ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระเจ้าเหี้ยนเต้"

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข
ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่
Yanathip Oang (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 60: บรรทัด 60:
==อ้างอิง==
==อ้างอิง==
{{รายการอ้างอิง}}
{{รายการอ้างอิง}}

{{เริ่มกล่อง}}
{{สืบตำแหน่ง
| ก่อนหน้า = [[หองจูเปียน|หฺวังจื่อเปี้ยน]]<br/>(หองจูเปียน)
| ตำแหน่ง = [[จักรพรรดิจีน]]<br/><small>[[ราชวงศ์ฮั่นตะวันออก]]</small>
| ปี = ค.ศ. 189–220
| ถัดไป = [[ยุคสามก๊ก]]<br/><small>[[วุยก๊ก]] : [[โจผี|จักรพรรดิเว่ยเหวินตี้]]<br/>[[จ๊กก๊ก]] : [[เล่าปี่|จักรพรรดิฮั่นเจาเลี่ยตี้]]<br/>[[ง่อก๊ก]] : [[ซุนกวน|จักรพรรดิหวูต้าตี้]]<small>
}}
{{จบกล่อง}}



{{จักรพรรดิราชวงศ์ฮั่น}}
{{จักรพรรดิราชวงศ์ฮั่น}}

รุ่นแก้ไขเมื่อ 23:10, 6 สิงหาคม 2565

เซี่ยนตี้ (มาตรฐาน)
เหี้ยนเต้ (ฮกเกี้ยน)
獻帝
ภาพวาดสมัยราชวงศ์ชิง
จักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่น
ครองราชย์28 กันยายน ค.ศ. 189 – 11 ธันวาคม ค.ศ. 220[1]
ก่อนหน้าหฺวังจื่อเปี้ยน
ผู้สำเร็จราชการ
ชานหยางกง (山陽公)
วาระ11 ธันวาคม ค.ศ. 220 – 21 เมษายน ค.ศ. 234
ถัดไปหลิว คัง (劉康)
ปั๋วไห่หวัง (渤海王)
วาระค.ศ. 189
เฉินหลิวหวัง (陳留王)
วาระค.ศ. 189
ประสูติ2 เมษายน ค.ศ. 181[2]
ลั่วหยาง, จักรวรรดิฮั่น
สวรรคต21 เมษายน ค.ศ. 234(234-04-21) (53 ปี)[3]
รัฐเฉาเว่ย์
ภริยาฟู่ โช่ว
เฉา เจี๋ย
พระนามเต็ม
แซ่: หลิว (劉)
ชื่อตัว: เสีย (協)
ชื่อรอง: ปั๋วเหอ (伯和)
พระนามหลังสวรรคต
สั้น: เซี่ยน (獻), หมิ่น (愍)
ยาว: เสี่ยวเซี่ยน (孝獻), เสียวหมิ่น (孝愍)
ราชวงศ์ฮั่น
พระราชบิดาหลิว หง
พระราชมารดาหลิงหฺวาย (靈懷)
ช่วงเวลา
เหตุการณ์สำคัญ

หลิว เสีย (จีน: 劉協; พินอิน: Liú Xié; สำเนียงฮกเกี้ยนว่า "เล่าเหียบ") เป็นเจ้าชายในราชวงศ์ฮั่นตะวันออกของประเทศจีน เสวยราชย์เป็นจักรพรรดิพระองค์ที่ 14 และพระองค์สุดท้ายของราชวงศ์ ด้วยพระนาม "เซี่ยนตี้" (獻帝; ฮกเกี้ยนว่า "เหี้ยนเต้"; แปลว่า "จักรพรรดิเซี่ยน/เหี้ยน") ตั้งแต่วันที่ 28 กันยายน ค.ศ. 189 จนถึงวันที่ 11 ธันวาคม ค.ศ. 220 นอกจากนี้ ยังเป็นที่รู้จักด้วยพระนาม "หฺวังจื่อเสีย" (皇子協; ฮกเกี้ยนว่า "หองจูเหียบ"; แปลว่า "ราชบุตรเหียบ/เสีย")

หฺวังจื่อเสียเป็นพระโอรสของหลิว หง (劉宏; ฮกเกี้ยนว่า "เล่าฮอง") ซึ่งขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิพระองค์ที่ 12 ของราชวงศ์ ทรงพระนาม หลิงตี้ (靈帝; ฮกเกี้ยนว่า "เลนเต้"; แปลว่า "จักรพรรดิหลิง/เลน") มีพระอนุชาร่วมพระบิดา คือ หฺวังจื่อเปี้ยน (皇子辯; ฮกเกี้ยนว่า "หองจูเปียน"; แปลว่า "ราชบุตรเปี้ยน/เปียน") ซึ่งขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิพระองค์ที่ 13 ของราชวงศ์

ใน ค.ศ. 189 ขณะหฺวังจื่อเสียพระชนม์ได้ 8 ปี ขุนพลต่ง จั๋ว (董卓; ฮกเกี้ยนว่า "ตั๋งโต๊ะ") ถอดหฺวังจื่อเปี้ยนออกจากราชสมบัติ แล้วยกพระองค์ขึ้นเป็นจักรพรรดิแทน โดยที่ต่ง จั๋ว ควบคุมราชการทั้งสิ้นทั้งปวงในทางปฏิบัติ ครั้นปีถัดมา ขุนพลจากภูมิภาครวมกำลังกันมาปราบต่ง จั๋ว ทำให้ต่ง จั๋ว สั่งเผาพระนครลั่วหยาง (洛阳; ฮกเกี้ยนว่า "ลกเอี๋ยง") แล้วบีบให้พระองค์ไปอยู่พระนครแห่งใหม่ คือ ฉางอาน (長安; ฮกเกี้ยนว่า "เตียงฮัน") แต่เมื่อต่ง จั๋ว ถูกลอบสังหารใน ค.ศ. 192 พระองค์ก็ตกไปอยู่ในความควบคุมของบริวารต่ง จั๋ว คือ หลี่ เจว๋ (李傕; ฮกเกี้ยนว่า "ลิฉุย") กับกัว ซื่อ (郭汜; ฮกเกี้ยนว่า "กุยกี") ครั้น ค.ศ. 195 พระองค์อาศัยโอกาสที่หลี่ เจว๋ กับกัว ซื่อ วิวาทกันเอง ลอบหนีออกจากฉางอานไปลี้เร้นอยู่ในลั่วหยาง พระนครเดิมอันเหลือแต่ซาก หนึ่งปีให้หลัง ขุนพลเฉา เชา (曹操; ฮกเกี้ยนว่า "โจโฉ") นำกำลังไปรับเสด็จ และได้พระองค์มาอยู่ในเงื้อมมือแทน เฉา เชา นำพาพระองค์ไปอารักขาไว้ที่พระนครแห่งใหม่ คือ สฺวี่ตู (許都; ฮกเกี้ยนว่า "ฮูโต๋"; แปลว่า "นครสฺวี่/ฮู") ถึงแม้เฉา เชา จะเคารพพระองค์ในฐานะประมุขแห่งรัฐ แต่อำนาจปกครองที่แท้จริงอยู่ที่เฉา เชา อัครมหาเสนาบดีผู้ใช้พระองค์เป็นตราประทับรับรองความชอบธรรมในคำสั่งต่าง ๆ ของตนเอง จนกระทั่งเฉา เชา ถึงแก่กรรมในปลาย ค.ศ. 220 เฉา พี (曹丕; ฮกเกี้ยนว่า "โจผี") ขึ้นสืบตำแหน่งอัครมหาเสนาบดีแทน และบีบพระองค์ให้สละราชสมบัติแก่ตน เฉา พี ตั้งราชวงศ์ใหม่ คือ เฉาเว่ย์ (曹魏; ฮกเกี้ยนว่า "โจวุย") นับเป็นจุดสิ้นสุดราชวงศ์ฮั่นตะวันออกของตระกูลหลิว

เมื่อพ้นราชสมบัติแล้ว หฺวังจื่อเสียได้รับบรรดาศักดิ์ "ชานหยางกง" (山陽公) จากเฉา พี และใช้ชีวิตสืบมาด้วยความสุขสบาย จนถึงแก่ความตายเมื่อวันที่ 21 เมษายน ค.ศ. 234 ราว 14 ปีหลังจากราชวงศ์ฮั่นตะวันออกล่มสลาย

อ้างอิง

  1. de Crespigny (2007), p. xxxiii.
  2. de Crespigny (2007), p. 554.
  3. de Crespigny 2007, p. 555. Cao Rui's biography in the Sanguozhi recorded that the Duke of Shanyang died on the gengyin day of the 3rd month of the 2nd year of the Qinglong era of Cao Rui's reign. This date corresponds to 21 April 234 in the Gregorian calendar. Original quote in Sanguozhi vol. 3: [青龍二年]三月庚寅,山陽公薨
ก่อนหน้า พระเจ้าเหี้ยนเต้ ถัดไป
หฺวังจื่อเปี้ยน
(หองจูเปียน)
จักรพรรดิจีน
ราชวงศ์ฮั่นตะวันออก

(ค.ศ. 189–220)
ยุคสามก๊ก
วุยก๊ก : จักรพรรดิเว่ยเหวินตี้
จ๊กก๊ก : จักรพรรดิฮั่นเจาเลี่ยตี้
ง่อก๊ก : จักรพรรดิหวูต้าตี้