พระยาชาติเดชอุดม (หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล)

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
พระยาชาติเดชอุดม
(หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล)
เลขาธิการพระราชวัง
ดำรงตำแหน่ง
1 เมษายน 2478 - 31 มกราคม 2490
กษัตริย์พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร
พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ก่อนหน้าเจ้าพระยาวรพงศ์พิพัฒน์ (หม่อมราชวงศ์เย็น อิศรเสนา)
ถัดไปหม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์ (หม่อมราชวงศ์เฉลิมลาภ ทวีวงศ์)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด
หม่อมราชวงศ์โป๊ะ

12 มกราคม พ.ศ. 2434
เสียชีวิต3 มกราคม พ.ศ. 2509 (74 ปี)
คู่สมรสคุณหญิงเพี้ยง ประทีปเสน
นางจำนวน บุนนาค
คุณหญิงบัญญัติ บุนนาค
บุตร11 คน
บุพการี

มหาเสวกตรี พระยาชาติเดชอุดม (หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล) (12 มกราคม พ.ศ. 2434 - 3 มกราคม พ.ศ. 2509) อดีตเลขาธิการพระราชวังในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทรและพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

ประวัติ[แก้]

พระยาชาติเดชอุดม (หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล) เกิดเมื่อวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2434 เป็นโอรสในพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นปราบปรปักษ์กับหม่อมกลิ่น มาลากุล ณ อยุธยา มีพี่น้องร่วมพระบิดาทั้งสิ้น 11 คน

ในสมัยรัชกาลที่ 6 หม่อมราชวงศ์โป๊ะ ขณะนั้นมีบรรดาศักดิ์เป็นนายวรการบัญชา ได้เข้าเป็นสมาชิกกองเสือป่า ได้รับพระราชทานยศเป็น นายหมู่โท[1] ต่อมาหลังจากการปรับปรุงฐานะกระทรวงวังเป็นสำนักพระราชวัง เมื่อ พ.ศ. 2478 พระยาชาติเดชอุดมจึงได้รับการแต่งตั้งเป็นเลขาธิการพระราชวังคนแรกในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร และดำรงตำแหน่งถึงวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2490 ก่อนจะออกจากราชการฐานรับราชการมานาน โดยมีหม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์ (หม่อมราชวงศ์เฉลิมลาภ ทวีวงศ์) อธิบดีกรมประชาสงเคราะห์ มาสืบตำแหน่งแทน[2]

พระยาชาติเดชอุดม (หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล) ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2509 พระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุวัดธาตุทอง วันที่ 10 มกราคม พ.ศ. 2509[3]

ยศและตำแหน่ง[แก้]

  • 2 พฤศจิกายน 2457 – นายเวร[4]
  • – หุ้มแพร
  • มกราคม 2461 – จ่า[5]
  • 17 มิถุนายน 2462 – เลขานุการผู้สำเร็จราชการมหาดเล็ก[6]
  • – เจ้ากรมยานยนตร์หลวง
  • 26 กันยายน 2472 – นายนาวาตรี ราชนาวีเสือป่า[7]
  • 1 มิถุนายน 2472 – จางวางกรมพระราชพาหนะ[8]

บรรดาศักดิ์[แก้]

  • – หม่อมชาติเดชอุดม ราชนิกูล
  • – นายวรการบัญชา

ครอบครัว[แก้]

พระยาชาติเดชอุดม (หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล) สมรสกับคุณหญิงเพี้ยง (สกุลเดิม:ประทีปเสน) ธิดาพระยาวิสูตรสาครดิษฐ์ (เทียน ประทีปะเสน) กับคุณหญิงผัน วิสูตรสาครดิษฐ์ มีบุตรธิดา 6 คน คือ

  1. หม่อมหลวงหญิงปลื้มใจ บุนนาค สมรสกับ หลวงไพรัชพากย์ภักดี (จริง บุนนาค)
  2. หม่อมหลวงปัทม์ มาลากุล
  3. หม่อมหลวงหญิงปฤถา มาลากุล สมรสกับ นายปราโมท ศิขรินทร์
  4. หม่อมหลวงหญิงปิยา มาลากุล
  5. หม่อมหลวงประกุล มาลากุล สมรสกับ นางชวนพิศ มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม นิมิหุต)
  6. หม่อมหลวงหญิงประอร มาลากุล นางสนองพระโอษฐ์ในสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในรัชกาลที่ 7 สมรสกับ หม่อมราชวงศ์ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ มีบุตร 2 คน และสมรสครั้งที่สองกับร้อยเอก หม่อมเจ้าการวิก จักรพันธุ์

สมรสกับจำนวน บุนนาค ธิดาพระยาวิสุทธิราชรังสรรค์ (ใหญ่ บุนนาค) กับคุณหญิงจำรัส วิสุทธิราชรังสรรค์ มีบุตรธิดา 3 คน คือ

  1. หม่อมหลวงประสพศิลป์ มาลากุล สมรสกับ นางรัตนา มาลากุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม เสมาทอง)
  2. หม่อมหลวงหญิงปลุกปลื้ม ศรีประเสริฐ สมรสกับ พลอากาศเอก วีระ ศรีประเสริฐ
  3. หม่อมหลวงปราการ มาลากุล

สมรสกับคุณหญิงบัญญัติ บุนนาค ธิดาพระยาวิสุทธิราชรังสรรค์ (ใหญ่ บุนนาค) กับคุณหญิงจำรัส วิสุทธิราชรังสรรค์ มีบุตรธิดา 2 คน คือ

  1. หม่อมหลวงหญิงปริญญา อัศวอารีย์ สมรสกับ นายสุรินทร์ อัศวอารีย์
  2. หม่อมหลวงหญิงประกาย พิจารณ์จิตร สมรสกับ นาวาเอก อัมพร พิจารณ์จิตร

เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]

ลำดับสาแหรก[แก้]

อ้างอิง[แก้]

  1. วรชาติ มีชูบท. ฝากเรื่องราวไว้กับน้องๆ ๑๔๒. พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (๑๔)
  2. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งเลขาธิการพระราชวัง
  3. คำกลอนถวายโอวาท: สุนทรภู่ แต่งถวายสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระยาบำราบปรปักษ์ พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระยาชาติเดชอุดม (ม.ร.ว.โป๊ะ มาลากุล). กรุงเทพ : โรงพิมพ์คุรุสภา, พ.ศ. 2509. 18 หน้า. หน้า หน้าที่.
  4. ประกาศกรมมหาดเล็ก
  5. ประกาศกรมมหาดเล็ก
  6. ประกาศกรมบัญชาการกลางมหาดเล็ก
  7. พระราชทานยศนายเสือป่า
  8. ประกาศกระทรวงวัง
  9. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๒๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๐๓๓, ๒๐ สิงหาคม ๑๓๐
  10. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2012-05-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๕๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๓๒๘, ๑๘ กันยายน ๒๔๘๔
  11. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2019-05-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๔๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๐๙๑, ๑๕ พฤศจิกายน ๒๔๗๔
  12. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าฝ่ายหน้า, เล่ม ๔๐ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๖๒๘, ๒๕ พฤศจิกายน ๒๔๖๖
  13. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญช่วยราชการเขตภายใน, เล่ม ๖๐ ตอนที่ ๔๒ ง หน้า ๒๕๓๗, ๑๐ สิงหาคม ๒๔๘๖
  14. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๕๔ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๙๖๘, ๑๒ พฤศจิกายน ๒๔๘๐
  15. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลปัจจุบันฝ่ายหน้า, เล่ม ๓๐ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๐๕๓, ๒๔ สิงหาคม ๒๔๕๖
  16. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2019-05-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๔๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๐๙๓, ๑๕ พฤศจิกายน ๒๔๗๔
  17. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ เก็บถาวร 2011-11-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๕๕ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๙๖๑, ๒๘ พฤศจิกายน ๒๔๘๑
  18. พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ฝ่ายหน้า (หน้า 3128)
ก่อนหน้า พระยาชาติเดชอุดม (หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล) ถัดไป
เจ้าพระยาวรพงศ์พิพัฒน์ (หม่อมราชวงศ์เย็น อิศรเสนา)
ในฐานะรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัง

เลขาธิการพระราชวัง
(1 เมษายน 2478 - 31 มกราคม 2490)
หม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์ (หม่อมราชวงศ์เฉลิมลาภ ทวีวงศ์)