ประวัติศาสตร์ตองงา

เจมส์ คุกที่ฮาอะไป

ประวัติศาสตร์ตองงา เป็นประวัติศาสตร์ในหมู่เกาะตองงาที่เรียกว่าราชอาณาจักรตองงาในปัจจุบันนั้น ชาวลาพิตาซึ่งเป็นบรรพบุรุษของชาวโพลินีเซียนรวมถึงชาวตองงา ได้อพยพมาตั้งรกรากจากเอเชียใต้ มากว่า 6,000 ปี ตองงามีประเพณีวัฒนธรรมและอารยธรรมเป็นของตัวเอง ได้พัฒนาจากสังคมเล็กจนเป็นสังคมชั้นสูงและโดยมีกษัตริย์ปกครอง ในช่วงระหว่างนั้นได้มีการแลกเปลี่ยนสินค้า การทำสงคราม รวมถึงการถูกยึดครองดินแดนโดยจักรวรรดิตูอิปูโลตูจากประเทศฟีจี และจักรวรรดิมานูอาจากประเทศซามัวสลับกันไป

เอกราชและการขยายดินแดน

ประมาณพุทธศตวรรษที่ 14 ตองงาได้พ้นจากการปกครองของทั้งสองประเทศ โดยพระเจ้าอะโฮอิตูได้สถาปนาตัวเป็นกษัตริย์องค์แรกของตองงา ในรัชกาลที่ 10 ต่อมาในพุทธศตวรรษที่ 17 จักรพรรดิโมโมและพระโอรส (ซึ่งต่อมาคือจักรพรรดิตูอิตาตูอิ รัชกาลที่ 11) ได้ขยายอาณาจักรตองงาโดยยึดประเทศฟีจี และบางส่วนของประเทศซามัว และยังคงขยายอาณาเขตต่อ โดยเข้ายึดโพลินีเซียนตะวันออกทั้งหมด และบางส่วนของเมลานีเซีย ไมโครนีเซีย และโปลีนีเซียนกลาง ในประมาณพุทธศตวรรษที่ 20 จักรพรรดิตากาลัวอา ได้ทรงแยกอำนาจกษัตริย์ โดยให้มีกษัตริย์ปกครองราชอาณาจักรพร้อมกัน 2 พระองค์ ราชวงศ์ที่ 2 ที่เกิดขึ้นมาคือตูอิฮาอะตากาเลาอา โดยมีกษัตริย์องค์แรกคือจักรพรรดิโมอันกาโมตูอา ซึ่งเป็นโอรสองค์ที่ 2 ของจักรพรรดิตากาลัวอา และได้ปกครองสืบต่อมา

กับตันเจมส์ คุกเยือนตองงา

ในช่วงที่กัปตันเจมส์ คุก ได้แล่นเรือมาที่เกาะ ในปี พ.ศ. 2316, 2317 และ 2320 ได้มาพบหมู่เกาะตองงาและตั้งชื่อว่า "หมู่เกาะแห่งมิตรภาพ" (Friendly Islands) กลุ่มมิชชันนารีกลุ่มแรกจากลอนดอนได้มาอยู่ที่เกาะ ในปี พ.ศ. 2340 และกลุ่มมิชชันนารีกลุ่มต่อมาในปี พ.ศ. 2365

ปัจจุบัน

ในปี พ.ศ. 2388 เตาฟาอาเฮา ตูโปอู ซึ่งมีเชื้อสายราชวงศ์ตูอิกาโนกูโปลู ได้รวบรวมหมู่เกาะตองงาที่แตกแยกกันให้เป็นอาณาจักรเดียวกันภายใต้ชื่ออาณาจักรโพลีนีเซีย แล้วสถาปนาตนเองเป็นพระเจ้าจอร์จ ตูโปอูที่ 1 พร้อมสถาปนาราชวงศ์ตูโปอูขึ้น พระองค์พระราชทานรัฐธรรมนูญเมื่อ พ.ศ. 2418 ในระยะเวลาต่อมาพระเจ้าจอร์จ ตูโปอูที่ 2 ทรงทำสนธิสัญญาให้ตองงาเป็นรัฐภายใต้ การคุ้มครองของสหราชอาณาจักรในปี พ.ศ. 2443 จนกระทั่งวันที่ 4 มิถุนายน พ.ศ. 2513 ซึ่งตรงกับรัชสมัยของสมเด็จพระราชาธิบดีเตาฟาอาเฮา ตูโปอูที่ 4 ตองงาได้อำนาจการปกครองตนเองคืนทั้งหมด และได้เข้าร่วมเป็นสมาชิกในเครือจักรภพ และเมื่อกันยายน พ.ศ. 2543 ตองงาได้เข้าร่วมเป็นประเทศในสหประชาชาติ

ดูเพิ่ม

• จักรวรรดิตูอีโตงา