พระยาเพ็ชรรัตน์ (โมรา)

พระยาเพ็ชรรัตน์ (โมรา) (18 กรกฎาคม 2378-11 มกราคม 2445)ขุนนางชาวไทย จางวางกรมพระตำรวจซ้ายฝ่ายพระราชวังบวร จางวางกรมล้อมพระราชวังฝ่ายพระราชวังบวร ปลัดกรมพระตำรวจใหญ่ซ้ายฝ่ายพระราชวังบวร

เกิดเมื่อวันเสาร์ เดือน ๘ แรม ๘ ค่ำ ปีมะแม สัปตศก จุลศักราช ๑๑๙๗ ตรงกับวันที่ 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2378 เป็นบุตรชายของ หลวงเดชนายเวร (สุด) ส่วนมารดาชื่อ ฉิม เมื่ออายุประมาณ 7-8 ปีได้เข้าไปอยู่ใน พระบรมมหาราชวัง โดยไปอาศัยอยู่กับ เจ้าจอมอรุณ ในรัชกาลที่ 3 ผู้เป็นพี่สาวร่วมมารดาและได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็กไล่กาในรัชกาลที่ 3 รับพระราชทานเบี้ยหวัดปีละ 5 ตำลึง จากนั้นได้เรียนหนังสือกับครูสุวรรณ์ ซึ่งสอนอยู่ที่ พระที่นั่งราชกิจวินิจฉัย ท่าราชวรดิษฐ์

ต่อมาจึงได้ย้ายมาเรียนหนังสือที่ วัดอัปสรสวรรค์ และบรรพชาเป็นสามเณรที่ วัดราชาธิวาส ก่อนจะสึกออกมาเป็นฆราวาสระยะหนึ่งและได้กลับมาอุปสมบทเป็นพระภิกษุที่ วัดกัลยาณมิตรวรมหาวิหาร เมื่ออายุประมาณ 23-24 ปีโดยมี สมเด็จพระญาณสังวร เป็นพระอุปัชฌาย์ จากนั้นจึงได้ย้ายมาจำพรรษาที่ วัดราชสิทธารามราชวรวิหาร ก่อนจะลาสิกขาบทกลับเข้ารับราชการตามเดิม

ชีวิตส่วนตัว

พระยาเพ็ชรรัตน์มีภรรยาที่มีบุตรด้วยกันทั้งสิ้น 3 คน

• ภรรยาเอกชื่อ แสง เป็นหลานตา พระยาดำรงราชพลขันธ์ (จุ้ย คชเสนี) มีบุตรชาย 2 คนคือ
  • นายเอี่ยม (ต่อมาคือ หลวงอัฏมัทยานุยุตร์)
  • จมื่นศักดิ์บริบาล (สวน) (ต่อมาคือ พระยาจรรยายุตกฤตย์)
• ภรรยาชื่อ ขลิบ มีบุตรสาวชื่อ สังวาล
• ภรรยาชื่อ ตาล มีบุตร 3 คนคือ
  • เจ้าพระยามหิธร (ลออ ไกรฤกษ์)
  • นายอู๋ (ต่อมาคือ พระยาจักรปาณีศรีศิลวิสุทธิ์)
  • จำเริญ (ต่อมาคือ คุณหญิงจำเริญ ภริยาของ พระยาประเสริฐศุภกิจ)

บรรดาศักดิ์

• พ.ศ. 2405 จ่าแกว่นประกวดงาน กรมตำรวจสนมซ้าย ถือศักดินา ๓๐๐
• พ.ศ. 2409 จมื่นศักดิ์แสนยากร ปลัดกรมพระตำรวจใหญ่ซ้าย ถือศักดินา ๔๐๐
• พ.ศ. 2412 พระณรงค์วิชิต เจ้ากรมพระตำรวจนอกขวา ถือศักดินา ๘๐๐
• พ.ศ. 2422 พระอินทร์ธิบาล เจ้ากรมพระตำรวจในซ้าย ถือศักดินา ๑๐๐๐
• พ.ศ. 2429 พระยาบริรักษราชา จางวางกรมพระตำรวจซ้ายฝ่ายพระราชวังบวร ถือศักดินา ๒๐๐๐
• 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2436 พระยาเพ็ชรรัตน์ ถือศักดินา ๒๕๐๐

ถึงแก่กรรม

พระยาเพ็ชรรัตน์ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2445 เวลา 13.00 น. ในการนี้โปรดเกล้าฯ พระราชทานน้ำหลวงอาบศพและหีบทองทึบ และได้จัดงานพระราชทานเพลิงศพ ที่ปรำ วัดจักรวรรดิราชาวาสวรมหาวิหาร เมื่อวันที่ 23 เมษายน พ.ศ. 2446 เวลา 17.00 น.

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2429 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์มงกุฎไทย (ต.ม.)
• พ.ศ. 2441 – เหรียญปราบฮ่อ (ร.ป.ฮ.)
• พ.ศ. 2439 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
• พ.ศ. 2436 – เหรียญรัชฎาภิเศกมาลา (ร.ศ.)
• พ.ศ. 2440 – เหรียญประพาสมาลา (ร.ป.ม.)