เปรียญธรรม 3 ประโยค

ไฟล์:พัดยศเปรียญธรรม ๓ ประโยค.jpg

พัดยศเปรียญธรรม ๓ ประโยค

เปรียญธรรม ๓ ประโยค (ชื่อย่อ ป.ธ.๓) เป็นระดับชั้นการศึกษาแผนกบาลีของคณะสงฆ์ไทย เรียกพระภิกษุผู้สอบไล่ได้ในชั้นนี้ว่า "พระมหา" และสามเณรว่า "สามเณรเปรียญ" กระทรวงศึกษาธิการเทียบวุฒิผู้สอบได้ในชั้นนี้ให้เทียบเท่ามัธยมศึกษาตอนต้น คณะสงฆ์เคยมีการขอให้ปรับวุฒิผู้สอบไล่ได้ชั้นนี้ให้เทียบเท่าระดับปริญญาตรี แต่ไม่ได้รับการตอบรับจากผู้เกี่ยวข้อง แต่เปรียญธรรม ๓ ประโยค ก็ยังเป็นที่นับถือกันโดยพฤตินัยในวงการคณะสงฆ์ไทยว่าผู้สอบได้ในชั้นนี้เป็น "ปริญญาตรี" ของฝ่ายคณะสงฆ์ หรือเปรียบได้กับคฤหัสถ์ผู้สอบไล่ได้ปริญญาบัณฑิตของฝ่ายฆราวาส โดยผู้สอบได้ในชั้นนี้จะได้รับพระมหากรุณาธิคุณ จากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ โปรดฯ ทรงตั้งให้เป็นเปรียญ ได้รับพระราชทานประกาศนียบัตร พัดเปรียญธรรม ๓ ประโยค

การศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกบาลีในชั้น "เปรียญธรรม ๓ ประโยค" นั้น แบ่ง รายวิชาที่สำนักงานแม่กองบาลีสนามหลวงกำหนดให้พระภิกษุสามเณรสอบไล่เพื่อผ่านในชั้นนี้ได้เป็น ๔ วิชา คือ วิชาไวยากรณ์, วิชาแปลมคธเป็นไทย, วิชาสัมพันธ์ไทย และวิชาบุรพภาค

หลักสูตรการศึกษาพระปริยัติธรรมบาลีในชั้นเปรียญธรรม ๓ ประโยค

ในชั้นนี้ แม่กองบาลีสนามหลวง กำหนดวิชาในการศึกษาไว้ ๔ วิชา คือ

วิชาบาลีไวยากรณ์

ใช้หนังสือบาลีไวยากรณ์ ๔ เล่ม ในชั้นประโยค ๑ - ๒

การสอบไล่ประเภทสอบถามความจำและความเข้าใจประกอบกัน ๗ ข้อ

วิชาแปลมคธเป็นไทย

วิชาแปลมคธเป็นไทย คือ วิชาแปลภาษาบาลีเป็นภาษาไทย โดยในชั้นนี้กำหนดเป็น แปลโดยพยัญชนะและอรรถ ให้ฝึกการแปลภาษาบาลีจากหนังสือ อรรถกถาธรรมบท (ธมฺมปทฏกถา)

การศึกษาวิชาแปลมคธเป็นไทย

ปกหนังสืออันเป็นที่คุ้นตาของนักเรียนบาลี "ธมฺมปทฏกถา สตฺตโม ภาโค" หนึ่งในหลักสูตรวิชาแปลมคธเป็นไทยในชั้นประโยค ป.ธ. ๓ และ วิชาแต่งไทยเป็นมคธในชั้น เปรียญธรรม ๖ ประโยค

ใช้หนังสืออรรถกถาธรรมบท ๔ เล่ม คือ

• ธมฺมปทฏฺกถา (ปญฺจโม ภาโค - ภาคห้า)
• ธมฺมปทฏฺกถา (ฉฏฺโ ภาโค - ภาคหก)
• ธมฺมปทฏฺกถา (สตฺตโม ภาโค - ภาคเจ็ด)
• ธมฺมปทฏฺกถา (อฏฺโม ภาโค - ภาคแปด)

การสอบไล่วิชาแปลมคธเป็นไทย

แบ่งข้อสอบในวิชานี้ออกเป็น ๒ ชั้นคือ

• แปลโดยพยัญชนะ

• แปลโดยอรรถะ

การตรวจข้อสอบ กำหนดจากเกณฑ์การทำข้อสอบผิด หากผิดมากกว่า ๑๘ คะแนนขึ้นไป ถือว่าตกในวิชานี้

• ผิดศัพท์ แปลผิดคำศัพท์ ปรับผิด ๒ คะแนน
• ผิดสัมพันธ์ ปรับผิด ๓ คะแนน
• ผิดประโยค แปลเรียงรูปประโยคผิด ประธานและกรรมไม่สอดคล้องกัน ปรับผิด ๖ คะแนน (หากผิด ๒ ประโยค ถือว่าตก)

วิชาสัมพันธ์ไทย

ประกาศนียบัตรตั้งเปรียญธรรม ๓ ประโยค ปี พ.ศ. ๒๔๕๓

การศึกษาวิชาสัมพันธ์ไทย

ใช้หนังสือธัมมปทัฏกถา ๔ เล่ม เหมือนวิชาแปลมคธเป็นไทย

การสอบไล่วิชาสัมพันธ์ไทย

วิชาสัมพันธ์ไทยมีข้อสอบข้อเดียว ให้ผู้สอบเชื่อมโยงความสัมพันธ์ของแต่ละศัพท์ในประโยค

การตรวจข้อสอบ ใช้เกณฑ์เดียวกับการสอบวิชาแปลมคธเป็นไทย

วิชาบุรพภาค

ไม่มีหนังสือใช้เป็นหลักสูตรที่แน่นอน ส่วนมากจะเป็นข้อเขียนภาษาไทย ให้เรียงรูปแบบการเขียนจดหมายราชการ หรือประกาศ และให้สะกดศัพท์ภาษาไทยให้ถูกต้อง

หลักเกณฑ์ของผู้มีสิทธิ์สอบไล่ในชั้นเปรียญธรรม ๓ ประโยค

พระภิกษุสามเณรที่มีสิทธิ์สอบไล่ในชั้นเปรียญธรรม ๓ ประโยคนี้ ต้องสอบไล่ได้ ประโยค ๑-๒ และต้องสอบไล่ได้ นักธรรมตรี ก่อนจึงจะมีสิทธิ์สอบไล่ในชั้นนี้ได้

ผู้สอบไล่ได้เปรียญธรรม ๓ ประโยค

ไฟล์:ตั้งเปรียญ3.jpg

ในปัจจุบัน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จะทรงพระกรุณาโปรดฯ ให้สมเด็จพระสังฆราช และเจ้าคณะใหญ่หนต่าง ๆ เป็นผู้แทนพระองค์ ในการประกอบพิธีทรงตั้งเปรียญธรรมพระภิกษุและสามเณรผู้สอบได้เปรียญธรรม ๓ ประโยคแทน

พระภิกษุสามเณรผู้สอบไล่ได้ในชั้นนี้จะได้รับประกาศนียบัตร พระราชทานพัดยศเปรียญธรรม ทรงตั้งเป็น "เปรียญ" เมื่อผ่านการทรงตั้งแล้วถ้าเป็นพระภิกษุจะมีสิทธิ์ใช้คำนำหน้าชื่อว่า "พระมหา" ถ้าเป็นสามเณร สามารถใช้คำต่อท้ายนามสกุลว่า "เปรียญ."

การตั้งเปรียญเป็นสมณศักดิ์เกี่ยวกับความรู้ สมณศักดิ์ประเภทนี้ทรงตั้งถวายเฉพาะพระภิกษุสามเณรที่สอบได้เปรียญธรรมตั้งแต่ ๓-๙ ประโยค เรียกว่า ‘ทรงตั้งเปรียญ’ แต่ละประโยคมีเลขพัดยศกำกับ พระภิกษุสามเณรผู้สอบได้เปรียญธรรม ๓ ประโยคขึ้นไปจะทรงพระกรุณาโปรดฯ ให้สมเด็จพระสังฆราชทรงตั้ง โดยประทานประกาศนียบัตร พัดยศ ชื่อว่า ทรงตั้งแล้ว ส่วนผู้สอบได้ประโยค ป.ธ. ๖ ถึงประโยค ป.ธ. ๙ จะเสด็จพระราชดำเนินไปพระราชทานประกาศนียบัตรพัดยศ และไตรจีวรด้วยพระองค์เอง ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม

ลักษณะพัดยศเปรียญธรรม ๓ ประโยค เป็นพัดหน้านางประโยค ป.ธ.๓ -ป.ธ.๕ พื้นสักหลาดสีแดง ปักดิ้นเลื่อมมีเลขประโยค อยู่ตรงกลาง

ดูเพิ่ม

• การสอบสนามหลวง
• สำนักงานแม่กองบาลีสนามหลวง

แหล่งข้อมูลอื่น

• ข้อมูลบาลีประโยค ๑-๒ ถึง ๙ .จากบาลีดอตเน็ต