ตั๊กแตนใบไม้
 | บทความนี้หรือส่วนนี้ของบทความต้องการปรับรูปแบบ ซึ่งอาจหมายถึง ต้องการจัดรูปแบบข้อความ จัดหน้า แบ่งหัวข้อ จัดลิงก์ภายใน และ/หรือการจัดระเบียบอื่น ๆ คุณสามารถช่วยแก้ไขปัญหานี้ได้โดยการกดที่ปุ่ม แก้ไข ด้านบน จากนั้นปรับปรุงหรือจัดรูปแบบอื่น ๆ ในบทความให้เหมาะสม |
| ตั๊กแตนใบไม้ ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: สมัยอีโอซีน - ปัจจุบัน | |
|---|---|
| |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Animalia |
| ไฟลัม: | Arthropoda |
| ชั้น: | Insecta |
| อันดับ: | Phasmatodea |
| อันดับฐาน: | Areolatae |
| สกุล | |
ตั๊กแตนใบไม้ (อังกฤษ: Leaf Insect) มีลักษณะเหมือนใบไม้ที่มีทั้งแกนใบและเส้นใบ ที่เหมือนถูกแมลงกัดกิน โดยจะมีลักษณะหนวดของตั๊กแตนใบไม้นั้นจะเป็นแบบเส้นด้าย โดยหนวดชนิดนี้จะมีลักษณะยาว ซึ่งปล้องทุกปล้องมีขนาดเกือบเท่ากัน และจะมีปากทำหน้าที่ในการกัดและบดเคี้ยวอาหาร ประกอบด้วย Labrum เป็นแผ่นบาง ปากมีลักษณะเป็นชั้นเดียว มี mandibles ใหญ่และแข็งแรง ซึ่งด้านข้างมีลักษณะเป็นฟันเลื่อยเพื่อกัดและบดเคี้ยวอาหาร ทั้งนี้ยังมีปีกคู่หน้า ซึ่งเนื้อปีกครึ่งแข็งครึ่งอ่อนตลอดทั้งปีก และปีกคู่หลัง มีเนื้อบางใสทั้งปีก เห็นเส้นปีกชัดเจน และมี jumping leg ทำหน้าที่ยึดหรือหนีบเหยื่อที่จับได้ เช่นเดียวกับขาคู่หลังของตั๊กแตนตำข้าว
ในปัจจุบันนั้นมีการจับตั๊กแตนใบไม้กันมากเพื่อนำไปจำหน่ายหรือนำไปเลี้ยงทำให้ตั๊กแตนใบไม้ลดจำนวนลงมาก เนื่องจากมันเคลื่อนไหวได้ช้าจึงทำให้ถูกจับได้ง่าย ด้วยเหตุนี้เองกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ จึงจัดให้ตั๊กแตนในสกุลนี้ เช่นตั๊กแตนใบไม้ ตั๊กแตนกิ่งไม้ อยู่ในบัญชีสัตว์ป่าที่กำหนดให้มีการนำเข้าหรือส่งออกนอกราชอาณาจักร ต้องได้รับอนุญาตจากอธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช[1]
ลักษณะ[แก้]
ตั๊กแตนใบไม้เป็นแมลงที่อยู่ในอันดับ Phasmatodea สกุล Phylium โดยแมลงในอันดับนี้คือพวกตั๊กแตนกิ่งไม้ ตั๊กแตนใบไม้ ซึ่งถือว่าเป็นแมลงหายากที่รู้จักกันดีในชื่อของแมลงกลุ่ม Phasmids โดยลักษณะเด่นประการหนึ่งคือ เป็นแมลงที่ไม่ค่อยว่องไว มีการเคลื่อนที่ช้า และไม่กระโดด มีรูปร่างเหมือนใบไม้และลวดลายบนตัวที่เหมือนกับเส้นใบของใบไม้ ทำให้ดูกลมกลืนกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่อยู่อาศัย แมลงกลุ่มนี้จึงมีความสำคัญในแง่ของการศึกษากระบวนการวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต ที่ใช้เทคนิคการพรางตัว เพื่อความอยู่รอด ดังนั้นตั๊กแตนใบไม้จึงเป็นตัวอย่างที่ดีในการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งแวดล้อม ในด้านการป้องกันตัว โดยใช้เทคนิคการพรางตัว ซึ่งถือว่าเป็นตัวอย่างที่ดีในแง่ของความสัมพันธ์เชิงวิวัฒนาการระหว่างสัตว์และพืชที่มีวิวัฒนาการมานานกว่า 47 ล้านปี โดยคำว่า Phasma มาจากภาษาละติน แปลว่า ผี ซึ่งมาจากกลไกที่ใช้ในการหลบหลีกศัตรูของแมลงกลุ่มนี้ นั่นเอง
ความสัมพันธ์เชิงวิวัฒนาการของตั๊กแตนใบไม้และญาติ[แก้]
ในการศึกษาแมลงกลุ่มนี้ซึ่งมีมาตั้งแต่ ศ.ต. ที่ 18 จนถึงปัจจุบันมีรายงานว่าพบชนิดพันธุ์ทั้งสิ้นประมาณ 3000 ชนิด โดยจำแนกออกเป็น 6 วงศ์ ตามการจำแนกของ Toole (2002) ได้แก่ วงศ์ Heteromiidae วงศ์ Phamatidae วงศ์ Bacillidae วงศ์ Pseudophasmatidae วงศ์ Phyllidae และวงศ์ Timenatidae[2]
พฤติกรรม[แก้]
การพรางตัว[แก้]
เนื่องจากตั๊กแตนใบไม้เป็นแมลงที่เคลื่อนไหวช้าและไม่กระโดด การเคลื่อนที่นั้นจะใช้วิธีเดิน ปีนป่ายไปตามกิ่งไม้ ใบไม้อย่างช้าๆ ทั้งนี้พบว่ามันมีรูปร่างคล้ายกับใบไม้ที่มันกาะอาศัย ปีกมีสีเขียวคล้ายๆใบไม้ อีกทั้งยังมีปีกที่มีลักษณะเป็นเส้นคล้ายกับเส้นใบไม้ จึงมองดูคล้ายกับใบไม้มาก บางครั้งมันมีการโยกตัวไหวไปมาเล็กน้อยคล้าย ๆ กับใบไม้ถูกลมพัด และบางชนิดก็มีสีน้ำตาลปนแดง ปีกมีสีคล้ายกับใบไม้แห้งที่มันเกาะอยู่ซึ่งลักษณะที่มันพรางตัวให้คล้ายกับใบไม้ที่มันเกาะอยู่นั้นก็เพื่อการหลบหนีศัตรูและการหาอาหารทำให้ศัตรูและเหยื่อไม่สามารถมองเห็นมันได้เนื่องจากรูปลักษณ์ที่เหมือนใบไม้มากๆของมันนั่นเอง จึงอาจทำให้ศัตรูและเหยื่อเข้าใจว่ามันเป็นแค่ใบไม้ใบหนึ่งเท่านั้น [3]
ในการเปลี่ยนสีของตั๊กแตนใบไม้นั้นขึ้นอยู่กับอุณหภูมิ ความชื้น แลความเข้มของแสงในสภาพแวดล้อมที่มันอาศัยอยู่ โดยการทำงานของเซลล์ Epidermis ที่อยู่เหนือผิว Cuticle ซึ่งจะมีเม็ดสี (Pigment Granules) คอยเคลื่อนที่เข้าในเซลล์ เพื่อตอบสนองกับสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้ขาที่เป็นแผ่นบางๆของมันยังช่วยทำให้มีโครงสร้างกลมกลืนกับใบไม้ทำให้มันกลายเป็นใบไม้ใบหนึ่งได้ไม่ยาก [4]
ตั๊กแตนใบไม้มีวิธีการหนีศัตรูด้วยการอยู่นิ่งๆตามต้นไม้โดยเฉพาะบริเวณใบ ซึ่งตั๊กแตนใบไม้บางชนิดจะมีสีเขียวทั้งหมดเหมือนใบไม้สด บางชนิดมีสีน้ำตาลเหมือนใบไม้แห้ง นอกจากนั้นเมื่อถูกศัตรูพบเห็นก็มักจะข่มขู่ให้ศัตรูตกใจกลัว ด้วยการแผ่กางปีกที่มีสีสันสวยงามซ่อนไว้ภายในออกมาจนมีขนาดใหญ่กว่าปกติถึง 2 เท่า พร้อมกับกรีดปีกให้มีเสียงดังเพื่อเป็นการขับไล่ศัตรู[5]
เผ่า สกุลและชนิด[แก้]
The Phasmida Species File (V. 5.0) ในรายชื่อมีสอง เผ่า:
Nanophylliini[แก้]
พบใน: ออสตราเลเซีย นิวกินี; ทวินาม. Zompro & Grösser, 2003
- Nanophyllium Redtenbacher, 1906
- Nanophyllium adisi Zompro & Grösser, 2003
- Nanophyllium hasenpuschi Brock & Grösser, 2008
- Nanophyllium pygmaeum Redtenbacher, 1906
- Nanophyllium rentzi Brock & Grösser, 2008
- Nanophyllium asekiense Grösser, 2002
- Nanophyllium frondosum Redtenbacher, 1906
Phylliini[แก้]
พบใน: ออสตราเลเซีย เอเชีย แปซิฟิก; ทวินาน. Brunner, 1893
- Chitoniscus Stål, 1875 (ออสตราเลเซีย)
- Chitoniscus brachysoma Sharp, 1898
- Chitoniscus erosus Redtenbacher, 1906
- Chitoniscus feejeeanus Westwood, 1864
- Chitoniscus lobipes Redtenbacher, 1906
- Chitoniscus lobiventris Blanchard, 1853
- Chitoniscus sarrameaensis Grösser, 2008
- Microphyllium Zompro, 2001 (ฟิลิปปินส์)
- Microphyllium haskelli Cumming, 2017
- Microphyllium pusillulum (Rehn & Rehn, 1934)
- Microphyllium spinithorax Zompro, 2001
- Phyllium Illiger, 1798 (ออสตราเลเซีย, เอเชีย, แปซิฟิก).
ชนิด:- Phyllium athanysus Westwood, 1859
- Phyllium bioculatum Gray, R.G., 1832
- Phyllium bilobatum Gray, R.G., 1843
- Phyllium brevipenne Grösser, 1992
- Phyllium geryon Gray, 1843
- Phyllium giganteum Hausleithner, 1984
- Phyllium hausleithneri Brock], 1999
- Phyllium jacobsoni Rehn, J.A.G. & Rehn, J.W.H., 1934
- Phyllium siccifolium (Linnaeus, 1758)
- Phyllium westwoodii Wood-Mason, 1875
- Pseudomicrophyllium Cumming, 2017 (ภาคเหนือของเกาะลูซอน, monotypic genus)
- Pseudomicrophyllium faulkneri Cumming, 2017
- Phyllium letiranti Cumming & Teemsma, 2018
ชนิดที่สูญพันธุ์[แก้]
ซากดึกดำบรรพ์ของEophyllium messelensis อายุ 47 ล้านปีซึ่งเป็นบรรพบุรุษยุคก่อนประวัติศาสตร์ของตั๊กแตนใบไม้ แสดงลักษณะเดียวกับตั๊กแตนใบไม้สมัยใหม่หลายอย่างซึ่งบ่งชี้ว่าวงศ์นี้มีการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยเมื่อเวลาผ่านไป[6]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ สุนทร ตรีนันทวัน.2555. ตั๊กแตนใบไม้สุดยอดนักพรางตัว.http://edtech.ipst.ac.th/index.php/2011-07-29-04-02- 00/2011-08-09-07-26-40/18-2011-08-09-06-29-06/316-2012-07-03-07-35-42.html
- ↑ สมชาย ธนสินชยกุล.2548.การศึกษานิเวศวิทยาของแมลงหายากของประเทศไทย http://www.rdi.ku.ac.th/exhibition/Year2548/01-KasetNational/Project/index_87.htm เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ↑ สุนทร ตรีนันทวัน.2555.ตั๊กแตนใบไม้สุดยอกนัพรางตัว.http://edtech.ipst.ac.th/index.php/2011-07-29-04-02-00/2011-08-09-07-26-40/18-2011-08-09-06-29-06/316-2012-07-03-07-35-42.html
- ↑ นิรนาม.มปป.ความมหัศจรรย์ในการปรับตัว พรางตัว เลียนแบบ และร่วมมือของเหล่าสัตว์และพืช http://www.magnoliathailand.com/webboard/index.php?topic=10467.30
- ↑ นิรนาม.มปป.ความมหัศจรรย์ในการปรับตัว พรางตัว เลียนแบบ และร่วมมือของเหล่าสัตว์และพืช http://www.magnoliathailand.com/webboard/index.php?topic=10467.30
- ↑ Wedmann, Sonja; Bradler, Sven; Rust, Jens (9 January 2007). "The first fossil leaf insect: 47 million years of specialized cryptic morphology and behavior". Proceedings of the National Academy of Sciences. 104 (2): 565–9. doi:10.1073/pnas.0606937104. PMC 1766425. PMID 17197423.