ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ชนชั้นกระฎุมพี"

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
BotKung (คุย | ส่วนร่วม)
เก็บกวาด +แจ้งรอตรวจสอบด้วยบอต
JAnDbot (คุย | ส่วนร่วม)
โรบอต เพิ่ม: cs, io แก้ไข: hu, ko, ur
บรรทัด 35: บรรทัด 35:
[[br:Bourc’hizelezh]]
[[br:Bourc’hizelezh]]
[[ca:Burgesia]]
[[ca:Burgesia]]
[[cs:Měšťanstvo]]
[[da:Borgerskab]]
[[da:Borgerskab]]
[[de:Bourgeoisie]]
[[de:Bourgeoisie]]
บรรทัด 45: บรรทัด 46:
[[gl:Burguesía]]
[[gl:Burguesía]]
[[he:בורגנות]]
[[he:בורגנות]]
[[hu:Polgárság]]
[[hu:Burzsoázia]]
[[io:Borgezeso]]
[[it:Borghesia]]
[[it:Borghesia]]
[[ja:ブルジョワジー]]
[[ja:ブルジョワジー]]
[[ko:부르주아]]
[[ko:부르주아지]]
[[lt:Buržuazija]]
[[lt:Buržuazija]]
[[nl:Burgerij]]
[[nl:Burgerij]]
บรรทัด 63: บรรทัด 65:
[[tr:Burjuvazi]]
[[tr:Burjuvazi]]
[[uk:Буржуазія]]
[[uk:Буржуазія]]
[[ur:بورژوا]]
[[ur:بورژوازی]]
[[vec:Borghexia]]
[[vec:Borghexia]]
[[zh:資產階級]]
[[zh:資產階級]]

รุ่นแก้ไขเมื่อ 16:53, 19 มีนาคม 2553

กระฎุมพี (ออกเสียงว่า กระ-ดุม-พี) โดยทั่วไปมักสะกดผิดเป็น กระฎุมภี หรือ กฎุมภี เป็นชนชั้นทางสังคมกลุ่มหนึ่ง ซึ่งอยู่ในกลุ่มชนชั้นสูงหรือชนชั้นพ่อค้าวาณิช ซึ่งได้สถานะทางสังคมหรืออำนาจมาจากหน้าที่การงาน การศึกษา หรือความมั่งมี (ซึ่งตรงกันข้ามกับพวกอภิชน) เป็นชนชั้นที่มีฐานะจากการค้าขายหรืองานช่างฝีมือ ไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง ซึ่งอาจหมายรวมถึง นายทุน นายทุนน้อย คนชั้นกลาง ส่วน "ไพร่กระฎุมพี" นั้น หมายถึงชนชั้นที่อยู่ต่ำกว่ากระฎุมพีแต่สูงกว่าชนชั้นที่ต่ำที่สุดในสังคม เป็น "พลเมืองที่มีเงินพอใช้เลี้ยงชีวิตไม่เป็นทาสบุคคลผู้ใด"[1]

แนวคิดเช่น เสรีภาพส่วนบุคคล สิทธิพลเมืองและการนับถือศาสนา และการค้าเสรี ล้วนสืบทอดมาจากปรัชญาของกระฎุมพี

ในมุมมองมาร์กซิสต์

หนึ่งในการวิจารณ์กระฎุมพีที่ทรงอิทธิพลที่สุดมาจาก คาร์ล มาร์กซ โดยเขาโจมตีทฤษฎีการเมือง และมุมมองต่อประชาสังคมและวัฒนธรรมพลเมืองของกระฎุมพี ที่เชื่อว่าแนวคิดและสถาบันต่าง ๆ เหล่านี้เป็นความจริงสากลเสมอ ในมุมมองของมาร์กซนั้น แนวคิดเหล่านี้เป็นเพียงอุดมการณ์ของกระฎุมพีในฐานะชนชั้นปกครองกลุ่มใหม่ ซึ่งต้องการจะจัดระเบียบสังคมตามสิ่งที่ตนจินตนาการ

กระฎุมพีในประเทศไทย

ลักษณะเด่นของกระฎุมพีในประเทศไทยก็คือ การกำเนิดและแหล่งที่มาของกระฎุมพีในสังคมรัตนโกสินทร์นั้น ไม่ได้กำเนิดแยกเป็นอิสระจากชนชั้นศักดินาที่ครอบครองอำนาจและผลประโยชน์เศรษฐกิจของอาณาจักรมาก่อน ตรงกันข้ามกระฎุมพีไทยถือกำเนิดมาภายในและจากระบบศักดินาเอง กระฎุมพีที่เป็นชนชั้นนำในยุคแรกนั้นจึงล้วนเป็นชนชั้นศักดินาด้วย[1] ซึ่งต่างจากกระฎุมพีในยุคกลางของยุโรปที่กำเนิดมาจากการรวมตัวกันเป็นสมาคมและบริษัทของพ่อค้าตามเมืองต่าง ๆ เพื่อทำธุรกิจและช่วยเหลือผลประโยชน์ของตน

รูปศัพท์

ความหมายตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 ได้ให้ความหมายไว้ดังนี้ น. (1) คำนี้เดิมแปลว่า คนมั่งมี, พ่อเรือน. [ในอินเดียบางแห่งหมายความว่า ชนจำพวกศูทรที่มั่งมีขึ้น (หนังสือ Hobson-Jobson ในคำว่า Kumbi-กุมพี), ภาษาทมิฬ (ภาษาปาก) ว่า คนจน].

คำว่า กระฎุมพี นี้ มาจากภาษาบาลีว่า กุฎุมฺพี หรือ กุฏุมฺพิก (กุ-ตุม-พิ-กะ) ซึ่งแปลว่า ผู้มีทรัพย์ ซึ่งก็มาจากคำว่า กุฏุมฺพ (กุ-ตุม-พะ) ที่แปลว่า ขุมทรัพย์ ลง ณี และ อิก (อิ-กะ) ปัจจัยในตทัสสัตถิตัทธิต จึงแปลว่า ผู้มีทรัพย์ หรือ ผู้มีขุมทรัพย์ มีฐานะต่ำกว่า เศรษฐี ตามปรกติมักจะเป็น ลูกน้อง หรือ บริวาร ของเศรษฐี[2]

พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 อธิบายว่า เป็นคำนามหมายถึง "ชนชั้นต่ำ, นิยมใช้เข้าคู่กับคำ ไพร่ เป็น ไพร่กระฏุมพี" โดยระบุว่ามาจากคำบาลีว่า "กุฎุมฺพิก" แปลว่า "คนมั่งมี"

ในวัฒนธรรม

  • เพลง คนกับควาย ของวงคาราวาน มีการใช้คำนี้ ในเนื้อเพลงท่อนหนึ่งว่า "...กระฎุมพีกินแรงแบ่งชนชั้น ชนชั้นชาวนาจึงต่ำลง..."[3]

อ้างอิง

  1. 1.0 1.1 ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ, ไพร่กระฎุมพี ความคิดการเมืองไพร่กระฎุมพีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์, มติชน, 1 กันยายน พ.ศ. 2549 จากเว็บไซต์ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (อ้างตามหมอบรัดเลย์)
  2. จำนงค์ ทองประเสริฐ, ไพร่-กระฎุมพี, เว็บไซต์ราชบัณฑิตยสถาน
  3. www.caravanonzon.com - เพลงคนกับควาย วงคาราวาน

แหล่งข้อมูลอื่น