พิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทวมหาเถร)

พิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทวมหาเถร)
ก่อตั้ง	6 ธันวาคม พ.ศ. 2567
ที่ตั้ง	วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร ถนนศิริพงษ์ แขวงวัดราชบพิธ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
พิกัดภูมิศาสตร์	13°45′00″N 100°30′04″E / 13.7499301°N 100.5011507°E
ประเภท	ศาสนา, ชีวประวัติ
ผลงานสำคัญ	พระสุนทรีวาณี, พระนิรโรคันตราย, หลวงพ่อดำ, พระกริ่งวัดสุทัศน์, พระไตรปิฎกฉบับพิมพ์อักษรไทยครั้งแรกในสมัยรัชกาลที่ 5, เครื่องโต๊ะ, เครื่องกระเบี้อง, ที่ชา
ผลงาน	ศิลปวัตถุมากกว่า 20,000 รายการ
ผู้อำนวยการ	พระครูปลัดสุวัฒนสารคุณ (สุชาติ สุชาตเมธี)
เจ้าของ	วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร

พิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทวมหาเถร) เป็นพิพิธภัณฑ์ที่ตั้งอยู่ในเขตสังฆาวาสของวัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร เดิมที่ตั้งของพิพิธภัณฑ์เป็นตำหนักที่ประทับของสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (แพ ติสฺสเทโว) สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายกพระองค์ที่ 12 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์และเจ้าอาวาสลำดับที่ 4 ของวัดสุทัศน์

ประวัติ

พิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทวมหาเถร) เดิมเป็นอาคารกุฎิใหญ่ภายในคณะ 6 ของวัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร สร้างขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) และใช้เป็นที่จำพรรษาของเจ้าอาวาสตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 3^[3] สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทโว) ทรงประทับที่กุฏิหลังนี้เมื่อทรงขึ้นดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสลำดับที่ 4 ของวัดสุทัศน์เมื่อ พ.ศ. 2443 ขณะทรงดำรงสมณศักดิ์เป็นพระธรรมโกษาจารย์ และเมื่อพระองค์ทรงได้รับการสถาปนาเป็นสมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 12 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์เมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2481 กุฏิที่ประทับของพระองค์จึงเรียกกันว่าเป็น "ตำหนักสมเด็จพระสังฆราช" หลังพระองค์สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2487 ตำหนักที่ประทับถูกใช้เป็นห้องเก็บของที่พระองค์เคยทรงใช้สอย^[4]

เมื่อ พ.ศ. 2556 พระพรหมวชิรมุนี (เชิด จิตฺตคุตฺโต) เจ้าอาวาสวัดสุทัศน์รูปปัจจุบัน เมื่อครั้งดำรงสมณศักดิ์เป็นพระธรรมรัตนดิลกและดำรงตำแหน่งผู้ช่วยเจ้าอาวาส เห็นว่าเวลานั้นตำหนักสมเด็จพระสังฆราชยู่ในสภาพชำรุดทรุดโทรมขาดการดูแลจึงมีความคิดจะบูรณะตำหนักและจัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑ์เพื่อให้ผู้สนใจได้เข้ามาศึกษา^[5]^[6] สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (วีระ ภทฺทจารี) เจ้าอาวาสวัดสุทัศน์ในเวลานั้นมอบหมายให้พระพรหมวชิรมุนีเป็นประธานการดำเนินโครงการบูรณะตำหนักเพื่อจัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑ์ กรมศิลปากรได้ร่วมกับวัดสุทัศน์ในการดำเนินโครงการ โดยมอบหมายให้สำนักสถาปัตยกรรมรับหน้าที่สำรวจ ออกแบบ และประมาณการ มอบหมายให้สำนักพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติรับหน้าที่สำรวจ จัดหมวดหมู่ และจัดทำทะเบียนศิลปวัตถุจำนวนมากกว่า 20,000 รายการ และมอบหมายให้สำนักหอสมุดแห่งชาติรับหน้าที่สำรวจ อนุรักษ์ และจัดทำทะเบียนเอกสารโบราณประเภทคัมภีร์ใบลานและสมุดไทย^[2] โครงการใช้เวลาดำเนินการเป็นเวลาประมาณ 10 ปีจึงแล้วเสร็จ มีพิธีเปิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 6 ธันวาคม พ.ศ. 2567^[1]

ส่วนจัดแสดง

พิพิธภัณฑ์แบ่งส่วนจัดแสดงเป็น 5 ห้อง^[1]^[7]:

ตำหนักประทับ: จัดแสดงพระประวัติ พระกรณียกิจ เครื่องใข้ส่วนพระองค์ งานพุทธศิลป์ฝีพระหัตถ์ และศิลปวัตถุเกี่ยวกับศาสนาพุทธ

หอพระกรรมฐาน: จัดแสดงพระพุทธรูปและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ของวัด เช่น พระสุนทรีวาณี, หลวงพ่อดำ (พระพุทธรูปสมัยเชียงแสน), พระนิรโรคันตราย ภาพจิตรกรรมสมถกรรมฐานจำนวน 11 ภาพ และพระพุทธรูปสำคัญอื่น ๆ

หอไตร: จัดแสดงตาลปัตร ย่าม และผ้ากราบ

กุฏิเรือนแถวตะวันออก: จัดแสดงเอกสารโบราณต่าง ๆ และศิลปวัตถุที่เกี่ยวข้อง

กุฏิเรือนแถวตะวันตก: จัดแสดงเครื่องพุทธบูชาหรือพุทธภัณฑ์ต่าง ๆ

อ้างอิง

1 2 3 4 "พิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทวมหาเถร)". ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. สืบค้นเมื่อ 2025-10-03.
1 2 พนมบุตร จันทรโชติ. สารอธิบดีกรมศิลปากร ใน พิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทวมหาเถร), วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร, 2567, หน้า 9.
↑ สุพิชัย พิมพ์ศิริจันทร์และคณะ, 2567, หน้า 25-26.
↑ สุพิชัย พิมพ์ศิริจันทร์และคณะ, 2567, หน้า 28.
↑ สุพิชัย พิมพ์ศิริจันทร์และคณะ, 2567, หน้า 32.
↑ กษศิรินทร์ ผลธรรมปาลิต. "ตามรอยพระกริ่ง เครื่องถ้วย ที่ชา ตาลปัตร โบราณวัตถุชิ้นเอกวัดสุทัศน์กว่า 10,000 รายการใน พิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระสังฆราช (แพ)". สารคดีไลต์. สืบค้นเมื่อ 2025-10-03.
↑ สุพิชัย พิมพ์ศิริจันทร์และคณะ, 2567, หน้า 48-49.

บรรณานุกรม

สุพิชัย พิมพ์ศิริจันทร์และคณะ, พระครูปลัดสุวัฒนสารคุณ (สุชาติ สุชาตเมธี) (บก.), พิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทวมหาเถร), วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร, 2567.

แหล่งข้อมูลอื่น

พิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทวมหาเถร) ที่เว็บไซต์ฐานข้อมูลพิพิธภัณฑ์ในประเทศไทย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร

[SAC-1] 1 2 3 4 "พิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทวมหาเถร)". ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. สืบค้นเมื่อ 2025-10-03.

[Panomboot-2] 1 2 พนมบุตร จันทรโชติ. สารอธิบดีกรมศิลปากร ใน พิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทวมหาเถร), วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร, 2567, หน้า 9.

[3] สุพิชัย พิมพ์ศิริจันทร์และคณะ, 2567, หน้า 25-26.

[4] สุพิชัย พิมพ์ศิริจันทร์และคณะ, 2567, หน้า 28.

[5] สุพิชัย พิมพ์ศิริจันทร์และคณะ, 2567, หน้า 32.

[6] กษศิรินทร์ ผลธรรมปาลิต. "ตามรอยพระกริ่ง เครื่องถ้วย ที่ชา ตาลปัตร โบราณวัตถุชิ้นเอกวัดสุทัศน์กว่า 10,000 รายการใน พิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระสังฆราช (แพ)". สารคดีไลต์. สืบค้นเมื่อ 2025-10-03.

[7] สุพิชัย พิมพ์ศิริจันทร์และคณะ, 2567, หน้า 48-49.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

ด ค ก พิพิธภัณฑ์ในกรุงเทพมหานคร
หอศิลป / การแสดง	หอศิลป์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ หอศิลป์มหาวิทยาลัยศิลปากร พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ศิลป์ พีระศรี อนุสรณ์ พิพิธภัณฑ์บ้านจิตรกร กวี อังคาร กัลยาณพงศ์ พิพิธภัณฑ์พุทธศิลปะ ศูนย์ประติมากรรมกรุงเทพฯ หอศิลป์จามจุรี พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หอศิลป หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร หอศิลป์กรุงไทย พิพิธภัณฑ์ศิลปะไทยร่วมสมัย เรือนบรรเลง พิพิธภัณฑ์กามาวิจิตรา พิพิธภัณฑ์ภาพจิตรกรรม 3 มิติ กรุงเทพฯ บ้านเขียวอันยุมัน พิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ ดิบ บางกอก (กำลังก่อสร้าง)
ผ้า	พิพิธภัณฑ์ผ้าในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พิพิธภัณฑ์จักรเย็บผ้า พิพิธภัณฑ์สิ่งทอพื้นเมือง สำนักพิพิธภัณฑ์และวัฒนธรรมการเกษตร สปัน แกลเลอรี่ (ศูนย์สปันอารยวัฒนศิลป์) พิพิธภัณฑ์ผ้าสะสม ติลลิกี แอนด์ กิบบินส์ พิพิธภัณฑ์มหาราชานุสรณ์ ร.4 บริการสารนิเทศเฉพาะสาขา ชนเผ่าไท-กะได
ประวัติศาสตร์ / โบราณคดี / บุคคล	พิพิธภัณฑ์กรมที่ดิน พิพิธภัณฑ์การศึกษาไทย โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย พิพิธภัณฑ์และห้องปฏิบัติการเรื่องราวก่อนประวัติศาสตร์ สุด แสงวิเชียร หอประวัติมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ พิพิธภัณฑ์หนังสือพิมพ์ไทย พิพิธภัณฑ์โรงเรียนมาแตร์เดอีวิทยาลัย พิพิธภัณฑ์และจดหมายเหตุรัฐสภา พิพิธภัณฑ์แรงงานไทย พิพิธภัณฑ์การกระจายเสียงและหอจดหมายเหตุ หอจดหมายเหตุมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ พิพิธภัณฑ์การฝึกหัดครูไทย หอเกียรติภูมิรถไฟ พิพิธภัณฑ์เครื่องเล่นกระบอกเสียงและหีบเสียงไทย ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยศรีปทุม หอไทยนิทัศน์ หอประวัติและพิพิธภัณฑ์ ดร.ไสว สุทธิพิทักษ์ หอประวัติมหาวิทยาลัยหอการค้าไทย พิพิธภัณฑ์พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว หอประวัติศาสตร์เกียรติยศแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ 14 ตุลา หอประวัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พิพิธภัณฑ์ธงชาติไทย มิวเซียมสยาม พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ช้างต้น หอเกียรติภูมินายกรัฐมนตรี พิพิธภัณฑ์เฉลิมพระนคร หอประวัติกรมวิชาการเกษตร พิพิธภัณฑ์ประวัติการพยาบาลไทย ศูนย์ประวัติศาสตร์เยาวราช นิทรรศน์รัตนโกสินทร์ พิพิธบางลำพู พิพิธภัณฑ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ศูนย์ส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเกริก นิทรรศการถาวรเครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย และวิวัฒนาการคณะรัฐมนตรี พิพิธภัณฑ์และห้องสมุด บ้านจิรายุ-พูนทรัพย์ ห้องอนุสรณ์สถานปรีดี พนมยงค์ พิพิธภัณฑ์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว อุทยานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ พิพิธภัณฑ์เจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) หอรัชมงคล สวนหลวง ร.9 หอประวัติกรมวิชาการเกษตร พิพิธภัณฑ์สตางค์ มงคลสุข ห้องแห่งแรงบันดาลใจ ปรีดี พนมยงค์ พิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งพระเกจิอาจารย์ วัดกระทุ่มเสือปลา พิพิธภัณฑ์เพื่อการศึกษาโรงเรียนเทพศิรินทร์ สถาบันคึกฤทธิ์ เรือนบรรเลง หอประวัติหลวงสำรวจพฤกษาลัย (นายสมบูรณ์ ณ ถลาง) ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร พิพิธภัณฑ์กรุงเทพประกันภัย พิพิธภัณฑ์บ้านกุฎีจีน
การแพทย์ / สาธารณสุข	พิพิธภัณฑ์ห้างขายยาเบอร์ลิน พิพิธภัณฑ์การแพทย์ศิริราช พิพิธภัณฑ์พยาธิวิทยาเอลลิส พิพิธภัณฑ์กายวิภาค-คองดอน พิพิธภัณฑ์ปรสิตวิทยา พิพิธภัณฑ์นิติเวชศาสตร์สงกรานต์ นิยมเสน พิพิธภัณฑ์สถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์การแพทย์ไทย อวย เกตุสิงห์ พิพิธภัณฑ์การแพทย์ทหารบก พิพิธภัณฑ์สมุนไพร พิพิธภัณฑ์เภสัชกรรมไทย พิพิธภัณฑ์กายวิภาคศาสตร์ทางสัตวแพทย์ พิพิธภัณฑ์พยาธิวิทยา พิพิธภัณฑ์วิทยาลัยพยาบาลกองทัพบก พิพิธภัณฑ์กุมารศัลยศาสตร์ พิพิธภัณฑสถานวาจวิทยาวัฑฒน์ พิพิธภัณฑ์สภากาชาดไทย พิพิธภัณฑ์ประวัติการพยาบาลไทย พิพิธภัณฑ์ร่างกายมนุษย์ พิพิธภัณฑ์ศิริราชพิมุขสถาน หอจดหมายเหตุและพิพิธภัณฑ์รามาธิบดี พิพิธภัณฑ์การเรียนรู้การประปาไทย พิพิธภัณฑ์สัมผัส สิรินธรทันตพิพิธ ศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ
กฎหมาย / ราชทัณฑ์	พิพิธภัณฑ์ตำรวจ วังปารุสกวัน พิพิธภัณฑ์ราชทัณฑ์ พิพิธภัณฑ์อัยการไทย พิพิธภัณฑ์ศาลไทย พิพิธภัณฑ์ศาลปกครอง พิพิธภัณฑ์ต้านโกง
วิทยาศาสตร์ / ธรรมชาติวิทยา	หอประวัติอุทกศาสตร์ไทย พิพิธภัณฑ์เทคโนโลยีทางภาพ ศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษา (ท้องฟ้าจำลอง) พิพิธภัณฑ์ภายในโรงเรียนเซนต์คาเบรียล พิพิธภัณฑ์ธรณีวิทยา กรมทรัพยากรธรณี พิพิธภัณฑ์สมุนไพร พิพิธภัณฑสถานธรรมชาติวิทยาแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พิพิธภัณฑ์อัญมณีและเครื่องประดับ พิพิธภัณฑ์กลางแจ้ง Bio-Geo Path พิพิธภัณฑ์ไลเคน พิพิธภัณฑ์กายวิภาคศาสตร์ทางสัตวแพทย์ พิพิธภัณฑ์มด พิพิธภัณฑ์สัตววิทยา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ พิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยาประมง สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำจืดกรุงเทพมหานคร พิพิธภัณฑ์พืชสิรินธร อุทยานผีเสื้อและแมลง กรุงเทพฯ พิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยา กรุงรัตนโกสินทร์ พิพิธภัณฑ์เปลือกหอย กรุงเทพฯ พิพิธภัณฑ์ดิน กรมพัฒนาที่ดิน พิพิธภัณฑ์และอุทยานแมลง 60 ปี มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ พิพิธภัณฑ์การเรียนรู้อุตุนิยมวิทยา
การเงิน / ธนาคาร	พิพิธภัณฑ์กรมสรรพากร พิพิธภัณฑ์ธนาคารกสิกรไทย พิพิธภัณฑ์ธนาคารไทย พิพิธภัณฑ์ธนาคารออมสิน ศาลาเครื่องราชอิสริยยศ เครื่องราชอิสริยาภรณ์ และเหรียญกษาปณ์ พิพิธภัณฑ์ธนาคารแห่งประเทศไทย พิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์ ศูนย์การเรียนรู้ธนาคารแห่งประเทศไทย พิพิธภัณฑ์ทองคำห้างทองตั้งโต๊ะกัง
การสื่อสาร / ไปรษณีย์	พิพิธภัณฑ์แสตมป์ไทย ไปรษณียาคาร พิพิธภัณฑ์สื่อสาธารณะ
งานอนุรักษ์ สถาปัตยกรรม / อาคารประวัติศาสตร์	พิพิธภัณฑ์พระที่นั่งวิมานเมฆและพิพิธภัณฑ์ในพระราชวังสวนดุสิต พิพิธภัณฑ์ตำหนักปลายเนิน พิพิธภัณฑ์วังสวนผักกาด พิพิธภัณฑ์บ้านจิม ทอมป์สัน พิพิธภัณฑ์ปราสาท พิพิธภัณฑ์บ้านสมเด็จเจ้าพระยา ตึกถาวรวัตถุ พิพิธภัณฑ์สักทอง เรือนไทยจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พิพิธภัณฑ์บ้านคุณหลวงฤทธิ์ณรงค์รอน พิพิธภัณฑ์เรือนคำเที่ยง บ้านเขียวอันยุมัน บ้านอาจารย์ฝรั่ง พระราชวังเดิม พิพิธภัณฑ์สถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา พิพิธภัณฑ์ชาวบางกอก บ้านเก่าเล่าเรื่อง ชุมชนเมืองเจริญไชย บ้านซอยสวนพลู พิพิธภัณฑ์วังวรดิศ พิพิธภัณฑ์สุนทรภู่ พิพิธภัณฑ์สุริยานุวัตรเพื่อการพัฒนาประเทศ พิพิธภัณฑ์สมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า พิพิธภัณฑ์บ้านนักเขียน ส.บุญเสนอ บ้านปาร์คนายเลิศ บ้านศรีบูรพา พิพิธภัณฑ์อาคารที่ประทับประชาธิปกศักดิเดชน์ เดอะ ไวร์เลส เฮาส์ วัน แบงค็อก
การทหาร / สงคราม	พิพิธภัณฑ์กองทัพบกเฉลิมพระเกียรติ พิพิธภัณฑ์กรมการขนส่งทหารบก พิพิธภัณฑ์กรมการทหารสื่อสาร พิพิธภัณฑ์กรมสารวัตรทหารบก พิพิธภัณฑ์กรมวิทยาศาสตร์ทหารบก พิพิธภัณฑ์หน่วยบัญชาการป้องกันภัยทางอากาศ พิพิธภัณฑ์กองทัพอากาศและการบินแห่งชาติ พิพิธภัณฑ์นักศึกษาวิชาทหาร พิพิธภัณฑ์ทหารสรรพาวุธ กรมสรรพาวุธทหารบก พิพิธภัณฑ์เสรีไทยอนุสรณ์ พิพิธภัณฑ์ศาลาว่าการกลาโหม พิพิธภัณฑ์ภักดีภูธร กรมแผนที่ทหาร พิพิธภัณฑ์บ้านขุนศึก พิพิธภัณฑ์อู่เรือหลวงเฉลิมพระเกียรติ 84 พรรษา
ศาสนา	พิพิธภัณฑ์วัดพระศรีรัตนศาสดาราม พิพิธภัณฑ์เฉลิมพระเกียรติ หกรอบ ร.9 วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม พิพิธภัณฑ์พระ ประยูรภัณฑาคาร พิพิธภัณฑ์พระ กำนันชูชาติ อาคารพิพิธภัณฑ์ ภปร. วัดบวรนิเวศวิหาร พิพิธภัณฑ์พระพุทธรูป 80 ปาง วัดกระทุ่มเสือปลา พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ วัดเบญจมบพิตร พิพิธภัณฑ์พระพุทธศาสนา พิพิธภัณฑ์พุทธธรรม พระบรมสารีริกธาตุ พิพิธภัณฑ์พระบรมธาตุ ศูนย์วัฒนธรรมอิสลามแห่งประเทศไทย พิพิธภัณฑ์ตำหนักสมเด็จพระสังฆราช (แพ ติสฺสเทวมหาเถร)
วิถีชีวิต	ศูนย์ศิลปวัฒนธรรมมอญ บางกระดี่ พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นกรุงเทพมหานครในแต่ละเขตของกรุงเทพฯ พิพิธภัณฑ์ภูมิปัญญาพื้นบ้าน โรงเรียนคลองพิทยาลงกรณ์ พิพิธภัณฑ์เรือไทย โรงเรียนมีนประสาทวิทยา พิพิธภัณฑ์ตลาดน้ำคลองลัดมะยม ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี พิพิธภัณฑ์เพื่อการศึกษา วัดหนังราชวรวิหาร พิพิธภัณฑ์แสดงว่าวไทย บ้านพิพิธภัณฑ์ พิพิธภัณฑ์เพลงลูกทุ่ง หอไทยนิทัศน์ พิพิธภัณฑ์เรือจิ๋วและอู่เรือจิ๋ว พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นชุมชนตรอกข้าวเม่า บ้านหัตถกรรม ศิลป์สร้างสุข บ้านหมอหวาน
อื่น ๆ	พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เรือพระราชพิธี พิพิธภัณฑ์สุนทร พิพิธภัณฑ์นาฬิกาโบราณ พิพิธภัณฑ์เด็กกรุงเทพมหานคร แห่งที่ 1 (จตุจักร) พิพิธภัณฑ์เด็กกรุงเทพมหานคร แห่งที่ 2 (ทุ่งครุ) พิพิธภัณฑ์กีฬาแห่งชาติ พิพิธภัณฑ์สินค้าปลอมและเลียนแบบติลลีกี แอนด์กิบบินส์ บ้านตุ๊กตาบางกอกดอลล์ พิพิธภัณฑ์ วีอาร์ คิงเพาเวอร์ คอมเพล็กซ์ อุทยานแมวไทยโบราณ พิพิธภัณฑ์ 98 พิพิธภัณฑ์เด็กเกียกกาย พิพิธภัณฑ์ของจิ๋วสัญจร แบทแคทมิวเซียม แอนด์ ทอยส์ไทยแลนด์ พิพิธภัณฑ์วัฒนธรรมดอกไม้ พิพิธภัณฑ์สถาบันนิด้า พิพิธภัณฑ์สโมสรฟุตบอลเมืองทอง ยูไนเต็ด พิพิธภัณฑ์บ้านบุญบวงสรวง ศูนย์การเรียนรู้รุ่งอรุณของเล่นพื้นบ้าน ศูนย์วัฒนธรรมอาเซียน พิพิธภัณฑ์สุขสะสม พิพิธภัณฑ์กรมทางหลวง พิพิธภัณฑ์การเรียนรู้การประปาไทย พิพิธภัณฑ์สัมผัส
รายชื่อพิพิธภัณฑ์ในประเทศไทย ข้อมูลโดยศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)