ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ไนตรัสออกไซด์"

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Octahedron80 (คุย | ส่วนร่วม)
ย้อนการแก้ไขที่ 3954037 สร้างโดย 171.4.117.168 (พูดคุย)
Poonyo (คุย | ส่วนร่วม)
บรรทัด 1: บรรทัด 1:
{{รอการตรวจสอบ}}
{{ลิงก์ไปภาษาอื่น}}
{{ลิงก์ไปภาษาอื่น}}
{{chembox new
{{chembox new
บรรทัด 109: บรรทัด 108:
| OtherCpds = [[Nitric oxide]], [[nitrogen dioxide]], [[dinitrogen trioxide]], [[dinitrogen tetroxide]], [[dinitrogen pentoxide]], [[nitric acid]], [[nitrous acid]]}}
| OtherCpds = [[Nitric oxide]], [[nitrogen dioxide]], [[dinitrogen trioxide]], [[dinitrogen tetroxide]], [[dinitrogen pentoxide]], [[nitric acid]], [[nitrous acid]]}}
}}
}}
[[ไฟล์:Major greenhouse gas trends.png|thumb|200px|แนวโน้มในการเป็นแก๊สเรือนกระจก]]
'''ไนตรัสออกไซด์''' (Nitrous oxide) หรือที่รู้จักกันโดยทั่วไปในชื่อ[[แก๊สหัวเราะ]] ([[:en:laughing gas|laughing gas]]) คือ[[สารประกอบ]]ทาง[[เคมี]]ที่มี[[สูตรทางเคมี]]ว่า [[Nitrogen|N]]<sub>2</sub>[[Oxygen|O]] ที่อุณหภูมิห้อง ไนตรัสออกไซด์จะไม่มีสี และเป็น[[แก๊สไม่ติดไฟ]] ไนตรัสออกไซด์มีกลิ่นหอมและมีรสหวานเล็กน้อย มีการนำไนตรัสออกไซด์ไปใช้ใน[[การผ่าตัด]]และทาง[[ทันตกรรม]]เพื่อให้เกิดอาการ[[ชา]]และเพื่อ[[การระงับความปวด]] โดยทั่วไปรู้จักกันในชื่อ “แก๊สหัวเราะ”” เนื่องจากเมื่อ[[สูดดม]]แล้วจะให้ความรู้สึกเคลิ้มสุขหรือครึ้มใจ เป็นคุณสมบัติที่ทำให้มีการใช้ในเชิง[[นันทนาการ]]โดยการใช้เป็น[[ยาดม]] และยังมีการนำไปใช้ใน[[การแข่งรถยนต์]]โดยให้เป็น[[ตัวเติมออกซิเจน]]เพื่อเพิ่มกำลังให้[[เครื่องยนต์]]อีกด้วย
[[ไฟล์:N2O Medical Tanks.jpg|thumb|100px|right|Medical grade nitrous oxide tanks used in dentistry]]
'''ไนตรัสออกไซด์''' หรือ '''แก๊สหัวเราะ''' ({{lang-en|Nitrous oxide}} หรือ [[:en:laughing gas|laughing gas]]) คือ[[สารประกอบ]]ทาง[[เคมี]]ที่มี[[สูตรทางเคมี]]ว่า [[Nitrogen|N]]<sub>2</sub>[[Oxygen|O]] ที่อุณหภูมิห้อง ไนตรัสออกไซด์จะไม่มีสี และเป็น[[แก๊สไม่ติดไฟ]] ไนตรัสออกไซด์มีกลิ่นหอมและมีรสหวานเล็กน้อย มีการนำไนตรัสออกไซด์ไปใช้ใน[[การผ่าตัด]]และทาง[[ทันตกรรม]]เพื่อให้เกิดอาการ[[ชา]]และเพื่อ[[การระงับความปวด]] โดยทั่วไปรู้จักกันในชื่อ “แก๊สหัวเราะ”” เนื่องจากเมื่อ[[สูดดม]]แล้วจะให้ความรู้สึกเคลิ้มสุขหรือครึ้มใจ เป็นคุณสมบัติที่ทำให้มีการใช้ในเชิง[[นันทนาการ]]โดยการใช้เป็น[[ยาดม]] และยังมีการนำไปใช้ใน[[การแข่งรถยนต์]]โดยให้เป็น[[ตัวเติมออกซิเจน]]เพื่อเพิ่มกำลังให้[[เครื่องยนต์]]อีกด้วย


== การเกิด ==
== การเกิด ==
[[ไฟล์:Major greenhouse gas trends.png|thumb|left|200px|แนวโน้มในการเป็นแก๊สเรือนกระจก.]]
ไนตรัสออกไซด์ต่างกับไนโตรเจนออกไซด์ตรงที่มันเป็นแก๊สเรือนกระจกที่สำคัญ ถึงแม้มันจะมีการแผ่รังสีความร้อนน้อยกว่า CO<sub>2</sub> ก็ตาม แต่ แก๊ส ไนตรัสออกไซด์ปริมาณ 1 หน่วยน้ำหนักกลับ มีผลกระทบต่อภาวะโลกร้อน มากกว่าแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ (CO<sub>2</sub>) ปริมาณเท่ากันถึง 298 เท่า ในระยะเวลา 100 ปี<ref>{{cite web
ไนตรัสออกไซด์ต่างกับไนโตรเจนออกไซด์ตรงที่มันเป็นแก๊สเรือนกระจกที่สำคัญ ถึงแม้มันจะมีการแผ่รังสีความร้อนน้อยกว่า CO<sub>2</sub> ก็ตาม แต่ แก๊ส ไนตรัสออกไซด์ปริมาณ 1 หน่วยน้ำหนักกลับ มีผลกระทบต่อภาวะโลกร้อน มากกว่าแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ (CO<sub>2</sub>) ปริมาณเท่ากันถึง 298 เท่า ในระยะเวลา 100 ปี<ref>{{cite web
| url = http://www.grida.no/climate/ipcc_tar/wg1/248.htm
| url = http://www.grida.no/climate/ipcc_tar/wg1/248.htm
บรรทัด 156: บรรทัด 156:


:NH<sub>4</sub>NO<sub>3</sub> (s) → 2 H<sub>2</sub>O (g) + N<sub>2</sub>O (g)
:NH<sub>4</sub>NO<sub>3</sub> (s) → 2 H<sub>2</sub>O (g) + N<sub>2</sub>O (g)



== การใช้ ==
{{โครงส่วน}}

=== ผลจากการสูดดม ===


==== การแพทย์ ====

==== การใช้ทางนันทนาการ ====

[[ไฟล์:Nitrous oxide - 10 x 8g.jpg|thumb|200px|8g canister of nitrous oxide]]

=== แก๊สพ่น ===
[[ไฟล์:Nitrous oxide - 10 x 8g.jpg|thumb|200px|8g canister of nitrous oxide]]

=== เครื่องยนต์จรวด ===


=== เครื่องยนต์สันดาปภายใน ===

== เภสัชวิทยาประสาท ==
{{โครงส่วน}}

[[ไฟล์:N2O Medical Tanks.jpg|thumb|100px|right|Medical grade nitrous oxide tanks used in dentistry]]


== ความปลอดภัย ==
== ความปลอดภัย ==
{{โครงส่วน}}
ความเสี่ยงหลักในด้านความปลอดภัยของไนตรัสออกไซด์มาจากความจริงที่ว่ามันถูกอัดด้วยความดันอยู่ในรูปก๊าซเหลว ความเสี่ยงจากการขาดอากาศหายใจ และทำให้หมดสติ การได้รับสัมผัสก๊าซไนตรัสออกไซด์จะทำให้สติสัมปชัญญะ ความสามารถในการรับรู้รับฟัง และความคล่องแคล่วของร่างกายลดลงชั่วขณะ
ความเสี่ยงหลักในด้านความปลอดภัยของไนตรัสออกไซด์มาจากความจริงที่ว่ามันถูกอัดด้วยความดันอยู่ในรูปก๊าซเหลว ความเสี่ยงจากการขาดอากาศหายใจ และทำให้หมดสติ การได้รับสัมผัสก๊าซไนตรัสออกไซด์จะทำให้สติสัมปชัญญะ ความสามารถในการรับรู้รับฟัง และความคล่องแคล่วของร่างกายลดลงชั่วขณะ
จากการศึกษาโดยการใช้สัตว์ทดลองหลายครั้งและจากผู้ปฏิบัติงานหลายคน ชี้ให้เห็นว่าการได้รับสัมผัสก๊าซไนตรัสออกไซด์ติดต่อกันเป็นประจำอาจส่งผลร้ายต่อระบบสืบพันธุ์ของหญิงตั้งครรภ์ได้
จากการศึกษาโดยการใช้สัตว์ทดลองหลายครั้งและจากผู้ปฏิบัติงานหลายคน ชี้ให้เห็นว่าการได้รับสัมผัสก๊าซไนตรัสออกไซด์ติดต่อกันเป็นประจำอาจส่งผลร้ายต่อระบบสืบพันธุ์ของหญิงตั้งครรภ์ได้
สถาบันอาชีวอนามัยและความปลอดภัยแห่งชาติให้คำแนะนำว่าการได้รับสัมผัสก๊าซไนตรัสออกไซด์ของผู้ปฏิบัติงานควรได้รับการควบคุมการจัดการในระหว่างการใช้ก๊าซเพื่อทำให้หมดสติโดยผู้ปฏิบัติงานทางการแพทย์ ทันตกรรม และสัตวแพทย์
สถาบันอาชีวอนามัยและความปลอดภัยแห่งชาติให้คำแนะนำว่าการได้รับสัมผัสก๊าซไนตรัสออกไซด์ของผู้ปฏิบัติงานควรได้รับการควบคุมการจัดการในระหว่างการใช้ก๊าซเพื่อทำให้หมดสติโดยผู้ปฏิบัติงานทางการแพทย์ ทันตกรรม และสัตวแพทย์

=== คุณสมบัติทางเคมี/กายภาพ ===

=== คุณสมบัติทางชีวภาพ ===

=== ความร้อน ===

== ด้านกฎหมาย ==
{{โครงส่วน}}


== ประวัติความเป็มา ==
{{โครงส่วน}}



== อ้างอิง ==
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง|2}}
{{reflist|2}}


== แหล่งข้อมูลอื่น ==
== แหล่งข้อมูลอื่น ==
บรรทัด 214: บรรทัด 172:
* [http://www.cdc.gov/niosh/topics/nitrousoxide/ National Institute for Occupational Safety and Health - Nitrous Oxide]
* [http://www.cdc.gov/niosh/topics/nitrousoxide/ National Institute for Occupational Safety and Health - Nitrous Oxide]


{{E number infobox 930-949}}
{{General anesthetics}}
{{เรียงลำดับ|นไนตรัสออกไซด์}}
{{เรียงลำดับ|นไนตรัสออกไซด์}}
{{โครงวิทยาศาสตร์}}

[[หมวดหมู่:ออกไซด์]]
[[หมวดหมู่:ออกไซด์]]
[[หมวดหมู่:สารประกอบไนโตรเจน]]
[[หมวดหมู่:สารประกอบไนโตรเจน]]

รุ่นแก้ไขเมื่อ 08:12, 7 กันยายน 2555

ไนตรัสออกไซด์
Nitrous oxide - space-filling model
Nitrous oxide's bond lengths
Nitrous oxide's canonical forms
เลขทะเบียน
ECHA InfoCard 100.030.017 แก้ไขสิ่งนี้ที่วิกิสนเทศ
เลขอี E942 (glazing agents, ...)
คุณสมบัติ
N2O
มวลโมเลกุล 44.0128 g/mol
ลักษณะทางกายภาพ colourless gas
ความหนาแน่น 1222.8 kg m-3 (liquid)
1.8 kg m-3 (gas STP)
จุดหลอมเหลว -90.86 °C (182.29 K)
จุดเดือด -88.48 °C (184.67 K)
โครงสร้าง
linear
0.166D
อุณหเคมี
+82.05
เภสัชวิทยา
Inhalation
เภสัชจลนศาสตร์:
0.004%
5 minutes
Respiratory
สถานะทางกฎหมาย
  • Anesthetic use allowed in the United States and Australia; Recreational use often illegal on a state-by-state basis
ความอันตราย
NFPA 704 (fire diamond)
สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa
แนวโน้มในการเป็นแก๊สเรือนกระจก
Medical grade nitrous oxide tanks used in dentistry

ไนตรัสออกไซด์ หรือ แก๊สหัวเราะ (อังกฤษ: Nitrous oxide หรือ laughing gas) คือสารประกอบทางเคมีที่มีสูตรทางเคมีว่า N2O ที่อุณหภูมิห้อง ไนตรัสออกไซด์จะไม่มีสี และเป็นแก๊สไม่ติดไฟ ไนตรัสออกไซด์มีกลิ่นหอมและมีรสหวานเล็กน้อย มีการนำไนตรัสออกไซด์ไปใช้ในการผ่าตัดและทางทันตกรรมเพื่อให้เกิดอาการชาและเพื่อการระงับความปวด โดยทั่วไปรู้จักกันในชื่อ “แก๊สหัวเราะ”” เนื่องจากเมื่อสูดดมแล้วจะให้ความรู้สึกเคลิ้มสุขหรือครึ้มใจ เป็นคุณสมบัติที่ทำให้มีการใช้ในเชิงนันทนาการโดยการใช้เป็นยาดม และยังมีการนำไปใช้ในการแข่งรถยนต์โดยให้เป็นตัวเติมออกซิเจนเพื่อเพิ่มกำลังให้เครื่องยนต์อีกด้วย

การเกิด

ไนตรัสออกไซด์ต่างกับไนโตรเจนออกไซด์ตรงที่มันเป็นแก๊สเรือนกระจกที่สำคัญ ถึงแม้มันจะมีการแผ่รังสีความร้อนน้อยกว่า CO2 ก็ตาม แต่ แก๊ส ไนตรัสออกไซด์ปริมาณ 1 หน่วยน้ำหนักกลับ มีผลกระทบต่อภาวะโลกร้อน มากกว่าแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) ปริมาณเท่ากันถึง 298 เท่า ในระยะเวลา 100 ปี[1] แต่เนื่องจากในชั้นบรรยากาศมีปริมาณแก๊สในตรัสออกไซด์สะสมอยู่ไม่มาก มันจึงเป็นแก๊สเรือนกระจกที่มีส่วนในการก่อให้เกิดภาวะโลกร้อนน้อยกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ที่สะสมในชั้นบรรยากาศเป็นปริมาณมากกว่า โดยไนตรัสออกไซด์เป็นแก๊สเรือนกระจกที่ก่อให้เกิดภาวะ โลกร้อนมากเป็นอันดับที่ 4 ต่อจากคาร์บอนไดออกไซด์ มีเทนและไอน้ำ (ไนโตรเจนออกไซด์ชนิดอื่นก่อภาวะโลกร้อนโดยตรง โดยเป็นตัวสร้างโอโซนในบรรยากาศชั้นโทรโปสเฟียร์ในช่วงที่เกิดหมอกปนควัน (smog) ) การควบคุมไนตรัสออกไซด์จึงนับเป็นมาตรการหนึ่งเพื่อลดการปล่อยแก๊สเรือนกระจก เช่นในพิธีสารเกียวโต

ไนตรัสออกไซด์เกิดจากแบคทีเรียในดินและมหาสมุทร มันจึงเป็นส่วนของบรรยากาศของโลกมานับหลายบรมยุค (eon) มาแล้ว เกษตรกรรมเป็นแหล่งเกิดไนตรัสออกไซด์โดยฝีมือมนุษย์โดยการพรวนดินและการใช้ปุ๋ยไนโตรเจน ของเสียจากสัตว์ก็มีส่วนช่วยเพิ่มแบคทีเรียที่ให้เกิดไนตรัสออกไซด์เพิ่มขึ้นอีกด้วย ภาคปศุสัตว์ (ส่วนใหญ่คือโคกระบือ ไก่และสุกร) ปล่อยไนตรัสออกไซด์ที่ถือเป็นกิจกรรมมนุษย์มากถึงร้อยละ 65[2] แหล่งที่มาจากอุตสาหกรรมมีเพียงประมาณร้อยละ 20 และรวมถึงการผลิตไนลอนและกรดไนตริกและการเผาผลาญเชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ์ในเครื่องยนตร์สันดาปภายใน

คาดกันว่ากิจกรรมมนุษย์ปล่อยไนโตรเจนออกไซด์ออกมาน้อยกว่า 2 เทระกรัม (teragram หรือ 1012 กรัม) ต่อปี ธรรมชาติปล่อยมากกว่า 15 เทระกรัม.[3] ฟลักซ์ (flux) ของไนตรัสออกไซด์ที่เกิดโดยกิจกรรมมนุษย์มีประมาณ 1 เพตะกรัม (1015 กรัม) ของคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่าคาร์บอนสมมูล (carbon dioxide carbon-equivalents) ต่อปี หรือเท่ากับ 2 เพตะกรัมของมีเทนเทียบเท่าคาร์บอนสมมูลต่อปี และมีการปล่อยสู่บรรยากาศ (atmospheric loading) ในอัตราเท่ากับ 3.3 เพตะกรัมของคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่าคาร์บอนสมมูลต่อปี

ไนตรัสออกไซด์ทำปฏิกิริยากับโอโซนในบรรยากาศชั้นสตราโตสเฟียร์ ส่วนไนโตรเจนออกไซด์เป็นตัวควบคุมตามธรรมชาติของโอโซนในบรรยากาศ

งานวิจัยของ พอล ครัทเซน (Paul Crutzen) ซึ่งเป็นนักวิทยาศาสตร์รางวัลโนเบลเสนอว่า การปล่อยไนตรัสออกไซด์ในการผลิตเชื้อเพลิงชีวภาพ (biofuel) มีปริมาณมากพอที่จะหักล้างข้อได้เปรียบของไบโอดีเซลที่หวังกันว่าจะช่วยลดการปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์ได้[4]

การผลิต

การเตรียมไนตรัสออกไซด์โดยทั่วไปทำโดยการให้ความร้อนแอมโมเนียมไนเตรทอย่างมัดระวัง ซึ่งจะสลายตัวเป็นไนตรัสออกไซด์และไอน้ำ[5]

NH4NO3 (s) → 2 H2O (g) + N2O (g)

ความปลอดภัย

ความเสี่ยงหลักในด้านความปลอดภัยของไนตรัสออกไซด์มาจากความจริงที่ว่ามันถูกอัดด้วยความดันอยู่ในรูปก๊าซเหลว ความเสี่ยงจากการขาดอากาศหายใจ และทำให้หมดสติ การได้รับสัมผัสก๊าซไนตรัสออกไซด์จะทำให้สติสัมปชัญญะ ความสามารถในการรับรู้รับฟัง และความคล่องแคล่วของร่างกายลดลงชั่วขณะ จากการศึกษาโดยการใช้สัตว์ทดลองหลายครั้งและจากผู้ปฏิบัติงานหลายคน ชี้ให้เห็นว่าการได้รับสัมผัสก๊าซไนตรัสออกไซด์ติดต่อกันเป็นประจำอาจส่งผลร้ายต่อระบบสืบพันธุ์ของหญิงตั้งครรภ์ได้ สถาบันอาชีวอนามัยและความปลอดภัยแห่งชาติให้คำแนะนำว่าการได้รับสัมผัสก๊าซไนตรัสออกไซด์ของผู้ปฏิบัติงานควรได้รับการควบคุมการจัดการในระหว่างการใช้ก๊าซเพื่อทำให้หมดสติโดยผู้ปฏิบัติงานทางการแพทย์ ทันตกรรม และสัตวแพทย์

อ้างอิง

  1. "Climate Change 2001: Working Group I: The Scientific Basis :". Intergovernmental Panel on Climate Change. สืบค้นเมื่อ 2008-02-02.
  2. H. Steinfeld, P. Gerber, T. Wassenaar, V. Castel, M. Rosales, C. de Haan (2006). "Livestock's long shadow -- Environmental issues and options". สืบค้นเมื่อ 2008-02-02.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์)
  3. "Sources and Emissions -- Where Does Nitrous Oxide Come From?". U. S. Environmental Protection Agency. 2006. สืบค้นเมื่อ 2008-02-02.
  4. P. J. Crutzen, A. R. Mosier, K. A. Smith, and W. Winiwarter (2007). "N2O release from agro-biofuel production negates global warming reduction by replacing fossil fuels" (PDF). Atmos. Chem. Phys. Discuss.,. 7: 11191–11205. สืบค้นเมื่อ 2008-02-02.{{cite journal}}: CS1 maint: extra punctuation (ลิงก์) CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์)
  5. Holleman, A. F. (2001). Inorganic Chemistry. San Diego: Academic Press. ISBN 0-12-352651-5. {{cite book}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |coauthors= ถูกละเว้น แนะนำ (|author=) (help)

แหล่งข้อมูลอื่น