ประพนธ์ วิไลรัตน์

ประพนธ์ วิไลรัตน์
เกิด	30 มิถุนายน พ.ศ. 2487 กรุงเทพมหานคร
สัญชาติ	ไทย
มีชื่อเสียงจาก	นักวิทยาศาสตร์ดีเด่นของไทย

ศาสตราจารย์ ประพนธ์ วิไลรัตน์ เกิดวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2487 ที่กรุงเทพมหานคร เป็นแฝดผู้พี่ของรองศาสตราจารย์ ดร.ประพิณ วิไลรัตน์ และเป็นบุตรคนที่หนึ่ง ในจำนวน 4 คน ของนายนิพนธ์ และนางสดับพิณ วิไลรัตน์ ศาสตราจารย์ ดร. ประพนธ์ วิไลรัตน์ เป็นนักวิทยาศาสตร์ชาวไทยผู้เชี่ยวชาญด้านชีวเคมี มีผลงานวิจัยดีเด่นทางด้านการศึกษาการทำงานของวิตามินอี โรคมาลาเรีย และโรคธาลัสซีเมีย ได้รับรางวัลนักวิทยาศาสตร์ดีเด่นสาขาชีวเคมีจากมูลนิธิส่งเสริมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในพระบรมราชูปถัมภ์ เมื่อปี พ.ศ. 2540 สมรสกับนางมัลลิกา วิไลรัตน์ มีบุตร 1 คน

ประวัติการศึกษา

• สำเร็จการศึกษาชั้นประถมศึกษาจากโรงเรียน St. David Preparatory School กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ
• สำเร็จการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาจากโรงเรียน Alexandra Grammar School ประเทศสิงคโปร์
• ได้รับทุนโคลัมโบจากรัฐบาลประเทศออสเตรเลีย ในปี พ.ศ. 2506-2509 ไปศึกษาในสาขาวิชาเคมี ณ มหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลีย เมืองแคนเบรา
• หลังจากสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี เกียรตินิยมอันดับสองแล้ว ได้รับทุนมูลนิธิร็อกกี้เฟลเลอร์ ไปศึกษาต่อในมหาวิทยาลัยโอเรกอน ประเทศสหรัฐอเมริกา จนสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอก สาขาชีวเคมี ในปี พ.ศ. 2517

ประวัติการทำงาน

ตำแหน่งวิชาการ

• เข้ารับราชการเป็นอาจารย์ ประจำภาควิชาชีวเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล เมื่อปี พ.ศ. 2517
• ด้รับการแต่งตั้งเป็นผู้ช่วยศาสตราจารย์ ในปี พ.ศ. 2520 รองศาสตราจารย์ในปี พ.ศ. 2524 และศาสตราจารย์ในปี พ.ศ. 2541

ตำแหน่งบริหาร

• หัวหน้าภาควิชาชีวเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ระหว่างปี พ.ศ. 2531-2534
• รองผู้อำนวยการสถาบันวิจัยและพัฒนา วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยมหิดล

ตำแหน่งในสมาคมและองค์กรต่างๆ

• ประธานสาขาชีวเคมี ของสมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทยฯ ระหว่างปี พ.ศ. 2531-2533
• บรรณาธิการวารสาร Journal of Science Society of Thailand ระหว่างปี พ.ศ. 2534-2535
• กรรมการบรรณาธิการวารสาร Asia Pacific Journal of Molecular Biology and Biotechnology ระหว่างปี พ.ศ. 2537-ปัจจุบัน

เกียรติคุณและรางวัล

• พ.ศ. 2530 - รางวัล มหาวิทยาลัยมหิดล สาขาการวิจัย
• พ.ศ. 2535 - รางวัลมหาวิทยาลัยมหิดล สาขาความเป็นครู
• พ.ศ. 2538 - รางวัลสภาวิจัยแห่งชาติ : รางวัลผลงานวิจัยดีเยี่ยม สาขาวิทยาศาสตร์เคมีและเภสัช จากผลงานวิจัยเรื่อง "การทำงานของวิตามินอีในการลดโคเลสเตอรอลในกระต่าย"
• พ.ศ. 2539 - เป็นผู้ร่วมคณะ ในโครงงานที่ได้รับรางวัลที่ 1 ผลงานประดิษฐ์คิดค้นยอดเยี่ยม จากสภาวิจัยแห่งชาติ
• พ.ศ. 2539 - รางวัลนักวิจัยดีเด่นแห่งชาติ สาขาวิทยาศาสตร์เคมีและเภสัช จากสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ
• พ.ศ. 2539 - เมธีวิจัยอาวุโส สกว. สาขาชีวเคมี
• พ.ศ. 2540 - รางวัลนักวิทยาศาสตร์ดีเด่น สาขาชีวเคมี จากมูลนิธิส่งเสริมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ในพระบรมราชูปถัมภ์
• รางวัลศิษย์เก่าดีเด่น จากมหาวิทยาลัยโอเรกอน ประเทศสหรัฐอเมริกา
• พ.ศ. 2543 - เมธีวิจัยอาวุโส สกว. สาขาชีวเคมี ระยะที่ 2
• พ.ศ. 2547 - รางวัลปาฐกถาสวัสดิ์ สกุลไทย จากสมาคมศิษย์เก่าบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล
• พ.ศ. 2546 - อาจารย์ดีเด่นแห่งชาติ สาขาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ของที่ประชุมประธานสภาอาจารย์มหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย (ปอมท.)

ผลงานด้านการวิจัย

ศาสตราจารย์ ดร. ประพนธ์ วิไลรัตน์ มีผลงานวิจัยที่ได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่ในวารสารวิชาการระดับนานาชาติ จำนวนกว่า 140 เรื่อง โดยเป็นการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับการทำงานของวิตามินอี ในการทำหน้าที่เป็นสาร antioxidant แนวทางในการนำวิตามินอี มาใช้เป็นยาลดโคเลสเตอรอลในเลือด และป้องกันการเกิดนิ่วในถุงน้ำดี การศึกษาชีวเคมีและพยาธิสรีรวิทยาในระดับโมเลกุลของโรคที่พบมากในประเทศไทย จำนวน 2 ชนิด คือโรคมาลาเรีย และโรคโลหิตจางธาลัสซีเมีย เพื่อเป็นแนวทางในการค้นหายาใหม่ๆ หรือวิธีการรักษาที่ทำให้ผู้ป่วยมีชีวิตที่ดีขึ้น

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นมหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นมหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)