พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภาพรรณี
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภาพรรณี | |
---|---|
พระเจ้าวรวงศ์เธอ ชั้น 4 พระองค์เจ้าชั้นโท | |
![]() | |
พระสวามี | สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ |
พระบุตร | 9 องค์ |
ราชวงศ์ | จักรี |
พระบิดา | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร |
พระมารดา | หม่อมสุ่น คัคณางค์ ณ อยุธยา |
ประสูติ | 28 มีนาคม พ.ศ. 2417 |
สิ้นพระชนม์ | 6 สิงหาคม พ.ศ. 2481 (64 ปี) |
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภาพรรณี (28 มีนาคม พ.ศ. 2417 – 6 สิงหาคม พ.ศ. 2481) มีพระอิสริยยศเมื่อแรกประสูติที่ “หม่อมเจ้าอาภาพรรณี คัคณางค์” เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร ประสูติแต่หม่อมสุ่น คัคณางค์ ณ อยุธยา เป็นพระชายาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ และเป็นพระราชชนนีในสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี
ครั้นในปี พ.ศ. 2472 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาหม่อมเจ้าอาภาพรรณี สวัสดิวัตน์ ขึ้นเป็น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภาพรรณี ด้วยเป็นพระสัสสุรี
เนื้อหา
พระประวัติ[แก้]
พระชนม์ชีพช่วงต้น[แก้]
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภาพรรณี ประสูติเมื่อวันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2417 เป็นพระธิดาพระองค์ใหญ่จากทั้งหมดห้าพระองค์ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร กับหม่อมสุ่น คัคณางค์ ณ อยุธยา มีพระพี่น้องคือ หม่อมเจ้าหญิงกลาง, หม่อมเจ้าหญิงฉวีวิลัย, หม่อมเจ้าน้อย, หม่อมเจ้ากลาง และหม่อมเจ้าปรีดียากร ตามลำดับ
เมื่อแรกประสูตินั้นกิติศัพท์ด้านความงามของพระองค์เป็นที่ลือเลื่อง[1] ครั้นสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าสุทธาทิพยรัตน์ สุขุมขัตติยกัลยาวดี กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร พระราชธิดาผู้ทรงสิริโฉมในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กับสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวีประสูติกาลในปี พ.ศ. 2420 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงตรัสกับกรมหลวงพิชิตปรีชากรว่า "ฉันไม่แพ้เธอแล้ว" กล่าวกันว่าทรงงามทันสมัยไม่หยาดเยิ้มแต่ดูเก๋
เสกสมรส[แก้]
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภาพรรณี เสกสมรสกับสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ มีพระโอรส-ธิดารวม 9 องค์ ได้แก่
- หม่อมเจ้าเสรีสวัสดิกมล สวัสดิวัตน์ (6 กันยายน พ.ศ. 2445 — 7 มีนาคม พ.ศ. 2454)
- หม่อมเจ้าโสภณภราไดย สวัสดิวัตน์ (8 มกราคม พ.ศ. 2446 — 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2514) เสกสมรสกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามยุรฉัตร, หม่อมแตงนวล และหม่อมประเทือง สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา
- สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี (20 ธันวาคม พ.ศ. 2447 — 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2527) พระบรมราชินีในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
- หม่อมเจ้าใหม่ สวัสดิวัตน์ (19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2448 — 17 มีนาคม พ.ศ. 2448)
- หม่อมเจ้าแดง สวัสดิวัตน์ (25 เมษายน พ.ศ. 2450 — 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2450)
- หม่อมเจ้านนทิยาวัด สวัสดิวัตน์ (25 เมษายน พ.ศ. 2452 — 18 ตุลาคม พ.ศ. 2501) เสกสมรสกับหม่อมเจ้าสุวภาพเพราพรรณ วุฒิชัย
- หม่อมเจ้าอรชุนชิษณุ สวัสดิวัตน์ (15 มกราคม พ.ศ. 2453 — 26 ตุลาคม พ.ศ. 2512) เสกสมรสกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจันทรกานตมณี
- หม่อมเจ้ารอดรมาภัฎ สวัสดิวัตน์ (24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2458 — 4 สิงหาคม พ.ศ. 2460)
- หม่อมเจ้ายุธิษเฐียร สวัสดิวัตน์ (9 มีนาคม พ.ศ. 2460 — 24 กันยายน พ.ศ. 2528) เสกสมรสกับหม่อมราชวงศ์ภัทราตรีทศ เทวกุล
ปลายพระชนม์[แก้]
เมื่อถึงปีมะเส็งในปี พ.ศ. 2472 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนา หม่อมเจ้าอาภาพรรณี สวัสดิวัตน์ ขึ้นเป็น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภาพรรณี ด้วยเป็นพระราชชนนีในสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี[2] แต่หลังการยึดอำนาจของคณะราษฎร พระองค์และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ พระสวามี และเจ้านายชั้นสูงหลายพระองค์ได้เสด็จลี้ภัยบนเกาะปีนัง[3]
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภาพรรณีสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 6 สิงหาคม พ.ศ. 2481 สิริพระชนมายุ 64 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุ หน้าพลับพลาหลวง วัดเทพศิรินทราวาส
พระเกียรติยศ[แก้]
พระอิสริยยศ[แก้]
- หม่อมเจ้าอาภาพรรณี คัคณางค์ (28 มีนาคม 2417 – พ.ศ. 2445)
- หม่อมเจ้าอาภาพรรณี สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. 2445 – 10 พฤศจิกายน 2472)
- พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภาพรรณี (10 พฤศจิกายน 2472 – 6 สิงหาคม 2481)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]
เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.)
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 3 (ว.ป.ร.3)[4]
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 1 (ป.ป.ร.1)[5]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ "ปกเกล้าปกกระหม่อม (3)". เดลินิวส์. 15 มกราคม 2556. สืบค้นเมื่อ 27 พฤศจิกายน 2558.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งกรม ตั้งพระองค์เจ้าและเจ้าพระยา, เล่ม ๔๖, ตอน ๐ ก, ๑๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๒, หน้า ๑๗๔
- ↑ "ติดเกาะ! ตามสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ไป "ลี้ภัยการเมือง" ที่ปีนัง". สารคดี. 18 มีนาคม 2556. สืบค้นเมื่อ 27 พฤศจิกายน 2558.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ฝ่ายใน, เล่ม ๔๐, ตอน๐ง, ๒๗ มกราคม พ.ศ. ๒๔๖๖, หน้า ๓๗๖๕
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ฝ่ายใน, เล่ม ๔๓, ตอน ๐ ง, ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๖๙, หน้า ๓๑๑๔