ผลต่างระหว่างรุ่นของ "อำเภอพิชัย"

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Uathanet (คุย | ส่วนร่วม)
Potapt (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 10: บรรทัด 10:
| postal_code = 53120
| postal_code = 53120
| geocode = 5307
| geocode = 5307
| capital = ที่ว่าการอำเภอพิชัย หมู่ที่ 3 ตำบล<br>ในเมือง อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์ 53120
| capital = ที่ว่าการอำเภอพิชัย หมู่ที่ 3 ตำบลในเมือง อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์ 53120
| coordinates = {{coor dms|17|17|13|N|100|5|15|E|type:admin2nd_region:TH}}
| coordinates = {{coor dms|17|17|13|N|100|5|15|E|type:admin2nd_region:TH}}
| phone = 0 5542 1023
| phone = 0 5542 1023
| fax = 0 5542 1023
| fax = 0 5542 1023
| คำขวัญ = ถิ่นกำเนิดพระยาพิชัย ไส้กรอกใหญ่<br>รสเด็ด แกงรสเผ็ดหอยขม รื่นรมย์ดนตรีมังคละ หลวงพ่อโตพระคู่เมือง
| คำขวัญ = ถิ่นกำเนิดพระยาพิชัย ไส้กรอกใหญ่รสเด็ด แกงรสเผ็ดหอยขม รื่นรมย์ดนตรีมังคละ หลวงพ่อโตพระคู่เมือง
}}
}}


บรรทัด 21: บรรทัด 21:
== ที่ตั้งและอาณาเขต ==
== ที่ตั้งและอาณาเขต ==
อำเภอพิชัยตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้สุดของจังหวัด อยู่ห่างจากตัวจังหวัดอุตรดิตถ์ตามทาง[[รถไฟ]]ไปทางทิศใต้ประมาณ 38 [[กิโลเมตร]] ตัวเมืองพิชัยเก่าอยู่ทางทิศเหนือของสถานีรถไฟขึ้นไปไม่ไกล
อำเภอพิชัยตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้สุดของจังหวัด อยู่ห่างจากตัวจังหวัดอุตรดิตถ์ตามทาง[[รถไฟ]]ไปทางทิศใต้ประมาณ 38 [[กิโลเมตร]] ตัวเมืองพิชัยเก่าอยู่ทางทิศเหนือของสถานีรถไฟขึ้นไปไม่ไกล
* '''ทิศเหนือ''' ติดต่อกับ[[อำเภอตรอน]]
* '''ทิศเหนือ''' ติดต่อกับ[[อำเภอตรอน]]
* '''ทิศตะวันออก''' ติดต่อกับ[[อำเภอทองแสนขัน]] และ[[อำเภอวัดโบสถ์]] ([[จังหวัดพิษณุโลก]])
* '''ทิศตะวันออก''' ติดต่อกับ[[อำเภอทองแสนขัน]] และ[[อำเภอวัดโบสถ์]] ([[จังหวัดพิษณุโลก]])
* '''ทิศใต้''' ติดต่อกับ[[อำเภอพรหมพิราม]] (จังหวัดพิษณุโลก)
* '''ทิศใต้''' ติดต่อกับ[[อำเภอพรหมพิราม]] (จังหวัดพิษณุโลก)
* '''ทิศตะวันตก''' ติดต่อกับ[[อำเภอสวรรคโลก]]และ[[อำเภอศรีนคร]] ([[จังหวัดสุโขทัย]])
* '''ทิศตะวันตก''' ติดต่อกับ[[อำเภอสวรรคโลก]]และ[[อำเภอศรีนคร]] ([[จังหวัดสุโขทัย]])


== ประวัติ ==
== ประวัติ ==
บรรทัด 41: บรรทัด 41:
ใน [[พ.ศ. 2442]] รัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายศาลากลางเมืองพิชัยไปตั้งที่เมืองอุตรดิตถ์โดยยังไม่ได้เปลี่ยนไปใช้ชื่อเมืองอุตรดิตถ์ แต่ใช้ชื่อ "เมืองพิชัย" อยู่ เพิ่งเปลี่ยนชื่อมาเป็น "เมืองอุตรดิตถ์" เมื่อปี [[พ.ศ. 2458]] ในสมัย[[รัชกาลที่ 6]] ส่วนพื้นที่อันเป็นที่ตั้งเมืองพิชัยเก่า โปรดเกล้าฯ ให้เรียกว่า '''อำเภอพิชัย''' เรื่อยมาจนปัจจุบันนี้ <ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2458/A/178.PDF ประกาศเปลี่ยนนามเมืองพิไชยเปนเมืองอุตรดิฐ], เล่ม 32, 22 สิงหาคม พ.ศ. 2458, หน้า 178</ref>
ใน [[พ.ศ. 2442]] รัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายศาลากลางเมืองพิชัยไปตั้งที่เมืองอุตรดิตถ์โดยยังไม่ได้เปลี่ยนไปใช้ชื่อเมืองอุตรดิตถ์ แต่ใช้ชื่อ "เมืองพิชัย" อยู่ เพิ่งเปลี่ยนชื่อมาเป็น "เมืองอุตรดิตถ์" เมื่อปี [[พ.ศ. 2458]] ในสมัย[[รัชกาลที่ 6]] ส่วนพื้นที่อันเป็นที่ตั้งเมืองพิชัยเก่า โปรดเกล้าฯ ให้เรียกว่า '''อำเภอพิชัย''' เรื่อยมาจนปัจจุบันนี้ <ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2458/A/178.PDF ประกาศเปลี่ยนนามเมืองพิไชยเปนเมืองอุตรดิฐ], เล่ม 32, 22 สิงหาคม พ.ศ. 2458, หน้า 178</ref>


== การปกครองส่วนภูมิภาค ==
== การแบ่งเขตการปกครอง ==
=== การปกครองส่วนภูมิภาค ===
อำเภอพิชัยแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 11 [[ตำบล]] 97 [[หมู่บ้าน]] ได้แก่
อำเภอพิชัยแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 11 [[ตำบล]] 97 [[หมู่บ้าน]] ได้แก่
{|
{|
บรรทัด 58: บรรทัด 59:
|}
|}


== การปกครองส่วนท้องถิ่น ==
=== การปกครองส่วนท้องถิ่น ===
ท้องที่อำเภอพิชัยประกอบด้วย[[องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น]] 13 แห่ง ได้แก่
ท้องที่อำเภอพิชัยประกอบด้วย[[องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น]] 13 แห่ง ได้แก่
* '''[[เทศบาลตำบลท่าสัก]]''' ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลท่าสัก
* '''[[เทศบาลตำบลท่าสัก]]''' ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลท่าสัก

รุ่นแก้ไขเมื่อ 01:31, 5 กันยายน 2555

อำเภอพิชัย
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Phichai
คำขวัญ: 
ถิ่นกำเนิดพระยาพิชัย ไส้กรอกใหญ่รสเด็ด แกงรสเผ็ดหอยขม รื่นรมย์ดนตรีมังคละ หลวงพ่อโตพระคู่เมือง
พิกัด: แม่แบบ:Coor dms
ประเทศ ไทย
จังหวัดอุตรดิตถ์
พื้นที่
 • ทั้งหมด736.7 ตร.กม. (284.4 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2552)
 • ทั้งหมด76,813 คน
 • ความหนาแน่น104.26 คน/ตร.กม. (270.0 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 53120
รหัสภูมิศาสตร์5307
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอพิชัย หมู่ที่ 3 ตำบลในเมือง อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์ 53120
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

อำเภอพิชัย เป็นอำเภอหนึ่งในจำนวน 9 อำเภอ ของจังหวัดอุตรดิตถ์ พิชัยเป็นเมืองสำคัญมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย เคยเป็นเมืองลูกหลวงของกรุงสุโขทัย เมืองหน้าด่านในสมัยกรุงศรีอยุธยา และเคยเป็นตัวจังหวัดเก่าอีกด้วย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอพิชัยตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้สุดของจังหวัด อยู่ห่างจากตัวจังหวัดอุตรดิตถ์ตามทางรถไฟไปทางทิศใต้ประมาณ 38 กิโลเมตร ตัวเมืองพิชัยเก่าอยู่ทางทิศเหนือของสถานีรถไฟขึ้นไปไม่ไกล

ประวัติ

เมืองพิชัยในอดีตได้ปรากฏในพงศาวดารเหนือและพงศาวดารหลายตอน สำหรับในพงศาวดารเหนือปรากฏอยู่ในเรื่องพระยาแกรกตอนหนึ่งว่า เจ้าไวยยักษาเป็นผู้ได้สร้างเมืองพิชัย แต่ทว่าเรื่องพระยาพิชัยในพงศวาดารเหนือเป็นตำนานเล่าต่อกันมาเท่านั้น ซึ่งเชื่อกันว่าเหตุการณ์ในเรื่องคงจะตรงกับสมัย[[สุโขทัย[[หรือก่อนสุโขทัยก็ได้ ซึ่งในพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาได้กล่าวถึงพระเจ้าอู่ทองสร้างกรุงศรีอยุธยา พ.ศ. 1893 ปรากฏว่ามีเมืองขึ้นด้วยกันถึง 16 เมือง ในจำนวน 16 เมืองนั้นมี "เมืองพิชัย" รวมอยู่ด้วย แสดงว่าเมืองพิชัยเป็นเมืองสำคัญเมืองหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาแล้ว

ไฟล์:ศาลพระยาพิชัยดาบหักอำเภอพิชัย.jpg
ศาลพระยาพิชัยดาบหัก หน้าวัดหน้าพระธาตุ อำเภอพิชัย

ต่อมา พ.ศ. 2033 ได้มีการก่อกำแพงเมืองขึ้นซึ่งตรงกับรัชสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ในปี พ.ศ. 2127 ตรงกับรัชสมัยสมเด็จพระมหาธรรมราชา ซึ่งเป็นปีที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราชประกาศอิสรภาพ พระองค์ทรงขับไล่กองทัพพม่าทางหัวเมืองเหนือ ปรากฏว่าพระยาสวรรคโลกและพระยาพิชัยแข็งเมือง ไม่ยอมเกณฑ์กำลังไปช่วย พระองค์จึงยกกองทัพเข้าตีเมืองสวรรคโลกและเมืองพิชัย จับพระยาสวรรคโลกและพระยาพิชัย มีรับสั่งให้ประหารชีวิตทั้งสองคนและกวาดต้อนพลเมืองลงมายังเมืองพิษณุโลกจนสิ้น

ต่อมาในสมัยธนบุรี พระเจ้ากรุงธนบุรีจะเสด็จไปตีเมืองเชียงใหม่ในปี พ.ศ. 2314 พระองค์ได้ไปตั้งประชุมทัพหลวงที่เมืองพิชัย ต่อมา พ.ศ. 2315 โปสุพาลา แม่ทัพพม่าไปตีได้เมืองหลวงพระบาง ให้ซิกชิงโบนายทัพพม่ายกมาตีเมืองลับแลแล้วเลยมาตีเมืองพิชัย พม่าตั้งค่ายอยู่ที่วัดเอกา ขณะนั้นเมืองพิชัยมีรี้พลน้อย พระยาพิชัยได้ตั้งมั่นรักษาเมืองแล้วขอกองทัพเมืองพิษณุโลกขึ้นไปช่วย กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท (เมื่อยังเป็นเจ้าพระยาสุรสีห์) เสด็จยกกองทัพเมืองพิษณุโลกขึ้นไปช่วยได้รบกับพม่าเป็นสามารถ พระยาพิชัยถือดาบสองมือคุมพลทหารออกไล่ฟันพม่าจนดาบหักจึงได้สมญาว่า "พระยาพิชัยดาบหัก" แต่นั้นมา ทำให้กองทัพพม่าแตกพ่ายหนีไป

จนกระทั่งถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ เมืองพิชัยได้เป็นเมืองสำคัญขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 3 เพราะเมื่อเจ้าอนุวงศ์เวียงจันทน์เป็นขบถ กองทัพจากกรุงเทพฯ ยกขึ้นไปปราบปราม และโปรดให้เลิกอาณาเขตศรีสัตนาคนหุตไม่ให้มีดังแต่ก่อน เมืองพิชัยได้หัวเมืองขึ้นหลายเมือง ขยายเขตแดนออกไปถึงแม่น้ำโขง ต้องตรวจตรารักษาการทางเมืองแพร่ เมืองน่าน ตลอดจนเมืองหลวงพระบาง

ต่อมาเมืองพิชัยเสื่อมลง เนื่องจากราษฎรอพยพไปอยู่ตำบลท่าอิฐ (ซึ่งเป็นที่ตั้งตัวจังหวัดอุตรดิตถ์ในปัจจุบันนี้) จนกระทั่งถึงสมัยรัชกาลที่ 5 พระองค์ทรงกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งตำบลท่าอิฐเป็นเมืองขึ้นเรียกว่า เมืองอุตรดิตถ์ และโปรดให้เป็นเมืองขึ้นของอำเภอพิชัย ซึ่งในตอนนั้นเมืองพิชัยแบ่งการปกครองออกเป็น 5 เมือง คือ เมืองอุตรดิตถ์ เมืองตรอน เมืองลับแล และเมืองน้ำปาด

ใน พ.ศ. 2442 รัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายศาลากลางเมืองพิชัยไปตั้งที่เมืองอุตรดิตถ์โดยยังไม่ได้เปลี่ยนไปใช้ชื่อเมืองอุตรดิตถ์ แต่ใช้ชื่อ "เมืองพิชัย" อยู่ เพิ่งเปลี่ยนชื่อมาเป็น "เมืองอุตรดิตถ์" เมื่อปี พ.ศ. 2458 ในสมัยรัชกาลที่ 6 ส่วนพื้นที่อันเป็นที่ตั้งเมืองพิชัยเก่า โปรดเกล้าฯ ให้เรียกว่า อำเภอพิชัย เรื่อยมาจนปัจจุบันนี้ [1]

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอพิชัยแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 11 ตำบล 97 หมู่บ้าน ได้แก่

1. ในเมือง (Nai Mueang) 8 หมู่บ้าน 7. ท่ามะเฟือง (Tha Mafueang) 10 หมู่บ้าน
2. บ้านดารา (Ban Dara) 9 หมู่บ้าน 8. บ้านโคน (Ban Khon) 8 หมู่บ้าน
3. ไร่อ้อย (Rai Oi) 11 หมู่บ้าน 9. พญาแมน (Phaya Maen) 7 หมู่บ้าน
4. ท่าสัก (Tha Sak) 10 หมู่บ้าน 10. นาอิน (Na In) 7 หมู่บ้าน
5. คอรุม (Kho Rum) 12 หมู่บ้าน 11. นายาง (Na Yang) 7 หมู่บ้าน
6. บ้านหม้อ (Ban Mo) 8 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอพิชัยประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 13 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลตำบลท่าสัก ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลท่าสัก
  • เทศบาลตำบลในเมือง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลในเมือง
  • องค์การบริหารส่วนตำบลในเมือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลในเมือง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลในเมือง)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านดารา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านดาราทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลไร่อ้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไร่อ้อยทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลท่าสัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าสัก (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลท่าสัก)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลคอรุม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคอรุมทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหม้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านหม้อทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลท่ามะเฟือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ามะเฟืองทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านโคน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านโคนทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลพญาแมน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพญาแมนทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลนาอิน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาอินทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลนายาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนายางทั้งตำบล

สถานที่ท่องเที่ยว

อ้างอิง