พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ไปยังการนำทาง ไปยังการค้นหา
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมพระสมมตอมรพันธุ์
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4
พระองค์เจ้าชั้นเอก
พระองค์เจ้าสวัสดิประวัติ.jpg
ราชเลขานุการ
ดำรงตำแหน่ง13 กรกฎาคม พ.ศ. 2433 - 24 มิถุนายน พ.ศ. 2455
ถัดไปพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงปราจิณกิติบดี
ภรรยาชายา
หม่อมเจ้าจำรัส สวัสดิกุล
นักสุดาดวง
หม่อม
หม่อมเพิ่ม สวัสดิกุล ณ อยุธยา
หม่อมตลับ สวัสดิกุล ณ อยุธยา[1]
พระบุตรหม่อมเจ้าใหญ่ สวัสดิกุล
หม่อมเจ้าวิบูลย์สวัสดิ์วงศ์ สวัสดิกุล
หม่อมเจ้ามงคลประวัติ สวัสดิกุล
ราชวงศ์จักรี
พระบิดาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดาท้าวทรงกันดาล (หุ่น) ท.จ.ว.
ประสูติ7 กันยายน พ.ศ. 2403
สิ้นพระชนม์21 เมษายน พ.ศ. 2458 (54 ปี)

มหาเสวกเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์ พระนามเดิม พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าสวัสดิประวัติ เป็นพระราชโอรสในในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระประวัติ[แก้]

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์ ประสูติเมื่อวันศุกร์ที่ 7 กันยายน พ.ศ. 2403 เป็นพระราชโอรสลำดับที่ 49 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาหุ่น (ต่อมามีบรรดาศักดิ์เป็นท้าวทรงกันดาล)

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตั้งแต่ พ.ศ. 2423 ทรงดำรงตำแหน่งหัวหน้าไปรเวตสิเกรตารี (ราชเลขานุการ) กำกับดูแลกรมพระอาลักษณ์ จนกระทั่ง พ.ศ. 2435 กรมพระอาลักษณ์ได้รับการยกฐานะขึ้นเป็นกระทรวง เรียกว่า กระทรวงมุรธาธร และโปรดเกล้าฯ ให้กรมพระคลังข้างที่ ซึ่งเดิมอยู่ในสังกัดกระทรวงพระคลังมหาสมบัติมาขึ้นกับกระทรวงมุรธาธร

ช่วงปลาย พ.ศ. 2435 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นพิทยลาภพฤฒิธาดา ทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงมุรธาธร และกรมขุนสมมตอมรพันธุ์ ทรงดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมพระคลังข้างที่อีกตำแหน่งหนึ่ง[2]

ต่อมาใน พ.ศ. 2436 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นสรรพสิทธิประสงค์ เสนาบดีกระทรวงโยธาธิการ เสด็จไปตรวจราชการที่หัวเมือง จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา ไปทรงบังคับบัญชาราชการในหน้าที่เสนาบดีกระทรวงโยธาธิการ และให้กรมขุนสมมตอมรพันธุ์ ทรงบังคับบัญชาราชการแทนในหน้าที่เสนาบดีกระทรวงมุรธาธรเป็นการชั่วคราว

ในช่วงปลายรัชกาล ทรงตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประพาสยุโรป เมื่อ พ.ศ. 2450 พร้อมด้วยพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นราชบุรีดิเรกฤทธิ์, พระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนสรรพสาตรศุภกิจ และสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมขุนนครสวรรค์วรพินิต

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเลื่อนเป็นพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์ บรมธรรมิกราชวงษ์วิสุทธิ วชิราวุธราชปฤจฉานุวัตน์ รัตนบัณฑิตยชาติย์ สุขุมราชมันตนาธิบดี เมตตาสีตลหฤทัย พุทธาทิไตรรัตนคุณาลงกรณ์ ธรรมาทรบพิตร ทรงศักดินา 15,000[3] ได้รับพระราชทานยศเป็นมหาอำมาตย์เอก[4] ได้ดำรงตำแหน่งสมุหมนตรี และเป็นเสนาบดีที่ปรึกษา

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธ์ สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2458 เวลา 15:02 น.[5] สิริพระชันษาได้ 55 ปี ทรงเป็นต้นราชสกุลสวัสดิกุล

พระกรณียกิจที่สำคัญ[แก้]

พระโอรสและพระธิดา[แก้]

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสวัสดิประวัติ กรมพระสมมตอมรพันธ์ ทรงเป็นต้นราชสกุลสวัสดิกุล มีพระชายา, ชายา และหม่อม 4 ท่าน ได้แก่

  1. หม่อมเจ้าหญิงจำรัส (ราชสกุลเดิม: นิลรัตน์) พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นอลงกฎกิจปรีชา
  2. หม่อมตลับ
  3. หม่อมเพิ่ม
  4. นักสุดาดวง ท.จ.[10] พระธิดาในพระองค์เจ้าแก้วมโนหอแห่งกัมพูชา พระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุวัดสระเกษ เมื่อวันที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2451 (ร.ศ.127) ได้รับพระราชทานผ้าไตร 3 ไตร เงิน 200 เฟื้อง ผ้าขาวพับ 4 พับ เครื่องประโคมศพ กลองชนะ 10 จ่าปี 1 ฉัตรเบญจา 10 คัน[11]
พระรูป พระนาม พระมารดา ประสูติ สิ้นชีพิตักษัย คู่สมรส
Emblem of the House of Chakri.svg 1. หม่อมเจ้าหญิงใหญ่ 7 สิงหาคม 2428 ในวันประสูติ
หม่อมเจ้าวิบูลย์สวัสดิ์วงศ์ สวัสดิกุล.JPG 2. หม่อมเจ้าวิบูลย์สวัสดิ์วงศ์ หม่อมเพิ่ม 28 พฤศจิกายน 2428 23 พฤศจิกายน 2483 หม่อมเกื้อ (ณ ระนอง)
หม่อมเจ้ามงคลประวัติ สวัสดิกุล.JPG 3. หม่อมเจ้ามงคลประวัติ หม่อมเจ้าหญิงจำรัส 21 กุมภาพันธ์ 2429 29 สิงหาคม 2491 หม่อมราชวงศ์หญิงบัว (สนิทวงศ์)

พระเกียรติยศ[แก้]

พระอิสริยยศ[แก้]

  • พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าสวัสดิประวัติ (7 กันยายน พ.ศ. 2403 - 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411)
  • พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าสวัสดิประวัติ (1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 - 22 ธันวาคม พ.ศ. 2429)
  • พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นสมมตอมรพันธุ์ (22 ธันวาคม พ.ศ. 2429 - 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443)[12]
  • พระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนสมมตอมรพันธุ์ (25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443 - 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)[13]
  • พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนสมมตอมรพันธุ์ (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 - 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454)
  • พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์ (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 - ปัจจุบัน)
ธรรมเนียมพระยศของ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมพระสมมตอมรพันธุ์
Male Royalty's Standard of Thailand.svg
ธงประจำพระอิสริยยศ
การทูลใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตนข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับพ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย[แก้]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ[แก้]

เข็มพระราชทาน[แก้]

พ.ศ. 2455 - เข็มข้าหลวงเดิม[28]

อ้างอิง[แก้]

เชิงอรรถ
  1. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, การพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์สำหรับตระกูลจุลจอมเกล้า และถวายบังคมพระบรมรูป เนื่องในวันคล้ายกับวันพระบรมราชาภิเษกครั้งหลัง ตามสุริยตคติ, เล่ม ๑๖, ตอน ๓๔, ๑๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๔๒, หน้า ๔๙๘
  2. ↑ ตำแหน่งข้าราชการกรมพระคลังข้างที่ รัตนโกสินทร ศก 117
  3. ↑ "ประกาศ เลื่อน แลตั้งกรม แลตั้งเจ้าพระยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0 ง): 1733–1735. 11 พฤศจิกายน ร.ศ. 130. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
  4. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2455/D/195.PDF
  5. ↑ ข่าวสิ้นพระชนม์
  6. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวตั้งปริวีเคาน์ซิลเลอร์, เล่ม 4, หน้า 45
  7. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, สัญญาบัตรปริวีเคาน์ซิลเลอร์, เล่ม 4, หน้า 47-48
  8. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2453/D/2273_1.PDF
  9. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2435/039/331_2.PDF
  10. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, การพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์สำหรับตระกูลจุลจอมเกล้า และถวายบังคมพระบรมรูป เนื่องในวันคล้ายกับวันพระบรมราชาภิเษกครั้งหลัง ตามสุริยตคติ, เล่ม ๑๖, ตอน ๓๔, ๑๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๔๒, หน้า ๔๙๘
  11. ↑ พระราชทานเพลิงศพ ราชกิจจานุเบกษา วันที่ 19 เมษายน ร.ศ.127http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2451/003/75.PDF
  12. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2429/034/284.PDF
  13. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2443/035/481.PDF
  14. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งกรม, เล่ม ๓, ตอน ๓๔, ๒๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๒๙, หน้า ๒๘๓
  15. ↑ 15.0 15.1 ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๒๘, ตอน ๐ ง, ๑๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๔, หน้า ๑๗๘๓
  16. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ถวายบังคมพระบรมรูปและพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๐, ตอน ๓๔, ๑๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๑๘๙๓, หน้า ๓๖๗
  17. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2436/038/414_1.PDF
  18. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2429/034/284.PDF
  19. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2433/044/399.PDF
  20. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2427/061/536.PDF
  21. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2454/D/1556.PDF
  22. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2436/037/403.PDF
  23. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2456/D/2678.PDF
  24. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๔, เล่ม ๒๑, ตอน ๓๒, ๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๔๗, หน้า ๕๖๔
  25. ↑ พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์
  26. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๒๗, ตอน ๐ ง, ๑๑ มกราคม พ.ศ. ๒๔๕๓, หน้า ๒๔๐๙
  27. ↑ "พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 11 (ตอน 35): หน้า 272. 25 พฤศจิกายน 2438. สืบค้นเมื่อ 23 มิถุนายน 2562. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
  28. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2455/D/2250_1.PDF
บรรณานุกรม
  • ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. ISBN 974-221-818-8
  • สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. ราชสกุลวงศ์. พิมพ์ครั้งที่ 14, กรุงเทพฯ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, 2554. 296 หน้า. หน้า 67-68. ISBN 978-974-417-594-6

แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]

ก่อนหน้า พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์ ถัดไป
- 2leftarrow.png ราชเลขานุการ
(13 กรกฎาคม พ.ศ. 2433 - 24 มิถุนายน พ.ศ. 2455) 		2rightarrow.png พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงปราจิณกิติบดี


เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=พระเจ้าบรมวงศ์เธอ_กรมพระสมมตอมรพันธุ์&oldid=9263337"