อัครมุขนายก

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ เขตมุขนายก

ไฟล์:Archbishop Francis Xavier Keangsak Kowit Vanit 1.JPG

อัครมุขนายก ฟรังซิสเซเวียร์ เกรียงศักดิ์ โกวิทวาณิช ประมุขเขตมิสซังกรุงเทพฯองค์ปัจจุบัน

อาร์ชบิชอป (อังกฤษ: Archbishop) หรือแปลว่าอัครมุขนายก ชาวไทยคาทอลิกเรียกว่าพระอัครสังฆราช เป็นตำแหน่งการปกครองภายในคริสตจักรบางนิกาย มีสถานะเหนือกว่ามุขนายก (bishop) พบทั้งในนิกายโรมันคาทอลิก แองกลิคัน และอื่น ๆ การเป็นอัครมุขนายกหมายถึงการได้ปกครองอัครมุขมณฑล (archdiocese) ซึ่งเป็นมุขมณฑลที่มีความสำคัญเป็นกรณีพิเศษ หรือในกรณีของแองกลิคันคอมมิวเนียนก็จะหมายถึงกลุ่มมุขมณฑลที่รวมกันเป็นภาคคริสตจักร เช่นภาคแคนเทอร์เบอรีที่ปกครองโดยอาร์ชบิชอปแห่งแคนเทอร์เบอรีแต่ก็ไม่จริงเสมอไป

“อัครมุขนายก” มีฐานะเท่าเทียมกับมุขนายกในด้านการศาสนาแต่มีอภิสิทธิ์บางอย่างมากกว่า ฉะนั้นถ้าผู้ที่เป็นมุขนายกอยู่แล้วได้รับการแต่งตั้งเป็นอัครมุขนายกก็ไม่จำเป็นต้องรับศีลอนุกรมใหม่ แต่ถ้าผู้ที่ได้รับตำแหน่งไม่ได้เป็นมุขนายกผู้นั้นก็ต้องทำพิธีรับศีลอนุกรมก่อนที่จะได้รับตำแหน่งและทำหน้าที่เป็นอัครมุขนายก

คำว่า “Archbishop” มาจากภาษากรีกว่า “αρχι” ที่แปลว่า “ที่หนึ่ง” หรือ “หัวหน้า” และคำว่า “επισκοπος” ที่แปลว่า “ปกครองดูแล”

“อัครมุขนายก” ปกครอง “อัครมุขมณฑล” หรือภาคคริสตจักร ถ้าเป็นในสมัยโบราณโดยเฉพาะในสมัยจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์อัครมุขนายกก็จะปกครอง “รัฐอัครมุขนายก” เช่น อาร์ชบิชอปแห่งไมนซ์ (Archbishop of Mainz) ผู้ปกครอง “รัฐอัครมุขนายกไมนซ์” (Archbishopric of Mainz)

ดูเพิ่ม

• เขตมุขนายก
• เขตมุขนายกผู้ครองนคร