเทศปากีสถาน ชาวบัลติเลิกใช้อักษรทิเบตมากว่าร้อยปีซึ่งเป็นอิทธิพลจากศาสนาอิสลาม อย่างไรก็ตาม ชาวบัลติเริ่มตระหนักถึงอิทธิพลจากวัฒนธรรมภายนอกโดยเฉพาะจากชาวปัญจาบ จึงพยายามฟื้นฟูอักษรทิเบตขึ้นมาใช้ควบคู่กับอักษรอาหรับ