พระมหาธรรมราชาที่ 4

พระมหาธรรมราชา
พระมหากษัตริย์ราชวงศ์พระร่วง
ผู้ครองเมืองพิษณุโลก
ครองราชย์	พ.ศ. 1962 - 1981
ราชาภิเษก	พ.ศ. 1962
ก่อนหน้า	เจ้าสามพระยา
ถัดไป	สมเด็จพระราเมศวรเจ้า
พระราชบุตร	พระยายุทธิษฐิระ
ราชวงศ์	ราชวงศ์พระร่วง
พระราชบิดา	พระมหาธรรมราชา
พระราชมารดา	แม่นางษาขา
สวรรคต	พ.ศ. 1981

พระมหาธรรมราชาที่ 4 หรือ บรมปาล หรือ พระยาบาลเมือง เป็นพระราชโอรสในพระมหาธรรมราชาพระองค์หนึ่ง ได้ครองเมืองพิษณุโลกในระหว่างปี พ.ศ. 1962-1981 นับเป็นพระองค์สุดท้ายของราชวงศ์พระร่วงที่ได้ครองเมืองพิษณุโลก

พระราชประวัติ

พระมหากษัตริย์ราชวงศ์พระร่วง
	พ่อขุนศรีอินทราทิตย์
	พ่อขุนบานเมือง
	พ่อขุนรามคำแหง
	พระยาเลอไทย
	พระยางั่วนำถุม
	พระมหาธรรมราชาที่ ๑
	พระมหาธรรมราชาที่ ๒
	พระมหาธรรมราชาที่ ๓
	พระมหาธรรมราชาที่ ๔

พระยาบาลเมืองเป็นพระราชโอรสในพระมหาธรรมราชากับแม่นางษาขา มีพระเชษฐภคินีพระองค์หนึ่งเป็นพระราชเทวีในสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2

พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) ระบุว่าเมื่อพระมหาธรรมราชาธิราชเจ้าเมืองพิษณุโลกสวรรคตในปี พ.ศ. 1962 หัวเมืองเหนือเกิดจลาจลเพราะพระยาบาลเมืองและพระยารามแห่งสุโขทัยแย่งชิงอำนาจกัน สมเด็จพระอินทราชาแห่งกรุงศรีอยุธยาจึงเสด็จมาเมืองพระบาง (นครสวรรค์) ทั้งพระยาบาลเมืองและพระยารามทรงทราบก็เสด็จออกมาถวายบังคม เมื่อสมเด็จพระอินทราชาเสด็จกลับกรุงศรีอยุธยาแล้วจึงโปรดให้เจ้าสามพระยามาครองกรุงพิษณุโลก

พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับปลีก หมายเลข 2/ก 104 ระบุว่าเมื่อเจ้าสามพระยาได้ครองราชย์เป็นสมเด็จพระบรมราชาธิราช ขณะนั้นพระยาบาลเมืองเจ้าเมืองพิษณุโลกได้ลงมาเข้าเฝ้า จึงพระราชทานสุพรรณบัฏเครื่องราชูปโภคและเฉลิมพระนามเป็นมหาธรรมราชาธิราช มีการมหรสพเฉลิมฉลองที่เมืองพิษณุโลก และโปรดให้พระยารามราช พระยาเชลียง และพระยาแสนสอยดาว มาช่วยงานด้วย

การสวรรคตและสิ้นสุดอาณาจักรสุโขทัย

พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ ระบุว่าสมเด็จพระบรมราชาธิราชโปรดให้สมเด็จพระราเมศวรเจ้าพระราชโอรสไปครองเมืองพิษณุโลกในปี พ.ศ. 1981 จึงสันนิษฐานว่าพระมหาธรรมราชาที่ 4 อาจสวรรคตในปีนี้ นับแต่นั้นราชวงศ์สุพรรณภูมิก็ปกครองเมืองพิษณุโลกต่อมาอีกหลายสมัยและอาณาจักรสุโขทัยกับอาณาจักรอยุธยาก็รวมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน

หมายเหตุ

^ก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงสันนิษฐานว่าเป็นพระมหาธรรมราชาที่ 3 แต่ประเสริฐ ณ นคร สันนิษฐานว่าเป็นพระมหาธรรมราชาที่ 2

อ้างอิง

เชิงอรรถ

บรรณานุกรม

• วินัย พงศ์ศรีเพียร, บรรณาธิการ. ความยอกย้อนของประวัติศาสตร์. กรุงเทพฯ : คณะกรรมการชำระประวัติศาสตร์ไทย, 2539. 329 หน้า. ISBN 978-777-1-97-7
• มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา. นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา, 2554. 264 หน้า. ISBN 978-616-7308-25-8
• พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2553. 800 หน้า. ISBN 978-616-7146-08-9
• พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เล่ม 1. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2534. 370 หน้า. ISBN 978-417-144-8

ก่อนหน้า		พระมหาธรรมราชาที่ 4		ถัดไป
เจ้าสามพระยา		ผู้ครองเมืองพิษณุโลก (พ.ศ. 1967 - พ.ศ. 1981)		สมเด็จพระราเมศวรเจ้า