ตัวเลขซีริลลิก

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ระบบเลขตามพัฒนาการ
ตัวเลขฮินดู-อาหรับ
อาหรับตะวันตก
อาหรับตะวันออก
เขมร
มอญ
อินเดีย
พราหฺมี
ไทย
 
ตัวเลขเอเชียตะวันออก
จีน
ญี่ปุ่น
เกาหลี
 
ตัวเลขที่ใช้ตัวอักษร
อับญัด
อาร์มีเนีย
ซีริลลิก
กีเอส
ฮีบรู
ไอโอเนียน/กรีก
สันสกฤต
 
ตัวเลขระบบอื่น ๆ
แอตติก
อีทรัสคัน
โรมัน
บาบิโลเนีย
อียิปต์
มายา
รายชื่อระบบเลข
ระบบเลขตามฐาน
เลขฐานสิบ (10)
2, 4, 8, 16, 32, 64
3, 9, 12, 24, 30, 36, 60, อื่น...

ตัวเลขซีริลลิก คือระบบเลขอย่างหนึ่งซึ่งถ่ายทอดมาจากอักษรซีริลลิก ใช้โดยชาวสลาวิกใต้และตะวันออก ระบบเลขนี้เคยมีการใช้ในดินแดนรัสเซีย แต่ในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 17 สมเด็จพระเจ้าซาร์ปีเตอร์ที่ 1 แห่งรัสเซีย ทรงแทนที่ตัวเลขซีริลลิกด้วยตัวเลขอารบิก

ตัวเลขซีริลลิกเป็นระบบเลขคล้ายทศนิยม (quasi-decimal) มีพื้นฐานมาจากตัวเลขกรีก แต่เขียนโดยใช้หน่วยอักขระ (grapheme) ของอักษรซีริลลิก นั่นคือการเรียงลำดับนั้นเรียงตามอักษรกรีก แต่ไม่เป็นไปตามลำดับอักษรซีริลลิกปัจจุบัน อักษรแต่ละตัวจะถูกกำหนดให้แทนค่าของตัวเลขหลักหน่วย (1, 2, ... 9) หลักสิบ (10, 20, ... 90) และหลักร้อย (100, 200, ... 900) ตามลำดับ

รูปอักษรโบราณ (ซ้าย) เทียบกับอักษรปัจจุบัน (ขวา)
เลขซีริลลิก
А В Г Д Е Ѕ З И Ѳ
1 2 3 4 5 6 7 8 9
І К Л М Н Ѯ О П Ч
10 20 30 40 50 60 70 80 90
Р С Т У Ф Х Ѱ Ѡ Ц
100 200 300 400 500 600 700 800 900

จำนวนตัวเลขจะเขียนไปตามลำดับที่อ่าน ซึ่งส่วนใหญ่จะอ่านจากซ้ายไปขวา เว้นแต่จำนวน 11 ถึง 19 ที่อ่านจากขวาไปซ้าย ตัวอย่างเช่น 17 อ่านว่า sem-na-dzat (เทียบกับ seventeen ในภาษาอังกฤษ) เป็นต้น ในการแปลงเลขซีริลลิกให้เป็นเลขอารบิก ทำได้โดยการบวกค่าประจำอักษรเข้าด้วยกัน และเพื่อการแยกแยะจำนวนออกจากข้อความรอบข้างซึ่งเขียนด้วยอักษรเดียวกัน จะมีการเติม ติโตล (titlo: ҃ U+0483) ลงไปเหนือจำนวน (เวลาเขียนเดี่ยวๆ อาจไม่จำเป็นก็ได้) และถ้าหากจำนวนนั้นมีค่าเกิน 1,000 จะมีการเติมสัญลักษณ์หลักพัน (҂ U+0482) ลงไปข้างหน้าตัวเลขนั้นๆ ตัวอย่างเช่น

  • ҂АѰЅ - ҂АѰЅ - 1706
  • ҂ЗРИІ - ҂ЗРИІ - 7118

สำหรับตัวเลขกลาโกลิติกก็มีลักษณะคล้ายกันนี้ เพียงแต่การเรียงลำดับอักษรเปลี่ยนไปตามอักษรกลาโกลิติก ทำให้ค่าตัวเลขเปลี่ยนตามไปด้วย แทนที่จะใช้ตามลำดับอักษรกรีก

หอนาฬิกาที่หน้าปัดเป็นเลขซีริลลิกใน Suzdal

ดูเพิ่ม[แก้]