ตัวเอกปฏิลักษณ์

ในงานประพันธ์ คำว่า แอนตี้ฮีโร (อังกฤษ: antihero) มีความหมายถึง ตัวละครตัวเอกที่อย่างน้อย ขาดคุณสมบัติของผู้กล้าอย่างชัดเจน ที่อาจเคยเกี่ยวข้องกับด้านชั่วร้ายที่เห็นได้อย่างชัดเจนกับลักษณะบุคคลที่เป็นตัวอย่าง และในบางกรณีมีความขัดแย้งกัน คำ ๆ นี้มีมาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1714 ถึงแม้จะมีบทวิจารณ์วรรณกรรมว่า มีคำอุปมาอุปไมยในวรรณกรรมก่อนหน้านี้แล้วก็ตาม

ในวัฒนธรรมสมัยนิยม

ในยุคใหม่ ฮีโร จะมีความสลับซับซ้อนด้านพฤติกรรมเพิ่มขึ้นมาก ในช่วงกลางศตวรรษที่ 20 ผู้เขียนบทอย่าง แซมูเอล เบกเกตและทอม สตอปพาร์ด ได้แสดงให้เห็นตัวเอกแบบแอนตี้ฮีโร ที่ขาดอัตลักษณ์และความมุ่งมั่น เรื่องสั้นและเรื่องราวสืบสวนแนวนัวร์ในช่งกลางศตวรรษที่ 20 อย่างตัวละครเช่น แซม สเปด ที่เป็นตัวละครที่ขาดความเปล่งปลั่งและรูปลักษณ์ของความเป็นฮีโร ก็เป็นที่โด่งดังขึ้นมา ในหนังสือการ์ตูนยุคแรกก็มีตัวละครในลักษณะแอนตี้ฮีโรอย่างเช่น แบทแมน (ที่มีความลึกลับ แตกต่างจากฮีโรที่เปิดเผยอย่าง ซูเปอร์แมน) และเนเมอร์ (ที่ต้องการเพียบแค่ต้องการความเป็นมนุษย์) ส่วนตัวละครแอนตี้ฮีโรที่แพร่หลายที่สุดของมาร์เวล อาจพูดได้ว่าคือ พูนิเชอร์ ที่มีมากกว่าความตั้งใจที่จะฆ่าใครที่เขาเห็นว่าสมควรตาย

ความนิยมในตัวละครแอนตี้ฮีโรยังคงมีต่อไปในบทประัพันธ์สมัยใหม่ อาจเป็นเพราะเพื่อกระตุ้นสิ่งที่เต็มไปด้วยปัญหาและความบอบบางของมนุษย์ แตกต่างจากแม่แบบของคาวบอยหมวกขาวและวีรชน และเพื่อให้เข้าถึงกลุ่มผู้อ่าน ผู้ดูได้มากขึ้น ความนิยมนี้เป็นตัวชี้บอกการปฏิเสธค่านิยมล้ำหน้าหลังจากวิวัฒนาการของวัฒนธรรมต่อต้านในคริสต์ทศวรรษ 1960

ในยุคใหม่ คุณลักษณะของฮีโร เหมือนกับในรูปแบบของ "อัศวินพิทักษ์ใจ" (Knight-errant) ที่มีความกล้าหาญอย่างแท้จริงในชีวิตและมีอำนาจที่ชอบธรรม ส่วนนักฆ่าพิทักษ์กฎหมาย (อาชญากรผู้โด่งดัง) ที่ดูลึกลับ ก็เป็นต้นแบบของตัวละครอย่าง แบทแมน หรือ ในเดอร์ตีแฮร์รี ก็ค่อย ๆ กลายมาเป็นแนวความคิดของผู้กล้าที่ได้รับความนิยม