ราชวงศ์จักรี
 | บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง คุณสามารถพัฒนาบทความนี้ได้โดยเพิ่มแหล่งอ้างอิงตามสมควร เนื้อหาที่ขาดแหล่งอ้างอิงอาจถูกลบออก |
 | |
| พระราชอิสริยยศ | พระมหากษัตริย์กรุงรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. 2325 - พ.ศ. 2399) พระมหากษัตริย์สยาม (พ.ศ. 2399 - พ.ศ. 2492) พระมหากษัตริย์ไทย (พ.ศ. 2492 - ปัจจุบัน) |
|---|---|
| ปกครอง | ราชอาณาจักรไทย |
| เชื้อชาติ | ดั้งเดิม ไทย, จีน และมอญ ภายหลังเพิ่มเปอร์เซีย |
| สาขา | 84 ราชสกุล 42 บวรราชสกุล |
| จำนวนพระมหากษัตริย์ | 10 พระองค์ |
| ประมุขพระองค์แรก | พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช |
| ประมุขพระองค์ปัจจุบัน | พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว |
| ช่วงระยะเวลา | พ.ศ. 2325 - ปัจจุบัน |
| สถาปนา | พ.ศ. 2325 |
| ราชวงศ์ก่อนหน้า | ราชวงศ์ธนบุรี (กรุงธนบุรี) |
ราชวงศ์จักรี เป็นราชวงศ์ที่ปกครองราชอาณาจักรสยามต่อจากสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีจนถึงปัจจุบัน โดยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (พระนามเดิม ทองด้วง ทรงสืบเชื้อสายมาจากตระกูลขุนนางในสมัยกรุงศรีอยุธยา) ทรงสถาปนาราชวงศ์โดยการปราบดาภิเษกเมื่อ พ.ศ. 2325 ยุคของราชวงศ์นี้ เรียกว่า "ยุครัตนโกสินทร์"
ที่มาของชื่อและสัญลักษณ์ประจำราชวงศ์
ชื่อของราชวงศ์จักรีมีที่มาจากบรรดาศักดิ์ "เจ้าพระยาจักรีศรีองครักษ์" ตำแหน่งสมุหนายก ซึ่งเป็นตำแหน่งทางราชการที่พระองค์เคยทรงดำรงตำแหน่งมาก่อนในสมัยกรุงธนบุรี คำว่า "จักรี" นี้พ้องเสียงกับคำว่า "จักร" และ "ตรี" ซึ่งเป็นเทพอาวุธของพระวิษณุ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระแสงจักรและพระแสงตรีไว้ 1 สำรับ และกำหนดให้ใช้เป็นสัญลักษณ์ประจำราชวงศ์จักรีสืบมาจนถึงปัจจุบัน
พระปฐมบรมมหาชนกแห่งราชวงศ์จักรี
สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก "จะกล่าวถึงเจ้านายจำพวกซึ่งเป็นปฐมเป็นต้นแซ่ต้นสกุลเจ้าฟ้าแลพระองค์เจ้า หม่อมเจ้า หม่อมราชวงศ์แลเจ้าราชินิกุลที่เรียกนามว่า คุณ ว่า หม่อม มีบรรดาศักดิ์เนื่องในพระบรมราชวงศ์นี้ ซึ่งบัดนี้เป็นจำพวกต่าง ๆ อยู่ จะให้รู้แจ้งว่าเนื่องมาแต่ท่านผู้ใด พระองค์ใด เป็นเดิมแต่แรกตั้งกรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุธยานี้มา พึงรู้โดยสังเขปว่าบุรุษนารีมีบรรดาศักดิ์ ซึ่งเรียกว่าเป็นจำพวกเจ้า คือเจ้าฟ้าแลพระองค์เจ้า หม่อมเจ้า หม่อมราชวงศ์ทั้งปวงนั้น ล้วนปฏิพัทธ์พัวพันสืบต่อลงมาแต่องค์สมเด็จพระมหาไปยกาธิบดี คือ องค์สมเด็จพระบรมชนกนาถ พระเจ้าหลวงของพระบาทสมเด็จพระปรโมรุถชามหาจักรีบรมนาถ ซึ่งปรากฏพระนามในบัดนี้ว่า พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ซึ่งเป็นปฐมบรมอัครมหาราชาธิราชในพระบรมมหาราชวัง"
จึงนับได้ว่า สมเด็จพระมหาไปยกาธิบดี หรือ สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก เป็นพระมหาชนกพระองค์แรกแห่งราชวงศ์จักรี และเป็นเจ้านายแห่งราชวงศ์จักรีพระองค์แรกอย่างแท้จริง โดยพระมหาสังข์เดิม ซึ่งเป็นพระมหาสังข์ที่ใช้บรรจุพระบรมอัฐของสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก เมื่อครั้งสมัยรัชกาลที่ 1 ซึ่งปัจจุบันใช้รดน้ำในพระราชพิธีมงคลให้แก่พระบรมวงศานุวงศ์เท่านั้น
พระบรมวงศานุวงศ์
พระบรมวงศานุวงศ์ไทยในปัจจุบันสืบเชื้อสายมาจากสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ต้นราชสกุลมหิดล[1] กับสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี (สังวาลย์ ตะละภัฏ) โดยสมเด็จพระบรมราชชนกนั้นเป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า (สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี) ถือเป็นพระอนุชาต่างพระมารดาในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระเชษฐาต่างพระมารดาในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
หลังการสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร พระอนุชาคือสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภูมิพลอดุลเดช (ปัจจุบันคือพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร) จึงได้เสด็จขึ้นครองราชสมบัติสืบราชสันตติวงศ์ในวันเดียวกัน และภายหลังได้ทรงประกอบพระราชพิธีราชาภิเษกสมรสกับสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง (หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ กิติยากร) พระธิดาในพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ (หม่อมเจ้านักขัตรมงคล กิติยากร) กับหม่อมหลวงบัว กิติยากร (สนิทวงศ์) มีพระราชโอรสเพียงพระองค์เดียวคือพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งทรงราชย์เป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลปัจจุบัน
รายพระนามพระบรมวงศานุวงศ์
- พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี (พระมหากษัตริย์รัชกาลปัจจุบัน และพระอัครมเหสี)
- สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา (พระราชธิดาพระองค์ใหญ่)
- สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา (พระราชธิดาพระองค์รอง)
- สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าทีปังกรรัศมีโชติ (พระราชโอรสพระองค์เล็ก)
- สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง (สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง)
- สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (พระโสทรกนิษฐภคินีพระองค์ใหญ่)
- สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี (พระโสทรกนิษฐภคินีพระองค์เล็ก)
- พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสิริภาจุฑาภรณ์ (พระภาคิไนย)
- พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอทิตยาทรกิติคุณ (พระภาคิไนย)
- ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี (พระโสทรเชษฐภคินี; กราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์)[2]
- พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ (อดีตพระมเหสี)
เครือญาติและผู้เกี่ยวกับพระบรมวงศานุวงศ์
- จุฑาวัชร วิวัชรวงศ์ และริยา กอฟห์ (พระราชโอรสองค์ใหญ่และภรรยา)
- วัชรเรศร วิวัชรวงศ์ (พระราชโอรสองค์ที่สอง)
- จักรีวัชร วิวัชรวงศ์ (พระราชโอรสองค์ที่สาม)
- วัชรวีร์ วิวัชรวงศ์ (พระราชโอรสองค์ที่สี่)
- ท่านผู้หญิงพลอยไพลิน เจนเซน และเดวิด วีลเลอร์ (พระธิดาคนใหญ่ในทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี และสามี)
- แม็กซิมัส จุลรัตน์ วีลเลอร์ (พระนัดดาในทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี)
- ลีโอนาร์โด ภัททพงศ์ วีลเลอร์ (พระนัดดาในทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี)
- แอรี วีลเลอร์ (พระนัดดาในทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี)
- ท่านผู้หญิงสิริกิติยา เจนเซน (พระธิดาคนเล็กในทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี)
- ท่านผู้หญิงทัศนาวลัย ศรสงคราม และสินธู ศรสงคราม (พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ และสามี)
- จิทัศ ศรสงคราม และเจสสิกา ศรสงคราม (พระนัดดาในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ และภรรยา)
- สุจาริณี วิวัชรวงศ์ (อดีตหม่อม)
- ปีเตอร์ เจนเซน (อดีตพระสวามีในทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี)
- วีระยุทธ ดิษยะศริน (อดีตพระสวามีในสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี)
- ท่านผู้หญิงศรีรัศมิ์ สุวะดี (อดีตพระมเหสี)
รายพระนาม
พระมหากษัตริย์ไทย
| ลำดับ | พระบรมฉายาลักษณ์และพระปรมาภิไธย | ครองราชย์ | ระยะเวลา |
|---|---|---|---|
| รัชกาลที่ 1 |  |
6 เมษายน พ.ศ. 2325 - 7 กันยายน พ.ศ. 2352 | 27 ปี 154 วัน |
| รัชกาลที่ 2 |  |
7 กันยายน พ.ศ. 2352 - 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367 | 14 ปี 317 วัน |
| รัชกาลที่ 3 |  |
21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367 - 2 เมษายน พ.ศ. 2394 | 26 ปี 255 วัน |
| รัชกาลที่ 4 | .jpg) |
2 เมษายน พ.ศ. 2394 - 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 | 17 ปี 182 วัน |
| รัชกาลที่ 5 |  |
1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 - 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 | 42 ปี 22 วัน |
| รัชกาลที่ 6 | _of_Siam.jpg) |
23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 - 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 | 15 ปี 34 วัน |
| รัชกาลที่ 7 |  |
26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 - 2 มีนาคม พ.ศ. 2478 (สละราชสมบัติ) |
9 ปี 96 วัน |
| รัชกาลที่ 8 |  |
2 มีนาคม พ.ศ. 2478 - 9 มิถุนายน พ.ศ. 2489 | 11 ปี 99 วัน |
| รัชกาลที่ 9 | พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร | 9 มิถุนายน พ.ศ. 2489 - 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559 | 70 ปี 126 วัน |
| รัชกาลที่ 10 | .png) |
13 ตุลาคม พ.ศ. 2559 - ปัจจุบัน | 3 ปี 131 วัน |
พระบรมราชินี
| ลำดับ | พระฉายาลักษณ์และพระนามาภิไธย | ราชาภิเษกสมรส | ดำรงตำแหน่ง |
|---|---|---|---|
| รัชกาลที่ 1 | |
ราว พ.ศ. 2303 | 6 เมษายน พ.ศ. 2325 - 7 กันยายน พ.ศ. 2352 (พระราชสวามีสวรรคต) |
| รัชกาลที่ 2 | |
ราว พ.ศ. 2344 | 7 กันยายน พ.ศ. 2352 - 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367 (พระราชสวามีสวรรคต) |
| รัชกาลที่ 4 |  |
1 เมษายน พ.ศ. 2394 | ราว พ.ศ. 2396 - 9 กันยายน พ.ศ. 2404 (สวรรคต) |
| รัชกาลที่ 5 |  (พระบรมราชชนนีพันปีหลวง) |
พ.ศ. 2421 | พ.ศ. 2440 - 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 (พระราชสวามีสวรรคต) |
| รัชกาลที่ 6 |  (พระวรราชชายา) |
พ.ศ. 2464 | พ.ศ. 2465 - 15 กันยายน พ.ศ. 2468 (ลดพระอิสริยยศเป็นพระวรราชชายา)[3] |
| รัชกาลที่ 7 |  |
สิงหาคม พ.ศ. 2461 | 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 - 2 มีนาคม พ.ศ. 2478 (พระราชสวามีสละราชสมบัติ) |
| รัชกาลที่ 9 |  (พระบรมราชชนนีพันปีหลวง) |
28 เมษายน พ.ศ. 2493 | 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493 - 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559 (พระราชสวามีสวรรคต) |
| รัชกาลที่ 10 |  |
1 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 | 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 - ปัจจุบัน |
กรมพระราชวังบวรสถานมงคล
| รัชสมัย | พระฉายาลักษณ์และพระนามาภิไธย | ดำรงตำแหน่ง |
|---|---|---|
| รัชกาลที่ 1 |  |
พ.ศ. 2325 - 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2346 (สวรรคตก่อนได้สืบราชสมบัติ) |
|
พ.ศ. 2349 - 7 กันยายน พ.ศ. 2352 (สืบราชสมบัติเป็น พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2) | |
| รัชกาลที่ 2 | |
พ.ศ. 2352 - 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2360 (สวรรคตก่อนได้สืบราชสมบัติ) |
| รัชกาลที่ 3 | .jpg) |
พ.ศ. 2367 - 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2375 (สวรรคตก่อนได้สืบราชสมบัติ) |
| รัชกาลที่ 4 |  |
25 พฤษภาคม พ.ศ. 2394 - 7 มกราคม พ.ศ. 2408 (สวรรคตก่อนได้สืบราชสมบัติ) |
| รัชกาลที่ 5 |  |
พ.ศ. 2411 - 28 สิงหาคม พ.ศ. 2428 (ทิวงคตก่อนได้สืบราชสมบัติ) |
กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข
| รัชสมัย | พระฉายาลักษณ์และพระนามาภิไธย | ดำรงตำแหน่ง |
|---|---|---|
| รัชกาลที่ 1 |  |
พ.ศ. 2328 - 20 ธันวาคม พ.ศ. 2349 (ทิวงคตก่อนได้สืบราชสมบัติ) |
สยามมกุฎราชกุมาร
| รัชสมัย | พระฉายาลักษณ์และพระนามาภิไธย | ดำรงตำแหน่ง |
|---|---|---|
| รัชกาลที่ 5 |  |
14 มกราคม พ.ศ. 2429 - 4 มกราคม พ.ศ. 2437 (สวรรคตก่อนได้สืบราชสมบัติ) |
|
20 มกราคม พ.ศ. 2437 - 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 (สืบราชสมบัติเป็น พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6) | |
| รัชกาลที่ 9 | |
28 ธันวาคม พ.ศ. 2515 - 1 ธันวาคม พ.ศ. 2559 (สืบราชสมบัติเป็น พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10) |
แผนผัง
การเงิน
ในปี 2560 สำนักข่าวเอเอฟพี รายงานว่า ราชวงศ์จักรีเป็นราชวงศ์ที่ร่ำรวยลำดับต้น ๆ ของโลก โดยมีทรัพย์สินที่ประเมินไว้ระหว่าง 30,000–60,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในความดูแลของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ สำนักข่าวรอยเตอส์ประเมินว่าเฉพาะหุ้นที่สำนักงานทรัพย์สินฯ ถืออยู่ในธนาคารไทยพาณิชย์ และบริษัท ปูนซีเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) รวมกันมีมูลค่า 3.06 แสนล้านบาท[4]
อ้างอิง
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ พระราชทานนามสกุลสำหรับเชื้อพระวงศ์พระบรมราชวงศ์ชั้น ๕, เล่ม ๔๖, ตอน ๐ ก, ๙ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๒, หน้า ๒๑
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระบรมราชโองการ ประกาศ ลาออกจากฐานันดรศักดิ์, เล่ม ๘๙, ตอน ๑๑๒ ก ฉบับพิเศษ, ๒๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๑๕, หน้า ๑
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ว่าด้วยการที่จะออกพระนามสมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิ์ศจี, เล่ม 42, ตอน 0 ก, 20 กันยายน พ.ศ. 2468, หน้า 159
- ↑ โปรดเกล้าฯ พ.ร.บ.จัดระเบียบทรัพย์สินฝ่ายพระมหากษัตริย์ ฉบับใหม่
- พระบรมราชจักรีวงศ์ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ จากหอมรดกไทย
ดูเพิ่ม
 |
คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: Chakri dynasty |
- พระบรมราชสัญลักษณ์ประจำรัชกาล
- พระราชลัญจกรประจำรัชกาล
- ลำดับพระปฐมวงศ์ในพระบรมราชวงศ์จักรี
- ราชสกุลวงศ์ในราชวงศ์จักรี
- กรมพระราชวังบวรสถานมงคล
- กรมพระราชวังบวรสถานภิมุข
- พระยศเจ้านายไทย
แหล่งข้อมูลอื่น
| ก่อนหน้า | ราชวงศ์จักรี | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| ราชวงศ์ธนบุรี (ปกครองกรุงธนบุรี) |
|
 ราชวงศ์ที่ปกครองประเทศไทย (พ.ศ. 2325 - ปัจจุบัน) |
|
— |
| ||||||||||||||||||||||
