ผลต่างระหว่างรุ่นของ "วิถีเมแทบอลิซึม"
ล ลบหมวดหมู่:เมแทบอลิซึมแล้ว; เพิ่มหมวดหมู่:วิถีเมแทบอลิซึมแล้ว ด้วยฮอทแคต |
|||
บรรทัด 20: | บรรทัด 20: | ||
# [[การหายใจแบบไม่ใช้อากาศ]] (anaerobic respiration) |
# [[การหายใจแบบไม่ใช้อากาศ]] (anaerobic respiration) |
||
# [[วัฏจักรเครปส์]] (Krebs cycle) |
# [[วัฏจักรเครปส์]] (Krebs cycle) |
||
# [[ออกซิเด |
# [[ปฏิกิริยาออกซิเดทีฟฟอสโฟรีเลชัน]] (Oxidative phosphorylation) |
||
วิถีอื่นที่เกิดในสิ่งมีชีวิตมีดังนี้: |
วิถีอื่นที่เกิดในสิ่งมีชีวิตมีดังนี้: |
||
* [[แฟตตีแอซิด |
* [[แฟตตีแอซิดออกซิเดชัน]] (Fatty acid oxidation-β-oxidation) |
||
* [[การสร้างกลูโคส]] (Gluconeogenesis) |
* [[การสร้างกลูโคส]] (Gluconeogenesis) |
||
* [[วิถีเอชเอ็มจี-โคเอ รีดักเทส]] (HMG-CoA reductase pathway) ([[ไอโซพรีน]] โซ่พรีนิเลชั่น, ดู [[คอเลสเตอรอล]]) |
* [[วิถีเอชเอ็มจี-โคเอ รีดักเทส]] (HMG-CoA reductase pathway) ([[ไอโซพรีน]] โซ่พรีนิเลชั่น, ดู [[คอเลสเตอรอล]]) |
||
* [[วิถีเพ |
* [[วิถีเพนโตสฟอสเฟต]] (hexose monophosphate shunt) |
||
* วิถีการสังเคราะห์[[พอร์ไฟริน]] (heme synthesis) |
* วิถีการสังเคราะห์[[พอร์ไฟริน]] (heme synthesis) |
||
* [[วัฏจักรยูเรีย]] |
* [[วัฏจักรยูเรีย]] |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 20:44, 9 สิงหาคม 2555
ในทางชีวเคมี วิถีเมแทบอลิซึม (อังกฤษ: metabolic pathway) เป็นชุดของปฏิกิริยาเคมีที่เกิดขึ้นในเซลล์ ในแต่ละวิถี สารเคมีหลักจะเกิดปฏิกิริยาเคมีและเปลี่ยนไปเป็นสารอื่น โดยมีเอนไซม์เป็นตัวเร่งปฏิกิริยา และมักต้องอาศัยแร่ธาตุ วิตามินและโคแฟกเตอร์อื่น ๆ จึงจะดำเนินไปอย่างเหมาะสม เพราะมีสารเคมีจำนวนมาก ("เมแทบอไลต์") เข้ามาเกี่ยวข้อง วิถีเมแทบอลิซึมจึงอาจค่อนข้างซับซ้อน ยิ่งไปกว่านั้น วิถีซึ่งแตกต่างกันจำนวนมากเกิดร่วมกันในเซลล์ หมู่วิถีนี้เรียกว่า เครือข่ายเมแทบอลิซึม วิถีเมแทบอลิซึมสำคัญต่อการรักษาภาวะธำรงดุล (homeostasis) ในสิ่งมีชีวิต วิถีแคแทบอลิซึมและแอแนบอลิซึมมักทำงานพึ่งพาอาศัยกันเพื่อสร้างโมเลกุลชีวภาพใหม่เป็นผลิตภัณฑ์สุดท้าย
วิถีเมแทบอลิซึมเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงสารตั้งต้นทีละขั้นเพื่อให้ได้ผลิตภัณฑ์ใหม่ ผลิตภัณฑ์ที่ได้มานั้นสามารถนำไปใช้ได้สามทาง คือ
- นำไปใช้ทันที
- เป็นสารตั้งต้นในวิถีเมแทบอลิซึมอื่น เรียกว่า flux generating step
- เซลล์นำไปเก็บสะสมไว้
โมเลกุลที่เป็นสารตั้งต้นเข้าสู่วิถีเมแทบอลิซึมขึ้นอยู่กับความต้องการของเซลล์และการพร้อมใช้งานของสารตั้งต้น การเพิ่มความเข้มข้นของสารตัวกลางแอแนบอลิซึมและแคแทบอลิซึม และ/หรือ ผลิตภัณฑ์อาจส่งผลต่ออัตราเมแทบอลิซึมในแต่ละวิถีนั้น ๆ
ทั่วไป
วิถีเมแทบอลิซึมส่วนใหญ่จะมีคุณสมบัติทั่วไปดังนี้
- วิถีถูกควบคุมโดย การยับยั้งย้อนกลับ (feedback inhibition) หรืออาจเป็นวงจรที่ผลผลิตสุดท้ายไปเริ่มปฏิกิริยาใหม่อีกครั้ง เช่น วัฏจักรเครปส์
- วิถีแอแนบอลิซึมและแคแทบอลิซึมในยูแคริโอต จะถูกแยกโดยออร์แกเนลล์ หรือโดยการใช้เอ็นไซม์และโคแฟกเตอร์
รายการวิถีเมแทบอลิซึม
การหายใจระดับเซลล์
เป็นวิถีเมแทบอลิซึมที่เกิดในเซลล์จะเป็นไปเพื่อสลายโมเลกุลพลังงาน (fuel molecule) ไปเป็น ATP เพื่อนำพลังงานไปใช้ในกิจกรรมต่าง ๆ ของเซลล์
- ไกลโคไลสิส (glycolysis)
- การหายใจแบบไม่ใช้อากาศ (anaerobic respiration)
- วัฏจักรเครปส์ (Krebs cycle)
- ปฏิกิริยาออกซิเดทีฟฟอสโฟรีเลชัน (Oxidative phosphorylation)
วิถีอื่นที่เกิดในสิ่งมีชีวิตมีดังนี้:
- แฟตตีแอซิดออกซิเดชัน (Fatty acid oxidation-β-oxidation)
- การสร้างกลูโคส (Gluconeogenesis)
- วิถีเอชเอ็มจี-โคเอ รีดักเทส (HMG-CoA reductase pathway) (ไอโซพรีน โซ่พรีนิเลชั่น, ดู คอเลสเตอรอล)
- วิถีเพนโตสฟอสเฟต (hexose monophosphate shunt)
- วิถีการสังเคราะห์พอร์ไฟริน (heme synthesis)
- วัฏจักรยูเรีย
การสร้างสารประกอบพลังงานจากสสารที่ไม่มีชีวิต:
- การสังเคราะห์แสง (Photosynthesis-plants, algae)
- การสังเคราะห์เคมี (Chemosynthesis-some bacteria)
ดูเพิ่ม
แหล่งข้อมูลอื่น
- Open Directory Project: Metabolic Pathways
- Metabolism, Cellular Respiration and Photosynthesis - The Virtual Library of Biochemistry and Cell Biology
- KEGG: Kyoto Encyclopedia of Genes and Genomes