นกกระจอกบ้าน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
นกกระจอกบ้าน
Tree Sparrow Japan Flip.jpg
นกกระจอกบ้านชนิดย่อย P. m. saturatus ในประเทศญี่ปุ่น
สถานะการอนุรักษ์
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: Animalia
ไฟลัม: Chordata
ชั้น: Aves
อันดับ: Passeriformes
วงศ์: Passeridae
สกุล: Passer
สปีชีส์: P.  montanus
ชื่อทวินาม
Passer montanus
(Linnaeus, 1758)
Passermontanusmap.png
พื้นที่การกระจายพันธุ์แอฟริกา-ยูเรเชียน


      นกอพยพย้ายถิ่นในฤดูร้อนเพื่อผสมพันธุ์และทำรังวางไข่
      นกประจำถิ่น ผสมพันธุ์และทำรังวางไข่
      นกอพยพย้ายถิ่นในฤดูหนาว

ชื่อพ้อง
  • Fringilla montana Linnaeus 1758
  • Loxia scandens Hermann 1783
  • Passer arboreus Foster 1817

นกกระจอกบ้าน[2] (อังกฤษ: Eurasian Tree Sparrow) เป็นนกเกาะคอนในวงศ์นกกระจอก มีสีน้ำตาลเข้มที่กระหม่อนและหลังคอ แก้มสีขาวมีจุดดำบนแก้มแต่ละข้าง นกกระจอกทั้งสองเพศมีชุดขนคล้ายกัน นกวัยอ่อนมีสีขนจืดกว่านกที่โตเต็มที่ นกชนิดนี้มีการกระจายพันธุ์เกือบทั้งทวีปยูเรเชียและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งรู้จักกันในชื่อ Tree Sparrow (นกกระจอกต้นไม้) และมันถูกนำไปสู่ที่อื่นๆ รวมถึง สหรัฐอเมริกา ซึ่งรู้จักกันในชื่อ Eurasian Tree Sparrow (นกกระจอกต้นไม้ยูเรเชีย) หรือ German Sparrow (นกกระจอกเยอรมัน) เพื่อแยกความแตกต่างจากนกกระจอกต้นไม้อเมริกา (American Tree Sparrow) ซึ่งเป็นนกพื้นเมือง แม้ว่าจะมีหลายชนิดย่อยที่ได้รับการยอมรับ แต่ลักษณะที่ปรากฏของนกแตกต่างกันเพียงเล็กน้อยตลอดแนวการกระจายพันธุ์ที่กว้างขวาง

นกกระจอกบ้านทำรังไม่เป็นระเบียบในโพรงธรรมชาติ รูในอาคาร หรือรังขนาดใหญ่ของนกสาลิกาปากดำหรือนกกระสาขาว นกจะวางไข่คราวหนึ่งห้าถึงหกฟอง ไข่จะฟักเป็นตัวภายในสองอาทิตย์ นกกินเมล็ดพืชเป็นอาหารหลัก แต่บางครั้งจะกินสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังเป็นอาหาร โดยเฉพาะช่วงฤดูผสมพันธุ์ นกกระจอกบ้านเหมือนกับนกขนาดเล็กทั่วไปซึ่งอาจเสียชีวิตจากการติดเชื้อจากปรสิต โรคภัยไข้เจ็บ และถูกล่าโดยนกล่าเหยื่อ ทำให้โดยทั่วไปมีช่วงชีวิตประมาณสองปี

นกกระจอกบ้านมีการกระจายพันธุ์เป็นวงกว้างในตัวเมืองและในมหานครของเอเชียตะวันออก แต่ในยุโรปกลับพบในป่าละเมาะในชนบท และพบร่วมกันกับนกกระจอกใหญ่ที่จับคู่ผสมพันธุ์กันในเมืองหลายพื้นที่ ด้วยการกระจายพันธุ์ที่กว้างและมีประชากรจำนวนมาก ทำให้มั่นใจได้ว่านกนั้นไม่ตกอยู่ในสภาวะความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ แต่กระนั้น ก็มีการลดลงของประชากรจำนวนมากในยุโรปตะวันตก เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงวิธีการทำการเกษตร การใช้สารกำจัดวัชพืชเพิ่มขึ้น และการสูญเสียตอซังในฤดูหนาว ในเอเชียตะวันออกและออสเตรเลียตะวันตก บางครั้งนกชนิดนี้ถูกมองว่าเป็นศัตรูพืช แม้ว่าจะมีการยกย่องกันอย่างแพร่หลายในศิลปะตะวันออก

ลักษณะ[แก้]

นกกระจอกบ้านเป็นนกขนาดเล็กมาก หัวค่อนข้างใหญ่ คอสั้น ปีกสั้น ปลายปีกมน หางค่อนข้างสั้น ตัวยาว 12.5–14 ซม. (5–5½ นิ้ว)[3] ช่วงปีกกว้าง 21 ซม. (8.25 นิ้ว) และหนัก 24 กรัม (0.86 ออนซ์)[4] ทำให้มันเล็กกว่านกกระจอกใหญ่ประมาณ 10% [5] กระหม่อมและต้นคอของนกโตเต็มวัยมีสีสีน้ำตาลแก่ แก้มขาว มีแต้มสีดำรูปไตบริเวณขนคลุมหู คาง คอ และพื้นที่ระหว่างการปากและลำคอมีสีดำ ส่วนบนสีน้ำตาลอ่อนลายดำ ปีกสีน้ำตาลมีแถบสีขาวแคบๆ สองแถบ ขาเป็นสีน้ำตาลอ่อน และปากอ้วนสั้น เป็นปากกรวย เป็นสีน้ำเงินจากปลายในฤดูร้อนและกลายเป็นเกือบดำในฤดูหนาว[6]

นกกระจอกนี้เป็นที่โดดเด่นในสกุลเพราะชุดขนไม่มีความแตกต่างระหว่างเพศ นกวัยอ่อนคล้ายนกโตเต็มวัยแต่มีสีทึบกว่า[7] ด้วยรูปแบบแต้มบนใบหน้าทำให้มันง่ายที่จะจำแนก[5] อีกทั้งมีขนาดเล็ก กระหม่อนไม่เป็นสีเทายิ่งทำให้มันแตกต่างจากนกกระจอกใหญ่ตัวผู้[3] นกกระจอกบ้านที่โตเต็มวัยและนกวัยอ่อนจะผลัดขนอย่างช้าๆ จนเสร็จสมบูรณ์ในฤดูใบไม้ร่วง ซึ่งจะทำให้ดัชนีมวลร่างกายเพิ่มขึ้น แม้ไขมันที่สะสมจะลดลงก็ตาม การเปลี่ยนแปลงของมวลกายเกิดขึ้นเพราะการเพิ่มขึ้นของเลือดเพื่อที่จะช่วยการงอกของขน และปริมาณความจุน้ำที่สูงขึ้นในร่างกาย[8]

นกกระจอกบ้านไม่มีการร้องเพลงที่แท้จริง แต่การเปล่งเสียงของมันประกอบด้วย ชุดปลุกเร้าของเสียงร้อง ชิบ-ชิบ หรือ ชิชิบ-ชิชิบ โดยนกตัวผู้ที่ไม่มีคู่หรือกำลังเกี้ยวพาราสี เสียงร้องพยางค์เดียวอื่นๆ ถูกใช้ในการสื่อสารทางสังคม และเสียงร้องกระด้างขณะบิน แจ๊ก-แจ๊ก[5] ในการศึกษาเปรียบเทียบการเปล่งเสียงของประชากรนกกระจอกรัฐมิสซูรีกับนกจากเยอรมนีแสดงให้เห็นว่านกสหรัฐมีการใช้รูปแบบพยางค์ (มีม) น้อยกว่า และมีไวยากรณ์มากกว่านกกระจอกยุโรป ซึ่งอาจเป็นผลมาจากกลุ่มประชากรที่มีขนาดเล็กในทวีปอเมริกาเหนือและเนื่องมาจากการสูญเสียความหลากหลายทางพันธุกรรม[9]

อนุกรมวิธาน[แก้]

เนื้อความที่บรรยายถึงนกกระจอกใหญ่และนกกระจอกบ้านจาก Systema naturae[10]

นกกระจอกโลกเก่าสกุล Passer เป็นนกจับคอนขนาดเล็กที่เชื่อกันว่ามีถิ่นกำเนิดจากทวีปแอฟริกา มีอยู่ประมาณ 15–25 ชนิดขึ้นอยู่กับผู้แต่ง[11] โดยทั่วไปแล้ว สมาชิกในสกุลจะมีถิ่นอาศัยในพื้นที่เปิดโล่ง ป่าละเมาะ แม้ว่า หลายชนิดโดยเฉพาะนกกระจอกใหญ่ (P. domesticus) สามารถปรับตัวเข้ากับที่อยู่อาศัยของมนุษย์ได้ โดยมากนกในสกุลจะยาว 10–20 ซม. (4–8 นิ้ว) มีสีน้ำตาลหรือเทา หางเหลี่ยมสั้น ปากสั้นกลม กินเมล็ดพืชตามพื้นดิน บางครั้งกินสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังเป็นอาหาร โดยเฉพาะช่วงผสมพันธุ์วางไข่[12] จากการศึกษาทางพันธุกรรมแสดงว่านกกระจอกบ้านแยกตัวจากสมาชิกในสกุลอื่นแต่แรก ก่อนชนิดใหม่อย่างนกกระจอกใหญ่ นกกระจอกตาล และนกกระจอกสเปน[13] นกกระจอกบ้านไม่ได้เป็นญาติใกล้ชิดกับนกกระจอกต้นไม้อเมริกา (Spizella arborea) ซึ่งอยู่ในวงศ์นกกระจอกอเมริกา[14]

ชื่อวิทยาศาสตร์ของนกกระจอกบ้านมาจากคำสองคำในภาษาละติน: passer ที่แปลว่า "นกกระจอก" และ montanus แปลว่า "แห่งภูเขา" (จากคำ mons ที่แปลว่า "ภูเขา")[4] นกกระจอกบ้านได้รับการจำแนกครั้งแรกโดยคาโรลัส ลินเนียสในงาน Systema Naturae ของเขาเมื่อปี ค.ศ. 1758 ในชื่อ Fringilla montana,[15] แต่ถูกย้ายจากวงศ์นกฟินซ์ (Fringillidae) พร้อมกับนกกระจอกใหญ่สู่สกุลใหม่ Passer ที่สร้างโดยนักสัตววิทยาชาวฝรั่งเศส มาทูริน จ็คซ์ บริซซัน (Mathurin Jacques Brisson) ใน ค.ศ. 1760[16] ชื่อ Eurasian Tree Sparrow นั้นมาจากมันชอบทำรังในโพรงต้นไม้เป็นพิเศษ ชื่อนี้และชื่อวิทยาศาสตร์ montanus กลับไม่แสดงถึงถิ่นอาศัยของนกอย่างเหมาะสม รวมถึงชื่อในภาษาเยอรมัน Feldsperling ("นกกระจอกทุ่ง") ก็เช่นกัน[17]

ชนิดย่อย[แก้]

นกชนิดนี้มีความแตกต่างกันเพียงเล็กน้อยจากจากการกระจายพันธุ์ที่กว้างขวาง มีเพียง 8 ชนิดย่อยที่ถูกจำแนกโดยคลีเมนต์ซึ่งน้อยมาก และยังมีชนิดย่อยอื่นอีก 15 ชนิดที่ถูกเสนอ แต่ได้รับการพิจารณาเป็นผลผลิตของเผ่าพันธุ์[6][18]

  • P. m. montanus เป็นชนิดย่อยที่เป็นตัวอย่างในการจำแนกเป็นชนิด กระจายพันธุ์ทั่วทวีปยุโรป ยกเว้น ทางตะวันตกเฉียงใต้ของไอบีเรีย, ตอนใต้ของประเทศกรีซ, และยูโกสลาเวีย นอกจากนี้ยังมีการแพร่พันธุ์ในเอเชียไปทางตะวันออกถึงแม่น้ำลีนาและทางใต้ถึงพื้นที่ตอนเหนือของประเทศตุรกี, คอเคซัส, ประเทศคาซัคสถาน, ประเทศมองโกเลีย และประเทศเกาหลี
  • P. m. transcaucasicus จำแนกโดย เซอร์ไก อเล็กซานโดรวิช บูทราลิน (Sergei Aleksandrovich Buturlin) ในปี ค.ศ. 1906 แพร่พันธุ์จากตอนใต้ของคอเคซัสไปทางตะวันออกถึงตอนเหนือของประเทศอิหร่าน มันมีสีทึมกว่าและสีออกเทากว่าชนิดย่อย P. m. montanus[6]
  • P. m. dilutus จำแนกโดย ชาร์ลีซ์ วอร์เวซ ริดมอน (Charles Wallace Richmond) ในปี ค.ศ. 1856 เป็นนกประจำถิ่นในทางตะวันออกเฉียงเหนือสุดของประเทศอิหร่าน, ภาคเหนือของประเทศปากีสถาน และบริเวณตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศอินเดีย และยังพบว่ามีจำนวนมากขึ้นในตอนเหนือจากประเทศอุซเบกิสถานและประเทศทาจิกิสถานไปทางตะวันออกถึงประเทศจีน เมื่อเทียบกับชนิดย่อย P. m. montanus มันมีสีจืดกว่าและมีส่วนบนสีน้ำตาลทราย[6]
  • P. m. tibetanus เป็นชนิดย่อยที่มีขนาดใหญ่ที่สุด จำแนกโดย สจ๊วต บาเคอร์ (Stuart Baker) ในปี ค.ศ. 1925 พบในตอนเหนือของเทือกเขาหิมาลัย จากประเทศเนปาลไปทางตะวันออก ผ่านทิเบตถึงบริเวณตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศจีน มันคล้ายกับชนิดย่อย P. m. dilutus แต่มีสีเข้มกว่า[6]
  • P. m. saturatus จำแนกโดย ลีออนฮาร์ด เฮสซ์ สเทตเนเจอร์ (Leonhard Hess Stejneger) ในปี ค.ศ. 1885 แพร่พันธุ์ในเกาะซาฮาลิน, หมู่เกาะคูริล (Kuril Islands), ประเทศญี่ปุ่น, ไต้หวัน และประเทศเกาหลีใต้ มันมีสีน้ำตาลเข้มกว่าชนิดย่อย P. m. montanus และมีปากใหญ่กว่า[6]
  • P. m. malaccensis จำแนกโดย อัลฟงส์ ดูโบอิส (Alphonse Dubois) ในปี ค.ศ. 1885 พบจากทางตอนใต้ของเทือกเขาหิมาลัยไปทางตะวันออกถึงมณฑลไหหลำและประเทศอินโดนีเซีย มันมีสีเข้มคล้ายชนิดย่อย P. m. saturatus แต่มีขนาดเล็กกว่าและมีลายขีดหนามากกว่าบนส่วนบน[6]
  • P. m. hepaticus จำแนกโดย ซิดนีย์ ดิลลอน ริปพลีย์ (Sidney Dillon Ripley) ในปี ค.ศ. 1948 แพร่พันธุ์จากทางตะวันออกเฉียงเหนือของรัฐอัสสัมถึงบริเวณตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศพม่า มันคล้ายกับชนิดย่อย P. m. saturatus แต่มีสีออกแดงมากกว่าที่หัวและส่วนบน[6]
  • P. m. montanus

    P. m. montanus

  • P. m. tibetanus

    P. m. tibetanus

  • P. m. malaccensis

    P. m. malaccensis

  • P. m. hepaticus

    P. m. hepaticus

การกระจายพันธุ์และถิ่นอาศัย[แก้]

ช่วงการแพร่พันธุ์ตามธรรมชาติของนกกระจอกบ้านประกอบด้วย ยุโรปและเอเชียใต้ประมาณเส้นรุ้ง 68 องศาเหนือเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งเป็นเขตอากาศอบอุ่น (ทางเหนือหน้าร้อนมีอากาศหนาว อุณหภูมิเฉลี่ยเดือนกรกฎาคมต่ำกว่า 12°C) และผ่านเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ลงไปถึงเกาะชวาและจังหวัดบาหลี ก่อนหน้านี้ยังมีการแพร่พันธุ์ในหมู่เกาะแฟโร, ประเทศมอลตา และเกาะโกโซ (Gozo) ด้วย[5][6] ในเอเชียใต้โดยมากมักจะพบในเขตอากาศอบอุ่น[19][20] นกชนิดนี้เป็นนกประจำถิ่น แต่ประชากรในตอนเหนือสุดของเขตการกระจายพันธุ์จะมีการอพยพลงใต้ในฤดูหนาว[21] รวมถึงกลุ่มประชากรขนาดเล็กที่จะย้ายถิ่นจากตอนใต้ของยุโรปไปยังตอนเหนือของแอฟริกาและตะวันออกกลาง[5] นอกจากนี้ ชนิดย่อย P. m. dilutus ที่พบทางตะวันออกของเขตการกระจายพันธุ์จะอพยพมาถึงชายฝั่งของประเทศปากีสถานในฤดูหนาว และนกชนิดย่อยนี้อีกนับพันจะอพยพผ่านไปภาคตะวันออกของประเทศจีนในฤดูใบไม้ร่วง[6]

นกกระจอกบ้านถูกนำไปนอกแหล่งการกระจายพันธุ์ตามธรรมชาติ แต่ไม่ได้กลายเป็นชนิดพันธุ์ต่างถิ่นของสถานที่นั้นเสมอไป อาจเป็นเพราะการแข่งขันกับนกกระจอกใหญ่ มันถูกนำเข้าไปและสามารถแพร่พันธุ์จนกลายเป็นชนิดพันธุ์ต่างถิ่นได้สำเร็จใน แคว้นปกครองตนเองซาร์ดิเนีย, ภาคตะวันออกของประเทศอินโดนีเซีย, ประเทศฟิลิปปินส์ และประเทศไมโครนีเซีย แต่เมื่อถูกนำเข้าไปในประเทศนิวซีแลนด์ และเบอร์มิวดานั้นกลับปักหลักตั้งถิ่นฐานไม่ได้ นอกจากนี้ เรือยังได้นำนกไปสร้างอาณานิคมที่เกาะบอร์เนียว นกกระจอกชนิดนี้เป็นนกพลัดหลงตามธรรมชาติในยิบรอลตาร์, ประเทศตูนิเซีย, ประเทศแอลจีเรีย, ประเทศอียิปต์, ประเทศอิสราเอล และดูไบ[6]

ในทวีปอเมริกาเหนือ ประชากรราว 15,000 ตัวได้ตั้งถิ่นฐานรอบเซนต์หลุยส์ และพื้นที่ใกล้เคียงอย่างบางส่วนของรัฐอิลลินอยส์และทางตะวันออกเฉียงใต้ของรัฐไอโอวา[22] นกเหล่านี้สืบเชื้อสายมาจากนก 12 ตัวที่นำเข้ามาจากประเทศเยอรมนีและถูกปล่อยในปลายเดือนเมษายน ค.ศ. 1870 ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโครงการปรับปรุงนกพื้นเมืองในท้องถิ่นทวีปอเมริกาเหนือ ในพื้นที่การกระจายพันธุ์ที่จำกัดในอเมริกา นกกระจอกบ้านต้องแข่งขันกับนกกระจอกใหญ่ในเมือง และจะพบมากในสวนสาธารณะ ไร่นา และป่าละเมาะ[9][23] ชาวอเมริกามักเรียกนกชนิดนี้ว่า "นกกระจอกเยอรมัน" (German Sparrow) เพื่อให้ต่างจากนกพื้นเมืองอย่างนกกระจอกต้นไม้อเมริกา (American Tree Sparrow) และนกกระจอกบ้านอังกฤษ ("English" House Sparrow) ที่แพร่พันธุ์มากขึ้น[24]

รังนกใต้แผ่นกระเบื้องไม้ในเมือง ประเทศญี่ปุ่น

ในประเทศออสเตรเลีย พบนกกระจอกบ้านในเมลเบิร์น, เมืองในตอนกลางและตอนเหนือของรัฐวิกตอเรีย และตอนกลางบางส่วนในเขตริเวอริน่า (Riverina) บริเวณรัฐนิวเซาท์เวลส์ มันเป็นสัตว์ต้องห้ามในรัฐเวสเทิร์นออสเตรเลีย ซึ่งบ่อยครั้งที่มันเดินมาถึงพร้อมเรือจากเอเชียตะวันออกเฉียงใต้[25]

แม้จะมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Passer montanus แต่นกชนิดนี้กลับไม่ได้เป็นสปีชีส์ที่พบบนภูเขาเท่านั้น และพบที่ความสูงเพียง 700 เมตร (2,300 ฟุต) ในประเทศสวิตเซอร์แลนด์ แม้ว่า มันจะแพร่พันธุ์ที่ความสูง 1,700 เมตร (5,600 ฟุต) ในตอนเหนือของเทือกเขาคอเคซัสและสูง 4,270 เมตร (14,000 ฟุต) ในประเทศเนปาล[5][6] ในยุโรป พบนกได้บ่อยครั้งบนชายฝั่งที่มีหน้าผา อาคารที่ว่างเปล่า ในพุ่มไม้ของไม้ตัดเรือนยอดที่ใกล้ทางน้ำที่ไหลช้าๆ หรือในพื้นที่เปิดในชนบทที่มีกลุ่มต้นไม้[5] นกกระจอกบ้านแสดงอย่างเด่นชัดว่าชอบทำรังใกล้พื้นที่ชุ่มน้ำ และหลีกเลี่ยงที่จะผสมพันธุ์วางไข่ในพื้นที่เกษตรกรรมแบบผสมที่มีการจัดการอย่างหนาแน่น[26]

เมื่อมีนกกระจอกบ้านและนกกระจอกใหญ่ในบริเวณเดียวกัน โดยทั่วไปแล้ว นกกระจอกใหญ่จะแพร่พันธุ์ในเขตเมือง ขณะที่นกกระจอกบ้านจะทำรังวางไข่ในเขตชนบท[6] ในสถานที่ที่มีต้นไม้น้อยอย่างประเทศมองโกเลีย นกทั้งสองชนิดอาจใช้ประโยชน์จากสิ่งก่อสร้างของมนุษย์เป็นสถานที่ทำรัง[27] นกกระจอกบ้านเป็นนกที่พบในเขตชนบทในทวีปยุโรป แต่เป็นนกในเขตเมืองในตะวันออกของทวีปเอเชีย ในเอเชียกลางและเอเชียใต้ นก Passer ทั้งสองชนิดอาจพบในเมืองและหมู่บ้าน[6] ในบางส่วนของดินแดนแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน เช่น ประเทศอิตาลี ทั้งนกกระจอกบ้านและนกกระจอกอิตาลีหรือนกกระจอกสเปนอาจพบในชุมชน[28] ในประเทศออสเตรเลีย นกกระจอกบ้านเป็นนกส่วนใหญ่ในเมือง และมันเป็นนกกระจอกที่ใช้ประโยชน์จากถิ่นอาศัยทางธรรมชาติส่วนมาก[25]

ในประเทศไทย นกกระจอกบ้านเป็นนกประจำถิ่น พบทั่วประเทศ โดยเฉพาะตามบ้านคนหรือใกล้หมู่บ้าน[29]

พฤติกรรมและนิเวศวิทยา[แก้]

การสืบพันธุ์[แก้]

ไข่ของนกกระจอกบ้าน
ลูกนกที่เริ่มมีปีก

นกกระจอกบ้านจะสืบพันธุ์ได้หลังจากฟักออกจากไข่เป็นเวลาหนึ่งปี[30] โดยทั่วไปแล้ว มันจะสร้างรังในโพรงต้นไม้หรือโพรงหิน แต่บางรังจะไม่สร้างในโพรงเหล่านั้น นกจะสร้างในหมู่รากที่ยื่นยาวออกมาของต้นไม้จำพวกไม้หนามหรือพุ่มไม้อื่นที่มีลักษณะคล้ายกัน[31] โพรงหลังคาในบ้านก็ถูกใช้เป็นสถานที่ทำรังเช่นกัน[31] ในเขตร้อน กะบังรอบของต้นปาล์มหรือเพดานของระเบียงบ้านก็สามารถถูกใช้เป็นสถานที่ทำรังได้[32] มีการพบนกกระจอกบ้านใช้รังรูปโดมร้างของนกสาลิกาปากดำ[31] หรือใช้รังกิ่งไม้ของนกขนาดใหญ่ เช่น นกกระสาขาว[33] นกอินทรีหางขาว, เหยี่ยวออสเปร, เหยี่ยวดำ หรือ นกกระสานวลเป็นที่วางไข่ บางครั้งมันก็เข้ายึดรังของนกที่ทำรังในโพรงหรือพื้นที่ปิดล้อมเพื่อวางไข่ เช่น นกนางแอ่นบ้าน นกนางแอ่นมาตินพันธุ์ไซบีเรีย นกนางแอ่นทรายสร้อยคอดำ หรือ นกจาบคายุโรป[34]

นกที่จับคู่ผสมพันธุ์วางไข่อาจอยู่แยกเดี่ยวหรืออยู่เป็นอาณานิคมแบบหลวมๆ [35] นกกระจอกบ้านสามารถใช้รังเทียมหรือบ้านนก (nest box) ได้จากการศึกษาในประเทศสเปน บ้านนกที่สร้างจากไม้และคอนกรีตมีอัตราเข้าใช้มากกว่าบ้านนกที่สร้างจากไม้เพียงอย่างเดียวถึง 76.5% ต่อ 33.5% ตามลำดับ นอกจากนี้ นกที่ทำรังในบริเวณบ้านนกที่ทำจากไม้และคอนกรีตมีการวางไข่ที่เร็วกว่า มีระยะเวลาการฟักที่สั้นกว่า และมีความพยายามจับคู่ผสมพันธุ์มากกว่าต่อหนึ่งฤดู จำนวนไข่และลักษณะของลูกอ่อนไม่มีความแตกต่างกันระหว่างบ้านนกทั้งสองชนิด แต่อัตรารอดสู่วัยเจริญพันธุ์ในบ้านนกที่ทำจากไม้และคอนกรีตมีอัตราสูงกว่า บางทีอาจเป็นเพราะบ้านสังเคราะห์อุ่นกว่าบ้านไม้ถึง 1.5 °C ที่สภาพแวดล้อมเดียวกัน[36]

นกตัวผู้จะส่งเสียงร้องจากใกล้ ๆ กับรังในฤดูใบไม้ผลิเพื่อประกาศความเป็นเจ้าของและดึงดูดคู่ครอง นกตัวผู้อาจนำวัสดุเข้าไปสร้างรังด้วย[6] รังนกกระจอกบ้านเก่ามักถูกใช้ซ้ำในฤดูใบไม้ร่วงโดยเฉพาะอย่างยิ่งรังที่ยังสมบูรณ์ แต่สำหรับกล่องรังที่ว่างเปล่า และรังนกกระจอกใหญ่หรือรังนกอื่น ๆ เช่น นกติต, นกจับแมลงยุโรป หรือ นกเขน มักไม่ค่อยถูกใช้สำหรับออกไข่เลี้ยงดูลูกอ่อนในฤดูใบไม้ร่วง[37]

บ้านนกที่ทำมาจากไม้

สถานะการอนุรักษ์[แก้]

ตอซังเป็นแหล่งอาหารในฤดูหนาว[38]

นกกระจอกบ้านมีการกระจายพันธุ์ที่กว้าง ประมาณ 98.3 ล้านตารางกิโลเมตร (38.0 ล้านตารางไมล์) และมีประชากรถึง 190–310  ล้านตัว แม้ว่าจะมีการลดลงของประชากรนก แต่นกชนิดนี้ยังไม่เข้าใกล้เกณฑ์การลดของประชากรของบัญชีแดงไอยูซีเอ็น (ลดลงมากกว่า 30% ในสิบปีหรือสามชั่วอายุ) ด้วยเหตุผลเหล่านี้ สถานะการอนุรักษ์ของนกกระจอกบ้านจึงเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีความเสี่ยงต่ำต่อการสูญพันธุ์[39]

แม้ว่านกกระจอกบ้านจะขยายขอบเขตการกระจายพันธุ์ในเฟนโนสแกนเดีย (Fennoscandia) และยุโรปตะวันออก แต่ประชากรในยุโรปตะวันตกส่วนใหญ่มีแนวโน้มลดลง[5][40] แนวโน้มนี้สะท้อนให้เห็นในนกพื้นที่เกษตรอื่น ๆ ด้วย เช่น นกสกายลาร์ค, นกจาบปีกอ่อนไร่ข้าวโพด (corn bunting) และ นกกระแตเหนือ (northern lapwing) จากปี ค.ศ. 1980 ถึงปี ค.ศ. 2003 จำนวนนกในพื้นที่เกษตรลดลง 28% [38] การล่มสลายของประชากรรุนแรงอย่างยิ่งโดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริเตนใหญ่ มีการลดลง 95% ระหว่างปี ค.ศ. 1970 และ ค.ศ. 1998[41] และไอร์แลนด์มีนกเพียง 1,000-1,500 คู่ในปลายปีคริสต์ทศวรรษที่ 1990[5][42] ในเกาะอังกฤษการลดลงดังกล่าวอาจเกิดจากความผันผวนตามธรรมชาติ ซึ่งเป็นที่ทราบกันดีว่านกกระจอกบ้านมีความเสี่ยง[28] ประสิทธิภาพการขยายพันธุ์ของนกกระจอกบ้านจะสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ เมื่อขนาดของประชากรลดลง ซึ่งบ่งชี้ว่าการลดลงของประชากรไม่ได้เป็นปัจจัยสำคัญของสาเหตุการลดลงและความอยู่รอดของประชากร[43] จำนวนนกกระจอกบ้านที่ลดลงอย่างมากอาจเป็นผลมาจากการเพิ่มความเข้มข้นและความเชี่ยวชาญทางการเกษตร โดยเฉพาะอย่างยิ่งการใช้สารกำจัดวัชพืชที่เพิ่มขึ้นและแนวโน้มการเพาะปลูกในฤดูใบไม้ร่วง (การปลูกในฤดูใบไม้ผลิจะเกิดตอซังในฤดูหนาว) การเปลี่ยนจากการเพาะปลูกผสมผสานเป็นการทำฟาร์มแบบพิเศษเฉพาะและการใช้ยาฆ่าแมลงที่เพิ่มขึ้นทำให้ปริมาณแมลงซึ่งเป็นอาหารเลี้ยงลูกอ่อนลดลง[38]

อ้างอิง[แก้]

  1. ↑ BirdLife International (2008). "Passer montanus". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2008. สืบค้นเมื่อ 29 January 2009.
  2. ↑ จารุจินต์ นภีตะภัฎ และคณะ, คู่มือดูนก หมอบุญส่ง เลขะกุล นกเมืองไทย, ISBN 978-974-619-181-4
  3. ↑ 3.0 3.1 Mullarney et al. 1999, p. 342
  4. ↑ 4.0 4.1 "Tree Sparrow Passer montanus [Linnaeus, 1758]". Bird facts. British Trust for Ornithology. สืบค้นเมื่อ 30 January 2009.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 Snow & Perrins 1998, pp. 1513–1515
  6. ↑ 6.00 6.01 6.02 6.03 6.04 6.05 6.06 6.07 6.08 6.09 6.10 6.11 6.12 6.13 6.14 Clement, Harris & Davis 1993, pp. 463–465
  7. ↑ Mullarney et al. 1999, p. 343
  8. ↑ Lind, Johan (2004). "Compensatory bodily changes during moult in Tree Sparrows Passer montanus in Italy" (PDF). Ornis Fennica. 81: 1–9. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  9. ↑ 9.0 9.1 Lang, A. L. (1997). "Cultural evolution in the Eurasian Tree Sparrow: Divergence between introduced and ancestral populations" (PDF). The Condor. 99 (2): 413–423. doi:10.2307/1369948. JSTOR 1369948. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2012-09-16. สืบค้นเมื่อ 2011-11-29. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  10. ↑ Although Linnaeus gives the location as simply in Europa, the type specimen was from Bagnacavallo, Italy (Clancy, Philip Alexander (1948). Bulletin of the British Ornithologists' Club. 68: 135. Missing or empty |title= (help)) Linnaeus's text for the Tree Sparrow translates "F[inch]. With dusky wings and tail, black and grey body paired white wing bars."
  11. ↑ Anderson 2006, p. 5
  12. ↑ Clement, Harris & Davis 1993, pp. 442–467
  13. ↑ Allende, Luis M. (2001). "The Old World sparrows (genus Passer) phylogeography and their relative abundance of nuclear mtDNA pseudogenes" (PDF). Journal of Molecular Evolution. 53 (2): 144–154. PMID 11479685. เก็บ (PDF) จากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-07-21. สืบค้นเมื่อ 2011-11-29. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  14. ↑ Byers, Curson & Olsson 1995, pp. 267–268
  15. ↑ Linnaeus 1758, p. 183 F. remigibus rectricibusque fuscis, corpore griseo nigroque, alarum fascia alba gemina
  16. ↑ Brisson 1760, p. 36
  17. ↑ Summers-Smith 1988, p. 217
  18. ↑ Vaurie, Charles; Koelz, W. (1949). "Notes on some Ploceidae from western Asia". American Museum Novitates. 1406: 22–26. hdl:2246/2345.
  19. ↑ Raju, K.; Krishna, S. R.; Price, Trevor D. (1973). "Tree Sparrow Passer montanus (L.) in the Eastern Ghats". Journal of the Bombay Natural History Society. 70 (3): 557–558.
  20. ↑ Rasmussen & Anderton 2005
  21. ↑ Arlott 2007, p. 222
  22. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Cocker
  23. ↑ Barlow, Jon C.; Leckie, Sheridan N. Pool, A. (บ.ก.). "Eurasian Tree Sparrow (Passer montanus)". The Birds of North America Online. Ithaca: Cornell Laboratory of Ornithology. สืบค้นเมื่อ 30 January 2009.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  24. ↑ Forbush 1907, p. 306
  25. ↑ 25.0 25.1 Massam, Marion. "Sparrows" (PDF). Farmnote No. 117/99. Agriculture Western Australia. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2008-08-12. สืบค้นเมื่อ 1 February 2009.
  26. ↑ Field, Rob H. (2004). "Habitat use by breeding Tree Sparrows Passer montanus". Ibis. 146 (2): 60–68. doi:10.1111/j.1474-919X.2004.00356.x. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  27. ↑ Melville, David S. (1998). "Syntopy of Eurasian Tree Sparrow Passer montanus and House Sparrow P. domesticus in Inner Mongolia, China" (PDF). Forktail. 13: 125. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2008-10-11. สืบค้นเมื่อ 2011-11-29. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  28. ↑ 28.0 28.1 Summers-Smith 1988, p. 220
  29. ↑ Eurasian Tree-sparrow[ลิงก์เสีย] ศูนย์รวมข้อมูลสิ่งมีชีวิตในประเทศไทย สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องค์การมหาชน) สืบค้นวันที่ 21 มิถุนายน 2555
  30. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ anage
  31. ↑ 31.0 31.1 31.2 Coward 1930, pp. 56–58
  32. ↑ Robinson & Chasen 1927–1939, Chapter 55 (PDF) 284–285
  33. ↑ Bochenski, Marcin (2005). Pinowski, Jan (บ.ก.). "Nesting of the sparrows Passer spp. in the White Stork Ciconia ciconia nests in a stork colony in Klopot (W Poland)" (PDF). International Studies on Sparrows. 30: 39–41. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2011-09-23. สืบค้นเมื่อ 2011-11-29.
  34. ↑ Czechowski, Pawel (2007). Pinowski, Jan (บ.ก.). "Nesting of Tree Sparrow Passer montanus in the nest of Barn Swallow Hirundo rustica" (PDF). International Studies on Sparrows. 32: 35–37. เก็บ (PDF) จากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-09-23. สืบค้นเมื่อ 2011-11-29.
  35. ↑ Hegyi, Z.; Sasvári, L. (1994). "Alternative reproductive tactics as viable strategies in the Tree Sparrow (Passer montanus)" (PDF). Ornis Hungaria. 4: 9–18. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2011-07-21. สืบค้นเมื่อ 2011-11-29.
  36. ↑ García-Navas, Vicente (2008). "Effect of nestbox type on occupancy and breeding biology of tree sparrows Passer montanus in central Spain". Ibis. 150 (2): 356–364. doi:10.1111/j.1474-919X.2008.00799.x. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2010-09-30. สืบค้นเมื่อ 2011-11-29. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  37. ↑ Pinowski, Jan (2006). "Significance of the breeding season for autumnal nest-site selection by Tree Sparrows Passer montanus". Acta Ornithologica. 41 (1): 83–87. Unknown parameter |month= ignored (help); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  38. ↑ 38.0 38.1 38.2 "Research highlights decline of farm and forest birds". BirdLife International. 8 June 2005. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2007-06-07. สืบค้นเมื่อ 3 February 2009.
  39. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ IUCN
  40. ↑ BirdLife International (2004). "Passer montanus, Eurasian Tree Sparrow". Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. Conservation Series No. 12. Cambridge, England: BirdLife International. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2013-01-16. สืบค้นเมื่อ 2011-11-29.
  41. ↑ "Tree sparrow". Conservation case studies. Royal Society for the Protection of Birds. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 15 January 2010. สืบค้นเมื่อ 3 February 2009.
  42. ↑ "Tree sparrow on the increase on east coast". RTÉ News. 23 January 2012.
  43. ↑ "Tree Sparrow Passer montanus". Breeding Birds in the Wider Countryside. British Trust for Ornithology. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 27 February 2008. สืบค้นเมื่อ 3 February 2009.

บรรณานุกรม[แก้]

แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=นกกระจอกบ้าน&oldid=10086731"