ข้ามไปเนื้อหา

บะซอพยู

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
บะซอพยู
ဘစောဖြူ
Kalima Shah (ကလမသျှာ)
พระมหากษัตริย์ยะไข่
ครองราชย์ป. มกราคม ค.ศ. 1459 – 5 สิงหาคม ค.ศ. 1482
ก่อนหน้าคะยี
ถัดไปดอ-ลยา
ประสูติป. มีนาคม ค.ศ. 1430 (พระราชสมภพวันพฤหัสบดี)
มเยาะอู้
สวรรคต5 สิงหาคม ค.ศ. 1482 (52 พรรษา)
วันจันทร์ แรม 7 ค่ำ เดือนวากอง 844 ME[note 1]
มเยาะอู้
ชายาSaw Nandi
Saw Htin
พระราชบุตรดอ-ลยา (พระราชโอรส)
Gamani (พระราชโอรส)
Narapati Sekkya (พระราชโอรส)
Saw Mi Saw (พระราชธิดา)
พระราชธิดาอีกพระองค์
ราชวงศ์Saw Mon
พระราชบิดาคะยี
พระราชมารดาซอปะบา
ศาสนาพุทธเถรวาท

บะซอพยู (พม่า: ဘစောဖြူ, เสียงอ่านภาษาพม่า: [ba̰ sɔ́ pʰjù]; บางครั้งสะกดเป็น Ba Saw Pru, ออกเสียงแบบยะไข่: [ba̰ sɔ́ pʰɹù]; มีอีกพระนามว่า Kalima Shah; ค.ศ. 1430–1482) เป็นพระมหากษัตริย์ยะไข่ใน ค.ศ. 1459 ถึง 1482 พระองค์เข้ายึดจิตตะกองใน ค.ศ. 1459 และปราบกบฏที่นั่นใน ค.ศ. 1481 พระองค์สถาปนาการติดต่อทางศาสนากับซีลอนและสร้างวัดมหาโพธิชเวกู แม้ว่าพระองค์จะทรงเป็นที่รักของราษฎรเพราะการปกครองอันชอบธรรม แต่พระองค์ก็ถูกลอบปลงพระชนม์โดยข้ารับใช้ของ ดอ-ลยา พระราชโอรสองค์โต

พระชนม์ชีพช่วงต้น

[แก้]

บะซอพยูเป็นพระราชโอรสในเจ้าชายคะยีกับเจ้าหญิง ซอปะบา (စောပဘာ) ทั้งคู่มาจากเชื้อพระวงศ์ล่องเจะ (လောင်းကြက်) ในต้น ค.ศ. 1430[note 2] เจ้าชายพยูมีพระอนุชานามบะซอโญ และพระเชษฐา/อนุชาต่างพระราชมารดาอีกหลายพระองค์ แม้ว่าพระองค์จะมีพระเชษฐาต่างมารดา ผู้เป็นพระราชโอรสองค์แรกของมี่นคะยีกับพระมเหสีสามัญชน แต่คู่แข่งหลักในการชิงราชบัลลังก์ของพระองค์คือ มี่นซเว พระเชษฐาซึ่งมีมารดาคือ ซอ ปยินซา ซึ่งเป็นเชื้อพระวงศ์ล่องเจะ และลูกพี่ลูกน้องอันดับแรกของ ซอปะบา[1] ตามพงศาวดารยะไข่ เจ้าชายหนุ่มเป็นนักกีฬา นักธนูและนักแม่นปืนที่เชี่ยวชาญ ภายหลังสมรสกับ Saw Nandi กับ Saw Htin พระองค์มีพระราชโอรสนามดอ-ลยาจาก Saw Nandi และพระราชโอรสสองพระองค์นาม Gamani และ Narapati Sekkya จาก Saw Htin พระองค์มีพระราชธิดาอย่างน้อยสองพระองค์[2]

พระมหากษัตริย์เลือกพยูเป็นรัชทายาทใน ค.ศ. 1458 มี่นซเว เจ้าเมืองล่องเจะ ก่อกบฏ และกลับมาพร้อมกองทัพหนุนจากรัฐฉานแห่งกะเล่ในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1458 อย่างไรก็ตาม กองทัพมเยาะอู้เอาชนะการโจมตีได้อย่างง่ายดาย เปิดทางให้ บะซอพยู เป็นรัชทายาทโดยชอบธรรมปราศจากข้อโต้แย้ง[3]

รัชสมัย

[แก้]

สวรรคต

[แก้]

แม้ว่ากษัตริย์จะ "ได้รับการยกย่องอย่างสูงจากเพื่อนร่วมชาติ" สำหรับการปกครองอันทรงธรรมของพระองค์ แต่กษัตริย์ก็ถูกลอบปลงพระชนม์โดยข้ารับใช้ของดอ-ลยา พระราชโอรสองค์โต เมื่อวันที่ 5 สิงหาคม ค.ศ. 1482 ดอ-ลยาไม่พอพระทัยกับการตัดสินพระทัยล่าสุดของกษัตริย์ในการแต่งตั้ง Gamani พระอนุชาต่างพระราชมารดาเป็นรัชทายาท พระองค์มีพระชนมายุเพียง 52 พรรษา ดอ-ลยาผู้ปลงพระชนม์พระราชบิดาขึ้นครองราชย์ต่อ[4]

หมายเหตุ

[แก้]
  1. ↑ Rakhine Razawin Thit (Sandamala Linkara Vol. 2 1999: 24) ระบุว่าพระองค์ถูกลอบปลงพระชนม์ในวันจันทร์ แรม 7 ค่ำ เดือนวากอง 843 ME ซึ่งแปลงเป็นวันศุกร์ที่ 17 สิงหาคม ค.ศ. 1481 นี่เป็นการเขียนผิดอย่างชัดเจนเนื่องจากหน้าก่อนหน้านี้ (Sandamala Linkara Vol. 2 1999: 23) ระบุว่าพระองค์อยู่แนวหน้าที่จิตตะกองในเดือนนะดอ 843 (พฤศจิกายน ค.ศ. 1481) นอกจากนี้ พงศาวดารระบุว่าพระองค์ครองราชย์ 23 ปี เนื่องจากพระองค์ขึ้นครองราชย์ใน ค.ศ. 1459 วันที่ถูกค้องควรเป็นปีถัดมา คือ 5 สิงหาคม ค.ศ. 1482 ซึ่งอยู่ในวันจันทร์
  2. ↑ (Sandamala Linkara Vol. 2 1999: 18): พระราชบิดามารดาสมรสประมาณกลาง ค.ศ. 1429 หลังพระเจ้า Saw Mon เข้าครอง Launggyet ในเดือนเมษายน ค.ศ. 1429

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ Sandamala Linkara Vol.2 1999: 18
  2. ↑ Sandamala Linkara Vol. 2 1999: 23
  3. ↑ Sandamala Linkara Vol.2 1999: 21
  4. ↑ Sandamala Linkara Vol. 2 1999: 25

บรรณานุกรม

[แก้]
  • Gutman, Pamela (2001). Burma's Lost Kingdoms: Splendours of Arakan. Bangkok: Orchid Press. ISBN 974-8304-98-1.
  • Harvey, G. E. (1925). History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. London: Frank Cass & Co. Ltd.
  • Phayre, Lt. Gen. Sir Arthur P. (1883). History of Burma (1967 ed.). London: Susil Gupta.
  • Sandamala Linkara, Ashin (1931). Rakhine Yazawinthit Kyan (ภาษาพม่า). Vol. 1–2 (1997–1999 ed.). Yangon: Tetlan Sarpay.
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=บะซอพยู&oldid=12567631"